آیه ۸ - سوره عنکبوت

امام صادق (علیه السلام)- از عبدالله‌بن‌مسکان روایت شده است: «نزد امام صادق (علیه السلام) بودم که آن حضرت به عبدالواحد انصاری درباره نیکی به والدین در زمینه‌ی تفسیر کلام خدای عزّوجلّ: وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً فرمود. و ما حاضران پنداشتیم مقصود حضرت تفسیر آن آیه‌ای است که در سوره مبارکه بنی اسرائیل است: پروردگارت مقرر داشت که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید (اسراء/۲۳) و چون پس از آن به دیدارش رسیدم، از آن حضرت درباره آیه پرسیدم، (این پرسنده زراره بود) حضرت فرمود: «مقصود من آیه‌ای بود که در سوره‌ی لقمان است: وَ وَصَّیْنَا الْانسَانَ بِوَالِدَیْه حُسنَا. و فرمود: دنباله سفارش در آیه آمده است: اگر آن دو به کوشش از تو بخواهند تا چیزی را که نمی‌دانی چیست با من شریک گردانی اطاعتشان مکن. (لقمان/۱۵) (یعنی سفارش را به این‌جا محدود کرده است)، سپس زراره گفت: «همانا آن سفارش سوره بنی اسرائیل بالاتر است، چون به صله پدر و مادر و رعایت حقشان در هر حال فرمان داده است. اگر آن دو به کوشش از تو بخواهند تا چیزی را که نمی‌دانی چیست با من شریک گردانی اطاعتشان نکن. (لقمان/۱۵) امام (علیه السلام) فرمود: «نه، بالاتر نیست، بلکه در آیه‌ی لقمان هم به صله‌ی آن‌ها فرمان داده و افزوده اگر با او برای شرک درافتند، و در حق آنان جز عظمت و والایی نیفزوده است.

امام علی (علیه السلام)- اصبغ بن نباته از امیرالمؤمنین علیه السّلام از تفسیر آیه: أَنِ اشْکُرْ لِی وَلِوَالِدَیْکَ إِلَیَّ الْمَصِیرُ؛ مرا و پدر و مادرت را شکر گوی که سرانجام تو نزد من است (لقمان/۱۴) سؤال کرد. فرمود: «پدر و مادری که خداوند سپاس آن‌ها را لازم شمرده، آن پدر و مادری هستند که علم را به وجود آوردند و حکمت را به ارث گذاشتند و مردم مأمور به اطاعت از آن‌ها شدهاند. سپس فرموده است: إِلَیَّ الْمَصِیرُ، بازگشت بندگان به سوی خدا است و دلیل بر این، لفظ «والدان» است. سپس سخن را به ابن‌حنطمه و دوستش برگرداند و در خطاب به پیامبر و دیگران فرمود: وَ إِنْ جاهَداکَ عَلی أَنْ تُشْرِکَ بِی میفرماید: در وصیت و از کسی که مأمور به اطاعت از او شدهای، منحرف شوی. فَلَا تُطِعْهُمَا و به سخن ایشان گوش نده. سپس سخن را به والدین برگرداند و فرمود: وَ صاحِبْهُما فِی الدُّنْیا مَعْرُوفاً، می‌فرماید: فضل و شخصیّت آن دو را به مردم بشناسان و مردم را دعوت به راه آن‌ها نما، و این آیه اشاره به همان مطلب است. و راه کسی را پیروی کن که توبه‌کنان به سوی من بازمی‌گردد. (لقمان/۱۵) فرمود: «به سوی خدا و سپس به سوی ما. پس تقوای الهی پیشه کنید و با والدین مخالفت نکنید که رضای آن‌ها رضای خدا و خشم ایشان خشم خدا است».

امام باقر (علیه السلام)- جابر (رحمة الله علیه) گوید: از امام باقر (علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ، منظور، رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) باشند.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- علی (علیه السلام) فرمود: از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شنیدم که می‌فرمود: «من و علی (علیه السلام) دو پدر این امّت هستیم و حقّ ما بر ایشان بزرگ‌تر از حقّ پدرانی است که موجب به دنیا آمدنشان بوده‌اند؛ زیرا ما اگر از ما اطاعت کنند آن‌ها را از جهنّم به سوی دار القرار (بهشت) نجات می‌دهیم و آن‌ها را از بردگی به آزادی می‌رسانیم».

امام حسن (علیه السلام)- محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) پدران این امّت‌اند، پس خوشا به حال آن که حقّ آن‌ها را می‌شناسد و در همه حال مطیع آن‌هاست. خداوند این گونه افراد را در بهترین باغ‌های بهشتی خود قرار داده و با بخشش و خرسندی خود آنان را خوشبخت می‌سازد.

امام سجاد (علیه السلام)- اگر پدر و مادر به خاطر احسانشان در حقّ فرزندان، حقّ بزرگی بر آنان دارند، امّا احسان محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) در حقّ این امّت بزرگ‌تر و عظیم‌تر است. این دو به پدر بودن برای امّت سزاوارترند.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس حقّ دو پدر برتر خویش یعنی محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) را بشناسد، تباه کردن حق پدر و مادر خودش و دیگر بندگان، زیانی به او نمی‌رساند؛ زیرا محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) برای ایشان شفاعت می‌کنند و با شفاعت خود آنان را خشنود می‌سازند.

امام‌رضا (علیه السلام)- امام رضا (علیه السلام) فرمود: «آیا شما ناراحت نمی شوید که ازپدر ومادری که شما را به دنیا آورده اند، دور شوید»؟! گفتند: «بله به خدا! فرمود: «پس سعی کنید از پدر و مادری که از پدر و مادر خودش بهترند، دور نشوید».

امام علی (علیه السلام)- هرکس پدر و مادر دینی خود یعنی محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام)، از پدر و مادر نسبیاش نزد وی گرامی‌تر نباشند، خداوند هرگز از وی نمی‌گذرد.