آیه ۲۳ - سوره نور

آیه إِنَّ الَّذينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظيمٌ [23]

كسانى كه زنان پاكدامن و بى‌خبر [از هر‌گونه آلودگى] و مؤمن را متّهم مى‌سازند، در دنيا و آخرت از رحمت الهى دور شدند و عذاب سختى براى آنهاست.

کسانی که زنان پاکدامن و بی‌خبر [از هرگونه آلودگی] و مؤمن را متّهم می‌سازند

۱ -۱
(نور/ ۲۳)

الرّسول ( اجْتَنَبُوا السَّبْعَ الْمُوبِقَاتِ الشِّرْکَ بِاللَّهِ إِلَی أَنْ قَالَ وَ قَذْفَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ.

پیامبر ( از هفت چیز هلاک‌کننده بپرهیزید؛ شرک آوردن به خداوند ... تهمت‌زدن به زنان نیکوکار مؤمن بی‌خبر.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۰۲
بحارالأنوار، ج۷۶، ص۱۰۳
۱ -۲
(نور/ ۲۳)

الصّادق ( عَبْدُ الْعَظِیمِ‌بْنُ‌عَبْدِ‌اللَّهِ الْحَسَنِیُّ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ الرِّضَا (عَنْ أَبِیهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبِی‌مُوسَی‌بْنَ‌جَعْفَرٍ (یَقُول: دَخَلَ عَمْرُوبْنُ‌عُبَیْدٍ عَلَی أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (فَقَالَ أُحِبُّ أَنْ أَعْرِفَ الْکَبَائِرَ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ نَعَمْ یَا عَمْرُو أَکْبَرُ الْکَبَائِرِ الْإِشْرَاکُ بِاللَّهِ ... وَ قَذْفُ الْمُحْصَنَهًِْ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ.

امام صادق ( امام کاظم (می‌فرماید: عمروبن‌عبید نزد پدرم امام صادق (آمد؛ وقتی بر آن حضرت سلام کرد و نشست، این آیه را خواند: همان کسانی که از گناهان بزرگ و اعمال زشت اجتناب می‌ورزند. (شوری/۳۷) بعد ساکت شد. حضرت فرمود: «چرا ساکت شدی»؟ عرض کرد: «دوست دارم گناهان بزرگ را از کتاب خدای عزّوجلّ بشناسم». حضرت فرمود: «بلی ای عمرو! بزرگترین گناهان شرک به خدای عزّوجلّ است و متّهم‌کردن زنِ پارسا به زنا، زیرا خدای عزّوجلّ می‌فرماید: لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۰۲
الکافی، ج۲، ص۲۸۵/ من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۵۶۳/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۵، ص۳۱۸/ بحارالأنوار، ج۷۶، ص۶/ إرشادالقلوب، ج۱، ص۱۷۶
۱ -۳
(نور/ ۲۳)

الباقر ( وَ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ثُمَّ لَمْ یَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَداء ... وَ جَعَلَهُ مَلْعُوناً فَقَالَ إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ.

امام باقر ( وَ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ثُمَّ لَمْ یَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَداء. و نیز آن افراد را ملعون قرار داد و فرمود: إِنَّ الَّذینَ یَرْمُونَ الْمحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظیمٌ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۰۲
الکافی، ج۲، ص۳۲
۱ -۴
(نور/ ۲۳)

الباقر ( فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مَا کَانَ مُقِیماً عَلَی الْفِرْیَهًِْ مِنْ أَنْ یُسَمَّی بِالْإِیمَانِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَ فَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لا یَسْتَوُونَ وَ جَعَلَهُ اللهُ مُنَافِقاً قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ الْمُنافِقِینَ هُمُ الْفاسِقُونَ وَ جَعَلَهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَوْلِیَاءِ إِبْلِیسَ قَالَ إِلَّا إِبْلِیسَ کانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ وَ جَعَلَهُ مَلْعُوناً فَقَالَ إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدِیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُون وَ لَیْسَتْ تَشْهَدُ الْجَوَارِحُ عَلَی مُؤْمِنٍ إِنَّمَا تَشْهَدُ عَلَی مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ کَلِمَهًُْ الْعَذَابِ.

امام باقر ( خداوند در اینجا کسانی را که افتراء می‌بندند، از ایمان خارج دانسته است و فرموده است: آیا کسی که باایمان باشد همچون کسی است که فاسق است؟! نه، هرگز این دو برابر نیستند. (سجده/۱۸) و همچنین منافقان را فاسق دانسته و فرموده: به یقین، منافقان همان فاسقانند!. (توبه/۶۷) و فاسقان را از دوستان شیطان معرفی کرده و فرموده: جز ابلیس که از جن بود و از فرمان پروردگارش بیرون شد. (کهف/۵۰) و کسانی را که زن‌های پارسا و مؤمنه را متّهم می‌کنند و به آن‌ها افتراء می‌بندند، ملعون دانسته و فرموده: إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدِیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُون؛ جوارح بر ضدّ مؤمن گواهی نمی‌دهند بلکه برای آن گروهی که مستحق عذاب هستند گواهی می‌دهند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۰۲
الکافی، ج۲، ص۳۱/ وسایل الشیعهًْ، ج۱، ص۳۴؛ «بتفاوت لفظی»

غلو در مقام ائمّه مصداق تهمت است

۱
(نور/ ۲۳)

الصّادق ( عَنِ الْمُفَضَّلِ أَنَّهُ کَتَبَ إِلَی أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (فَجَاءَهُ هَذَا الْجَوَابُ مِنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (... وَ أَمَّا مَا ذَکَرْتَ فِی آخِرِ کِتَابِکَ أَنَّهُمْ یَزْعُمُونَ أَنَّ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِینَ هُوَ النَّبِیُّ (... أُخْبِرُکَ أَنَ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی هُوَ خَلَقَ الْخَلْقَ لا شَرِیکَ لَهُ لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ وَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًُْ وَ هُوَ رَبُّ کُلِّ شَیْءٍ وَ خَالِقُهُ خَلَقَ الْخَلْقَ وَ أَحَبَّ أَنْ یَعْرِفُوهُ بِأَنْبِیَائِهِ وَ احْتَجَّ عَلَیْهِمْ بِهِمْ فَالنَّبِیُّ (هُوَ الدَّلِیلُ عَلَی اللَّهِ عَبْدٌ مَخْلُوقٌ مَرْبُوبٌ اصْطَفَاهُ لِنَفْسِهِ بِرِسَالَتِهِ وَ أَکْرَمَهُ بِهَا فَجَعَلَهُ خَلِیفَتَهُ فِی خَلْقِهِ وَ لِسَانَهُ فِیهِمْ وَ أَمِینَهُ عَلَیْهِمْ وَ خَازِنَهُ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ قَوْلُهُ قَوْلُ اللَّهِ لَا یَقُولُ عَلَی اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ مَنْ أَطَاعَهُ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَاهُ عَصَی اللَّهَ وَ هُوَ مَوْلَی مَنْ کَانَ اللَّهُ رَبَّهُ وَ وَلِیَّهُ مَنْ أَبَی أَنْ یُقِرَّ لَهُ بِالطَّاعَهًِْ فَقَدْ أَبَی أَنْ یُقِرَّ لِرَبِّهِ بِالطَّاعَهًِْ وَ بِالْعُبُودِیَّهًِْ وَ مَنْ أَقَرَّ بِطَاعَتِهِ أَطَاعَ اللَّهَ وَ هَدَاهُ فَالنَّبِیُّ (مَوْلَی الْخَلْقِ جَمِیعاً عَرَفُوا ذَلِکَ وَ أَنْکَرُوهُ وَ هُوَ الْوَالِدُ الْمَبْرُورُ فَمَنْ أَحَبَّهُ وَ أَطَاعَهُ وَ هُوَ الْوَالِدُ الْبَارُّ وَ مُجَانِبُ الْکَبَائِرِ قَدْ کَتَبْتُ لَکَ مَا سَأَلْتَنِی عَنْهُ وَ قَدْ عَلِمْتَ أَنَّ قَوْماً سَمِعُوا صِفَتَنَا هَذِهِ فَلَمْ یَقُولُوا بِهَا بَلْ حَرَّفُوهَا وَ وَضَعُوهَا عَلَی غَیْرِ حُدُودِهَا عَلَی نَحْوِ مَا قَدْ بَلَغَکَ وَ احْذَرْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ مَنْ یَتَعَصَّبُونَ بِنَا أَعْمَالَهُمُ الْخَبِیثَهًَْ وَ قَدْ رَمَانَا النَّاسُ بِهَا وَ اللَّهُ یَحْکُمُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ فَإِنَّهُ یَقُولُ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ* یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدِیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ* یَوْمَئِذٍ یُوَفِّیهِمُ اللهُ أَعْمَالَهُمُ السَّیِّئَهًَْ وَ یَعْلَمُونَ أَنَّ اللهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِین.

امام صادق ( مفضّل نقل می‌کند که نامه‌ای به امام صادق (نوشت. ایشان در جواب چنین فرمود: ... خواسته بودی این مطلب را برایت توضیح بدهم که منظور چیست. دقت کن! خداوند جهانیان را آفرید و شریکی هم ندارد. آفرینش و امر و دنیا و آخرت در اختیار اوست. او آفریننده‌ی هر چیز است. خواست مردم او را به‌وسیله‌ی انبیاء بشناسند و به‌وسیله‌ی ایشان نیز حجّت را بر آن‌ها تمام کرد. پیامبر اکرم (که راهنمای به‌سوی خداست، بنده‌ای مخلوق و دارای پروردگار است. خداوند او را به رسالت خویش برگزیده و اکرام کرده و خلیفه خویش در میان مردم قرار داده و زبان گویای خدا در بین مردم و امین خدا بر آن‌ها و نگهبان او در آسمان‌ها و زمین است. گفتار او گفتار خداست. درباره‌ی خدا جز حقیقت نمیگوید. هرکه مطیع او باشد از خدا اطاعت کرده، و نافرمان او نافرمان خداست. او مولای هر کسی است که خدا پروردگار اوست. هرکه به اطاعت پیامبر اقرار ندارد، از اطاعت خدا و بندگی او امتناع ورزیده، و هرکه اقرار به اطاعت پیامبر کند، از خدا اطاعت نموده و هدایت یافته است. پیامبر اکرم (مولای جهانیان است، چه او را بشناسند و چه انکار کنند و پدر مهربان است. هرکه مطیع و دوستدار او باشد فرزندی نیکوکار و پرهیزگار از گناهان است. آنچه سؤال کرده بودی توضیح دادم. من میدانم گروهی این امتیازات ما را شنیده‌اند ولی درک نکرده‌اند و آن‌ها را تغییر داده و بر غیر حدود اصلی قرار داده‌اند، مانند آنچه تو شنیده‌ای. خدا و پیامبرش از گروهی که اعمال زشت خود را به وسیله ما حلال می‌شمارند، بیزارند. مردم کارهای آن‌ها را سبب خرده‌گیری بر ما قرار داده‌اند. خداوند بین ما و آن‌ها حکومت خواهد کرد. او در قرآن کریم میفرماید: الَّذِینَ یَرْمُونَ المُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ، یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدِیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ، یَوْمَئِذٍ یُوَفِّیهِمُ اللهُ، دِینَهُمُ الحَقَّ وَ یَعْلَمُونَ أَنَّ اللهَ هُوَ الحَقُّ المُبِینُ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۰۴
بصایرالدرجات، ص۵۳۶

بی خبر [از هرگونه آلودگی]

۱
(نور/ ۲۳)

علی‌بن‌إبراهیم ( قَولُهُ إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ یَقُولُ غَافِلَاتٍ عَن الفَوَاحِشَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ المُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ المُؤْمِنَاتِ؛ منظور از غافلات، زنانی هستند که از کارهای زشت بی‌خبر و به دور هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۰۶
القمی، ج۲، ص۱۰۰

در دنیا و آخرت از رحمت الهی به دورند و عذاب بزرگی برای آنهاست

۲ -۱
(نور/ ۲۳)

الزّهراء ( فِی خُطْبَهًِْ فَاطِمَهًَْ (فَرَضَ اللَّهُ اجْتِنَابَ قَذْفِ الْمُحْصَنَاتِ حَجْباً عَنِ اللَّعْنَهًِْ.

حضرت زهرا ( خداوند بلندمرتبه دوری‌جستن از نسبت ناروا دادن به زنان عفیفه را به خاطر برحذر ماندن از رانده‌شدن از درگاه رحمت الهی واجب کرده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۰۶
بحارالأنوار، ج۷۶، ص۱۰۳
بیشتر