آیه وَعَدَ اللهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَني لا يُشْرِكُونَ بي شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ [55]
خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند وعده داده است كه به‌يقين، خلافت روى زمين را به آنان خواهد داد، همان‌گونه كه به پيشينيان آنها خلافت بخشيد؛ و دين و آيينى را كه براى آنان پسنديده، بر ايشان پابرجا و ريشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنيّت و آرامش مبدّل مى‌كند، [به‌گونه‌اى] كه فقط مرا مى‌پرستند و چيزى را همتاى من قرار نخواهند داد. و كسانى كه پس از آن كافر شوند، آنها همان فاسقانند.
الصّادق ( عَن عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (عَنْ قَوْلِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَالَ هُمُ الْأَئِمَّهًُْ (.
امام صادق ( از عبدالله‌بن‌سنان گوید: از امام صادق (در مورد آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ پرسیدم. فرمود: «مراد از آیه، ائمّه (هستند».
ابن‌عبّاس ( وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ ... قَالَ نَزَلَتْ فِی آلِ مُحَمَّدٍ (.
ابن‌عبّاس ( آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ؛ درباره‌ی آل محمّد (نازل شده است.
الصّادق ( عَن صَفوان لَمَّا طَلَبَ الْمَنْصُورُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (تَوَضَّأَ وَ صَلَّی رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ سَجَدَ سَجْدَهًَْ الشُّکْرِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّکَ وَعَدْتَنَا عَلَی لِسَانِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ (وَ وَعْدُکَ الْحَقُّ أَنَّکَ تُبَدِّلُنَا مِنْ بَعْدِ خَوْفِنَا أَمْناً اللَّهُمَّ فَأَنْجِزْ لَنَا مَا وَعَدْتَنَا إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ قَالَ قُلْتُ لَهُ یَا سَیِّدِی فَأَیْنَ وَعْدُ اللَّهِ لَکُمْ فَقَالَ (قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ ... .
امام صادق ( از صفوان روایت است: هنگامی‌که منصور خلیفه عباسی امام صادق (را خواست، حضرت وضو گرفت و دو رکعت نماز گزارد سپس سجده‌ی شکر نمود و فرمود: «پروردگارا توسّط پیغمبرت محمّد (به ما اهل بیت وعده‌ی پیروزی دادی که ما را از هرگونه هراسی ایمنی بخشی. پروردگارا؛ آنچه به ما وعده کرده‌ای به ما موهبت کن، چه می‌دانیم که وعده‌ات خلاف‌پذیر نیست. (آل عمران/۱۹۴) عرض‌کردم: «آقا! وعده‌ی خداوند کدام است که به شما داده است»؟ فرمود: «این آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ ...».
الصّادق ( اللَّهُمَ وَ ضَاعِفْ صَلَوَاتِکَ وَ رَحْمَتَکَ وَ بَرَکَاتِکَ عَلَی عِتْرَهًِْ نَبِیِّکَ الْعِتْرَهًِْ الضَّائِعَهًِْ الْخَائِفَهًِْ الْمُسْتَذَلَّهًِْ بَقِیَّهًِْ الشَّجَرَهًِْ الطَّیِّبَهًِْ الزَّاکِیَهًِْ الْمُبَارَکَهًِْ وَ أَعْلِ اللَّهُمَّ کَلِمَتَهُمْ وَ أَفْلِجْ حُجَّتُهُمْ وَ اکْشِفِ الْبَلَاءَ وَ اللَّأْوَاءَ وَ حَنَادِسَ الْأَبَاطِیلِ وَ الْعَمَی عَنْهُمْ وَ ثَبِّتْ قُلُوبَ شِیعَتِهِمْ وَ حِزْبِکَ عَلَی طَاعَتِهِمْ وَ وَلَایَتِهِمْ وَ نُصْرَتِهِمْ وَ مُوَالاتِهِمْ وَ أَعِنْهُمْ وَ امْنَحْهُمْ الصَّبْرَ عَلَی الْأَذَی فِیکَ وَ اجْعَلْ لَهُمْ أَیَّاماً مَشْهُودَهًًْ وَ أَوْقَاتاً مَحْمُودَهًًْ مَسْعُودَهًًْ تُوْشِکُ فِیهَا فَرَجَهُمْ وَ تُوجِبُ فِیهَا تَمْکِینَهُمْ وَ نَصْرَهُمْ کَمَا ضَمِنْتَ لِأَوْلِیَائِکَ فِی کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ فَإِنَّکَ قُلْتَ وَ قَوْلُکَ الْحَقُّ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئا.
امام صادق ( خداوندا! صلوات و رحمت و برکات خود را بر عترت پاکِ تباه گشتهی بیم‌خورده‌ی تحقیرگشته که باقیماندگان از تبار نیک آیند پاکدامن برکت یافتهاند، فرو فرست و سخن حقیقت ایشان را فراز گردان و حجت ایشان را از پرده برون کن و بلا و سختی و تاریکی اباطیل و ره نیافتگی را از ایشان برکنار دار و دل‌های شیعیان ایشان و حزبت را بر فرمانبری از تو و ولایت پذیری ایشان و یاری و دوستی نمودن با آنان قرص و استوار گردان و یاریشان نما و در برابر آزار دیدن در راهت شکیبایشان کن و ایشان را ایّام شکوهمند که همگان به فضلش اعتراف نمایند و روزگارانی ستوده نصیب گردان که فرج و گشایش در امرشان در آن نزدیک گردد و قدرت دادن و یاری را برایشان، چنانکه آن را در کتابت برای دوستدارانت تضمین نمودی، واجب گردانی. چرا که تو خود فرموده‌ای و فرموده‌ات حق است: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئا.
الباقر ( لَقَدْ خَلَقَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ لَیْلَهًَْ الْقَدْرِ أَوَّلَ مَا خَلَقَ الدُّنْیَا وَ لَقَدْ خَلَقَ فِیهَا أَوَّلَ نَبِیٍّ (یَکُونُ وَ أَوَّلَ وَصِیٍّ یَکُونُ وَ لَقَدْ قَضَی أَنْ یَکُونَ فِی کُلِّ سَنَهًٍْ لَیْلَهًٌْ یَهْبِطُ فِیهَا بِتَفْسِیرِ الْأُمُورِ إِلَی مِثْلِهَا مِنَ السَّنَهًِْ الْمُقْبِلَهًِْ مَنْ جَحَدَ ذَلِکَ فَقَدْ رَدَّ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِلْمَهُ لِأَنَّهُ لَا یَقُومُ الْأَنْبِیَاءُ وَ الرُّسُلُ (وَ الْمُحَدَّثُونَ إِلَّا أَنْ تَکُونَ عَلَیْهِمْ حُجَّهًٌْ بِمَا یَأْتِیهِمْ فِی تِلْکَ اللَّیْلَهًِْ مَعَ الْحُجَّهًِْ الَّتِی یَأْتِیهِمْ بِهَا جَبْرَئِیلُ (قُلْتُ وَ الْمُحَدَّثُونَ أَیْضاً یَأْتِیهِمْ جَبْرَئِیلُ (أَوْ غَیْرُهُ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ (قَالَ أَمَّا الْأَنْبِیَاءُ (وَ الرُّسُلُ (فَلَا شَکَّ وَ لَا بُدَّ لِمَنْ سِوَاهُمْ مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ خُلِقَتْ فِیهِ الْأَرْضُ إِلَی آخِرِ فَنَاءِ الدُّنْیَا أَنْ تَکُونَ عَلَی أَهْلِ الْأَرْضِ حُجَّهًٌْ یَنْزِلُ ذَلِکَ فِی تِلْکَ اللَّیْلَهًِْ إِلَی مَنْ أَحَبَّ مِنْ عِبَادِهِ وَ ایْمُ اللَّهِ لَقَدْ نَزَلَ الرُّوحُ وَ الْمَلَائِکَهًُْ بِالْأَمْرِ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ عَلَی آدَمَ (وَ ایْمُ اللَّهِ مَا مَاتَ آدَمُ (إِلَّا وَ لَهُ وَصِیٌّ وَ کُلُّ مَنْ بَعْدَ آدَمَ (مِنَ الْأَنْبِیَاءِ (قَدْ أَتَاهُ الْأَمْرُ فِیهَا وَ وَضَعَ لِوَصِیِّهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ ایْمُ اللَّهِ إِنْ کَانَ النَّبِیُّ (لَیُؤْمَرُ فِیمَا یَأْتِیهِ مِنَ الْأَمْرِ فِی تِلْکَ اللَّیْلَهًِْ مِنْ آدَمَ (إِلَی مُحَمَّدٍ (أَنْ أَوْصِ إِلَی فُلَانٍ وَ لَقَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کِتَابِهِ لِوُلَاهًِْ الْأَمْرِ مِنْ بَعْدِ مُحَمَّدٍ (خَاصَّهًًْ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ إِلَی قَوْلِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ یَقُولُ أَسْتَخْلِفُکُمْ لِعِلْمِی وَ دِینِی وَ عِبَادَتِی بَعْدَ نَبِیِّکُمْ کَمَا اسْتَخْلَفَ وُصَاهًَْ آدَمَ (مِنْ بَعْدِهِ حَتَّی یَبْعَثَ النَّبِیَّ (الَّذِی یَلِیهِ یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً یَقُولُ یَعْبُدُونَنِی بِإِیمَانٍ لَا نَبِیَّ (بَعْدَ مُحَمَّدٍ (فَمَنْ قَالَ غَیْرَ ذَلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ فَقَدْ مَکَّنَ وُلَاهًَْ الْأَمْرِ بَعْدَ مُحَمَّدٍ (بِالْعِلْمِ وَ نَحْنُ هُمْ فَاسْأَلُونَا فَإِنْ صَدَقْنَاکُمْ فَأَقِرُّوا وَ مَا أَنْتُمْ بِفَاعِلِینَ أَمَّا عِلْمُنَا فَظَاهِرٌ وَ أَمَّا إِبَّانُ أَجَلِنَا الَّذِی یَظْهَرُ فِیهِ الدِّینُ مِنَّا حَتَّی لَا یَکُونَ بَیْنَ النَّاسِ اخْتِلَافٌ فَإِنَّ لَهُ أَجَلًا مِنْ مَمَرِّ اللَّیَالِی وَ الْأَیَّامِ إِذَا أَتَی ظَهَرَ وَ کَانَ الْأَمْرُ وَاحِداً وَ ایْمُ اللَّهِ لَقَدْ قُضِیَ الْأَمْرُ أَنْ لَا یَکُونَ بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ اخْتِلَافٌ وَ لِذَلِکَ جَعَلَهُمْ شُهَدَاءَ عَلَی النَّاسِ لِیَشْهَدَ مُحَمَّدٌ (عَلَیْنَا وَ لِنَشْهَدَ عَلَی شِیعَتِنَا وَ لِتَشْهَدَ شِیعَتُنَا عَلَی النَّاسِ أَبَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَکُونَ فِی حُکْمِهِ اخْتِلَافٌ أَوْ بَیْنَ أَهْلِ عِلْمِهِ تَنَاقُضٌ.
امام باقر ( خداوند لیلهًْ القدر را در اوّل آفرینش دنیا آفرید و در آن شب اوّلین پیامبر و اوّلین وصی را نیز آفرید، و مقرّر نمود که در هر سال یک شب باشد که تفسیر تمام جریان ها را تا سال آینده در آن شب نازل کند. هرکس منکر این مطلب باشد، ردّ علم خدا را نموده است؛ زیرا پیامبران و رسل و پیشوایان کاری نمی کنند، مگر به‌وسیله‌ی آنچه که در این شب بر آن ها وارد میشود و حجّتی که جبرئیل برای آن ها می‌آورد. پرسیدم: «آیا بر ائمّه (هم جبرئیل یا ملائکه‌ی دیگری نازل میشود»؟ فرمود: «در مورد انبیا و رسل که شکّی نیست، و برای دیگران نیز، از اوّل آفرینش زمین تا آخر زوال دنیا، باید حجّتی، از هر یک از بندگان خدا که خود بخواهد، بر روی زمین وجود داشته باشد؛ که آن امر در آن شب بر او نازل شود که او همان حجّت است. به خدا سوگند که ملائکه و روح در شب قدر بر آدم (نازل شدند. و به خدا سوگند آدم (از دنیا نرفت مگر اینکه وصیّی برای خود داشت، و همه‌ی پیامبران پس از آدم، در شب قدر برایش مأموریت می آمد و آن را برای وصی بعد از خود توصیف می نمود. به خدا قسم از جمله چیزهایی که پیامبران از آدم (گرفته تا محمّد (در این شب به آن مأمور می‌شدند این بود که: فلان کس را وصیّ خود قرار بده! خداوند متعال در کتابش، درباره‌ی والیان امر بعد محمد (می‌فرماید: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛ شما را پس از پیامبرتان جانشین خود در علم و دین و عبادت قرار دادم، چنان که جانشینان آدم (بعد از او همین مرتبه را داشتند تا وقتی که پیامبر بعد مبعوث شود. یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً؛ یعنی مرا به این ایمان که بعد از محمّد (پیامبری نیست، بپرستند و هرکس جز این بگوید از فاسقین است. خداوند در اختیار والیان امر بعد از محمّد (علم قرار داده و ما آن والیان امر هستیم. از ما بپرسید؛ اگر درست گفتیم، تصدیق کنید و اگر نه، تصدیق نکنید. امّا دانش و علم ما آشکار است. و امّا زمان ما که در آن دین، از طرف ما، طوری که اختلافی بین مردم نباشد، آشکار گردد، یک زمان معینی در گذر شب ها و روزها دارد، که وقتی فرا برسد، دین آشکار خواهد شد و آن هنگام فقط یک امر خواهد بود. به خدا سوگند، خداوند چنین قرار داده که روزی برسد که بین مؤمنان اختلافی نباشد. و به همین جهت مؤمنان را گواه بر مردم قرار داده است، تا محمّد (گواه بر ما باشد و ما گواه بر شیعیان و شیعیان ما گواه بر مردم. هرگز خدا حکم خود را تغییر نمی دهد و بین اهل علمش تناقضی نمی اندازد».
الرّسول ( عَن جَابِرِ بنِ عَبدِ اللهِ الأَنصَارِیّ، قَالَ دَخَلَ جَنْدَلُ‌بْنُ‌جُنَادَهًَْ الْیَهُودِیُّ مِنْ خَیْبَرَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (فَقَالَ ... یَا رَسُولَ اللَّهِ (إِنِّی رَأَیْتُ الْبَارِحَهًَْ فِی النَّوْمِ مُوسَی‌بْنَ‌عِمْرَانَ (فَقَالَ لِی یَا جَنْدَلُ أَسْلِمْ عَلَی یَدِ مُحَمَّدٍ (وَ اسْتَمْسِکْ بِالْأَوْصِیَاءِ مِنْ بَعْدِهِ فَقَدْ أَسْلَمْتُ وَ رَزَقَنِیَ اللَّهُ ذَلِکَ فَأَخْبِرْنِی مَا الْأَوْصِیَاءُ بَعْدَکَ لِأَتَمَسَّکَ بِهِمْ فَقَالَ یَا جَنْدَلُ أَوْصِیَائِی مِنْ بَعْدِی بِعَدَدِ نُقَبَاءِ بَنِی‌إِسْرَائِیلَ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (إِنَّهُمْ کَانُوا اثْنَیْ عَشَرَ هَکَذَا وَجَدْنَا فِی التَّوْرَاهًِْ قَالَ نَعَمْ الْأَئِمَّهًُْ (بَعْدِی اثْنَا عَشَرَ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (کُلُّهُمْ فِی زَمَنٍ وَاحِدٍ قَالَ لَا وَ لَکِنْ خَلَفٌ بَعْدَ خَلَفٍ قَالَ فَسَمِّهِمْ لِی یَا رَسُولَ اللَّهِ (قَالَ نَعَمْ إِنَّکَ تُدْرِکُ سَیِّدَ الْأَوْصِیَاءِ وَ وَارِثَ الْأَنْبِیَاءِ (وَ أَبَا الْأَئِمَّهًِْ عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (بَعْدِی ثُمَّ ابْنَهُ الْحَسَنَ (ثُمَّ الْحُسَیْنَ (فَاسْتَمْسِکْ بِهِمْ مِنْ بَعْدِی وَ لَا یَغُرَّنَّکَ جَهْلُ الْجَاهِلِینَ ... فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (هَکَذَا وَجَدْتُ فِی التَّوْرَاهًِْ الیایقطوا شَبَّراً وَ شَبِیراً فَلَمْ أَعْرِفْ أَسَامِیَهُمْ فَکَمْ بَعْدَ الْحُسَیْنِ (مِنَ الْأَوْصِیَاءِ وَ مَا أَسَامِیهِمْ فَقَالَ تِسْعَهًٌْ مِنْ صُلْبِ الْحُسَیْنِ (وَ الْمَهْدِیُّ (مِنْهُمْ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّهًُْ الْحُسَیْنِ (قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ عَلِیٌّ ابْنُهُ وَ یُلَقَّبُ بِزَیْنِ الْعَابِدِینَ (فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّهًُْ عَلِیٍّ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ ابْنُهُ یُدْعَی بِالْبَاقِرِ (فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّهًُْ مُحَمَّدٍ (قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ جَعْفَرٌ (وَ یُدْعَی بِالصَّادِقِ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّهًُْ جَعْفَرٍ (قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ مُوسَی (وَ یُدْعَی بِالْکَاظِمِ (ثُمَّ إِذَا انْتَهَتْ مُدَّهًُْ مُوسَی (قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ ابْنُهُ عَلِیٌّ (وَ یُدْعَی بِالرِّضَا (فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّهًُْ عَلِیٍّ (قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ ابْنُهُ مُحَمَّدٌ (یُدْعَی بِالزَّکِیِّ (فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّهًُْ مُحَمَّدٍ (قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ عَلِیٌّ ابْنُهُ وَ یُدْعَی بِالنَّقِیِّ (فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّهًُْ عَلِیٍّ (قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ الْحَسَنُ (ابْنُهُ یُدْعَی بِالْأَمِینِ ثُمَّ یَغِیبُ عَنْهُمْ إِمَامُهُمْ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (هُوَ الْحَسَنُ (یَغِیبُ عَنْهُمْ قَالَ لَا وَ لَکِنِ ابْنُهُ الْحُجَّهًُْ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (فَمَا اسْمُهُ قَالَ لَا یُسَمَّی حَتَّی یُظْهِرَهُ اللَّهُ قَالَ جَنْدَلٌ یَا رَسُولَ اللَّهِ (قَدْ وَجَدْنَا ذِکْرَکُمْ فِی التَّوْرَاهًِْ وَ قَدْ بَشَّرَنَا مُوسَی‌بْنُ‌عِمْرَانَ (بِکَ وَ بِالْأَوْصِیَاءِ بَعْدَکَ مِنْ ذُرِّیَّتِکَ ثُمَّ تَلَا رَسُولُ اللَّهِ (وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً فَقَالَ جَنْدَلٌ یَا رَسُولَ اللَّهِ (فَمَا خَوْفُهُمْ قَالَ یَا جَنْدَلُ فِی زَمَنِ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ جَبَّارٌ یَعْتَرِیهِ وَ یُؤْذِیهِ فَإِذَا عَجَّلَ اللَّهُ خُرُوجَ قَائِمِنَا یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً ثُمَّ قَالَ (طُوبَی لِلصَّابِرِینَ فِی غَیْبَتِهِ طُوبَی لِلْمُقِیمِینَ عَلَی مَحَجَّتِهِمْ أُولَئِکَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ قَالَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ قَالَ أُولئِکَ حِزْبُ اللهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.
پیامبر ( جابربن‌عبدالله انصاری (گوید: جندل‌بن‌جناده یهودی خیبری بر رسول خدا (وارد گشته و گفت: ... ای رسول خدا (! شب گذشته موسی‌بن‌عمران (را در خواب دیدم که به من فرمود: «ای جندل، بر محمّد (اسلام بیاور و به اوصیای پس از وی تمسّک جوی. اکنون خداوند توفیق اسلام آوردن را نصیب من فرمود، اکنون بفرمایید اوصیا چه کسانی هستند تا پس از شما به ایشان تمسّک جویم»؟ فرمود: «ای جندل، اوصیای من پس از خودم به عدد نقبای بنی اسرائیل است». عرض کرد: «ایشان دوازده نقیب بودند، در تورات آن ها را چنین یافتیم». فرمود: «آری، امامان (پس از من دوازده هستند. عرض کرد: «ای رسول خدا (! آیا همه آن ها در یک زمان خواهند بود»؟ فرمود: «خیر، هریک جانشین دیگری می‌شوند و تو فقط سه تن از ایشان را خواهی دید». عرض کرد: «ایشان را برای من نام ببرید». فرمود: «آری، تو سیّد اوصیا و وارث انبیا و پدر ائمّه، علی‌بن‌ابی‌طالب (را پس از من درک خواهی کرد و بعد از او پسرش حسن (و آن گاه حسین (پس از به ایشان تمسّک جوی و جهل نادانان فریبت ندهد ... عرض کرد: «ای رسول خدا (! در تورات نوشته ای به مضمون إلیا یقطوا شبّراً و شبیراً یافتیم و متوجه نامهای ایشان نشدم. تعداد اوصیا بعد از حسین (چند تن است و نامشان چیست»؟ فرمود: «نُه تن از صُلب حسین (هستند و مهدی (از جمله‌ی ایشان است». چون امامت حسین (به سرآمد، پسرش علی (جانشین وی خواهد شد و به زین العابدین ملقَّب خواهد شد؛ و چون دوره‌ی او بگذرد، پسرش باقر (امام خواهد بود و چون عمر محمّد باقر (به سرآید، این مسئولیّت را پسرش جعفر (که صادق نامیده می شود، برعهده خواهد گرفت؛ پس از جعفر (پسرش موسی (ملقّب به کاظم امامت را بر عهده خواهد گرفت؛ و پس از موسی (پسرش علی (معروف به رضا این مهم را برعهده خواهد گرفت؛ و پس از پایان مهلت رضا (نوبت به پسرش محمّد (که زکیّ نامیده می شود، خواهد رسید؛ بعد از محمّد (زکی پسرش علی (معروف به نقیّ امام خواهد بود؛ و چون عمر علی نقی (به سرآید، پسرش حسن (ملقّب به أمین امام خواهد بود و بعد از وی امامشان از دید ایشان پنهان خواهد گشت». عرض کرد: «ای رسول خدا (! حسن (است که از نظرشان نهان خواهد شد»؟ فرمود: «خیر، پسرش حجّت»! عرض کرد: «ای رسول خدا (! نامش چیست»؟ فرمود: «تا زمانی که خدا او را آشکار کند، نامش برده نمی شود». جندل گفت: «ای رسول خدا (! ما ذکر شما را در تورات دیده ایم و موسی‌بن‌عمران ما را به شما و اوصیا پس از شما که از ذریّه‌ی شما هستند آشنا ساخته است». سپس رسول خدا (این آیه را تلاوت فرمود: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئا وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُون. جندل عرض کرد: «ترسشان چیست»؟ فرمود: «ای جندل! در زمان هریک از آنان شیطانی [و سلطان ظالمی] است که متعرّض آنان می‌گردد و ایشان را آزار می‌دهد، پس هنگامی‌که خداوند در خروج قائم (ما تعجیل فرماید [و خروج کند] زمین را پر از عدل و داد می‌کند چنانچه پر از ظلم و جور شده باشد»، سپس فرمود: «خوشا به حال کسانی که بر دوستی ایشان استوار باشند، آنان کسانی هستند که خداوند در قرآن وصف نموده: [پرهیزکاران] کسانی هستند که به غیب [آنچه از حس پوشیده و پنهان است] ایمان می‌آورند. (بقره/۳) و ایشانند حزب خدا، و آگاه باشید که حزب خداوند رستگارانند (مجادله/۲۳)».
أمیرالمؤمنین ( عَن أبِی‌جَعفَرٍ (قَالَ قَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَحَدٌ وَاحِدٌ تَفَرَّدَ فِی وَحْدَانِیَّتِهِ ثُمَّ تَکَلَّمَ بِکَلِمَهًٍْ فَصَارَتْ نُوراً ثُمَّ خَلَقَ مِنْ ذَلِکَ النُّورِ مُحَمَّداً (وَ خَلَقَنِی وَ ذُرِّیَّتِی ثُمَّ تَکَلَّمَ بِکَلِمَهًٍْ فَصَارَتْ رُوحاً فَأَسْکَنَهُ اللَّهُ فِی ذَلِکَ النُّورِ وَ أَسْکَنَهُ فِی أَبْدَانِنَا فَنَحْنُ رُوحُ اللَّهِ وَ کَلِمَاتُهُ فَبِنَا احْتَجَّ عَلَی خَلْقِهِ فَمَا زِلْنَا فِی ظُلَّهًٍْ خَضْرَاءَ حَیْثُ لَا شَمْسَ وَ لَا قَمَرَ وَ لَا لَیْلَ وَ لَا نَهَارَ وَ لَا عَیْنَ تَطْرِفُ نَعْبُدُهُ وَ نُقَدِّسُهُ وَ نُسَبِّحُهُ وَ ذَلِکَ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ الْخَلْقَ وَ أَخَذَ مِیثَاقَ الْأَنْبِیَاءِ (بِالْإِیمَانِ وَ النُّصْرَهًِْ لَنَا وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِذْ أَخَذَ اللهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ یَعْنِی لَتُؤْمِنُنَّ بِمُحَمَّدٍ (وَ لَتَنْصُرُنَّ وَصِیَّهُ وَ سَیَنْصُرُونَهُ جَمِیعاً وَ إِنَّ اللَّهَ أَخَذَ مِیثَاقِی مَعَ مِیثَاقِ مُحَمَّدٍ (بِالنُّصْرَهًِْ بَعْضِنَا لِبَعْضٍ فَقَدْ نَصَرْتُ مُحَمَّداً (وَ جَاهَدْتُ بَیْنَ یَدَیْهِ وَ قَتَلْتُ عَدُوَّهُ وَ وَفَیْتُ لِلَّهِ بِمَا أَخَذَ عَلَیَّ مِنَ الْمِیثَاقِ وَ الْعَهْدِ وَ النُّصْرَهًِْ لِمُحَمَّدٍ (وَ لَمْ یَنْصُرْنِی أَحَدٌ مِنْ أَنْبِیَاءِ اللَّهِ (وَ رُسُلِهِ (وَ ذَلِکَ لِمَا قَبَضَهُمُ اللَّهُ إِلَیْهِ وَ سَوْفَ یَنْصُرُونَنِی وَ یَکُونُ لِی مَا بَیْنَ مَشْرِقِهَا إِلَی مَغْرِبِهَا وَ لَیَبْعَثَنَّ اللَّهُ أَحْیَاءً مِنْ آدَمَ (إِلَی مُحَمَّدٍ (کُلَّ نَبِیٍّ مُرْسَلٍ یَضْرِبُونَ بَیْنَ یَدَیَّ بِالسَّیْفِ هَامَ الْأَمْوَاتِ وَ الْأَحْیَاءِ وَ الثَّقَلَیْنِ جَمِیعاً فَیَا عَجَبَا وَ کَیْفَ لَا أَعْجَبُ مِنْ أَمْوَاتٍ یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ أَحْیَاءً یُلَبُّونَ زُمْرَهًًْ زُمْرَهًًْ بِالتَّلْبِیَهًِْ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ یَا دَاعِیَ اللَّهِ قَدْ تَخَلَّلُوا بِسِکَکِ الْکُوفَهًِْ قَدْ شَهَرُوا سُیُوفَهُمْ عَلَی عَوَاتِقِهِمْ لَیَضْرِبُونَ بِهَا هَامَ الْکَفَرَهًِْ وَ جَبَابِرَتِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ مِنْ جَبَّارَهًِْ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ حَتَّی یُنْجِزَ اللَّهُ مَا وَعَدَهُمْ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً أَیْ یَعْبُدُونَنِی آمِنِینَ لَا یَخَافُونَ أَحَداً مِنْ عِبَادِی لَیْسَ عِنْدَهُمْ تَقِیَّهًٌْ وَ إِنَّ لِی الْکَرَّهًَْ بَعْدَ الْکَرَّهًِْ وَ الرَّجْعَهًَْ بَعْدَ الرَّجْعَهًِْ وَ أَنَا صَاحِبُ الرَّجَعَاتِ وَ الْکَرَّاتِ وَ صَاحِبُ الصَّوْلَاتِ وَ النَّقِمَاتِ وَ الدُّولَاتِ الْعَجِیبَاتِ وَ أَنَا قَرْنٌ مِنْ حَدِیدٍ وَ أَنَا عَبْدُ‌اللَّهِ وَ أَخُو رَسُولِ اللَّهِ (أَنَا أَمِینُ اللَّهِ وَ خَازِنُهُ وَ عَیْبَهًُْ سِرِّهِ وَ حِجَابُهُ وَ وَجْهُهُ وَ صِرَاطُهُ.
امام باقر ( از امام باقر (روایت است: امام علی (فرمود: خداوند تبارک‌وتعالی یکتای بی‌همتاست که یگانگی‌اش مانند ندارد، آنگاه خدای متعال کلمه‌ای گفت که آن کلمه به نور مبدّل گشت. سپس از آن نور محمّد (را آفرید و من و خاندانم را از او آفرید. سپس خداوند کلمه‌ای فرمود که آن کلمه به روح مبدّل گشت و خداوند او را در آن نور قرار داد و آن را در بدن‌های ما جای داد، پس ما روح و کلمات و نشانه‌های خداییم. و خدا به‌واسطه‌ی ما حجّت خویش را بر خلقش تمام گرداند. ما پیوسته در سایه ساری سبز بودیم؛ آنجا که نه خورشیدی، نه ماهی، نه شب و روزی است و نه چشمی که پلک زند. در آنجا او را می‌پرستیدیم و تقدیس می‌کردیم و تسبیح می‌گفتیم و این قبل از آن بود که چیزی آفریده شود. خدا از انبیاء پیمان ایمان و یاری ما را گرفت و این همان کلام خداوند است: و خدا از پیامبران پیمان گرفت که شما را کتاب و حکمت داده‌ام به پیامبری که آیین شما را تصدیق می‌کند و به رسالت نزد شما می‌آید بگروید و یاری‌اش کنید. (آل عمران/۸۱) یعنی حتماً به محمّد (ایمان بیاورید و وصیّ او را یاری کنید و آنان همگی مرا یاری خواهند کرد. خداوند از من و محمّد (عهد گرفت که همدیگر را یاری کنیم، پس من محمّد (را یاری کردم و در رکاب او جنگیدم، دشمنش را از پای درآوردم و به آن عهدی که خداوند از من گرفته بود وفا نمودم و محمّد (را یاری کردم، هیچ یک از انبیاء الهی و رسولانش مرا یاری نکردند؛ چرا که خداوند جان آنان را گرفته بود و به نزد خود برده بود، امّا آنان مرا یاری خواهند کرد و از شرق تا غرب عالم از من خواهد بود و خداوند آنان را از آدم تا خاتم (زنده بر می‌انگیزد و هر پیامبر فرستاده شده‌ای را؛ آنان در رکاب من، سر مردگان و زندگان [کافر] از جن و انس را با شمشیر خواهند زد. شگفتا! و چگونه در شگفت نمانم از مردگانی که خداوند آنان را زنده می‌گرداند و گروه‌گروه ندای لبیک سر می‌دهند: «ای دعوت‌کننده به‌سوی خدا! لبیک، لبیک. از راه‌ها و جاده‌های کوفه نفوذ می‌کنند و گردن کافران و جبّاران و پیروان آنها را از اوّل تا آخر از دم تیغ خود می‌گذرانند تا اینکه خداوند وعده‌ی خود را محقّق می‌سازد، آنجا که می‌فرماید: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا؛ یعنی درحال امنیت مرا می‌پرستند و از احدی از بندگان نمی‌ترسند و دیگر تقیّه نمیکنند. همانا مرا بازگشتی از پی بازگشتی و رجعتی از پس رجعت دیگر است؛ و منم که یورش می‌برم و بر دشمن سخت می‌تازم و منم که صاحب دگرگونی‌های شگفتم، و منم شاخی از آهن و بنده‌ی خدا و برادر رسول خدا (و منم امین خدا و خزانه‌دار و رازدار و حجاب او، منم صراط و میزان.
أمیرالمؤمنین ( إِنِّی أُقْسِمُ بِالَّذِی فَلَقَ الْحَبَّهًَْ وَ بَرَأَ النَّسَمَهًَْ وَ أَنْزَلَ الْکِتَابَ عَلَی مُحَمَّدٍ صِدْقاً وَ عَدْلًا لَتَعْطِفَنَّ عَلَیْکُمْ هَذِهِ الْآیَهًُْ: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ ...
امام علی ( همانا من به کسی که دانه را شکافت و انسان را آفرید و کتاب را بر اساس راستی و عدل بر محمّد (نازل کرد، سوگند می‌خورم که [وعده‌ی] این آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا [مِنْکُمْ] وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ بر شما خواهد آمد.
الصّادق ( عَن أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً قَالَ الْقَائِمُ (وَ أَصْحَابُهُ.
امام صادق ( ابوبصیر نقل می‌کند: امام صادق (در مورد آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا فرمود: «این آیه درباره‌ی حضرت قائم (و یارانش نازل شده است».
علی‌بن‌إبراهیم ( وَ قَوْلُهُ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً نَزَلَتْ فِی القَائِمِ (مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( این آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا درباره‌ی قائم آل محمّد (است.
الصّادق ( إِذَا کَانَ لَیْلَهًُْ الْجُمُعَهًِْ أَهْبَطَ الرَّبُّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مَلَکاً إِلَی السَّمَاءِ الدُّنْیَا فَإِذَا طَلَعَ الْفَجْرُ نَصَبَ لِمُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ (مَنَابِرَ مِنْ نُورٍ عِنْدَ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ فَیَصْعَدُونَ عَلَیْهَا وَ یَجْمَعُ لَهُمُ الْمَلَائِکَهًَْ وَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ یَفْتَحُ أَبْوَابَ السَّمَاءِ فَإِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (یَا رَبِّ مِیعَادَکَ الَّذِی وَعَدْتَ فِی کِتَابِکَ وَ هُوَ هَذِهِ الْآیَهًُْ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ ... وَ یَقُولُ الْمَلَائِکَهًُْ وَ النَّبِیُّونَ مِثْلَ ذَلِکَ ثُمَّ یَخِرُّ مُحَمَّدٌ (وَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (سُجَّداً ثُمَّ یَقُولُونَ یَا رَبِّ اغْضَبْ فَإِنَّهُ قَدْ هُتِکَ حَرِیمُکَ وَ قُتِلَ أَصْفِیَاؤُکَ وَ أُذِلَّ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ {فَ} یَفْعَلُ اللهُ ما یَشاءُ وَ ذَلِکَ وَقْتٌ مَعْلُومٌ.
امام صادق ( چون شب جمعه فرا رسید خداوند فرشتگان خود را به آسمان دنیا می‌فرستد و هنگام طلوع صبح منبری از نور در جنب بیت‌المعمور برای محمّد و علی و حسن و حسین (می‌گذارد و آنها از آن بالا می‌روند. سپس خداوند امر می‌کند که فرشتگان و پیغمبران و مؤمنین پای منبر آنها اجتماع کنند، و درهای آسمان گشوده میشود. آنگاه هنگام ظهر پیغمبر (عرض می‌کند: «پروردگارا! اکنون موقع وعده‌ای است که در کتاب خود وعده داده‌ای و آن این آیه است: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ ... فرشتگان و پیغمبران نیز همین مطلب را می‌گویند، سپس محمّد و علی و حسن و حسین (به سجده می‌افتند». آنگاه می‌گویند: «خدایا [بر بی‌دینان] غضب کن، زیرا حریمت هتک شده و برگزیدگانت کشته گشته و بندگان نیکوکارت خوار گردیده است خداوند هم آنچه می‌خواهد می‌کند و این وقت معلومی است».
الصّادق ( سَدِیرٍ السَّیْرَفِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ الْمُفَضَّلُ‌بْنُ‌عُمَرَ وَ أَبُوبَصِیرٍ وَ أَبَانُ‌بْنُ‌تَغْلِبَ عَلَی مَوْلَانَا أَبِی‌عَبْدِ اللَّه (... قال: إِنَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَ أَدَارَ فِی الْقَائِمِ (مِنَّا ثَلَاثَهًًْ أَدَارَهَا فِی ثَلَاثَهًٍْ مِنَ الرُّسُل (قَدَّرَ مَوْلِدَهُ بِقَدَرِ مُوسَی (وَ قَدَّرَ غَیْبَتَهُ بِقَدَرِ غَیْبَهًِْ عِیسَی (وَ قَدَّرَ إِبْطَاءَهُ بِقَدَرِ إِبْطَاءِ نُوحٍ (وَ جَعَلَ لَهُ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ عُمُرَ الْعَبْدِ الصَّالِحِ الْخَضِرِ (دَلِیلًا عَلَی عُمُرِهِ فَقُلْنَا لَهُ اکْشِفْ لَنَا یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وُجُوهَ هَذِهِ الْمَعَانِی قَالَ ... وَ أَمَّا إِبْطَاءُ نُوحٍ فَإِنَّهُ لَمَّا اسْتَنْزَلَتِ الْعُقُوبَهًَْ عَلَی قَوْمِهِ مِنَ السَّمَاءِ بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الرُّوحَ الْأَمِینَ جَبْرَئِیلَ (مَعَهُ سَبْعُ نَوَیَاتٍ فَقَالَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ (إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ لَکَ إِنَّ هَؤُلَاءِ خَلَائِقِی وَ عِبَادِی وَ لَسْتُ أُبِیدُهُمْ بِصَاعِقَهًٍْ مِنْ صَوَاعِقِی إِلَّا بَعْدَ تَأْکِیدِ الدَّعْوَهًِْ وَ إِلْزَامِ الْحُجَّهًِْ فَعَاوِدِ اجْتِهَادَکَ فِی الدَّعْوَهًِْ لِقَوْمِکَ فَإِنِّی مُثِیبُکَ عَلَیْهِ وَ اغْرِسْ هَذَا النَّوَی فَإِنَّ لَکَ فِی نَبَاتِهَا وَ بُلُوغِهَا وَ أَطْرَافِهَا وَ إِدْرَاکِهَا {إِذَا أَثْمَرَتْ} الْفَرَجَ وَ الْخَلَاصَ فَبَشِّرْ بِذَلِکَ مَنْ تَبِعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَلَمَّا نَبَتَتِ الْأَشْجَارُ وَ تَأَزَّرَتْ وَ تَسَوَّقَتْ وَ أَغْصَنَتْ وَ أَثْمَرَتْ وَ زَهَا الثَّمَرُ عَلَیْهَا بَعْدَ زَمَانٍ طَوِیلٍ اسْتَنْجَزَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْعِدَهًَْ فَأَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَغْرِسَ مِنْ نَوَی تِلْکَ الْأَشْجَارِ وَ یُعَاوِدَ الصَّبْرَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ یُؤَکِّدَ الْحُجَّهًَْ عَلَی قَوْمِهِ فَأَخْبَرَ بِذَلِکَ الطَّوَائِفَ الَّتِی آمَنَتْ فَارْتَدَّ مِنْهُمْ ثَلَاثُمِائَهًِْ رَجُلٍ وَ قَالُوا لَوْ کَانَ مَا یَدَّعِیهِ نُوحٌ (حَقّاً لَمَا وَقَعَ فِی وَعْدِ رَبِّهِ خُلْفٌ ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَزَلْ یُوعِدُهُ وَ یَأْمُرُهُ عِنْدَ کُلِّ مَرَّهًٍْ أَنْ یَغْرِسَهَا تَارَهًًْ بَعْدَ أُخْرَی إِلَی أَنْ غَرَسَهَا سَبْعَ مَرَّات فَمَا زَالَتْ تِلْکَ الطَّوَائِفُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ تَرْتَدُّ مِنْهُمْ طَائِفَهًٌْ بَعْدَ طَائِفَهًٍْ إِلَی أَنْ عَادَ إِلَی نَیِّفٍ وَ سَبْعِینَ رَجُلًا فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِنْدَ ذَلِکَ إِلَیْهِ وَ قَالَ یَا نُوحُ (الْآنَ أَسْفَرَ الصُّبْحُ عَنِ اللَّیْلِ لِعَیْنِکَ حِینَ صَرَّحَ الْحَقُّ عَنْ مَحْضِهِ وَ صَفَا الْأَمْرُ وَ الْإِیمَانُ مِنَ الْکَدَرِ بِارْتِدَادِ کُلِّ مَنْ کَانَتْ طِینَتُهُ خَبِیثَهًًْ فَلَوْ أَنِّی أَهْلَکْتُ الْکُفَّارَ وَ أَبْقَیْتُ مَنِ ارْتَدَّ مِنَ الطَّوَائِفِ الَّتِی کَانَتْ آمَنَتْ بِکَ لَمَا کُنْتُ صَدَّقْتُ وَعْدِیَ السَّابِقَ لِلْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ أَخْلَصُوا التَّوْحِیدَ مِنْ قَوْمِکَ وَ اعْتَصَمُوا بِحَبْلِ نُبُوَّتِکَ بِأَنِّی أَسْتَخْلِفُهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ أُمَکِّنُ لَهُمْ دِینَهُمْ وَ أُبَدِّلُ خَوْفَهُمْ بِالْأَمْنِ لِکَیْ تَخْلُصَ الْعِبَادَهًُْ لِی بِذَهَابِ الشِّرْکِ مِنْ قُلُوبِهِمْ وَ کَیْفَ یَکُونُ الِاسْتِخْلَافُ وَ التَّمَکُّنُ وَ بَدَلُ الْخَوْفِ بِالْأَمْنِ مِنِّی لَهُمْ مَا کُنْتُ أَعْلَمُ مِنْ ضَعْفِ یَقِینِ الَّذِینَ ارْتَدُّوا لِخُبْثِ طِینَتِهِمْ وَ سُوءِ سَرَائِرِهِمُ الَّتِی کَانَتْ نَتَائِجَ النِّفَاقِ وَ سُنُوخِ الضَّلَالَهًِْ فَلَوْ أَنَّهُمْ تَنَسَّمُوا مِنَ الْمُلْکِ الَّذِی أُوتِیَ الْمُؤْمِنِینَ وَقْتَ الِاسْتِخْلَافِ إِذَا أَهْلَکْتُ أَعْدَاءَهُم لَنَشَقُوا رَوَائِحَ صَفَائِهِ لَاسْتَحْکَمَتْ مَرَائِرُ نِفَاقِهِمْ وَ تَأَبَّدَتْ حِبَالُ ضَلَالَهًِْ قُلُوبِهِمْ وَ لَکَاشَفُوا إِخْوَانَهُمْ بِالْعَدَاوَهًِْ وَ حَارَبُوهُمْ عَلَی طَلَبِ الرِّئَاسَهًِْ وَ التَّفَرُّدِ بِالْأَمْرِ وَ النَّهْیِ وَ کَیْفَ یَکُونُ التَّمْکِینُ فِی الدِّینِ وَ انْتِشَارُ الْأَمْرِ فِی الْمُؤْمِنِینَ مَعَ إِثَارَهًِْ الْفِتَنِ وَ إِیقَاعِ الْحُرُوبِ کَلَّا فَاصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنا وَ وَحْیِنا قَالَ الصَّادِقُ (وَ کَذَلِکَ الْقَائِمُ (فَإِنَّهُ یَمْتَدُّ أَیَّامُ غَیْبَتِهِ لِیُصَرِّحَ الْحَقُّ عَنْ مَحْضِهِ وَ یُصَفَّی الْإِیمَانُ مِنَ الْکَدَرِ بِارْتِدَادِ کُلِّ مَنْ کَانَتْ طِینَتُهُ خَبِیثَهًًْ مِنَ الشِّیعَهًِْ الَّذِینَ یُخْشَی عَلَیْهِمُ النِّفَاقُ إِذَا أَحَسُّوا بِالاسْتِخْلَافِ وَ التَّمْکِینِ وَ الْأَمْنِ الْمُنْتَشِرِ فِی عَهْدِ الْقَائِمِ (قَالَ الْمُفَضَّلُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَإِنَّ النَّوَاصِبَ یَزْعُمُونَ أَنَّ آیَهًَْ التَّمْکِینِ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً نَزَلَتْ فِی أَبِی‌بَکْرٍ وَ عُمَرَ وَ عُثْمَانَ وَ عَلِیٍّ (فَقَالَ لَا هَدَی اللَّهُ قُلُوبَ النَّوَاصِبِ مَتَی کَانَ الَّذِی ارْتَضَی اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مُتَمَکِّناً بِانْتِشَارِ الْأَمْنِ فِی الْأُمَّهًِْ وَ ذَهَابِ الْخَوْفِ مِنْ قُلُوبِهَا وَ ارْتِفَاعِ الشَّکِّ مِنْ صُدُورِهَا فِی عَهْدِ وَاحِدٍ مِنْ هَؤُلَاءِ وَ فِی عَهْدِ عَلِیٍّ (مَعَ ارْتِدَاد الْمُسْلِمِینَ وَ الْفِتَنِ الَّتِی کَانَتْ تَثُورُ فِی قُلُوبِهِمْ وَ الْحُرُوبِ الَّتِی کَانَتْ تَنْشَبُ بَیْنَ الْکُفَّارِ وَ بَیْنَهُم.
امام صادق ( سدیر سیرفی گوید: من و مفضّل و ابوبصیر و ابان خدمت امام صادق (رسیدیم ... ایشان فرمود: «خداوند متعال سه چیز را که در مورد پیغمبران عملی ساخت، در خصوص قائم ما (نیز عملی می‌سازد: ولادت او را مانند ولادت موسی (و غیبتش را چون غیبت عیسی (و طول عمرش را به سان طول عمر نوح (مقدّر فرموده، و سپس طول عمر بنده‌ی صالح خدا، خضر پیغمبر را دلیل طول عمر آن حضرت قرار داده است. عرض کردیم: «ای پسر رسول خدا (! علل این معانی را که فرمودی برای ما شرح بده». فرمود: «... طول عمر نوح (چنین بود که چون از خداوند خواست تا بر قومش عذاب فرو فرستد، جبرئیل هفت دانه هسته نزد وی آورد و گفت: «ای پیغمبر خدا پروردگار می‌فرماید: این‌ها مخلوق و بندگان من هستند آنها را با صاعقه هلاک نمی‌گردانم مگر بعد از تأکید دعوت و الزام حجّت بر آنها. پس دوباره قوم را به خداپرستی دعوت کن که در مقابل آن به تو ثواب خواهیم داد. این هسته‌ها را کشت کن موقعی که روییدند و به حدّ کمال رسیدند و بارور شدند هنگام نزول رحمت الهی فرا رسد و از شر قوم آسوده خواهی شد، و مؤمنین را به این خبر مژده ده». چون درخت‌ها رویید و شاخ و برگ درآورد و باردار شد و بعد از مدّتی چنان که می‌باید ثمر داد، نوح (از خداوند درخواست نمود که طبق وعده او را از شرّ قوم خلاصی دهد، ولی خداوند دوباره دستور داد که از هسته‌ی آن درخت‌ها بکارد و صبر پیشه گیرد و سعی کند و حجّت را بر قوم مؤکّد بدارد. نوح (حکم جدید را به اطّلاع کسانی که به وی ایمان آورده بودند رسانید و سیصد تن از آنها از وی برگشتند و گفتند اگر دعوت نوح (حق بود نمی‌باید خدایش خلف وعده کند. سپس خداوند متعال هفت‌بار پی‌درپی او را مأمور کشت تخم آن درخت نمود و هربار گروهی از مؤمنین از وی رو بر می‌تافتند تا اینکه پیروان او مردّد شدند و به هفتاد و چند مرد تقلیل یافتند. آنگاه خداوند به وی وحی فرستاد که نقاب شب ظلمانی از چهره صبح نورانی در پیش رویت برداشته شد. زیرا حق آشکار گشت و نور ایمان از زنگار ارتداد کسانی که دارای سرشت پلید بودند پاک گردید. اگر من کفّار را نابود کنم، ولی کسانی را که به تو ایمان آورده بودند و بعد از تو روی برتافتند و مرتّد گشتند باقی گذارم، به وعده‌ی خود عمل نکرده‌ام، وعده‌ای که به مؤمنین سابق قومت که در ایمان به یگانگی خدا اخلاص ورزیده و به ریسمان پیغمبریت چنگ زده‌اند، دادم که آنها را در روی زمین جای دهم و در دین ثابت بدارم و ترس آنها را تبدیل به امن کنم، تا شک از لوح دلشان برطرف شود و مرا با اخلاص، پرستش کنند چطور ممکن بود کسانی را که مرتّد شدند در زمین جای دهم و دینشان را ثابت نگهدارم و ترسشان را تبدیل به امن کنم؟! درصورتی‌که می‌دانم که ایمانی ضعیف و سرشتی پلید و باطنی بد دارند؟. اگر در موقع نابودساختن دشمنان، که می‌خواستم مؤمنین را در زمین جای دهم، آن طایفه مرتّد به وی خلافت را که به مؤمنین داده شده، استشمام می‌کردند، در نفاق و گمراهی راسخ‌تر می‌گشتند و با برادران خود به دشمنی بر می‌خواستند و به خاطر ریاست با آنها می‌جنگیدند، بنابراین با این فتنه‌ها و جنگ‌ها با برادران چطور ممکن است تمکین از دین و انتشار ایمان در میان مؤمنین جمع شود؟ پس با امداد و وحی ما کشتی را بساز»! سپس امام صادق (فرمود: «قائم ما (هم غیبتش طولانی می‌گردد تا آنکه حق آشکار گردد، و نور ایمان از زنگار ارتداد شیعیانی که دارای سرشت پلید هستند پاک شود به‌طوری که اگر آنها احساس کنند در ایام ظهور مهدی (مؤمنین با اخلاص از عزّت و ثبات ایمان و امنیت آن زمان بهره‌مند خواهند بود، به‌واسطه‌ی نفاقی که دارند، به وحشت می‌افتند». مفضّل می‌گوید: «عرض کردم: ای پسر رسول خدا (! ناصبی‌ها می‌پندارند که این آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً درباره‌ی ابوبکر و عمر و عثمان و علی (نازل شده است». فرمود: «خداوند دل‌های ناصبی‌ها را هدایت نکند. چه وقت دینی را که خدا و رسول پسندیده‌اند، از انتشار امن میان امّت و رفع ترس از دل‌ها و برطرف‌ساختن شک از سینه‌های آنها، در زمان یکی از این سه نفر و در خلافت ظاهری امیرالمؤمنین (که مسلمین مرتّد گشتند و فتنه‌ها و جنگ‌هایی که میان آنها و کفّار واقع شد، برخوردار بود»؟
السّجّاد ( عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (أَنَّهُ قَرَأَ هَذِهِ الْآیَهًَْ وَ قَالَ هُمْ وَ اللَّهِ شِیعَتُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ یَفْعَلُ اللَّهُ ذَلِکَ بِهِمْ عَلَی یَدَیْ رَجُلٍ مِنَّا وَ هُوَ مَهْدِیُ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ (الَّذِی قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (فِیهِ لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ حَتَّی یَأْتِیَ رَجُلٌ مِنْ عِتْرَتِی اسْمُهُ اسْمِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً.
امام سجاد ( در روایت است: امام سجّاد (این آیه را خواند و فرمود: «به خدا سوگند که آنان شیعیان ما اهل بیت (هستند و خداوند [مؤمنان و صالحان را از زمین] به دست مردی از خانواده‌ی ما که او مهدی (است به حکومت می‌رساند و او همان است که پیامبر درباره‌ی او فرمود: «اگر از دنیا فقط یک روز باقی‌مانده باشد، خداوند آن را آنقدر طولانی می‌کند تا مردی از اهل بیت (من که همنام من است بیاید و زمین را همان‌طور که پر از ظلم و ستم شده است، پر از عدل و داد کند».
أمیرالمؤمنین ( عَن عَلِیِّ‌بْنِ‌إِبْرَاهِیمَ (بِإِسْنَادِهِ قَالَ: کَتَبَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (کِتَاباً بَعْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنَ النَّهْرَوَانِ وَ أَمَرَ أَنْ یُقْرَأَ عَلَی النَّاس وهو ... بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً (وَ أَنْتُمْ مَعَاشِرَ الْعَرَبِ عَلَی شَرِّ حَالٍ، یَغْذُوا {یَغْذُو} أَحَدُکُمْ کَلْبَهُ، وَ یَقْتُلُ وَلَدَهُ، وَ یُغِیرُ عَلَی غَیْرِهِ، فَیَرْجِعُ وَ قَدْ أُغِیرَ عَلَیْهِ، تَأْکُلُونَ الْعِلْهِزَ وَ الْهَبِیدَ وَ الْمَیْتَهًَْ وَ الدَّمَ، مُنِیخُونَ عَلَی أَحْجَارٍ خَشِنٍ وَ أَوْثَانٍ مُضِلَّهًٍْ، تَأْکُلُونَ الطَّعَامَ الْجَشِبَ، وَ تَشْرَبُونَ الْمَاءَ الْآجِنَ، تُسَافِکُونَ دِمَاءَکُمْ، وَ یَسْبِی بَعْضُکُمْ بَعْضاً، وَ قَدْ خَصَّ اللَّهُ قُرَیْشاً بِثَلَاثِ آیَاتٍ وَ عَمَّ الْعَرَبَ بِآیَهًٍْ، فَأَمَّا الْآیَاتُ اللَّوَاتِی فِی قُرَیْشٍ فَهُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ اذْکُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلِیلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِی الْأَرْضِ تَخافُونَ أَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ فَآواکُمْ وَ أَیَّدَکُمْ بِنَصْرِهِ وَ رَزَقَکُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ، وَ الثَّانِیَهًُْ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ، وَ الثَّالِثَهًُْ قَوْلُ قُرَیْشٍ لِنَبِیِّ اللَّهِ (حِینَ دَعَاهُمْ إِلَی الْإِسْلَامِ وَ الْهِجْرَهًِْ وَ قالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدی مَعَکَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنا، فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَی أَ وَ لَمْ نُمَکِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً یُجْبی إِلَیْهِ ثَمَراتُ کُلِّ شَیْءٍ رِزْقاً مِنْ لَدُنَّا وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُون.
امام علی ( علیّ‌بن‌ابراهیم (با سند خود نقل می‌کند: امیرمؤمنان (پس از بازگشت از نهروان نامهای نگاشت و فرمان داد بر مردم بخوانند ... خداوند پیامبرش حضرت محمّد (را فرستاد، درحالی‌که شما عرب‌ها در بدترین حال بودید؛ بعضی از شما سگش را غذا می داد و فرزندش را می کشت، بر دیگری حمله می‌کرد، و هنگامی که بر می‌گشت می‌دید که بر او حمله کرده‌اند. عِلْهِز (غذایی که به هنگام خشکسالی از خون و پشم شتر درست می‌کردند) و هَبید (هندوانه ابوجهل، عَلْقَم) و مردار و خون می‌خوردید. بر روی سنگ‌های سخت دراز می‌کشیدید و بت‌های گمراه‌کننده را می‌پرستیدید، غذای ناگوار می‌خوردید و از آب گندیده می‌نوشیدید، خون یکدیگر را می‌ریختید و همدیگر را اسیر می‌کردید. خداوند درباره‌ی قریش سه آیه و در مورد عرب یک آیه نازل کرد؛ امّا آیاتی که درباره قریش هستند: و به خاطر بیاورید هنگامی را که شما در روی زمین، گروهی کوچک و اندک و زبون بودید آن‌چنان که می‌ترسیدید مردم شما را بربایند! ولی او شما را پناه داد و با یاری خود تقویت کرد و از روزی‌های پاکیزه بهره‌مند ساخت شاید شکر نعمتش را بجا آورید!. (انفال/۲۶). دوّم؛ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ. سوّم: آیا ما حرم امنی در اختیار آنها قرار ندادیم که ثمرات هرچیزی [از هر شهر و دیاری] به‌سوی آن آورده میشود؟! رزقی است از جانب ما ولی بیشتر آنان نمی‌دانند!. (قصص/۵۷).
أمیرالمؤمنین ( تَفْسِیرُ النُّعْمَانِیِّ، فِیمَا رَوَاه عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (قَالَ وَ أَمَّا الرَّدُّ عَلَی مَنْ أَنْکَرَ الرَّجْعَهًَْ فَقَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ یُکَذِّبُ بِآیاتِنا فَهُمْ یُوزَعُونَ أَیْ إِلَی الدُّنْیَا فَأَمَّا مَعْنَی حَشْرِ الْآخِرَهًِْ فَقَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً وَ قَوْلُهُ سُبْحَانَهُ وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَةٍ أَهْلَکْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ فِی الرَّجْعَهًِْ فَأَمَّا فِی الْقِیَامَهًِْ فَهُمْ یَرْجِعُونَ وَ مِثْلُ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ إِذْ أَخَذَ اللهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ وَ هَذَا لَا یَکُونُ إِلَّا فِی الرَّجْعَهًِْ وَ مِثْلُهُ مَا خَاطَبَ اللَّهُ بِهِ الْأَئِمَّهًَْ (وَ وَعَدَهُمْ مِنَ النَّصْرِ وَ الِانْتِقَامِ مِنْ أَعْدَائِهِمْ فَقَالَ سُبْحَانَهُ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ إِلَی قَوْلِهِ لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً وَ هَذَا إِنَّمَا یَکُونُ إِذَا رَجَعُوا إِلَی الدُّنْیَا وَ مِثْلُ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ.
امام علی ( امّا ردّ سخنِ کسی که رجعت را انکار نماید این کلام خداوند عزّوجل است: [به خاطر آور] روزی را که ما از هر امّتی، گروهی را از کسانی که آیات ما را تکذیب می‌کردند محشور می‌کنیم و آنها را نگه می‌داریم تا به یکدیگر ملحق شوند!. (نمل/۸۳) همه‌ی آنان [انسان‌ها] را برمی‌انگیزیم، و احدی از ایشان را فروگذار نخواهیم کرد!. (کهف/۴۷) و نیز این کلام خداوند: و حرام است بر شهرها و آبادی‌هایی که [بر اثر گناه] نابودشان کردیم [که به دنیا بازگردند] آنها هرگز باز نخواهند گشت!. (انبیاء/۹۵) یعنی در دورانِ رجعت؛ وگرنه در روز قیامت، آنان نیز باز خواهند گشت؛ و مانند این کلام خداوند: و [به خاطر بیاورید] هنگامی را که خداوند، از پیامبران [و پیروان آنها]، پیمان مؤکّد گرفت، که هرگاه کتاب و دانش به شما دادم، سپس پیامبری به‌سوی شما آمد که آنچه را با شماست تصدیق می‌کند، به او ایمان بیاورید و او را یاری کنید!. (آل عمران/۸۱) و این فقط در رجعت اتّفاق خواهد افتاد. و مانند آن است این آیه که خداوند، امامان (را مورد خطاب قرار داده و نصرت و انتقام‌گرفتن از دشمنانشان را به ایشان وعده داده است، آنجا که فرمود: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً و [تحقّقِ] این وعده در زمانی است که امامان (به دنیا رجعت می‌نمایند؛ و مانند این کلام خداوند: ما اراده کرده‌ایم تا بر مستضعفان زمین، نعمت بخشیم وآنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم. (قصص/۵).
علی‌بن‌إبراهیم ( مِمَّا وَعَدَ اللَّهُ تَعَالَی الْأَئِمَّهًَْ (مِنَ الرَّجْعَهًِْ وَ النَّصْرِ فَقَالَ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ یَا مَعْشَرَ الْأَئِمَّهًِْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ إِلَی قَوْلِهِ لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً فَهَذِهِ مِمَّا یَکُونُ إِذَا رَجَعُوا إِلَی الدُّنْیَا.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( مانند این از چیزهایی از قبیل رجعت و نصرت که خدا به امامان (وعده داده، فراوان است. پس فرمود: وَعَدَ اللهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ، منظور امامان است. وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ... لا یُشْرِکُونَ بی شَیْئاً و این اتّفاق در زمان رجعت می‌باشد.
الصّادق ( عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌مُسْکَانَ عَنْ‌أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (فِی قَوْلِهِ وَ إِذْ أَخَذَ اللهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قَالَ مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیَّاً مِنْ لَدُنْ آدَمَ إِلَّا وَ یَرْجِعُ إِلَی الدُّنْیَا فَیَنْصُرُ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (وَ قَوْلُهُ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ (وَ لَتَنْصُرُنَّهُ یَعْنِی أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌إِبْرَاهِیمَ وَ مِثْلُهُ کَثِیرٌ مِمَّا وَعَدَ اللَّهُ تَعَالَی الْأَئِمَّهًَْ (مِنَ الرَّجْعَهًِْ وَ النَّصْرِ فَقَالَ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ یَا مَعْشَرَ الْأَئِمَّهًِْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ إِلَی قَوْلِهِ لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً فَهَذِهِ مِمَّا یَکُونُ إِذَا رَجَعُوا إِلَی الدُّنْیَا وَ قَوْلُهُ وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ* وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ فَهَذَا کُلُّهُ مِمَّا یَکُونُ فِی الرَّجْعَهًِْ.
امام صادق ( عبدالله‌بن‌مُسکان نقل می‌کند: امام صادق (پیرامون آیه‌ی وَ إِذْ أَخَذَ اللهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ؛ و [به خاطر بیاورید] هنگامی را که خداوند، از پیامبران [و پیروان آنها]، پیمان مؤکّد گرفت، که هرگاه کتاب و دانش به شما دادم، سپس پیامبری به‌سوی شما آمد که آنچه را با شماست تصدیق می‌کند، به او ایمان بیاورید و او را یاری کنید!. (آل عمران/۸۱) فرمود: «خدا از زمان حضرت آدم (پیامبری را مبعوث نکرد، مگر اینکه به دنیا رجعت می‌کند و امیرمؤمنان را یاری می‌کند. و عبارت لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ یعنی به رسول خدا (ایمان خواهید آورد و عبارت لَتَنْصُرُنَّهُ یعنی امیرالمؤمنین (را یاری خواهید کرد». علی‌بن‌ابراهیم می‌گوید: و مانند این از چیزهایی از قبیل رجعت و نصرت که خدا به امامان (وعده داده، فراوان است. وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ؛ منظور از مِنْکْمْ امامان (هستند. وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً که همه‌ی این وعده‌ها در زمان رجعت تحقّق خواهد یافت».
أمیرالمؤمنین ( عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ (قَالَ قَالَ أمِیرُالمُؤمِنِینَ (فِی حَدِیثٍ ... وَ لَیَبْعَثَنَّ اللَّهُ أَحْیَاءً مِنْ آدَمَ إِلَی مُحَمَّدٍ (کُلَّ نَبِیٍّ مُرْسَلٍ یَضْرِبُونَ بَیْنَ یَدَیَ بِالسَّیْفِ هَامَ الْأَمْوَاتِ وَ الْأَحْیَاءِ وَ الثَّقَلَیْنِ جَمِیعاً فَیَا عَجَبَا وَ کَیْفَ لَا أَعْجَبُ مِنْ أَمْوَاتٍ یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ أَحْیَاءً یُلَبُّونَ زُمْرَهًًْ زُمْرَهًًْ بِالتَّلْبِیَهًِْ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ یَا دَاعِیَ اللَّهِ قَدْ تَخَلَّلُوا بِسِکَکِ الْکُوفَهًِْ قَدْ شَهَرُوا سُیُوفَهُمْ عَلَی عَوَاتِقِهِمْ لَیَضْرِبُونَ بِهَا هَامَ الْکَفَرَهًِْ وَ جَبَابِرَتِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ مِنْ جَبَّارَهًِْ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ حَتَّی یُنْجِزَ اللَّهُ مَا وَعَدَهُمْ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً أَیْ یَعْبُدُونَنِی آمِنِینَ لَا یَخَافُونَ أَحَداً مِنْ عِبَادِی لَیْسَ عِنْدَهُمْ تَقِیَّهًٌْ وَ إِنَّ لِی الْکَرَّهًَْ بَعْدَ الْکَرَّهًِْ وَ الرَّجْعَهًَْ بَعْدَ الرَّجْعَهًِْ وَ أَنَا صَاحِبُ الرَّجَعَاتِ وَ الْکَرَّاتِ وَ صَاحِبُ الصَّوْلَاتِ وَ النَّقِمَاتِ وَ الدُّولَاتِ الْعَجِیبَاتِ وَ أَنَا قَرْنٌ مِنْ حَدِیدٍ وَ أَنَا عَبْدُ‌اللَّهِ وَ أَخُو رَسُولِ اللَّهِ (أَنَا أَمِینُ اللَّهِ وَ خَازِنُهُ وَ عَیْبَهًُْ سِرِّهِ وَ حِجَابُهُ وَ وَجْهُهُ وَ صِرَاطُهُ وَ مِیزَانُهُ وَ أَنَا الْحَاشِرُ إِلَی اللَّهِ وَ أَنَا کَلِمَهًُْ اللَّهِ الَّتِی یَجْمَعُ بِهَا الْمُفْتَرِقَ وَ یُفَرِّقُ بِهَا الْمُجْتَمِعَ وَ أَنَا أَسْمَاءُ اللَّهِ الْحُسْنَی وَ أَمْثَالُهُ الْعُلْیَا وَ آیَاتُهُ الْکُبْرَی وَ أَنَا صَاحِبُ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ أُسْکِنُ أَهْلَ الْجَنَّهًِْ الْجَنَّهًَْ وَ أُسْکِنُ أَهْلَ النَّارِ النَّارَ وَ إِلَیَّ تَزْوِیجُ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ وَ إِلَیَّ عَذَابُ أَهْلِ النَّارِ وَ إِلَیَّ إِیَابُ الْخَلْقِ جَمِیعاً وَ أَنَا الْإِیَابُ الَّذِی یَئُوبُ إِلَیْهِ کُلُّ شَیْءٍ بَعْدَ الْقَضَاءِ وَ إِلَیَّ حِسَابُ الْخَلْقِ جَمِیعا.
امام علی ( و خداوند افراد زنده‌ای از آدم تا خاتم (را برمی انگیزد. هر پیامبر مرسلی در رکاب من، مخّ مردگان و زندگان و جن و انس را با شمشیر می‌کوبد. عجیب است و چگونه تعجّب نکنم از مردگانی که خدا آنان را زنده برمی‌انگیزد و گروه گروه با این نوا تلبیه می‌گویند که لبّیک ای دعوت‌کننده! آنان در میان خیابان‌های کوفه ظاهر می‌شوند و شمشیرهایشان را بر دوش خود حمل می‌کنند تا با آن مغز سر کافران و زورگویانشان و پیروان آنها و زورگویان اوّلین و آخرین را بکوبند، تا خداوند عزّوجلّ وعده‌ی خود در خصوص آنها را عملی سازد، چنانچه می فرماید: وَعَدَ اللهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنی لا یُشْرِکُونَ بی شَیْئاً، یعنی مرا در امنیت بپرستند و از احدی از بندگانم نهراسند و تقیّه‌ای نکنند. و من بازگشتی پس از بازگشت دارم و رجوعی پس از رجوع؛ من صاحب بازگشت‌ها و رجعت‌هایم؛ صاحب حمله‌ها و گزندها و چیرگی‌های شگفت آور هستم؛ من دژ آهنینم و من بنده‌ی خدا و برادر رسول خدا (هستم. من امین خدا و خزانه‌دار اویم؛ جایگاه سرّ و حجاب و حقیقت و صراط و میزان هستم؛ من برانگیزنده‌ی مردمان به سوی خدا هستم؛ من کلمه‌ی خدا هستم که خدا با آن مؤمنان پراکنده را جمع و کفّار مجتمع را پراکنده می‌سازد. من نامهای نیکوی خدا و مثال‌های بلند او و آیات عظیم او و صاحب بهشت و جهنّم هستم؛ بهشتیان را در بهشت اسکان می‌دهم و جهنّمیان را به جهنم می‌فرستم؛ تزویج اهل بهشت به دست من و عذاب اهل جهنّم نیز به دست من است و آمدن تمام خلق به سوی من است. من آن جایگاهی هستم که هر چیزی بعد از فنا به آن برمی‌گردد و حساب تمام خلق به سوی من است».
أمیرالمؤمنین ( أَمَّا مَا تَأْوِیلُهُ بَعْدَ تَنْزِیلِهِ فَهِیَ الْأُمُورُ الَّتِی أَخْبَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ رَسُولَهُ (أَنَّهَا سَتَکُونُ بَعْدَهُ مِثْلُ مَا أَخْبَرَ بِهِ مِنْ أُمُورِ الْقَاسِطِینَ وَ الْمَارِقِینَ وَ الْخَوَارِجِ وَ قَتْلُ عَمَّارٍ جَرَی ذَلِکَ الْمَجْرَی وَ أَخْبَارُ السَّاعَهًِْ وَ الرَّجْعَهًِْ وَ صِفَاتُ الْقِیَامَهًِْ مِثْلُ قَوْلِهِ تَعَالَی ... وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ نُرِیَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما کانُوا یَحْذَرُونَ وَ قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ ... فَهَذِهِ الْآیَاتُ وَ أَشْبَاهُهُمَا نَزَلَتْ قَبْلَ تَأْوِیلِهَا وَ کُلُّ ذَلِکَ تَأْوِیلُهُ بَعْدَ تَنْزِیلِه.
امام علی ( امّا آیاتی که تأویل [و مصداق خارجیِ] آنها، بعد از نازل‌شدنشان خواهد بود مواردی است که خداوند عزّوجلّ به پیامبرش خبر داده بعد از او اتّفاق خواهد افتاد، مانند آنچه در مورد قاسطین (معاویه و پیروانش)، مارقین (آتش‌افروزان جنگ جمل) و خوارج (آتش‌افروزان جنگ نهروان) خبر داده است؛ و [پیش بینیِ] کشته‌شدن عمّار [در جنگ صفّین]، اخبار مربوط به قیامت، دوران رجعت و ویژگی‌های قیامت همگی از این قبیل هستند؛ مانند آیه: ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم! و حکومتشان را در زمین پابرجا سازیم و به فرعون و هامان و لشکریانشان، آنچه را از آنها [بنیاسرائیل] بیم داشتند نشان دهیم!. (قصص/۶۵) و مانند آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا پس این آیات و مانند آنها قبل از اینکه تأویل [و مصداق خارجیِ] شان واقع شود نازل شدند و همه‌ی آنها تأویل [و مصداق خارجیِ] شان بعد از نازل‌شدنشان بوده است.
علی‌بن‌إبراهیم ( ثُمَّ خَاطَبَ اللَّهُ الْأَئِمَّهًَْ وَ وَعَدَهُمْ أَنْ یَسْتَخْلِفَهُمْ فِی الْأَرْضِ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِمْ وَ غَصْبِهِمْ فَقَالَ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ إِلَی قَوْلِهِ لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً وَ هَذَا مِمَّا ذَکَرْنَا أَنَّ تَأْوِیلَهُ بَعْدَ تَنْزِیلِهِ وَ هُوَ مَعْطُوفٌ عَلَی قَوْلِهِ رِجَالٌ لَا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللهِ.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( سپس خداوند، امامان (را مورد خطاب قرار داده و به آنها وعده داد که ایشان را پس از ستم‌هایی که به آنها شد و حقّشان غصب گردید جانشینِ خود روی زمین قرار دهد و فرمود: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا و این آیه از آن دسته آیاتی است که گفتیم تأویل [و مصداق خارجیِ] آنها، بعد از نازل‌شدنشان خواهد بود؛ و این آیه عطف به آیه: رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللهِ (نور/۳۷) می‌باشد.