آیه ۵ - سوره قلم

آیه فَسَتُبْصِرُ وَ يُبْصِرُونَ [5]

و به‌زودى تو مى‌بينى و آنان نيز مى‌بينند.

۱
(قلم/ ۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ ابْنُ‌مَسْعُود ... فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) أَ لَا تَسْأَلُونَ عَنْ أَفْضَلِکُمْ قَالُوا بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ أَفْضَلُکُمْ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَقْدَمُکُمْ إِسْلَاماً وَ أَوْفَرُکُمْ إِیمَاناً وَ أَکْثَرُکُمْ عِلْماً وَ أَرْجَحُکُمْ حِلْماً وَ أَشَدُّکُمْ لِلَّهِ غَضَباً وَ أَشَدُّکُمْ نِکَایَهًًْ فِی الْغَزْوِ وَ الْجِهَادِ فَقَالَ لَهُ بَعْضُ مَنْ حَضَرَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ إِنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) قَدْ فَضَّلَنَا بِالْخَیْرِ کُلِّهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ أَجَلْ هُوَ عَبْدُ اللَّهِ وَ أَخُو رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَدْ عَلَّمْتُهُ عِلْمِی وَ اسْتَوْدَعْتُهُ سِرِّی وَ هُوَ أَمِینِی عَلَی أُمَّتِی فَقَالَ بَعْضُ مَنْ حَضَرَ لَقَدْ أَفْتَنَ عَلِیٌّ رَسُولَ اللَّهِ حَتَّی لَا یَرَی بِهِ شَیْئاً فَأَنْزَلَ اللَّهُ الْآیَهًَْ فَسَتُبْصِرُ وَ یُبْصِرُونَ بِأَیِّکُمُ الْمَفْتُونُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن مسعود گوید: ... پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «آیا نمی‌پرسید بهترین و وارسته‌ترین میان شما چه کسی است»؟ گفتند: «بلی ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! بفرمایید چه کسی است». نبی (صلی الله علیه و آله) فرمود: «علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) با فضیلت‌ترین فرد در میان شماست او از سابقه‌دارترین مسلمانان و برترین مسلمان و برترین مؤمن و عالم‌ترین انسان و حلیم‌ترین شماست. در حقّ خدا سخت‌گیر و در مقابل دشمن کوبنده است. او عبداللَّه و برادر مصطفی (صلی الله علیه و آله) است. من معلّم او و او صحابی وفادار پسر عمّ و امین بر امّتم است. بعضی از حاضران در مسجد که از مقام والای علی (علیه السلام) ناخرسند بودند، گفتند: علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را فریفته که هیچ عیبی از او نمی‌بیند و همیشه از خوبی‌های او سخن می‌گوید. در همان لحظه آیه: فَسَتُبْصِرُ وَ یُبْصِرُونَ. بِأَیِّکُمُ الْمَفْتُونُ. نازل شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۴۸۰
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۴۴/ فرات الکوفی، ص۴۹۶/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۳۵۷؛ «بتفاوت»
۲
(قلم/ ۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أَبِی‌أَیُّوبَ الْأَنْصَارِیِّ: لَمَّا أَخَذَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) بِیَدِ عَلِیٍّ (علیه السلام) فَرَفَعَهَا وَ قَالَ مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ قَالَ النَّاسُ إِنَّمَا افْتَتَنَ بِابْنِ‌عَمِّهِ وَ نَزَلَتْ فَسَتُبْصِرُ وَ یُبْصِرُونَ بِأَیِّکُمُ الْمَفْتُونُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابو ایوب انصاری گوید: هنگامی‌که پیامبر (صلی الله علیه و آله) دست علی (علیه السلام) را گرفت و بالا برد و فرمود: «هرکس من مولای او باشم، علی (علیه السلام) مولای اوست، برخی از مردم گفتند: این تنها به خاطر شیفتگی ایشان به پسر عمویش است، بنابراین این آیه نازل شد: فَسَتُبْصِرُ وَیُبْصِرُونَ، بِأَییِّکُمُ الْمفْتُونُ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۴۸۲
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۶۵/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۸۶/ بحارالأنوار، ج۳۷، ص۱۷۳؛ «رجل لقد ... انزل الله تعالی» بدل «الناس ... نزلت»/ بحارالأنوار، ج۷۳، ص۱۷۳؛ «ناس فتن» بدل «انما افتتن»/ فرات الکوفی، ص۴۹۶؛ «فتن» بدل «افتتن»
۳
(قلم/ ۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن جَابِرٍ (رحمة الله علیه) قَالَ قَالَ أَبُوجَعفَر (علیه السلام) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَا مِنْ مُؤْمِنٍ إِلَّا وَ قَدْ خَلَصَ وُدِّی إِلَی قَلْبِهِ وَ مَا خَلَصَ وُدِّی إِلَی قَلْبِ أَحَدٍ إِلَّا وَ قَدْ خَلَصَ وُدُّ عَلِیٍّ إِلَی قَلْبِهِ کَذَبَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) وَ یُبْغِضُکَ قَالَ فَقَالَ رَجُلَانِ مِنَ الْمُنَافِقِینَ لَقَدْ فُتِنَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِهَذَا الْغُلَامِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَسَتُبْصِرُ وَ یُبْصِرُونَ* بِأَیِّکُمُ الْمَفْتُونُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جابر (رحمة الله علیه) از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: مؤمنی وجود ندارد، مگر آنکه محبّت من در قلب وی خالص باشد و محبّت من در قلب هیچ‌کس خالص نخواهد شد، مگر آنکه محبّت علی (علیه السلام) در قلب وی خالص باشد. ای علی (علیه السلام)! دروغ است کسی که ادّعا می‌کند که به من محبّت می‌ورزد و تو را دوست نداشته باشد». فرمود: «دو نفر از منافقین گفتند: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شیفته‌ی این جوان (علی (علیه السلام)) شد؛ بنابراین خداوند تعالی این آیه را نازل کرد: فَسَتُبْصِرُ وَ یُبْصِرُونَ، بِأَییِّکُمُ الْمفْتُونُ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۴۸۲
بحارالأنوار، ج۳۹، ص۲۵۴/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۳۵۸؛ «قال رسول الله ... الی قلبه» محذوف/ المحاسن، ج۱، ص۱۵۱ و نورالثقلین
بیشتر