آیه ۳۰ - سوره فصلت

امام صادق (علیه السلام)- محمّدبن‌مسلم گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: إِنَّ الذِینَ قَالوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا» سؤال کردم. آن حضرت فرمود: «یعنی در اعتقاد به تک‌تک ائمّه (علیهم السلام)، که یکی پس از دیگری استقامت کردند. تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْملائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لاتَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُون».

علیّ‌بن‌ابراهیم ( إِنَّ الذِینَ قَالوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّل عَلیهِمُ المَلائِکَةُ که منظور از آن، افرادی است که در ایمان به ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) استقامت کردند که در زمان مرگشان فرشتگان بر آن‌ها فرود می‌آیند و می‌گویند: أَلا تَخَافُوا و لا تَحْزَنُوا و أَبْشِرُوا بِالجَنَّةِ التِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ.

امام علی (علیه السلام)- عمل را فراموش نکنید و تا می‌توانید کار کنید، و از کارهای زشت دست بردارید و خود را به گناه آلوده نکنید، و راه راست را در پیش گیرید و استقامت داشته باشید صبر و شکیبایی را پیشه کنید و پرهیزکاری را از دست ندهید، شما پایانی دارید و به پایان خود توجّه داشته باشید. دنبال علم هدایت بروید و راه خود را گم نکنید، اسلام نتیجه‌ای دارد و شما از نتیجه آن بهره‌مند گردید، به‌طرف خداوند توجّه کنید و حقوق واجبه‌ی او را انجام دهید، خداوند حقّ خود را بر شما واجب کرد و وظایف شما را معیّن فرموده است، من گواه اعمال شما هستم و روز قیامت با شما احتجاج خواهم کرد. متوجّه باشید که قضا و قدر خداوند بر شما جاری می‌گردد و هرچه مقدّر شده خواهد رسید من با برهان خداوند با شما سخن می‌گویم و از وعده‌های پروردگار برای شما بازگویی می‌کنم، خداوند متعال در قرآن فرمود: إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ المَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ. اینک که خداوند را قبول دارید به کتاب او عمل کنید، و فرمان او را بکار گیرید و راه او را ادامه دهید و فرمان او را مورد عمل قرار دهید. ای مردم راه بندگان شایسته‌ی خدا را در پیش گیرید، و از آن اعراض نکنید و منحرف نشوید، در احکام خداوند و دین او بدعت پدید نیاورید، و با قوانین خداوند مخالفت نداشته باشید و بدانید هرکس از خدا و احکام او منحرف شد روز قیامت ارتباط او با خداوند قطع خواهد شد.

ابن‌عبّاس ( یعنی بر عبادت پروردگار و انجام واجبات او، استقامت ورزیدند.

امام باقر (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: إِنَّ الذِینَ قَالوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا سؤال کردم. آن حضرت فرمود: «به خدا قسم! منظور همان ولایتی است که شما بدان اعتقاد دارید که خداوند در آیه‌ی دیگری می‌فرماید: و اینکه اگر آن‌ها [جنّ و انس] در راه [ایمان] استقامت ورزند، با آب فراوان سیرابشان می‌کنیم!. (جن/۱۶)». عرض کردم: «چه زمانی فرشتگان بر آن‌ها نازل می‌شوند و به آن‌ها می‌گویند: أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ و ما در دنیا و آخرت ولیّ و سرپرست شما هستیم»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «در زمان مرگ و در روز قیامت».

امام باقر (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) فرمود: «در آن میان که پدرم نشسته بود و افرادی هم نزد او بودند، ناگهان او را خنده‌ای گرفت که دو چشمش پر از اشک شد». سپس فرمود: «می‌دانید چه چیزی مرا به خنده واداشت»؟ گفتند: «نه»، فرمود: «بنی‌عبّاس معتقد است که از جمله کسانی است که گفتند: «پروردگار ما خداوند یگانه است». سپس استقامت کردند».

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- انسان مؤمن همواره از عاقبت ناخوشایند نگران است و تا زمان مرگ و ظاهرشدن فرشته‌ی مرگ در برابر او، از دستیابی به رضایت پروردگار و بهشت موعود اطمینان نخواهد داشت. چرا که زمانی‌که بیماری فرد مؤمن شدّت می‌یابد و به علّت برجای گذاردن اموال و نزدیکان و افکاری که به خاطر اطرافیان و خانواده‌اش به او هجوم می‌آورد در سینه‌اش به شدّت احساس تنگی می‌کند و درحالی‌که هنوز زخم زندگی را بر دل دارد و امیدش قطع شده و به آرزوهایش نرسیده است، فرشته‌ی مرگ بر او فرود می‌آید و به او می‌گوید: «تو را چه شده که چنین غصه می‌خوری». پاسخ می‌دهد: «علّت آن، اضطراب احوال و دست‌نیافتن به آرزوهاست». فرشته‌ی مرگ خطاب به او می‌گوید: «آیا انسان عاقل به علّت از دست‌دادن یک درهم جعلی بی‌تابی می‌کند، حال آنکه در مقابل، هزاران برابر اموال دنیا به او داده شده باشد»؟ او در پاسخ می‌گوید: «خیر»! فرشته‌ی مرگ به او می‌گوید: «به بالای سرت نگاهی بینداز». دراین‌هنگام فرد درجات بهشت و قصرهایی را که در آرزوها هم دست‌نیافتنی هستند، مشاهده می‌کند. فرشته‌ی مرگ به او می‌گوید: «این‌ها منازل، نعمت‌ها، اموال و خانواده‌ی تو هستند و در آنجا فرزندان و نوادگان نیکوکارت نیز همراه تو خواهند بود. آیا در مقابل به دست‌آوردن آن‌ها حاضری آنچه را در این دنیا داری از دست بدهی»؟ او پاسخ می‌دهد: «آری»! سپس فرشته‌ی مرگ می‌گوید: «نگاه کن». دراین‌هنگام فرد، پیامبر (صلی الله علیه و آله)، امام علی (علیه السلام) و ائمّه اهل بیت (علیهم السلام) را در بالاترین درجه علّیین مشاهده می‌کند. فرشته‌ی مرگ به او می‌گوید: «این‌ها سروران و ائمّه‌ی تو هستند که در اینجا همنشینان و نزدیکان تو خواهند بود. آیا راضی نیستی در مقابل از دست‌دادن نزدیکانت در دنیا هم‌نشینی آن‌ها را به دست آوری»؟ فرد مؤمن پاسخ خواهد داد: «آری به خدا قسم! این مصداق آیه‌ی زیر است که پروردگار فرموده است إِنَّ الذِینَ قَالوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّل عَلیهِمُ المَلائِکَةُ أَلا تَخَافُوا ولا تَحْزَنُوا یعنی هر دشواری و مشکلی را که پیش‌روی شما قرار داشت از سر راهتان برداشتیم. پس در مقابل برجای گذاشتن فرزندان، همسران و اموالتان اندوهگین نباشید. آنچه در بهشت مشاهده کردید، در مقابل چیزهایی که در دنیا از دست می‌دهید به شما داده می‌شود. و أَبْشِرُوا بِالجَنَّةِ التِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ یعنی این‌ها منازل و نزدیکان و هم‌نشینان شما هستند. نَحْنُ أَولیاؤُکُمْ فِی الحَیاةِ الدُّنْیا و فِی الآخِرَةِ و لکُمْ فِیهَا مَا تَشْتَهِی أَنفُسُکُمْ و لکُمْ فِیهَا مَا تَدَّعُونَ* نُزُلا مِّنْ غَفُورٍ رَّحِیمٍ.

امام صادق (علیه السلام)- همانا غذا دادن به مؤمن در پیشگاه خدا از آزادکردن ده بنده در راه خدا و ده سفر حج بهتر است و هرکس جامه‌ای به آن مؤمن بپوشد چه آن لباس تابستانی و چه زمستانی باشد بر خداست او را از لباس‌های بهشتی بپوشاند و سختی جان‌کندن را بر او آسان کند گورش را گشاد و وسیع نماید، هرگاه از قبر بیرون بیاید فرشتگان به استقبالش می‌آیند و مژده‌ی بهشت را به او می‌دهند چنانکه خدای متعال می‌فرماید: تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْملائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ.

امام صادق (علیه السلام)- ابن‌سنان از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند که آن حضرت فرمود: «هرگاه یکی از دوستداران ما و مخالف دشمنان ما از دنیا می‌رود، پیامبر (صلی الله علیه و آله)، امیرالمؤمنین (علیه السلام)، امام حسن و امام حسین (علیها السلام) بر بالین او حضور می‌یابند و او را خوشحال نموده و به او مژده می‌دهند. چنانکه فرد دوستدار ما نباشد، درهنگام مرگ آن بزرگواران را به‌گونه‌ای خواهد دید که برای او زیانبار خواهد بود».