آیه مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فيها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبينَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَ لَهُمْ فيها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَميماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ [15]
وصف بهشتى كه به پرهيزگاران وعده داده شده، چنين است: در آن نهرهايى از آب صاف و خالص، و نهرهايى از شير كه طعم آن دگرگون نگشته، و نهرهايى از شراب [طهور] كه مايه‌ی لذّت نوشندگان است، و نهرهايى از عسل مصفاست، و براى آن‌ها در آن از همه‌ی انواع ميوه‌ها فراهم است؛ و [از همه بالاتر] آمرزشى است از سوى پروردگارشان! آيا اين‌ها همانند كسانى هستند كه هميشه در آتش دوزخند و از آبى داغ و سوزان نوشانده مى‌شوند كه اندرونشان را از هم متلاشى مى‌كند؟!
الباقر (علیه السلام)- ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) أَمَّا قَوْلُهُ فِیها أَنْهارٌ فَالْأَنْهَارُ رِجَال.
امام باقر (علیه السلام)- فِیها أَنْهارٌ منظور از انهار مردها هستند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الْمَاءُ سَیِّدُ شَرَابِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ وَ أَرْبَعَهًُْ أَنْهَارٍ فِی الدُّنْیَا مِنَ الْجَنَّهًِْ الْفُرَاتُ وَ النِّیلُ وَ سَیْحَانُ وَ جَیْحَانُ الْفُرَاتُ الْمَاءُ وَ النِّیلُ الْعَسَلُ وَ سَیْحَانُ الْخَمْرُ وَ جَیْحَانُ اللَّبَن.
امام علی (علیه السلام)- آب، بهترین نوشیدنی دنیا و آخرت است. سرچشمه‌ی چهار رود از رودهای دنیا از بهشت است: فرات، نیل، سیحان و جیحان. فرات، آب است، نیل عسل، سیحان شراب، و جیحان شیر می‌باشد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الْجَنَّهًُْ الَّتِی أَعَدَّهَا اللَّهُ تَعَالَی لِلْمُؤْمِنِینَ خَطَّافَهًٌْ لِأَبْصَارِالنَّاظِرِینَ فِیهَا دَرَجَاتٌ مُتَفَاضِلَاتٌ وَ مَنَازِلُ مُتَعَالِیَاتٌ لَا یَبِیدُ نَعِیمُهَا وَ لَا یَضْمَحِلُّ حُبُورُهَا وَ لَا یَنْقَطِعُ سُرُورُهَا وَ لَا یَظْعَنُ مُقِیمُهَا وَ لَا یَهْرَمُ خَالِدُهَا وَ لَا یَبْؤُسُ سَاکِنُهَا آمِنٌ سُکَّانُهَا مِنَ الْمَوْتِ فَلَا یَخَافُونَ صَفّاً لَهُمُ الْعَیْشُ وَ دَامَتْ لَهُمُ النِّعْمَهًُْ فِی أَنْهَارٍ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّی وَ لَهُمْ فِیها مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ عَلَی فُرُشٍ مَوْزُونَهًٍْ وَ أَزْوَاجٌ مَطْهَرَهًٌْ وَ حُورٌ عِینٌ کَأَنَّهُنَّ اللُّؤْلُؤُ الْمَکْنُون.
امام علی (علیه السلام)- بهشتی که خداوند آن را برای پرهیزکاران آماده کرده، دیده‌ها را خیره می‌کند، در آنجا درجات متفاوتی است. منزل‌ها بلند و عالی، نعمتش پایان‌پذیر نیست و آراستگی آن نابود نمی‌شود و سرور و شادمانی در آن قطع نمی‌شود، ساکن بهشت به‌جای دیگر کوچ نمی‌کند و پیر نمی‌شود و ناراحت نمی‌گردد از مرگ درامانند دیگر باکی ندارند. زندگی شیرینی دارند نعمت برای آن‌ها پیوسته هست در جوی‌های آبی که تغییر نکرده، در آن نهرهایی از آب صاف و خالص، و نهرهایی از شیر که طعم آن دگرگون نگشته، و نهرهایی از شراب [طهور] که مایه‌ی لذّت نوشندگان است، و نهرهایی از عسل مصفاست، و برای آن‌ها در آن از همه‌ی انواع میوه‌ها فراهم است؛ و [از همه بالاتر] آمرزشی است از سوی پروردگارشان روی فرش‌های آراسته و زنان پاک و حوریه‌های زیبا که همچون مروارید درون صدف می‌درخشند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَلَمَّا دَخَلْتُ الْجَنَّهًَْ رَأَیْتُ فِی الْجَنَّهًِْ شَجَرَهًَْ طُوبَی ... وَ یَجْرِی نَهَرٌ فِی أَصْلِ تِلْکَ الشَّجَرَهًِْ یَنْفَجِرُ مِنْهَا الْأَنْهَارُ الْأَرْبَعَهًُْ، نَهَرٌ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَ نَهَرٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَ نَهَرٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّهًٍْ لِلشَّارِبِینَ وَ نَهَرٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: چون وارد بهشت شدم در آنجا درخت طوبی را مشاهده نمودم و نهری از کنار آن جاری بود که از آن نهر چهار نهر می‌جوشید نهری از آبی که هرگز بدبو نمی‌شود، نهری از شیر که طعم آن تغییر نمی‌کند. و نهری از شراب که مایه‌ی لذّت نوشندگان می‌گردد و نهری از عسل خالص بود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِذَا أَرَادَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَبْضَ رُوحِ الْمُؤْمِنِ قَالَ یَا مَلَکَ الْمَوْتِ انْطَلِقْ أَنْتَ وَ أَعْوَانُکَ إِلَی عَبْدِی فَطَالَ مَا نَصَبَ نَفْسَهُ مِنْ أَجْلِی فَأْتِنِی بِرُوحِهِ لِأُرِیحَهُ عِنْدِی فَیَأْتِیهِ مَلَکُ الْمَوْتِ بِوَجْهٍ حَسَنٍ وَ ثِیَابٍ طَاهِرَهًٍْ وَ رِیحٍ طَیِّبَهًْ ... قَالَ وَ مَا مِنْ أَحَدٍ یَدْخُلُ الْجَنَّهًَْ إِلَّا کَانَ لَهُ مِنَ الْأَزْوَاجِ خَمْسُمِائَهًِْ حَوْرَاءَ مَعَ کُلِّ حَوْرَاءَ سَبْعُونَ غُلَاماً وَ سَبْعُونَ جَارِیَهًًْ کَأَنَّهُنَّ اللُّؤْلُؤُ الْمَنْثُورُ کَأَنَّهُنَّ اللُّؤْلُؤُ الْمَکْنُونُ وَ تَفْسِیرُ الْمَکْنُونِ بِمَنْزِلَهًِْ اللُّؤْلُؤِ فِی الصَّدَفِ لَمْ تَمَسَّهُ الْأَیْدِی وَ لَمْ تَرَهُ الْأَعْیُنُ وَ أَمَّا الْمَنْثُورُ فَیَعْنِی فِی الْکَثْرَهًِْ وَ لَهُ سَبْعُ قُصُورٍ فِی کُلِّ قَصْرٍ سَبْعُونَ بَیْتاً فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ سَرِیراً عَلَی کُلِّ سَرِیرٍ سَبْعُونَ فِرَاشاً عَلَیْهَا زَوْجَهًٌْ مِنَ الْحُورِ الْعِین تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ صَافٍ لَیْسَ بِالْکَدِرِ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ لَمْ یَخْرُجْ مِنْ ضُرُرِ الْمَوَاشِی وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّی لَمْ یَخْرُجْ مِنْ بُطُونِ النَّحْلِ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ لَمْ یَعْصِرْهُ الرِّجَالُ بِأَقْدَامِهِم.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند: پیامبر فرمود: هنگامی که خداوند تبارک‌وتعالی بخواهد جان مؤمن را بگیرد، می‌فرماید: «ای فرشته مرگ! تو و یارانت به سوی بنده‌ام بروید. چرا که رنج و سختی او برای من به درازا کشیده است، پس روحش را نزد من بیاور تا او را نزد خودم به آرامش برسانم». پس فرشته مرگ با چهره‌ای نیکو و لباس‌هایی پاکیزه و بویی خوش نزد او می‌آید ... فرمود: «هر کس وارد بهشت می شود پانصد همسر از حوریان دارد که همراه هر یک هفتاد خدمتکار و کنیز است. گویا آن‌ها مرواریدهای پراکنده‌اند، گویا آن‌ها مرواریدهای پوشیده‌اند، و معنای پوشیده مانند مروارید در صدف است که هیچ دستی به آن نرسیده و هیچ چشمی آن را ندیده است. اما پراکنده شده یعنی در فراوانی، و او هفت قصر دارد که هر قصر هفتاد خانه و در هر خانه هفتاد تخت و بالای هر تخت همسری از حورالعین قرار دارد و از زیر پایش نهرهایی جاری است. نهرهایی از آب صاف و خالص شفاف که تیره نیست و نهرهایی از شیر که طعم آن دگرگون نگشته، و از پستان چارپایان خارج نشده است، و نهرهایی از عسل مصفاست که از شکم زنبورها خارج نشده است، و نهرهایی از شراب [طهور] که مایه‌ی لذّت نوشندگان است، که آن‌ها را با قدم‌هایشان آبگیری نکرده‌اند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِینَ ... وَ لَیْسَ مِنْ مُؤْمِنٍ فِی الْجَنَّهًِْ إِلَّا وَ لَهُ جِنَانٌ کَثِیرَهًٌْ مَعْرُوشاتٍ وَ غَیْرَ مَعْرُوشاتٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ فَإِذَا دَعَا وَلِیُّ اللَّهِ بِغِذَائِهِ أُتِیَ بِمَا تَشْتَهِی نَفْسُهُ عِنْدَ طَلَبِهِ الْغِذَاءَ مِنْ غَیْرِ أَنْ یُسَمِّیَ شَهْوَتَه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام باقر (علیه السلام) فرمود: از پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی تفسیر آیه: در آن روز که پرهیزگاران را دسته جمعی به‌سوی خداوند رحمان [و پاداش‌های او] محشور می‌کنیم. (مریم/۸۵) سؤال شد. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «و در بهشت هیچ مؤمنی نیست جز آنکه برای او بهشت‌های بسیاری است که دارای درخت‌های افراشته و غیر افراشته، و نهرهایی از می، و نهرهایی از آب، و نهرهایی از شیر و نهرهایی از عسل می‌باشد، و چون دوست خدا طعام خویش را طلب کند بدون آنکه اظهار کند چه نوع غذایی می‌خواهد همان را که دلش می‌خواهد برایش حاضر کنند».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ قَالَ أَیْ خَمْرَهًٍْ إِذَا تَنَاوَلَهَا وَلِیُّ اللَّهِ وَجَدَ رَائِحَهًَْ الْمِسْکِ فِیهَا ... ثُمَّ ضَرَبَ لِأَعْدَائِهِ مَثَلًا فَقَالَ کَمَنْ هُوَ خالِدُ فِی النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ فَقَالَ لِنَبِیِّهِ أَ فَمَنْ هُوَ فِی هَذِهِ الجَنَّهًِْ المَوصُوفَهًِْ کَمَنْ هُوَ فِی هذِهِ النَّارِ کَمَا أَنْ لَیْسَ عَدُوُّ اللَّهِ کَوَلِیِّهِ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- أَنْهَارٌ مِّن خَمْرٍ یعنی شرابی که هرگاه اولیای خداوند آن را بنوشند بوی مشک را از آن استشمام می‌کنند ... خداوند سپس برای دشمنانش مثالی می‌زند و می‌فرماید: آیا اینها همانند کسانی هستند که همیشه در آتش دوزخند و از آب جوشان نوشانده می‌شوند که اندرونشان را از هم متلاشی می‌کند؟! پس به پیامبرش می‌فرماید: کسانی که در بهشتی با این اوصاف هستند، با دوزخیان هیچ شباهتی ندارند؛ همچنان که دوستان خداوند با دشمنان او هیچ تشابهی ندارند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْحَوْضِ. فَقَالَ لِی: حَوْضٌ مَا بَیْنَ بُصْرَی إِلَی صَنْعَاءَ أَ تُحِبُّ أَنْ تَرَاهُ؟ قُلْتُ: نَعَمْ جُعِلْتُ فِدَاکَ. قَالَ فَأَخَذَ بِیَدِی وَ أَخْرَجَنِی إِلَی ظَهْرِ الْمَدِینَهًِْ ثُمَّ ضَرَبَ رِجْلَهُ فَنَظَرْتُ إِلَی نَهَرٍ یَجْرِی لَا تُدْرِکُ حَافَتَیْهِ إِلَّا الْمَوْضِعَ الَّذِی أَنَا فِیهِ قَائِمٌ فَإِنَّهُ شَبِیهٌ بِالْجَزِیرَهًِْ فَکُنْتُ أَنَا وَ هُوَ وُقُوفاً فَنَظَرْتُ إِلَی نَهَرٍ یَجْرِی مِنْ جَانِبِهِ هَذَا مَاءٌ أَبْیَضُ مِنَ الثَّلْجِ وَ مِنْ جَانِبِهِ هَذَا لَبَنٌ أَبْیَضُ مِنَ الثَّلْجِ وَ فِی وَسَطِهِ خَمْرٌ أَحْسَنُ مِنَ الْیَاقُوتِ فَمَا رَأَیْتُ شَیْئاً أَحْسَنَ مِنْ تِلْکَ الْخَمْرِ بَیْنَ اللَّبَنِ وَ الْمَاءِ. فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ مِنْ أَیْنَ یَخْرُجُ هَذَا وَ مِنْ أَیْنَ مَجْرَاهُ؟ فَقَالَ: هَذِهِ الْعُیُونُ الَّتِی ذَکَرَهَا اللَّهُ فِی کِتَابِهِ أَنْهَارٌ فِی الْجَنَّهًِْ عَیْنٌ مِنْ مَاءٍ وَ عَیْنٌ مِنْ لَبَنٍ وَ عَیْنٌ مِنْ خَمْرٍ تَجْرِی فِی هَذَا النَّهَرِ وَ رَأَیْتُ حَافَتَیْهِ عَلَیْهِمَا شَجَرٌ فِیهِنَّ حُورٌ مُعَلَّقَاتٌ بِرُءُوسِهِنَّ شَعْرٌ مَا رَأَیْتُ شَیْئاً أَحْسَنَ مِنْهُنَّ وَ بِأَیْدِیهِنَّ آنِیَهًٌْ مَا رَأَیْتُ آنِیَهًًْ أَحْسَنَ مِنْهَا لَیْسَتْ مِنْ آنِیَهًِْ الدُّنْیَا فَدَنَا مِنْ إِحْدَاهُنَ فَأَوْمَأَ إِلَیْهَا بِیَدِهِ لِتَسْقِیَهُ فَنَظَرْتُ إِلَیْهَا وَ قَدْ مَالَتْ لِتَغْرِفَ مِنَ النَّهَرِ فَمَالَ الشَّجَرُ مَعَهَا فَاغْتَرَفَتْ ثُمَّ نَاوَلَتْهُ فَشَرِبَ ثُمَّ نَاوَلَهَا وَ أَوْمَأَ إِلَیْهَا فَمَالَتْ لِتَغْرِفَ فَمَالَتِ الشَّجَرَهًُْ مَعَهَا فَاغْتَرَفَتْ ثُمَّ نَاوَلَتْهُ فَنَاوَلَنِی فَشَرِبْتُ فَمَا رَأَیْتُ شَرَاباً کَانَ أَلْیَنَ مِنْهُ وَ لَا أَلَذَّ مِنْهُ وَ کَانَتْ رَائِحَتُهُ رَائِحَهًَْ الْمِسْکِ فَنَظَرْتُ فِی الْکَأْسِ فَإِذَا فِیهِ ثَلَاثَهًُْ أَلْوَانٍ مِنَ الشَّرَابِ. فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا رَأَیْتُ کَالْیَوْمِ قَطُّ وَ لَا کُنْتُ أَرَی أَنَّ الْأَمْرَ هَکَذَا. فَقَالَ لِی: هَذَا أَقَلُّ مَا أَعَدَّهُ اللَّهُ لِشِیعَتِنَا إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا تُوُفِّیَ صَارَتْ رُوحُهُ إِلَی هَذَا النَّهَرِ وَ رَعَتْ فِی رِیَاضِهِ وَ شَرِبَتْ مِنْ شَرَابِهِ وَ إِنَّ عَدُوَّنَا إِذَا تُوُفِّیَ صَارَتْ رُوحُهُ إِلَی وَادِی بَرَهُوتَ فَأُخْلِدَتْ فِی عَذَابِهِ وَ أُطْعِمَتْ مِنْ زَقُّومِهِ وَ أُسْقِیَتْ مِنْ حَمِیمِهِ فَاسْتَعِیذُوا بِاللَّهِ مِنْ ذَلِکَ الْوَادِی.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌ابن‌سنان گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی حوض پرسیدم». فرمود: «آن حوضی که بین بصری و صنعاء قرار دارد. مایلی آن را ببینی»؟ گفتم: «آری»! دست مرا گرفت و خارج مدینه برد سپس با پا به زمین زد ؛دیدم نهری از کنارش جاری است این طرف آبی سفیدتر از یخ و آن طرف شیری سفیدتر از برف و در وسط آن شرابی بهتر از یاقوت چیزی زیباتر از این شراب بین شیر و آب ندیده بودم. عرض کردم: «آقا از کجا این آب خارج می‌شود و به کجا می‌رود»؟ فرمود: «این چشمه‌هایی است که خداوند در قرآن فرموده در بهشت چشمه‌ای از آب و چشمه‌ای از شیر و چشمه‌ای از شراب است که در این شهر جاری می‌شود اطراف آن نهر درخت بود که در آن درخت‌ها حوریه‌هایی که از سر آویزان بودند زیباتر از آن‌ها ندیده بودم در دست هریک ظرف‌هایی بود نیکو نه شبیه ظرف‌های دنیا امام (علیه السلام) نزدیک یکی از آن‌ها رفت اشاره کرد که به او آب بدهد من دیدم خم شد که آب بردارد درخت هم با او خم شد. مقداری آب برداشت و به امام (علیه السلام) داد آشامید بعد ظرف را به او سپرد باز اشاره کرد خم شد که آب بردارد دیدم درخت نیز با او خم شد ظرف را به دست امام داد آن جناب به من دادند آشامیدم آبی لذیذتر و نرم‌تر از آن نیاشامیده بودم بوی مشک می‌داد چشمم به داخل ظرف افتاد دیدم سه رنگ آشامیدنی است». عرض کردم: «فدایت شوم! روزی مانند امروز ندیده‌ام. خیال نمی‌کردم که جریان چنین باشد». فرمود: «این کمترین چیزی است که خدا برای شیعیان ما آماده کرده وقتی مؤمن از دنیا برود روحش کنار این نهر می‌آید و در این باغ‌ها گردش می‌کند و از این آب می‌آشامد ولی وقتی دشمن ما بمیرد روحش به وادی برهوت می‌رود و مخلّد در عذاب آنجاست و از زقّوم می‌چشد و از حمیم می‌آشامد از این وادی به خدا پناه برید».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌إِبْرَاهِیمَ (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ مِنْ وَرائِهِ جَهَنَّمُ وَ یُسْقی مِنْ ماءٍ صَدِیدٍ قَالَ: مَا یَخْرُجُ مِنْ فُرُوجِ الزَّوَانِی وَ قَوْلِهِ یَتَجَرَّعُهُ وَ لا یَکادُ یُسِیغُهُ وَ یَأْتِیهِ الْمَوْتُ مِنْ کُلِّ مَکانٍ وَ ما هُوَ بِمَیِّتٍ قَالَ: یُقَرَّبُ إِلَیْهِ فَیَکْرَهُهُ وَ إِذَا أُدْنِیَ مِنْهُ شُوِیَ وَجْهُهُ وَ وَقَعَتْ فَرْوَهًُْ رَأْسِهِ فَإِذَا شَرِبَ تَقَطَّعَتْ أَمْعَاؤُهُ وَ مُزِّقَتْ إِلَی تَحْتِ قَدَمَیْهِ وَ إِنَّهُ لَیَخْرُجُ مِنْ أَحَدِهِمْ مِثْلُ الْوَادِی صَدِیداً وَ قَیْحاً ثُمَّ قَالَ وَ إِنَّهُمْ لَیَبْکُونَ حَتَّی تَسِیلَ مِنْ دُمُوعِهِمْ فَوْقَ وُجُوهِهِمْ جَدَاوِلُ ثُمَّ تَنْقَطِعُ الدُّمُوعُ فَتَسِیلُ الدِّمَاءُ حَتَّی لَوْ أَنَّ السُّفُنَ أُجْرِیَتْ فِیهَا لَجَرَتْ وَ هُوَ قَوْلُه وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- دنبال او جهنّم خواهد بود و از آب بد بوی متعفّنی نوشانده می‌شود!. (ابراهیم/۱۶)، مراد آبی است که از زن و مرد زناکار جاری می‌گردد. و آیه: به زحمت جرعه‌جرعه آن را سرمی‌کشد و هرگز حاضر نیست به میل خود آن را بیاشامد و مرگ از هرجا به سراغ او می‌آید ولی با این همه نمی‌میرد!. (ابراهیم/۱۷)، منظور این است که؛ آب به او نزدیک می‌شود ولی او از نوشیدن آن کراهت دارد و چون آن را به صورتش نزدیک نمایند صورتش می‌سوزد و پوست سرش کنده می‌شود و چون از آن آب بنوشد جگرش پاره‌پاره می‌شود و جلوی چشمانش به زمین می‌ریزد و از هرکدام از اهل آتش به‌اندازه‌ی یک صحرا آب گندیده‌ی متعفّن خارج می‌گردد و آنقدر گریه می‌کنند که اشک همچون نهر آب بر صورتشان جاری می‌شود سپس اشک قطع گردیده و به‌جای آن خون جاری می‌گردد به‌گونه‌ای که اگر کشتی بخواهد بر آن حرکت کند امکان خواهد داشت و این امر مصداق آیه: وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ می‌باشد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رَوَی أَبُو أُمَامَهًَْ عَنِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فِی قَوْلِهِ وَ یُسْقی مِنْ ماءٍ صَدِیدٍ قَالَ یُقَرَّبُ إِلَیْهِ فَیَکْرَهُهُ فَإِذَا أُدْنِیَ مِنْهُ شَوَی وَجْهَهُ وَ وَقَعَ فَرْوَهًُْ رَأْسِهِ فَإِذَا شَرِبَ قَطَّعَ أَمْعَاءَهُ حَتَّی یَخْرُجَ مِنْ دُبُرِهِ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُم.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوامامه از پیامبر (صلی الله علیه و آله) روایت کرده: در مورد آیه: و از آب بد بوی متعفّنی نوشانده می‌شود. (ابراهیم/۱۶)، چنین فرمود: «این آب متعفّن به اهل آتش نزدیک می‌شود و آن‌ها از آن کراهت دارند پس چون به ایشان برسد صورتش سوخته و پوست سرش برمی‌گردد و چون از آن آب بنوشد جگرش پاره شده و از پشتش خارج می‌گردد و خداوند متعال می‌فرماید: وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُم».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَقْسَمَ رَبِّی أَنْ لَا یَشْرَبَ عَبْدٌ لِی فِی الدُّنْیَا خَمْراً إِلَّا سَقَیْتُهُ مِثْلَ مَا شَرِبَ مِنْهَا مِنَ الْحَمِیمِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ مُعَذَّباً أَوْ مَغْفُوراً لَهُ وَ لَا یَسْقِیهَا عَبْدٌ لِی صَبِیّاً صَغِیراً أَوْ مَمْلُوکاً إِلَّا سَقَیْتُهُ مِثْلَ مَا سَقَاهُ مِنَ الْحَمِیمِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ مُعَذَّباً بَعْدُ أَوْ مَغْفُوراً لَه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خداوند سوگند خورده که هر بنده‌ای در دنیا خمری بخورد، در قیامت نظیر آن را از حمیم جهنّم به او می‌خوراند، خواه آن شخص جزو معذّبین باشد یا جزو بخشودگان. و همچنین هرکسی به طفلی یا غلامی خمر بخوراند، در قیامت نظیر آن را از حمیم جهنّم به او می‌خوراند، خواه آن فرد جزو معذّبین باشد یا جزو بخشودگان».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَجْلَانَ أَبِی‌صَالِحٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) یَقُولُ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: مَنْ شَرِبَ مُسْکِراً أَوْ سَقَاهُ صَبِیّاً لَا یَعْقِلُ سَقَیْتُهُ مِنْ مَاءِ الْحَمِیمِ مُعَذَّباً أَوْ مَغْفُوراً لَه.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند تعالی می‌فرماید: «هرکس از مسکرات بنوشد یا به بچّه‌ای که آن را تشخیص نمی‌دهد بنوشاند، وی را از آب جوشان می‌نوشانم خواه اهل عذاب یا اهل مغفرت بوده باشد».
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ: قَرَأَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) ... ثُمَّ قَالَ (علیه السلام): مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ وَ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) وَ أَشْیَاعُهُمْ ثُمَّ قَالَ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) أَمَّا قَوْلُهُ فِیها أَنْهارٌ فَالْأَنْهَارُ رِجَالٌ وَ قَوْلُهُ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ فَهُوَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فِی الْبَاطِنِ وَ قَوْلُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ فَإِنَّهُ الْإِمَامُ (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ فَإِنَّهُ عِلْمُهُمْ یَتَلَذَّذُ مِنْهُ شِیعَتُهُمْ وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ فَإِنَّهَا وَلَایَهًُْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ کَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِی النَّارِ أَیْ إِنَّ الْمُتَیَقَّنَ کَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِی وَلَایَهًِْ عَدُوِّ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) وَ وَلَایَهًُْ عَدُوِّ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) هِیَ النَّارُ مَنْ دَخَلَهَا فَقَدْ دَخَلَ النَّارَ ثُمَّ أَخْبَرَ سُبْحَانَهُ عَنْهُمْ وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُم.
امام صادق (علیه السلام)- حلبی گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: مَثَلُ الجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ المُتَّقُونَ که آن‌ها محمّد (صلی الله علیه و آله) و پیروان ایشانند. سپس فرمود: امام باقر (علیه السلام) فرمود: این قسمت آیه فِیها أَنْهارٌ منظور از انهار مردهایی هستند و این قسمت آیه ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ منظور علی (علیه السلام) است. وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ منظور امام است. امّا این قسمت آیه وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ منظور ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) است و این آیه کَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِی النَّارِ یعنی آیا پرهیزگاران مانند کسانی هستند که پیوسته در ولایت دشمن آل محمّدند (علیهم السلام) که همان آتشی است که هرکس داخل شد داخل در جهنّم شده آن وقت خداوند می‌فرماید چه خواهند دید؛ وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ.
الصّادق (علیه السلام)- قَوْلُهُ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ فَإِنَّهَا وَلَایَهًُْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَیْ مَنْ وَالَی أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) مَغْفِرَهًٌْ لَهُ فَذَلِکَ قَوْلُهُ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ ثُمَّ قَالَ (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ کَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِی النَّارِ أَیْ أَنَّ الْمُتَّقِینَ کَمَنْ هُوَ خَالِدٌ دَاخِلٌ فِی وَلَایَهًِْ عَدُوِّ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ وَلَایَهًُْ عَدُوِّ آلِ مُحَمَّدِ (صلی الله علیه و آله) هِیَ فِی النَّارِ مَنْ دَخَلَهَا فَقَدْ دَخَلَ النَّارَ ثُمَّ أَخْبَرَ سُبْحَانَهُ عَنْهُمْ وَ قَالَ وَ سُقُوا ماءً حَمِیماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُم.
امام صادق (علیه السلام)- منظور از و مَغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ آن است که هرکس به ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) ایمان داشته باشد، خداوند او را خواهد آمرزید. کَمَنْ هُو خَالدٌ فِی النَّار یعنی همچنان که دشمنان اهل بیت در آتش دوزخ ماندگار خواهند بود، شیعیان آنان نیز در بهشت جاودانه خواهند بود. سپس درباره‌ی دشمنان ائمه (علیهم السلام)، می‌فرماید: و سُقُوا مَاء حَمِیمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءهُمْ.
الصّادق (علیه السلام)- مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ قَالَ هِیَ فِی عَلِیٍّ وَ أَوْلَادِهِ وَ شِیعَتِهِمْ هُمُ الْمُتَّقُونَ وَ هُمْ أَهْلُ الْجَنَّهًِْ وَ الْمَغْفِرَهًِْ.
امام صادق (علیه السلام)- مَثَلُ الجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ المُتَّقُونَ؛ در شأن علی (علیه السلام) و فرزندانش و شیعیان می‌باشد که مصداق متّقون هستند و اینان اهل بهشت و مغفرت الهی هستند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أَبِی عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ رَفَعَهُ قَالَ: کَانَتْ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) لَایَذْکُرُهَا أَحَدٌ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَّا أَعْرَضَ عَنْهُ حَتَّی أَیِسَ النَّاسُ مِنْهَا فَلَمَّا أَرَادَ أَنْ یُزَوِّجَهَا مِنْ عَلِیٍّ أَسَرَّ إِلَیْهَا فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنْتَ أَوْلَی بِمَا تَرَی غَیْرَ أَنَّ نِسَاءَ قُرَیْشٍ تُحَدِّثُنِی عَنْهُ أَنَّهُ رَجُلٌ دَحْدَاحُ الْبَطْنِ طَوِیلُ الذِّرَاعَیْنِ ضَخْمُ الْکَرَادِیسِ أَنْزَعُ عَظِیمُ الْعَیْنَیْنِ وَ السَّکِنَهًِْ مشاشارکَمَشَاشِیر ِالْبَعِیرِ ضَاحِکُ السِّنِّ لَا مَالَ لَهُ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَا فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) أَمَا عَلِمْتِ أَنَّ اللَّهَ أَشْرَفَ عَلَی الدُّنْیَا فَاخْتَارَنِی عَلَی رِجَالِ الْعَالَمِینَ ثُمَّ اطَّلَعَ فَاخْتَارَ عَلِیّاً عَلَی رِجَالِ الْعَالَمِینَ ثُمَّ اطَّلَعَ فَاخْتَارَکِ عَلَی نِسَاءِ الْعَالَمِینَ یَا فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) إِنَّهُ لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاء ... فَلَمَّا دَخَلْتُ الْجَنَّهًَْ رَأَیْتُ فِی الْجَنَّهًِْ شَجَرَهًَْ طُوبَی أَصْلُهَا فِی دَارِ عَلِی ... وَ یَجْرِی نَهَرٌ فِی أَصْلِ تِلْکَ الشَّجَرَهًِْ تَنْفَجِرُ مِنْهَا الْأَنْهَارُ الْأَرْبَعَهًُْ أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هر کس نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به خواستگاری حضرت فاطمه (سلام الله علیها) می‌رفت، آن بزرگوار به او جواب منفی می‌داد تا اینکه کار به جایی رسید که مردم به کلّی از ازدواج با فاطمه (سلام الله علیها) اطهر مأیوس شدند. وقتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر آن شد که حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را به نکاح حضرت علی (علیه السلام) درآورد و با فاطمه اطهر (سلام الله علیها) در این باره مشورت کرد، زهرای اطهر (سلام الله علیها) گفت: «پدر جان! در این مورد نظر شما بر نظر من مقدّم است، اما زنان قریش می گویند که علی شکم بزرگی دارد، ساق دست‌هایش بلند و بند استخوان‌هایش ضخیم است، جلوی سرش مو ندارد، چشمان بزرگی دارد، دائماً خنده بر لب دارد و از مال و ثروت هم بی‌بهره است.» رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به فاطمه (سلام الله علیها) فرمود: «آیا نمی‌دانی که خدای علیم عنایتی به زمین کرد و مرا از میان مردان عالم انتخاب کرد. آنگاه بار دیگر عنایت فرمود و علی‌بن‌ابیطالب (علیه السلام) را از میان مردان جهان برگزید. سپس برای بار سوّم عنایتی کرد و تو را از میان زنان عالمین انتخاب کرد؟ ای فاطمه! وقتی مرا به آسمان بردند ... وقتی داخل بهشت شدم درخت طوبی را دیدم، ریشه‌ی آن درخت در منزل علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) بود ... نهری در زیر آن درخت در جریان است که چهار نهر دیگر از آن جاری می‌شود. آن چهار نهر همان است که قرآن می فرماید: أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّی».
الحسین (علیه السلام)- رَوَی أبُومِخْنَفٍ عَنِ الْجَلُودِیَّ ... فَقَالَ لَهُ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) یَا ابْنَ ذِی الْجَوْشَن ... فَسَمِعْتُهُ یَقُولُ أَنَا أَرِدُ الْحَامِیَهًَْ فَأَشْرَبُ مِنْ حَمِیمِهَا بَلْ أَرِدُ عَلَی جَدِّی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَسْکُنُ مَعَهُ فِی دَارِهِ فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ وَ أَشْرَبُ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَ أَشْکُو إِلَیْهِ مَا رَکِبْتُمْ مِنِّی وَ فَعَلْتُمْ بِی.
امام حسین (علیه السلام)- از جلودی نقل شده که امام حسین (علیه السلام) فرمود: «ای فرزند ذی الجوشن.. بلکه من بر جدّم پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) وارد می‌شوم و با آن حضرت در خانه‌اش که جایگاه صدق و نزد خدای مقتدر است ساکن می‌شوم و از آبی می‌آشامم که هیچ‌گونه تغییری ننموده است. از این عملی که شما نسبت به من مرتکب شدید و این کاری که با من انجام دادید به آن حضرت شکایت می‌نمایم».