آیه وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ [51]
[بار ديگر] در «صور» دميده مى‌شود، ناگهان آن‌ها از قبرها، شتابان به‌سوى [دادگاه] پروردگارشان مى‌روند.
علیّ‌بن‌إبراهیم ( وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلی رَبِّهِمْ یَنْسِلُونَ قال من القبور.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( منظور از الأجداث در آیه: وَنُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الْأَجْدَاثِ إِلَی رَبِّهِمْ یَنسِلُونَ قبور است.
السّجّاد ( عَنْ ثُوَیْرِ بْنِ أَبِی فَاخِتَهًَْ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (قَالَ سُئِلَ عَنِ النَّفْخَتَیْنِ کَمْ بَیْنَهُمَا قَالَ: مَا شَاءَ اللَّهُ، فَقِیلَ لَهُ فَأَخْبِرْنِی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (کَیْفَ یُنْفَخُ فِیهِ فَقَالَ: أَمَّا النَّفْخَهًُْ الْأُولَی فَإِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ إِسْرَافِیلَ فَیَهْبِطُ إِلَی الْأَرْضِ وَ مَعَهُ الصُّورُ وَ لِلصُّورِ رَأْسٌ وَاحِدٌ وَ طَرَفَانِ وَ بَیْنَ طَرَفِ کُلِّ رَأْسٍ مِنْهُمَا مَا بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ قَالَ: فَإِذَا رَأَتِ الْمَلَائِکَهًُْ إِسْرَافِیلَ وَ قَدْ هَبَطَ إِلَی الدُّنْیَا وَ مَعَهُ الصُّورُ قَالُوا: قَدْ أَذِنَ اللَّه ... قَالَ: فَیَنْفُخُ فِیهِ نَفْخَهًًْ فَیَخْرُجُ الصَّوْتُ مِنَ الطَّرَفِ الَّذِی یَلِی الْأَرْضَ فَلَا یَبْقَی فِی الْأَرْضِ ذُو رُوحٍ إِلَّا صَعِقَ وَ مَاتَ، وَ یَخْرُجُ الصَّوْتُ مِنَ الطَّرَفِ الَّذِی یَلِی السَّمَاءَ فَلَا یَبْقَی فِی السَّمَاءِ ذُو رُوحٍ إِلَّا صَعِقَ وَ مَاتَ إِلَّا إِسْرَافِیلَ فَیَمْکُثُونَ فِی ذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ قَالَ: فَیَقُولُ اللَّهُ لِإِسْرَافِیلَ یَا إِسْرَافِیلُ مِتْ فَیَمُوتُ، فَیَمْکُثُونَ فِی ذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ یَأْمُرُ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ فَتَمُورُ مَوْراً وَ یَأْمُرُ الْجِبَالَ فَتَسِیرُ سَیْراً، وَ هُوَ قَوْلُهُ: یَوْمَ تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً وَ تَسِیرُ الْجِبالُ سَیْراً یَعْنِی یُبْسَطُ وَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ یَعْنِی بِأَرْضٍ لَمْ تُکْتَسَبْ عَلَیْهَا الذُّنُوبُ بَارِزَهًًْ لَیْسَ عَلَیْهَا جِبَالٌ وَ لَا نَبَاتٌ کَمَا دَحَاهَا أَوَّلَ مَرَّهًٍْ، وَ یُعِیدُ عَرْشَهُ عَلَی الْمَاءِ کَمَا کَانَ أَوَّلَ مَرَّهًٍْ مُسْتَقِلًّا بِعَظَمَتِهِ وَ قُدْرَتِهِ. قَالَ: فَعِنْدَ ذَلِکَ یُنَادِی الْجَبَّارُ بِصَوْتٍ مِنْ قَبْلِهِ جَهْرَوِیٍّ یُسْمِعُ أَقْطَارَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ فَلَمْ یُجِبْهُ مُجِیبٌ، فَعِنْدَ ذَلِکَ یَقُولُ تَعَالَی مُجِیباً لِنَفْسِهِ لِلهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ، أَنَا قَهَرْتُ الْخَلَائِقَ کُلَّهُمْ فَأَمَتُّهُمْ، أَنِّی أَنَا اللهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا وَحْدِی لَا شَرِیکَ لِی وَ لَا وَزِیرَ لِی، أَنَا خَلَقْتُ خَلْقِی وَ أَنَا أَمَتُّهُمْ بِمَشِیَّتِی وَ أَنَا أُحْیِیهِمْ بِقُدْرَتِی. قَالَ: فَیَنْفُخُ الْجَبَّارُ نَفْخَهًًْ فِی الصُّورِ فَیَخْرُجُ الصَّوْتُ مِنْ إِحْدَی الطَّرَفَیْنِ الَّذِی یَلِی السَّمَاوَاتِ فَلَا یَبْقَی فِی السَّمَاوَاتِ أَحَدٌ إِلَّا حَیِیَ وَ قَامَ کَمَا کَانَ وَ یَعُودُونَ حَمَلَهًُْ الْعَرْشِ وَ تُحْضَرُ الْجَنَّهًُْ وَ النَّارُ وَ یُحْشَرُ الْخَلَائِقُ لِلْحِسَابِ. قَالَ: فَرَأَیْتُ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ (یَبْکِی عِنْدَ ذَلِکَ بُکَاءً شَدِیداً.
امام علی ( از ثویربن‌ابی‌فاخته روایت است که از امام سجّاد (در مورد دو نفخ صور سؤال شد که بین آن دو چقدر فاصله است»؟ فرمود: «هرقدر که خدا بخواهد». به او عرض شد: «ای فرزند رسول خد (! پس ما را آگاه کن که چگونه در آن دمیده می‌شود»؟ فرمود: «در نفخ صور اوّل خداوند به اسرافیل دستور می‌دهد؛ پس به دنیا فرود می‌آید و همراه او شیپور است و شیپور یک‌سر و دو طرف دارد و فاصله‌ی میان هر یک از دو طرف آن به اندازه فاصله آسمان تا زمین است». فرمود: «هنگامی‌که ملائکه، اسرافیل را می‌بینند درحالی‌که به دنیا فرودآمده و شیپور همراه اوست، می‌گویند: «خداوند در مورد مرگ اهل زمین اجازه داده است» ... فرمود: «در آن می‌دمد و صدا از قسمتی‌که به‌طرف زمین است بیرون می‌آید؛ در نتیجه در روی زمین هیچ جانداری نمی‌ماند مگر اینکه بی‌هوش می‌شود و می‌میرد و صدا از قسمتی که به‌طرف آسمان‌ها است بیرون می‌آید و در آسمان‌ها هیچ صاحب جانی به جز اسرافیل باقی نمی‌ماند مگر اینکه بی‌هوش می‌شود و می‌میرد». فرمود: «خداوند به اسرافیل می‌فرماید: «ای اسرافیل بمیر»؛ پس اسرافیل می‌میرد و هر مقدار که خدا بخواهد درآن حالت می‌مانند. سپس به آسمان‌ها دستور می‌دهد پس به حرکت درمی‌آیند و به کوه‌ها دستور می‌دهد پس ازجا کنده شده متحرّک می‌شوند و آن سخن خداوند است: [این عذاب الهی] در آن روزی است که آسمان به‌شدّت به حرکت در می‌آید* و کوه‌ها از جا کنده و متحرک می‌شوند!. (طور/۱۰۹). یعنی پهن و گسترده شود و این زمین به زمین دیگر مبدّل می‌شود. (ابراهیم/۴۸). یعنی به زمینی که در آن گناه نشده است و آشکار [و مسطّح] است و کوه‌ها و گیاهان بر روی آن نیست؛ همچنان‌که بار اوّل آن را گسترد و درحالی‌که در عظمت و قدرتش مستقل است عرشش را چنانچه اوّل بار بود بر روی آب بر می‌گرداند». فرمود: «در این هنگام [خدای] جبّار جلّ جلاله با صدای بلندی که اطراف آسمان‌ها و زمین‌ها میشنوند، ندا می‌دهد: حکومت برای کیست»؟ هیچ جواب‌دهنده‌ای پاسخ نمی‌دهد و دراین‌هنگام [خدای] جبّار جلّ جلاله در جواب خود می‌گوید: «برای خداوند یکتای قهّار است! و من همه‌ی مخلوقات و امّتشان را مغلوب ساختم. منم خداوند؛ معبودی جز من نیست؛ تنهایم همتایی برای او نیست و نه وزیری و من خلقم را با دست قدرت خود آفریدم و من با مشیّت خود آن‌ها را می‌راندم و من با قدرت خود آن‌ها را زنده می‌کنم». فرمود: «سپس [خدای] جبّار یک بار در شیپور می‌دمد که صدا از یکی از دو طرفی که به‌طرف آسمان‌ها است بیرون می‌آید؛ در نتیجه در آسمان‌ها هیچ‌کس باقی نمی‌ماند مگر اینکه زنده شده بر می‌خیزد و حاملان عرش بر می‌گردند و بهشت و جهنّم حاضر می‌شوند و مخلوقات را برای حساب محشور می‌گرداند». دراین هنگام علیّ‌بن‌الحسین (را دیدم که به‌شدّت گریه می‌کند.
السّجّاد ( َ إِسْرَافِیلُ صَاحِبُ الصُّورِ الشَّاخِصُ الَّذِی یَنْتَظِرُ مِنْکَ الْإِذْنَ وَ حُلُولَ الْأَمْرِ فَیُنَبِّهُ بِالنَّفْخَهًِْ صَرْعَی رَهَائِنَ الْقُبُور.
امام سجّاد ( اسرافیل صاحب صور که بر پاست چشم به راه اجازه‌ی تو و رسیدن وقت است تا با یک دمیدن، همه‌ی خفته‌های گور را بیدار کند.