آیه الَّذينَ لا يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كافِرُونَ [7]
همان كسانى كه زكات نمىپردازند، و آخرت را منكرند.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ فَاسْتَقِیمُوا إِلَیْهِ أَیْ أَجِیبُوهُ قَوْلُهُ وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ هُمُ الَّذِینَ أَقَرُّوا بِالْإِسْلَامِ وَ أَشْرَکُوا بِالْأَعْمَالِ.
علیّبنابراهیم ( فَاسْتَقِیمُوا إِلَیْهِ یعنی او را اجابت کنید. آیه: وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ؛ آنها کسانی هستند که اقرار به اسلام و شرک در اعمال دارند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): أَیُّهَا النَّاسُ اسْتَقِیمُوا إِلَی رَبِّکُمْ کَمَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: فَاسْتَقِیمُوا إِلَیْهِ وَ اسْتَغْفِرُوهُ وَ قَالَ سُبْحَانَهُ: إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا أَیُّهَا النَّاسُ وَ لا تَکُونُوا کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْکاثاً تَتَّخِذُونَ أَیْمانَکُمْ دَخَلًا بَیْنَکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ لَمْ یَکُنْ مُسْتَقِیماً فِی صِفَتِهِ لَمْ یَرْتَقِ مِنْ مَقَامٍ إِلَی غَیْرِهِ وَ لَمْ یَتَبَیَّنْ سُلُوکَهُ عَلَی صِحَّهًٍْ وَ لَمْ تَخْرُجُوا مِنْ عِزِّ التَّقْوَی إِلَی ذُلِّ الْمَعْصِیَهًِْ وَ لَا مِنْ أُنْسِ الطَّاعَهًِْ إِلَی وَحْشَهًِْ الْخَطِیئَهًِْ وَ لَا تُسِرُّوا لِإِخْوَانِکُمْ غِشّاً فَإِنَّ مَنْ أَسَرَّ لِأَخِیهِ غِشّاً أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَی صَفَحَاتِ وَجْهِهِ وَ فَلَتَاتِ لِسَانِهِ فَأَوْرَثَهُ بِهِ الذُّلَّ فِی الدُّنْیَا وَ الْخِزْیَ وَ الْعَذَابَ وَ النَّدَامَهًَْ فِی الْآخِرَهًِْ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِینَ أَعْمَالا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ای مردم بشتابید بهسوی پروردگارتان همانطوری که خدای متعال فرموده است: فَاسْتَقِیمُوا إِلَیْهِ وَ اسْتَغْفِرُوهُ و فرموده است: إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا؛ ای مردم همانند آن زن [سبک مغز] نباشید که پشمهای تابیده خود را، پس از استحکام، وامیتابید! درحالیکه [سوگند و پیمان] خود را وسیلهی خیانت و فساد قرار میدهید. (نحل/۹۲). بدانید هرکس در آن صفتی که دارد پابرجا نباشد اصلاح نمیشود و روش درستی نخواهد داشت و از عزّت پرهیزکاری بهسوی ذلّت گناه میرود و هم از انس طاعت بهسوی وحشت گناه میرود و با برادران دینی خود نیرنگ نکنید ظاهر و باطنتان یکسان باشد. و هرکس چنین باشد آثار نیرنگ بر چهرهاش ظاهر و آشکار است و از لغزشهای زبان مطلب روشن میشود پس بهواسطهی نیرنگ بازی ذلیل و پست میشود در دنیا و عذاب پشیمانی برایش در آخرت است پس شب را به صبح میرساند درصورتیکه از نظر کردار و عمل از زیانکاران میباشد.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبَانِبْنِتَغْلِبَ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّه (علیه السلام): یَا أَبَانُ إِنَّ اللَّهَ لَایَطْلُبُ مِنَ الْمُشْرِکِینَ زَکَاهًَْ أَمْوَالِهِمْ وَ هُمْ یُشْرِکُونَ بِهِ حَیْثُ یَقُولُ وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ قُلْتُ لَهُ کَیْفَ ذَاکَ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَسِّرْهُ لِی فَقَالَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا بِالْإِمَامِ الْأَوَّلِ وَ هُمْ بِالْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) الْآخِرِینَ کَافِرُونَ یَا أَبَانُ إِنَّمَا دَعَا اللَّهُ الْعِبَادَ إِلَی الْإِیمَانِ بِهِ فَإِذَا آمَنُوا بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) افْتَرَضَ عَلَیْهِمُ الْفَرَائِضُ.
امام صادق (علیه السلام)- ابانبنتغلب گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: «ای ابان! خداوند از مشرکین زکات مالشان را درحالیکه مشرک باشند نخواسته است. چنانچه در این آیه میفرماید: وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ* الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ». عرض کردم: «فدایت شوم! این مطلب را برایم توضیح بدهید». فرمود: «وای بر مشرکین که در مورد امام اوّل شرک آوردند و آنها در مورد ائمه (علیهم السلام) دیگر هم کافرند. ابان! خداوند مردم را دعوت به ایمان به خود کرده وقتی ایمان به خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله) آوردند واجبات بر آنها لازم میشود».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَنَّ رَجُلًا سَأَلَهُ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوجَلَّ وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ قَالَ لَا یُعَاتِبُ اللَّهُ الْمُشْرِکِینَ أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَهُ فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ الَّذِینَ هُمْ یُراؤُنَ وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ أَلَا إِنَّ الْمَاعُونَ الزَّکَاهًُْ ثُمَّ قَالَ وَ الَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) بِیَدِهِ مَا خَانَ اللَّهَ أَحَدٌ شَیْئاً مِنْ زَکَاهًِْ مَالِهِ إِلَّا مُشْرِکٌ بِاللَّهِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- مردی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پرسید: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! مراد خداوند از وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ چیست»؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند، مشرکان را ملامت و سرزنش نمیکند [بلکه مراد از مشرکان در این آیه، مسلمانانی هستند که زکات نمیدهند]، آیا نشنیدهای که خداوند فرموده: پس وای بر نمازگزاران* همان کسانی که در نمازِ خود سهلانگاری میکنند* همان کسانی که ریا میکنند* و از دادن وسایل ضروری زندگی [به دیگران] خودداری میکنند. (ماعون/۷-۴) مراد از ماعون (وسایل ضروری زندگی) زکات است». آنگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «سوگند به خدایی که جان محمّد (صلی الله علیه و آله) در دستان اوست جز مشرک به خدا، کسی دیگر در پرداخت زکات مال خود خیانت نمیکند».
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ أَشْرَکَ مَعَ إِمَامٍ إِمَامَتُهُ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مَنْ لَیْسَتْ إِمَامَتُهُ مِنَ اللَّهِ کَانَ مُشْرِکاً.
امام صادق (علیه السلام)- هرکه شخصی را که از جانب خدا به امامت منصوب نشده با امامی که از جانب خدا تعیین شده است شریک قرار دهد، مشرک خواهد بود.
الهادی (علیه السلام)- فِی زِیَارَهًِْ الجَامِعَهًِْ: مَنْ جَحَدَکُمْ کَافِرٌ وَ مَنْ حَارَبَکُمْ مُشْرِ.
امام هادی (علیه السلام)- در زیارت جامعه آمده است: «و هرکه شما را انکار کرد کافر است، و هرکه با شما به جنگ برخاست مشرک است».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ جَعْفَرِبْنِمُحَمَّدٍ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: قَالَ أَبِی رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَیْهِ یَوْماً لِجَابِرِبْنِعَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ: یَا جَابِرُ، هَلْ فَرَضَ اللَّهُ الزَّکَاهًَْ عَلَی مُشْرِکٍ؟ قَالَ: لَا إِنَّمَا فَرَضَهَا عَلَی الْمُسْلِمِینَ. قُلْتُ أَنَا لَهُ: فَأَیْنَ أَنْتَ مِنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ لَا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ؟ قَالَ جَابِرٌ: کَأَنِّی وَ اللَّه ِ مَا قَرَأْتُهَا وَ إِنَّهَا لَفِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ. قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام): فَنَزَلَتْ فِیمَنْ أَشْرَکَ بِوَلَایَهًِْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ أَعْطَی زَکَاتَهُ مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ دُونَه.
امام صادق (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) فرمود: روزی پدرم امام باقر (علیه السلام) به جابربنعبدالله انصاری فرمود: «ای جابر! آیا خداوند زکات را بر انسان مشرک واجب نموده است»؟ جابر پاسخ داد: «خیر، خداوند زکات را بر مسلمانان واجب ساخته است». من به جابر گفتم: «پس نظرت دربارهی این کلام خداوند که فرموده وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ چیست»؟! جابر پاسخ داد: «سوگند به خدا! با اینکه این آیه در کتاب خداوند عزّوجلّ است ولی گویا تاکنون آن را نخوانده بودم»! امام صادق (علیه السلام) فرمود: «این آیه در مورد کسانی نازل شده که در ولایت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) شرک ورزیده و زکاتشان را به کسی پرداخت نمودهاند که خود را [غاصبانه] بهجای حضرت گماشته است».
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ یَعْنِی مَنْ لَمْ یَدْفَعِ الزَّکَاهًَْ فَهُوَ کَافِرٌ.
علیّبنابراهیم ( خداوند فرموده است: الذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکَاةَ و هُم بِالآخِرَةِ هُمْ کَافِرُونَ یعنی هرکس زکات را نپردازد، کافر است.
الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ الصَّلَاهًُْ فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ نَحْنُ الزَّکَاهًْ.
امام صادق (علیه السلام)- در کتاب الهی (قرآن)، ما نماز و زکات هستیم.