آیه ۱۶ - سوره فصلت

آیه فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ ريحاً صَرْصَراً في أَيَّامٍ نَحِساتٍ لِنُذيقَهُمْ عَذابَ الْخِزْيِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ لَعَذابُ الْآخِرَةِ أَخْزى وَ هُمْ لا يُنْصَرُونَ [16]

سرانجام تند‌بادى هول‌انگيز و سرد در روزهايى شوم و پر غبار بر آن‌ها فرستاديم تا عذاب خواركننده را در زندگى دنيا به آن‌ها بچشانيم؛ و به‌يقين عذاب آخرت خواركننده‌تر است، و [از هيچ‌سو] يارى نمى‌شوند.

۱
(فصلت/ ۱۶)

الباقر (علیه السلام)- الصَّرْصَرُ الرِّیحُ الْبَارِدَهًُْ فِی أَیَّامٍ نَحِساتٍ أَیَّامٍ مَشَائِیمَ.

امام باقر (علیه السلام)- صَرْصَراً یعنی باد سرد و أَیَّامٍ نَحِساتٍ به‌معنای روزهای شوم و نحس است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۵۰۴
بحارالأنوار، ج۱۱، ص۳۵۴/ بحارالأنوار، ج۵۷، ص۹ و القمی، ج۲، ص۲۶۳ و نورالثقلین/ البرهان
۲
(فصلت/ ۱۶)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحاً صَرْصَراً أَیْ عَاصِفاً شَدِیدَ الصَّوْتِ مِنَ الصَّرَّهًِْ وَ هِیَ الصَّیْحَهًُْ وَ قِیلَ: هِیَ الْبَارِدَهًُْ مِنَ الصِّرِّ وَ هُوَ الْبَرْدُ.

ابن‌عبّاس ( فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ ریحاً صَرْصَراً؛ یعنی تندبادی [بر آن‌ها فرستادیم] که دارای صدای شدیدی بود؛ [طبق این معنا، صَرْصَرْ] از صَرّة به‌معنای آواز بلند گرفته شده است. برخی [یعنی ابن‌عبّاس (و قتاده] نیز گفته‌اند: «یعنی بادی سرد و سوزان [بر آن‌ها فرستادیم]؛ (طبق این معنا، صَرْصَرْ) از صِرّ به‌معنای سردی و سرما گرفته شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۵۰۴
بحرالعرفان، ج۱۴، ص۱۰۴
۳
(فصلت/ ۱۶)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ قَال قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَوْلُهُ عَزَّوجَلَّ عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَهًِْ مَا هُوَ عَذَابُ خِزْیِ الدُّنْیَا قَالَ وَ أَیُّ خِزْیٍ یَا أَبَابَصِیرٍ أَشَدُّ مِنْ أَنْ یَکُونَ الرَّجُلُ فِی بَیْتِهِ وَ حِجَالِهِ وَ عَلَی إِخْوَانِهِ وَسْطَ عِیَالِهِ إِذْ شَقَّ أَهْلُهُ الْجُیُوبَ عَلَیْهِ وَ صَرَخُوا فَیَقُولُ النَّاسُ مَا هَذَا فَیُقَالُ مُسِخَ فُلَانٌ السَّاعَهًَْ فَقُلْتُ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) أَوْ بَعْدَهُ قَالَ لَا بَلْ قَبْلَه.

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «مقصود از عذاب خواری دنیا در آیه: عَذابَ الْخِزْیِ فِی الحَیاةِ الدُّنْیا و فی الآخرة چیست»؟ فرمود: «ای ابوبصیر! خواری از این بدتر می‌شود که مرد با زن و فرزند و برادرانش در خانه نشسته باشند ناگاه کسان او یقه‌ی خود را پاره کنند و ناله را سر دهند مردم بپرسند این سر و صدا چیست؟ جواب دهند که فلانی الساعه مسخ شد و از صورت آدمی برگشت». من عرض کردم: «این مطلب پیش از آمدن قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است یا بعد از آن»؟ فرمود: «قبل از آن است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۵۰۶
بحارالأنوار، ج۵۲، ص۲۴۱/ البرهان؛ «حجلته» بدل «حجاله» و «إن شق» بدل «إذشق» و «قیام» محذوف
۴
(فصلت/ ۱۶)

الحسن (علیه السلام)- ... وَ أَمَّا أَنْتَ یَا مُغِیرَهًَْ‌بْنَ‌شُعْبَهًَْ فَإِنَّکَ لِلَّهِ عَدُوٌّ وَ لِکِتَابِهِ نَابِذٌ وَ لِنَبِیِّهِ مُکَذِّبٌ وَ أَنْتَ الزَّانِی وَ قَدْ وَجَبَ عَلَیْکَ الرَّجْمُ وَ شَهِدَ عَلَیْکَ الْعُدُولُ الْبَرَرَهًُْ الْأَتْقِیَاءُ فَأُخِّرَ رَجْمُکَ وَ دُفِعَ الْحَقُّ بِالْبَاطِلِ وَ الصِّدْقُ بِالْأَغَالِیطِ وَ ذَلِکَ لِمَا أَعَدَّ اللَّهُ لَکَ مِنَ الْعَذَابِ الْأَلِیمِ وَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ لَعَذابُ الْآخِرَةِ أَخْزی.

امام حسن (علیه السلام)- [امام حسن (علیه السلام) خطاب به مغیره فرمود:] امّا تو ای مغیرهًْ‌بن‌شعبه! حقّا که تو دشمن خدایی، تویی که تکذیب‌کننده‌ی قرآنی، تویی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را تکذیب می‌کنی، تویی که زناکاری، واجب است که حدّ خدا بر تو جاری شود، زیرا شهود نیکوکاری بر زناکاری تو شهادت داده‌اند، ولی سنگباران‌نمودن تو به تأخیر افتاده و حق به‌وسیله‌ی باطل و صداقت به‌واسطه‌ی غلط‌اندازی پایمال شد، این‌گونه حقوق بدین لحاظ از دست رفت که خدای توانا عذاب دردناک و رسوایی دنیا را برای تو مهیّا نماید، درصورتی‌که رسوایی عذاب آخرت بیشتر است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۵۰۶
بحارالأنوار، ج۴۴، ص۸۱
بیشتر