آیه ۴ - سوره عنکبوت

آیه أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ أَنْ يَسْبِقُونا ساءَ ما يَحْكُمُونَ [4]

يا كسانى‌كه اعمال بد انجام مى‌دهند گمان كردند بر ما پيشى‌خواهند گرفت [و چيره خواهند شد]؟! چه بد داورى مى‌كنند!

۱
(عنکبوت/ ۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِهِ: أَمْ حَسِبَ {قَالَ} وَ ذَلِکَ أَنَّ عُتْبَهًَْ وَ شَیْبَهًَْ ابْنَیْ رَبِیعَهًَْ، وَ الْوَلِیدَ بْنَ عُتْبَهًَْ قَالُوا لِعَلِیٍّ وَ حَمْزَهًَْ وَ عُبَیْدَهًَْ: إِنْ کَانَ مَا یَقُولُ مُحَمَّدٌ فِی الْآخِرَهًِْ مِنَ الثَّوَابِ وَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّعِیمِ حَقّاً لَنُعْطَیَنَّ فِیهَا أَفْضَلَ مِمَّا تُعْطَوْنَ، وَ لَنَفْضُلَنَّ عَلَیْکُمْ کَمَا فُضِّلْنَا فِی الدُّنْیَا، فَأَنْزَلَ اللَّهُ أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ أَظُنُّ شَیْبَهًَْ وَ عُتْبَهًَْ وَ الْوَلِیدَ أَنْ نَجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ عَلِیٌّ وَ حَمْزَهًُْ وَ عُبَیْدَهًُْ سَواءً مَحْیاهُمْ وَ مَماتُهُمْ ساءَ ما یَحْکُمُونَ لِأَنْفُسِهِم.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ أَنْ یَسْبِقُونا ساءَ ما یَحْکُمُونَ؛ عتبه و شیبه دو فرزند ربیعه و ولیدبن‌عتبه به علی (علیه السلام) و حمزه و عبیده گفتند: اگر آنچه محمّد (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی آخرت از ثواب و بهشت و نعمت‌ها می‌گوید حق باشد، به ما بهتر از آنچه به شما داده خواهد شد، عطا می‌شود و بر شما برتری خواهیم داشت همان‌گونه که در دنیا برتری داریم، پس خداوند نازل فرمود: أَمْ حَسِبَ الَّذینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئاتِ؛ یعنی آیا شیبه و عتبه و ولید گمان می‌کنند در شمار کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند یعنی علی (علیه السلام) و حمزه و عبیده قرارشان می‌دهیم؟ از پیش خودشان چه داوری بدی می‌کنند!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۳۲۰
شواهدالتنزیل، ج۲، ص۲۳۸
۲
(عنکبوت/ ۴)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قَالَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ أَنْ یَسْبِقُونا ساءَ ما یَحْکُمُونَ نَزَلَتْ فِی عُتْبَهًَْ وَ شَیْبَهًَْ وَ الْوَلِیدِبْنِ‌عُتْبَهًَْ وَ هُمُ الَّذِینَ بَارَزُوا عَلِیّاً (علیه السلام) وَ حَمْزَهًَْ وَ عُبَیْدَهًَْ وَ نَزَلَتْ فِیهِمْ مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللهِ لَآتٍ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ. وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ قَالَ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ صَاحِبَیْهِ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ أَنْ یَسْبِقُونا ساءَ ما یَحْکُمُونَ درباره‌ی عتبه و شیبه و ولیدبن‌عتبه که با علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) و حمزه و عبیده مبارزه کردند درباره‌ی آن‌ها این آیه نازل شده است. مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللهِ لَآتٍ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ* وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ؛ درباره‌ی علی (علیه السلام) و دو یارانش نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۳۲۰
بحار الأنوار، ج۲۴، ص۳۱۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۴۲۱/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۵۶۷؛ «ان یسبقونا ساء ما یحکمون» محذوف/ البرهان
بیشتر