آیه ۱۷ - سوره محمد

آیه وَ الَّذينَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدىً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ [17]

كسانى كه هدايت يافته‌اند، [خداوند] بر هدايتشان مى‌افزايد و روح تقوا به آنان مى‌بخشد.

۱
(محمد/ ۱۷)

الصّادق (علیه السلام)- وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا بِوَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) زادَهُمْ هُدیً حَیْثُ عَرَّفَهُمُ الْأَئِمَّهًَْ (علیهم السلام) مِنْ بَعْدِهِ وَ الْقَائِمَ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ أَیْ ثَوَابَ تَقْوَاهُمْ أَمَاناً مِنَ النَّار.

امام صادق (علیه السلام)- وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا کسانی که هدایت به ولایت علی (علیه السلام) یافتند زادَهُمْ هُدیً هدایت آن‌ها را به شناسایی امامان بعد از علی (علیه السلام) و قائم آل محمّد (عجل الله تعالی فرجه الشریف) افزون نمود. وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ و به آن‌ها پاداش تقوایشان را داد که از جهنّم آسوده باشند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۴۴
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۲۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۷۲
۲
(محمد/ ۱۷)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ ذَکَرَ الْمُهْتَدِینَ فَقَالَ: وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدیً وَ آتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ وَ هُوَ رَدٌّ عَلَی مَنْ زَعَمَ أَنَّ الْإِیمَانَ لَا یَزِیدُ وَ لَا یَنْقُصُ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- خداوند سپس از هدایت‌شدگان یاد کرده و می‌فرماید: والذِینَ اهْتَدَوا زَادَهُمْ هُدًی و آتَاهُمْ تَقْواهُمْ این امر ردّی بر ادّعای کسانی است که گمان می‌کنند ایمان افزایش نمی‌یابد و از آن کاسته نمی‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۴۴
القمی، ج۲، ص۳۰۳/ البرهان
۳
(محمد/ ۱۷)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ خَیْثَمَهًَْ الْجُعْفِیِّ قَال دَخَلْتُ عَلَی أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فَقَالَ لِی یَا خَیْثَمَهًُْ إِنَّ شِیعَتَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ یُقْذَفُ فِی قُلُوبِهِمُ الْحُبُّ لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُلْهَمُونَ حُبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ إِنَّ الرَّجُلَ یُحِبُّنَا وَ یَحْتَمِلُ مَا یَأْتِیهِ مِنْ فَضْلِنَا وَ لَمْ یَرَنَا وَ لَمْ یَسْمَعْ کَلَامَنَا لِمَا یُرِیدُ اللَّهُ بِهِ مِنَ الْخَیْرِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدیً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ یَعْنِی مَنْ لَقِیَنَا وَ سَمِعَ کَلَامَنَا زَادَهُ اللَّهُ هُدًی عَلَی هُدَاهُ.

امام باقر (علیه السلام)- خیثمه گوید: خدمت امام باقر (علیه السلام) رسیدم فرمود: «خیثمه! شیعیان ما اهل بیت دل‌هایشان جایگاه محبّت ما خانواده می‌شود و به محبّت ما الهام میشوند. شخص به ما علاقه و محبّت دارد و آنچه در فضل ما میشنود را می‌پذیرد، با اینکه ما را ندیده و سخن ما را نشنیده؛ چون خدا برای او خیر و خوبی را خواسته است و این آیه اشاره به آن است: وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدیً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ یعنی هرکس ما را بیند و کلام ما را بشنود خداوند بر هدایت او می‌افزاید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۴۴
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۵۱/ فرات الکوفی، ص۴۱۷
۴
(محمد/ ۱۷)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَالْإِیمَانُ بِاللَّهِ تَعَالَی هُوَ أَعْلَی الْإِیمَانِ دَرَجَهًًْ وَ أَشْرَفُهَا مَنْزِلَهًًْ وَ أَسْنَاهَا حَظّا ... قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَنْ لَقِیَ اللَّهَ کَامِلَ الْإِیمَانِ کَانَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ وَ مَنْ کَانَ مُضَیِّعاً لِشَیْءٍ مِمَّا افْتَرَضَهُ اللَّهُ تَعَالَی عَلَی هَذِهِ الْجَوَارِحِ وَ تَعَدَّی مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ وَ ارْتَکَبَ مَا نَهَی عَنْهُ لَقِیَ اللَّهَ تَعَالَی نَاقِصَ الْإِیمَانِ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ إِذا ما أُنْزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ أَیُّکُمْ زادَتْهُ هذِهِ إِیماناً فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا فَزادَتْهُمْ إِیماناً وَ هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ وَ قَالَ تَعَالَی إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذا ذُکِرَ اللهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إِیماناً وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ وَ قَالَ سُبْحَانَهُ إِنَّهُمْ فِتْیَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَ زِدْناهُمْ هُدیً وَ قَالَ وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدیً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ وَ قَالَ هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ السَّکِینَةَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لِیَزْدادُوا إِیماناً مَعَ إِیمانِهِمْ ... وَ لَوْ کَانَ الْإِیمَانُ کُلُّهُ وَاحِداً لَا زِیَادَهًَْ فِیهِ وَ لَا نُقْصَانَ لَمْ یَکُنْ لِأَحَدٍ فَضْلٌ عَلَی أَحَدٍ وَ لَتَسَاوَی النَّاسُ فِی تَمَامِ الْإِیمَانِ وَ بِکَمَالِهِ دَخَلَ الْمُؤْمِنُونَ الْجَنَّهًَْ وَ نَالُوا الدَّرَجَاتِ فِیهَا وَ بِذَهَابِهِ وَ نُقْصَانِهِ دَخَلَ آخَرُونَ النَّارَ.

امام علی (علیه السلام)- ایمان به خداوند یگانه بالاترین و شریف‌ترین و عالی‌ترین چیز است ... رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «هرکس خداوند را با ایمان کامل ملاقات کند او از اهل بهشت می‌باشد، و هرکس چیزی از واجبات را ضایع کند و از اوامر خداوند سرپیچی نماید، و مرتکب منهیّات گردد ناقص الایمان در پیشگاه خداوند حضور پیدا می‌کند. خداوند متعال فرمود: و هنگامی‌که سوره‌ای نازل می‌شود، بعضی از آنان [به دیگران] می‌گویند: «این سوره، ایمان کدام‌یک از شما را افزون ساخت»؟! [به آن‌ها بگو]: امّا کسانی که ایمان آورده‌اند، بر ایمانشان افزوده و آن‌ها [به فضل و رحمت الهی] خوشحالند. (توبه/۱۲۴). در جای دیگر فرموده: مؤمنان، تنها کسانی هستند که هرگاه نام خدا برده شود، دل‌هاشان ترسان می‌گردد و هنگامی‌که آیات او بر آن‌ها خوانده می‌شود، ایمانشان فزون‌تر می‌گردد و تنها بر پروردگارشان توکّل دارند. (انفال/۲). در جای دیگری فرمود: آن‌ها جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند، و ما بر هدایتشان افزودیم. (کهف/۱۳). و فرمود: وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدیً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ در آیه دیگری فرمود: هُوَ الَّذی أَنْزَلَ السَّکینَةَ فی قُلُوبِ المُؤْمِنینَ لِیَزْدادُوا إیماناً مَعَ إیمانِهِمْ وَ لِلهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ کانَ اللهُ عَلیماً حَکیماً؛ و اگر همه در ایمان با هم مساوی بودند کسی را بر کسی فضیلت و برتری نبود، با ایمان کامل مؤمنان وارد بهشت می‌گردند و به درجات آن نایل می‌شوند. اگر کسانی ایمان آن‌ها ناقص باشد و یا ایمان خود را از دست بدهند وارد دوزخ می‌شوند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۳۴۴
مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۱۴۸/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۷۸/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۵۳؛ «فالایمان بالله.. حظّا ...»محذوف
بیشتر