آیه لِيُنْذِرَ مَنْ كانَ حَيّاً وَ يَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكافِرِينَ [70]
تا هركس را كه زنده است [و حيات انسانى دارد] انذار كند [و بر كافران اتمام حجّت شود] و فرمان عذاب بر آنان مسلّم گردد.
الصّادق ( قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ أَوَ مَنْ کانَ مَیْتاً فَأَحْیَیْناهُ فَکَانَ مَوْتُهُ اخْتِلَاطَ طِینَتِهِ مَعَ طِینَهًِْ الْکَافِرِ وَ کَانَ حَیَاتُهُ حِینَ فَرَّقَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بَیْنَهُمَا بِکَلِمَتِهِ کَذَلِکَ یُخْرِجُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الْمُؤْمِنَ فِی الْمِیلَادِ مِنَ الظُّلْمَهًِْ بَعْدَ دُخُولِهِ فِیهَا إِلَی النُّورِ وَ یُخْرِجُ الْکَافِرَ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلْمَهًِْ بَعْدَ دُخُولِهِ إِلَی النُّورِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا وَ یَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَی الْکافِرِینَ.
امام صادق ( آیا آنکه مرده است و زنده‌اش کردیم. (انعام/۱۲۲). مرگ او، به معنی آمیزش با سرشت کافر است و آنگاه زنده می شود که خدا به فرمان خود آن‌ها را از هم جدا کند. همچنین خدای عزّوجلّ، مؤمن را در زایشش، از تاریکی بیرون می‌آورد، پس از آنکه در نور است؛ و کافر را از نور به ظلمت فرو می کشد، پس از آنکه در نور است. و این است تفسیر قول خداوند عزّوجلّ: لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا وَ یَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَی الْکافِرِینَ.
أمیرالمومنین ( حَیًّا أیْ عَاقِلاً وَ یَحِقَّ الْقَوْلُ أیْ تَجِبُ کَلِمَهًُْ العَذَابِ عَلَی الْکافِرِینَ.
امام علی ( حیَّا یعنی عاقل است وَ یَحِقَّ الْقَوْلُ یعنی فرمان عذاب عَلَی الْکافِرِینَ بر کافران واجب و مسلّم شود.
الصّادق ( قَوْلُهُ لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا یَعْنِی مُؤْمِناً حَیَّ الْقَلْبِ وَ یَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَی الْکافِرِینَ یَعْنِی الْعَذَابَ.
امام صادق ( لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا تا مؤمنی را که دل زنده است، بیم دهد. وَ یَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَی الْکافِرِینَ یعنی عذاب.
الرّسول ( الْعَقْلُ نُورٌ فِی الْقَلْبِ یُفَرَّقُ بِهِ بَیْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِل وَ جَاءَ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا قَالَ یَعْنِی مَنْ کَانَ عَاقِلا.
پیامبر ( عقل نوری است در دل که به‌واسطه‌ی آن فرق بین حق و باطل گذاشته میشود و در بیان خدای تعالی آمده است: لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا تا آن‌کس را که زنده است، بترساند و مراد از این زنده عاقل و خردمند است.
الحسن ( إِنَّ اللَّهَ جَلَّ جَلَالُهُ بَعَثَ مُحَمَّداً (رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ وَ مِنَّهًًْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ کَافَّةً لِلنَّاسِ أَجْمَعِینَ لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا وَ یَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَی الْکافِرِینَ فَبَلَّغَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَ قَامَ بِأَمْرِ اللَّهِ حَتَّی تَوَفَّاهُ اللَّهُ غَیْرَ مُقَصِّرٍ وَ لَا وَانٍ وَ بَعْدَ أَنْ أَظْهَرَ اللَّهُ بِهِ الْحَقَّ وَ مَحَقَ بِهِ الشِّرْکَ.
امام حسن ( خدای توانا حضرت محمّد (را که رحمتی بود [و هست] برای جهانیان فرستاد و بدین‌وسیله منّتی بر مؤمنین نهاد. بعد از آنکه خدا به‌وسیله‌ی آن حضرت حق را ظاهر و شرک را نابود کرد او را بدون هیچ‌گونه تقصیر و ناتوانی قبض روح نمود.
أمیرالمومنین ( وَ اتَّسَعَ بِمَا جَنَوْهُ مِنْ ذَلِکَ لِمَنْ وَافَقَهُمْ عَلَی ظُلْمِهِمْ وَ کُفْرِهِمْ وَ نِفَاقِهِمْ مُحَاوَلَهًًْ مِثْلَ مَا أَتَوْهُ مِنَ الِاسْتِیلَاءِ عَلَی أَمْرِ الْأُمَّهًِْ کُلُّ ذَلِکَ لِتَتِمَّ النَّظِرَهًُْ الَّتِی أَوْجَبَهَا اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِعَدُوِّهِ إِبْلِیسَ إِلَی أَنْ یَبْلُغَ الْکِتَابُ أَجَلَهُ وَ یَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَی الْکافِرِینَ وَ یَقْتَرِبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ الَّذِی بَیَّنَهُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ بِقَوْلِهِ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِم.
امام علی ( و با آنچه که آن سه نفر کردند، مجال برای کسی باز شد که در ستم و کفر و نفاق با آنان همداستان شود و او کاری کرد همانند آنچه که آنان در تصرّف امر امّت کردند. با این همه، مهلتی که خداوند تبارک و تعالی برای دشمنش ابلیس واجب کرد به پایان می رسد و مدت مقرّر به سر می آید و سخن خداوند درباره‌ی کافران محقّق می شود و وعده‌ی حق فرا میرسد. همان وعده ای که خداوند متعال در کتاب خود داد و فرمود: خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده داده‌است که به یقین، خلافت روی زمین را به آنان خواهد داد، همان‌گونه که به پیشینیان آن‌ها خلافت بخشید. (نور/۵۵).