آیه ۶۶ - سوره عنکبوت

آیه لِيَكْفُرُواْ بِمَا ءَاتَيْنَاهُمْ وَ لِيَتَمَتَّعُواْ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ [66]

[بگذار] آنچه را [از آيات] به آن‌ها داده‌ايم انكار كنند و از لذّات زودگذر زندگى بهره گيرند؛ امّا به زودى خواهند فهميد!

این زندگی دنیا چیزی جز سرگرمی و بازی نیست

۱ -۱
(عنکبوت/ ۶۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أُحَذِّرُکُمُ الدُّنْیَا ... فَبِئْسَتِ الدَّارُ لِمَنْ لَا یَتَّهِمُهَا وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ فِیهَا عَلَی وَجَلٍ مِنْهَا اعْلَمُوا وَ أَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ أَنَّکُمْ تَارِکُوهَا لَا بُدَّ فَإِنَّمَا هِیَ کَمَا نَعَتَّهَا اللَّهُ تَعَالَی لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ اتَّعِظُوا بِالَّذِینَ کَانُوا یَبْنُونَ بِکُلِّ رَیْعٍ آیَهًًْ یَعْبَثُونَ وَ یَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّهُمْ یَخْلُدُونَ.

امام علی (علیه السلام)- شما را از دنیا می‌ترسانم ... بد جایگاهی است برای کسی که دنیا را متّهم نکند گرچه از دنیا بیم و هراسی نداشته باشد. بدانید به ناچار باید دنیا را رها کنید و دنیا دارای صفتی است که خداوند در قرآن آن را تعریف نموده، لهو و لعب است. پند بگیرید از کسانی که در مراکز مرتفع علامت‌ها و مناره‌ها میساختند که نشانه‌ای برای عابرین باشد. ساخت و پرداختهایی در دنیا داشتند مثل اینکه همیشه در اینجا جاودان می‌مانند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۲۲
بحار الأنوار، ج۷۵، ص۱۴

و فقط سرای آخرت، سرای زندگی[واقعی] است، اگر می‌دانستند

۲ -۱
(عنکبوت/ ۶۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَلْمَانَ الْفَارِسِیِّ (رحمة الله علیه) فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ یَذْکُرُ فِیهِ قُدُومَ الْجَاثَلِیقِ الْمَدِینَهًَْ مَعَ مِائَهًٍْ مِنَ النَّصَارَی بَعْدَ وَفَاهًِْ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ سُؤَالَهُ أَبَا بَکْرٍ عَنْ مَسَائِلَ لَمْ یُجِبْهُ عَنْهَا ثُمَّ أُرْشِدَ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) فَسَأَلَهُ عَنْهَا فَأَجَابَهُ فَکَانَ فِیمَا سَأَلَهُ أَنْ قَالَ لَه ... أَخْبِرْنِی عَنِ الْجَنَّهًِْ فِی الدُّنْیَا هِیَ أَمْ فِی الْآخِرَهًِْ وَ أَیْنَ الْآخِرَهًُْ وَ الدُّنْیَا. قَالَ (علیه السلام) الدُّنْیَا فِی الْآخِرَهًِْ، وَ الْآخِرَهًُْ مُحِیطَهًٌْ بِالدُّنْیَا، إِذَا{إِذْ} کَانَتِ النُّقْلَهًُْ مِنَ الْحَیَاهًِْ إِلَی الْمَوْتِ ظَاهِرَهًًْ، کَانَتِ الْآخِرَهًُْ هِیَ دَارَ الْحَیَوَانِ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ، وَ ذَلِکَ أَنَّ الدُّنْیَا نُقْلَهًٌْ وَ الْآخِرَهًَْ حَیَاهًٌْ وَ مُقَامٌ مَثَلُ ذَلِکَ النَّائِمُ، وَ ذَلِکَ أَنَّ الْجِسْمَ یَنَامُ وَ الرُّوحَ لَا تَنَامُ، وَ الْبَدَنَ یَمُوتُ وَ الرُّوحَ لَا تَمُوتُ، قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ وَ الدُّنْیَا رَسْمُ الْآخِرَهًِْ، وَ الْآخِرَهًُْ رَسْمُ الدُّنْیَا، وَ لَیْسَ الدُّنْیَا الْآخِرَهًَْ وَ لَا الْآخِرَهًُْ الدُّنْیَا.

امام علی (علیه السلام)- از سلمان فارسی (رحمة الله علیه) در حدیث طویلی که در آن ورود جاثلیق در مدینه با صد نفر از نصاری را بعد از وفات پیغمبر (صلی الله علیه و آله) ذکر می‌کند که جاثلیق از ابوبکر درباره‌ی چندین مسائل سؤال کرد و او جواب نداد و بعد از آن به‌سوی امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) راهنمایی شد و از حضرت سؤال کرد و او جواب فرمود و از جمله سؤالاتش این بود که گفت: ... «از بهشت خبر بدهید؟ آیا بهشت در این دنیاست یا در آخرت؟ و دنیا و آخرت کجا قرار دارند؟ حضرت علی (علیه السلام) فرمود: «دنیا در آخرت قرار دارد و آخرت، این دنیا را در بر گرفته است، و وقتی انتقال از زندگی به سوی مرگ ظاهر بود، آخرت، سرای زندگانی می‌بود، اگر می‌دانستند؛ زیرا دنیا محل گذر و آخرت، سرای زندگی و محل اقامت است و مثال آن، انسان خوابیده است؛ زیرا جسم آدمی می‌خوابد، ولی روح بیدار است. بدن آدمی می‌میرد و روح زنده می‌ماند، خداوند بلند مرتبه می‌فرماید: وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوَانُ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ؛ این دنیا نقش آخرت و آخرت نقش این دنیاست، نه دنیا آخرت است و نه آخرت دنیا».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۲۲
بحار الأنوار، ج۳۰، ص۷۲/ إرشادالقلوب، ج۲، ص۳۰۹؛ «الدنیا رسم الآخرهًْ ... لا الآخرهًْ الدنیا» محذوف
۲ -۲
(عنکبوت/ ۶۶)

الباقر (علیه السلام)- تُحَفُ العُقُول وَ مِنْ کَلَامِهِ (علیه السلام) لِجَابِرٍ (رحمة الله علیه) أَیْضاً خَرَجَ یَوْماً وَ هُوَ یَقُولُ أَصْبَحْتُ وَ اللَّهِ یَا جَابِرُ (رحمة الله علیه) مَحْزُوناً مَشْغُولَ الْقَلْبِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا حُزْنُکَ وَ شُغْلُ قَلْبِکَ کُلُّ هَذَا عَلَی الدُّنْیَا فَقَالَ (علیه السلام) لَا یَا جَابِرُ (رحمة الله علیه) وَ لَکِنْ حُزْنُ هَمِّ الْآخِرَهًِْ یَا جَابِرُ (رحمة الله علیه) مَنْ دَخَلَ قَلْبَهُ خَالِصُ حَقِیقَهًِْ الْإِیمَانِ شُغِلَ عَمَّا فِی الدُّنْیَا مِنْ زِینَتِهَا إِنَّ زِینَهًَْ زَهْرَهًِْ الدُّنْیَا إِنَّمَا هُوَ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ یَا جَابِرُ (رحمة الله علیه) إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَا یَنْبَغِی لَهُ أَنْ یَرْکَنَ وَ یَطْمَئِنَّ إِلَی زَهْرَهًِْ الْحَیَاهًِْ الدُّنْیَا وَ اعْلَمْ أَنَّ أَبْنَاءَ الدُّنْیَا هُمْ أَهْلُ غَفْلَهًٍْ وَ غُرُورٍ وَ جَهَالَهًٍْ.

امام باقر (علیه السلام)- در کتاب «تحف العقول» آمده است: از سخنان امام باقر (علیه السلام) به جابر (رحمة الله علیه): [جابر گوید:] روزی آن حضرت (علیه السلام) از منزل خارج شد درحالی‌که میفرمود: «ای جابر (رحمة الله علیه)! به خدا سوگند، شب را غمگین و دل نگران به صبح رساندم». پرسیدم: «فدایت شوم! غم و دل نگرانیتان برای چیست؟ برای دنیا»؟! فرمود: «نه جابر بلکه غم و اندوهم نگرانی از آخرت است. جابر! هرکس پاکی حقیقت ایمان بر دلش وارد شود، دیگر کمتر توجّهی به هیچ زیور دنیایی نکند. به راستی خوشی به زیور دنیا فقط و فقط بازی است و سرگرمی، و بی‌شکّ سرای آخرت، زندگانی [راستین] است. ای جابر! در خور و شایسته فرد مؤمن نیست که به خوشی زندگی این سرا تکیه و اعتماد کند، و این را بدان که دنیاپرستان همان جماعت غافل و فریبکار و نادانند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۴۲۴
بحار الأنوار، ج۷۵، ص۱۶۵
بیشتر