آیه ۲۴ - سوره ق

آیه أَلْقِيا فِي جَهَنَّمَ كُلَّ كَفّارٍ عَنِيدٍ [24]

[خداوند فرمان مى‌دهد]: هر كافر حق ستيزى را در دوزخ افكنيد!

۱
(ق/ ۲۴)

الباقر (علیه السلام)- إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ نَادَی مُنَادٍ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) یَا عَلِیُّ (علیه السلام) أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ فَهُمَا الْمُلْقِیَانِ فِی النَّارِ.

امام باقر (علیه السلام)- چون روز قیامت شود، یک منادی از دل عرش ندا میدهد: یا محمّد! یا علی! هر کافر لجوج و سرسختی را در جهنّم فرو افکنید. پس آن دو هستند که کافران عنید را در آتش میاندازند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۵۸
بحارالأنوار، ج۷، ص۳۳۴/ فرات الکوفی، ص۴۳۷/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۷۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹۰/ بحارالأنوار، ج۳۹، ص۲۰۲
۲
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی قَوْلِهِ عزّوجلّ: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ قَالَ نَزَلَتْ فِیَّ وَ فِی عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) وَ ذَلِکَ أَنَّهُ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ شَفَّعَنِی رَبِّی وَ شَفَّعَکَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) وَ کَسَانِی وَ کَسَاکَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) ثُمَّ قَالَ لِی وَ لَکَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) أَلْقِیَا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ مَنْ أَبْغَضَکُمَا وَ أَدْخِلَا الْجَنَّهًَْ کُلَّ مَنْ أَحَبَّکُمَا فَإِنَّ ذَلِکَ هُوَ الْمُؤْمِنُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- أَلقِیَا فِی جهنّم کُل کفّار عَنِیدٍ درباره‌ی من و علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل شده است، به‌این‌ترتیب که روز قیامت، خداوند مرا در مقام شفاعت قرار می‌دهد و من تو را در این مقام قرار می‌دهم. خدا بر من و تو [جامه‌ی] برتری می‌پوشاند. پس خداوند به من و تو می‌گوید: هرکسی با شما دشمنی ورزیده، او را در جهنّم بیندازید و هرکه شما را دوست داشته، او را به بهشت ببرید، زیرا آن شخص، مؤمن است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۲
بحارالأنوار، ج۷، ص۳۳۸/ بحارالأنوار، ج۳۹، ص۲۵۳/ بحارالأنوار، ج۶۵، ص۱۱۷/ الأمالی للطوسی، ص۳۶۸/ البرهان/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹۰/ نورالثقلین
۳
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ یَقُولُ اللَّهُ عزّوجلّ لِی وَ لِعَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَدْخِلَا الْجَنَّهًَْ مَنْ أَحَبَّکُمَا وَ النَّارَ مَنْ أَبْغَضَکُمَا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عزّوجلّ: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- روز قیامت که می‌شود خداوند به من و علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) می‌فرماید: «هرکس شما را دوست می‌دارد داخل بهشت کنید همین تفسیر این آیه است: و أَلْقِیا فِی جهنّم کُلَّ کفّار عَنِیدٍ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۲
نورالثقلین/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۴۷، ص۳۵۷/ بشارهًْ المصطفی، ص۴۹/ بحارالأنوار، ج۴۷، ص۴۱۲/ بحارالأنوار، ج۳۹، ص۱۹۶/ الأمالی للطوسی، ص۳۰، ص۶۲۸
۴
(ق/ ۲۴)

الرسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ لِی وَ لِعَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) أَدْخِلَا الْجَنَّهًَْ مَنْ أَحَبَّکُمَا وَ أَدْخِلَا النَّارَ مَنْ أَبْغَضَکُمَا وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خدای تعالی به من و علی (علیه السلام) می‌فرماید؛ هرکس را که شما را دوست داشته وارد بهشت کنید و آنان‌که شما را دشمن داشته‌اند داخل آتش کنید و بیان همین مطلب است سخن خدای تعالی: أَلْقِیا فِی جهنّم کُلَّ کفّار عَنِیدٍ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۲
بحارالأنوار، ج۷، ص۳۳۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۷۵/ بحارالأنوار، ج۴۰، ص۴۳/ إرشادالقلوب، ج۲، ص۲۵۸/ الأمالی للطوسی، ص۲۹۰
۵
(ق/ ۲۴)

الأئمّهًْ (علیهم السلام)- أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ مُخَاطَبَهًٌْ لِلنَّبِی (صلی الله علیه و آله) و عَلِیِّ (علیه السلام) وَ ذَلِکَ قَوْلُ الصَّادِقِ (علیه السلام) عَلِیٌّ قَسِیمُ الْجَنَّهًِْ وَ النَّار.

ائمّه (علیهم السلام)- أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ [خطابی است] برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) و این همان سخن امام صادق (علیه السلام) است: «علی (علیه السلام) قسمت‌کننده‌ی بهشت و جهنّم است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۲
بحرالعرفان، ج۱۵، ص۱۱۸
۶
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ یَأْمُرُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَأَقْعُدُ أَنَا وَ عَلِیٌ عَلَی الصِّرَاطِ، وَ یُقَالُ لَنَا: أَدْخِلَا الْجَنَّهًَْ مَنْ آمَنَ بِی وَ أَحَبَّکُمَا، وَ أَدْخِلَا النَّارَ مَنْ کَفَرَ بِی وَ أَبْغَضَکُمَا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- وقتی روز قیامت شود خداوند دستور می‌دهد که من و علی (علیه السلام) بر صراط بنشینیم و می‌فرماید: هرکس که به من ایمان دارد و دوستدار شما است، داخل بهشت کنید و هرکس کافر به من و دشمن شماست، داخل جهنّم کنید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۲
الأمالی للطوسی، ص۶۲۹
۷
(ق/ ۲۴)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- و قوله: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ مُخَاطَبَهًٌْ لِلنَّبِیو عَلِیِّ (وَ ذَلِکَ قَوْلُ الصَّادِقِ (علیه السلام) عَلِیٌّ قَسِیمُ الْجَنَّهًِْ وَ النَّار.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ؛ خطابی است به پیامبر (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) و این همان قول امام صادق (علیه السلام) است که فرمود: «علی (علیه السلام) قسمت‌کننده‌ی بهشت و جهنّم است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۲
نورالثقلین
۸
(ق/ ۲۴)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) کَثِیراً مَا یَقُولُ أَنَا قَسِیمُ اللَّهِ بَیْنَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّار.

امام علی (علیه السلام)- امیرالمؤمنین (علیه السلام) بسیار می‌فرمود: «من تقسیم‌کننده‌ی بهشت و جهنّمِِِ خدا هستم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۲
البرهان
۹
(ق/ ۲۴)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْمُفَضَّلِ‌بْنِ‌عُمَرَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِاللَّهِ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ (علیه السلام) لِمَ صَارَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی طَالِبٍ قَسِیمَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ قَالَ لِأَنَ حُبَّهُ إِیمَانٌ وَ بُغْضَهُ کُفْرٌ وَ إِنَّمَا خُلِقَتِ الْجَنَّهًُْ لِأَهْلِ الْإِیمَانِ وَ خُلِقَتِ النَّارُ لِأَهْلِ الْکُفْرِ فَهُوَ (علیه السلام) قَسِیمُ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ لِهَذِهِ الْعِلَّهًِْ فَالْجَنَّهًُْ لَا یَدْخُلُهَا إِلَّا أَهْلُ مَحَبَّتِهِ وَ النَّارُ لَا یَدْخُلُهَا إِلَّا أَهْلُ بُغْضِهِ قَالَ الْمُفَضَّلُ فَقُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَالْأَنْبِیَاءُ وَ الْأَوْصِیَاءُ (علیهم السلام) کَانُوا یُحِبُّونَهُ وَ أَعْدَاؤُهُمْ کَانُوا یُبْغِضُونَهُ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ فَکَیْفَ ذَلِکَ قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) قَالَ یَوْمَ خَیْبَرَ لَأُعْطِیَنَّ الرَّایَهًَْ غَداً رَجُلًا یُحِبُّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مَا یَرْجِعُ حَتَّی یَفْتَحَ اللَّهُ عَلَی یَدَیْهِ فَدَفَعَ الرَّایَهًَْ إِلَی عَلِیٍّ (علیه السلام) فَفَتَحَ اللَّهُ تَعَالَی عَلَی یَدَیْهِ قُلْتُ بَلَی قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا أُتِیَ بِالطَّائِرِ الْمَشْوِیِّ قَالَ (صلی الله علیه و آله) اللَّهُمَّ ائْتِنِی بِأَحَبِّ خَلْقِکَ إِلَیْکَ وَ إِلَیَّ یَأْکُلُ مَعِی مِنْ هَذَا الطَّائِرِ وَ عَنَی بِهِ عَلِیّاً (علیه السلام) قُلْتُ بَلَی قَالَ فَهَلْ یَجُوزُ أَنْ لَا یُحِبَّ أَنْبِیَاءُ اللَّهِ وَ رُسُلُهُ وَ أَوْصِیَاؤُهُمْ (علیهم السلام) رَجُلًا یُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ یُحِبُّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقُلْتُ لَهُ لَا قَالَ فَهَلْ یَجُوزُ أَنْ یَکُونَ الْمُؤْمِنُونَ مِنْ أُمَمِهِمْ لَا یُحِبُّونَ حَبِیبَ اللَّهِ وَ حَبِیبَ رَسُولِهِ وَ أَنْبِیَائِهِ (علیهم السلام) قُلْتُ لَا قَالَ فَقَدْ ثَبَتَ أَنَّ جَمِیعَ أَنْبِیَاءِ اللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ کَانُوا لِعَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ مُحِبِّینَ وَ ثَبَتَ أَنَّ أَعْدَاءَهُمْ وَ الْمُخَالِفِینَ لَهُمْ کَانُوا لَهُمْ وَ لِجَمِیعِ أَهْلِ مَحَبَّتِهِمْ مُبْغِضِینَ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَلَا یَدْخُلُ الْجَنَّهًَْ إِلَّا مَنْ أَحَبَّهُ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ لَا یَدْخُلُ النَّارَ إِلَّا مَنْ أَبْغَضَهُ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ فَهُوَ إِذَنْ قَسِیمُ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ قَالَ الْمُفَضَّلُ‌بْنُ‌عُمَرَ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَرَّجْتَ عَنِّی فَرَّجَ اللَّهُ عَنْکَ فَزِدْنِی مِمَّا عَلَّمَکَ اللَّهُ قَالَ سَلْ یَا مُفَضَّلُ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَعَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) یُدْخِلُ مُحِبَّهُ الْجَنَّهًَْ وَ مُبْغِضَهُ النَّارَ أَوْ رِضْوَانُ وَ مَالِکٌ فَقَالَ یَا مُفَضَّلُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بَعَثَ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ رُوحٌ إِلَی الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) وَ هُمْ أَرْوَاحٌ قَبْلَ خَلْقِ الْخَلْقِ بِأَلْفَیْ عَامٍ فَقُلْتُ بَلَی قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّهُ دَعَاهُمْ إِلَی تَوْحِیدِ اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ وَ اتِّبَاعِ‌أَمْرِهِ وَ وَعَدَهُمُ الْجَنَّهًَْ عَلَی ذَلِکَ وَ أَوْعَدَ مَنْ خَالَفَ مَا أَجَابُوا إِلَیْهِ وَ أَنْکَرَهُ النَّارَ قُلْتُ بَلَی قَالَ أَ فَلَیْسَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) ضَامِناً لِمَا وَعَدَ وَ أَوْعَدَ عَنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ قُلْتُ بَلَی قَالَ أَ وَ لَیْسَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی طَالِبٍ خَلِیفَتَهُ وَ إِمَامَ أُمَّتِهِ قُلْتُ بَلَی قَالَ أَ وَ لَیْسَ رِضْوَانُ وَ مَالِکٌ مِنْ جُمْلَهًِْ الْمَلَائِکَهًِْ وَ الْمُسْتَغْفِرِینَ لِشِیعَتِهِ النَّاجِینَ بِمَحَبَّتِهِ قُلْتُ بَلَی قَالَ فَعَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی طَالِبٍ إِذَنْ قَسِیمُ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ رِضْوَانُ وَ مَالِکٌ صَادِرَانِ عَنْ أَمْرِهِ بِأَمْرِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَا مُفَضَّلُ خُذْ هَذَا فَإِنَّهُ مِنْ مَخْزُونِ الْعِلْمِ وَ مَکْنُونِهِ لَا تُخْرِجْهُ إِلَّا إِلَی أَهْلِه.

امام صادق (علیه السلام)- مفضّل‌بن‌عمر گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «چرا امیرالمؤمنین (علیه السلام) بهشت و جهنّم را میان بندگان تقسیم می‌کند»؟ فرمود: «زیرا محبّت و دوستی او ایمان و دشمنی با او کفر است. بهشت تنها برای اهل ایمان و جهنّم تنها برای کافران خلق شده است؛ پس او (علیه السلام) به همین علّت، آتش و بهشت را تقسیم می‌کند. تنها محبّان او وارد بهشت می‌شوند و تنها دشمنان او وارد جهنّم می‌شوند». پرسیدم: «ای فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! آیا همه‌ی پیامبران و اوصیاء (علیهم السلام) او را دوست می‌داشتند و دشمنان آن‌ها با علی (علیه السلام) دشمن بودند»؟ فرمود: «آری»! پرسیدم: «چگونه چنین چیزی ممکن است»؟ فرمود: «آیا نمی‌دانی پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) در جنگ خیبر فرمود: «فردا پرچم را به دست مردی خواهم داد که خدا و پیامبرش را دوست دارد و خدا و پیامبرش او را دوست دارند. او فقط وقتی‌که خدا به‌دست او فتح و پیروزی را حاصل کند، برمی‌گردد؟ سپس پرچم را به علی (علیه السلام) داد و خداوند به‌دست علی (علیه السلام) پیروزی را حاصل گرداند». گفتم: «آری! می‌دانم». فرمود: «آیا نمی‌دانی وقتی پرنده‌ی بریان برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) آوردند، وی فرمود: ای خدا! کسی را که تو و من بیشتر از همه دوستش می‌داریم نزد من بیاور تا همراه من از این گوشت بخورد و منظور او علی (علیه السلام) بود». گفتم: «آری! می‌دانم». فرمود: «آیا جایز است انبیای خدا و پیامبران او (علیهم السلام) و اوصیای آن‌ها کسی را که خدا و پیامبرش (صلی الله علیه و آله) او را دوست می‌دارند و او هم خدا و پیامبرش را دوست می‌دارد، دوست نداشته باشند»؟ گفتم: «نه»! فرمود: «آیا ممکن است امّت‌های پیامبران پیشین، محبوب خدا و پیامبرش و انبیای او را دوست نداشته باشند»؟ گفتم: «نه»! فرمود: «پس ثابت شد که هم پیامبران خدا (علیهم السلام) و فرستادگان او و همه‌ی مؤمنان، محبّ و دوستدار علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) هستند و ثابت شد که دشمنان و مخالفان آن‌ها دشمن اهل بیت (علیهم السلام) و دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) هستند». گفتم: «آری»! فرمود: «از گذشتگان امّت تا آیندگان امّت، تنها کسی که علی (علیه السلام) را دوست داشته باشد، به بهشت وارد می‌شود و از گذشتگان امّت تا آیندگان امّت، تنها کسی‌که با علی (علیه السلام) دشمنی کند، به جهنّم وارد می‌شود، بنابراین او تقسیم‌کننده‌ی بهشت و دوزخ است». مفضّل‌بن‌عمر گفت: «به امام (علیه السلام) گفتم: ای فرزند رسول الله (صلی الله علیه و آله)! خداوند برایتان گشایش و فرج حاصل کند که به من آرامش دادید. از آن علمی که خداوند به شما آموخته، برای من بیشتر بگویید». امام (علیه السلام) فرمود: «ای مفضّل! بپرس». گفتم: «ای فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! آیا خود علی (علیه السلام) محبّ و شیعه‌اش را به بهشت و دشمنش را به دوزخ وارد می‌کند یا رضوان و مالک»؟ فرمود: «ای مفضّل! آیا نمی‌دانی هزار سال پیش از خلقت، خداوند، روح پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را برای ارواح پیامبران (علیهم السلام) مبعوث ساخت»؟ گفتم: «بلی! می‌دانم». فرمود: «آیا نمی‌دانی پیامبر (صلی الله علیه و آله) آن‌ها را به توحید و یکتاپرستی و اطاعت از خدا و پیروی از امر خدا فرا خواند و در ازای آن به آن‌ها بهشت را وعده داد و به هرکس که خلاف آنچه پیامبران (علیهم السلام) گفتند و پذیرفتند، انجام دهد و خدا را انکار کند، دوزخ را وعده داد»؟ گفتم: «آری! می‌دانم». فرمود: «آیا پیامبر (صلی الله علیه و آله) ضامن وعده‌ای که داده و از جانب خداوند عزّوجلّ شنیده نیست»؟ گفتم: «آری! هست». فرمود: «آیا علی (علیه السلام) خلیفه و امام امّت او نیست»؟ گفتم: «آری! هست». فرمود: «آیا رضوان و مالک، خود از جمله‌ی ملائکه و استغفار کنندگان برای شیعه‌ی او و نجات‌یافتگان با محبّت او نیستند»؟ گفتم: «آری! چنین است». فرمود: «بنابراین علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) از جانب رسول الله (صلی الله علیه و آله) تقسیم‌کننده‌ی بهشت و دوزخ است و سلم و رضوان و مالک به امر خداوند تبارک‌وتعالی تحت فرمان او هستند. ای مفضّل! این حدیث را بیاموز که از علوم پنهان و پوشیده است و آن را جز برای اهلش بازگو نکن».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۲
علل الشرایع، ج۱، ص۱۶۲/ البرهان
۱۰
(ق/ ۲۴)

الصّادق (علیه السلام)- إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ نُصِبَ مِنْبَرٌ یَعْلُو الْمَنَابِرَ ... حَتَّی یَصْعَدَ الْمِنْبَرَ ثُمَّ یَغِیبَانِ مَا شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ یَطْلُعَانِ فَیُعْرَفَانِ مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ عَنْ یَسَارِ النَّبِیِّ مَلَکٌ وَ عَنْ یَمِینِهِ مَلَکٌ فَیَقُولُ الْمَلَکُ الَّتِی عَنْ یَمِینِهِ یَا مَعْشَرَ الْخَلَائِقِ أَنَا رِضْوَانُ خَازِنُ الْجِنَانِ أَمَرَنِیَ اللَّهُ بِطَاعَتِهِ وَ طَاعَهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ طَاعَهًِْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) یَا عَلِیُّ (علیه السلام) وَ یَقُولُ الْمَلَکُ الَّذِی عَنْ یَسَارِهِ یَا مَعْشَرَ الْخَلَائِقِ أَنَا مَالِکٌ خَازِنُ جَهَنَّمَ أَمَرَنِیَ اللَّهُ بِطَاعَتِهِ وَ طَاعَهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام).

امام صادق (علیه السلام)- وقتی روز قیامت می رسد، منبری نصب می‌شود که از منابر دیگر بالاتر می رود... تا از منبر بالا می‌رود. پس تا زمانی که خدا بخواهد غیب می‌شوند و سپس ظاهر می‌شوند و شناخته می‌شوند که محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) هستند و در سمت چپ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرشته‌ای و در سمت راست او فرشته ایست. فرشته سمت راست او می‌گوید: «ای گروههای خلائق! من رضوان کلیددار بهشتم که خدا مرا امر به طاعت خود و طاعت محمد (صلی الله علیه و آله) و طاعت علی (علیه السلام) نموده و اینست معنای آیه؛ هر کافر معاندی را در جهنم بیفکنید! ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! ای علی (علیه السلام)»! فرشته سمت چپ او می گوید: «ای گروههای خلائق! من مالک کلیددار جهنّم هستم که خدا مرا امر به طاعت خود و طاعت محمد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) نموده».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۴
فرات الکوفی، ص۴۳۸/ بحارالأنوار، ج۷، ص۳۳۶
۱۱
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- هُوَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یُجْلِسُهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ عَلَی الصِّرَاطِ فَیُدْخِلُ أَوْلِیَاءَهُ الْجَنَّهًَْ وَ أَعْدَاءَهُ النَّار.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- او امیرالمؤمنین (علیه السلام) است. روز قیامت خدا او را در پل صراط می‌نشاند و او دوستانش را به بهشت و دشمنانش را به جهنّم وارد می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۴
بحارالأنوار، ج۲۲، ص۲۴۲/ البرهان
۱۲
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ أَقِفُ أَنَا وَ عَلِیٌ عَلَی الصِّرَاطِ بِیَدِ کُلِّ وَاحِدٍ مِنَّا سَیْفٌ فَلَا یَمُرُّ بِهِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ إِلَّا سَأَلْنَاهُ عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیٍّ فَمَنْ کَانَ مَعَهُ شَیْءٌ مِنْهَا نَجَا وَ فَازَ وَ إِلَّا ضَرَبْنَا عُنُقَهُ وَ أَلْقَیْنَاهُ فِی النَّارِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- روز قیامت من و علی (علیه السلام) بر صراط می‌ایستیم به‌دست هریک از ما شمشیری است احدی از مردم نمی‌گذرند مگر اینکه از ولایت علی (علیه السلام) می‌پرسیم هرکس از ولایت بهره‌ای داشته باشد نجات یافته و رستگار است و گرنه گردنش را می‌زنیم و او را در آتش می‌افکنیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۴
تأویل الآیات الظاهره، ص۴۸۴
۱۳
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا بِمَلَکَیْنِ قَدْ أَقْبَلَا إِلَیَّ أَمَّا أَحَدُهُمَا فَرِضْوَانُ خَازِنُ الْجَنَّهًِْ، وَ أَمَّا الْآخَرُ فَمَالِکٌ خَازِنُ النَّارِ فَیَدْنُو إِلَیَّ رِضْوَانُ وَ یُسَلِّمُ عَلَیَّ وَ یَقُولُ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ! فَأَرُدُّ عَلَیْهِ السَّلَامَ فَأَقُولُ: أَیُّهَا الْمَلَکُ الطَّیِّبُ الرِّیحُ الْحَسَنُ الْوَجْهُ الْکَرِیمُ عَلَی رَبِّهِ مَنْ أَنْتَ فَیَقُولُ: أَنَا رِضْوَانُ خَازِنُ الْجَنَّهًِْ أَمَرَنِی رَبِّی أَنْ آتِیَکَ بِمَفَاتِیحِ الْجَنَّهًِْ فَخُذْهَا یَا مُحَمَّدُ! فَأَقُولُ قَدْ قَبِلْتُ ذَلِکَ مِنْ رَبِّی فَلَهُ الْحَمْدُ عَلَی مَا أَنْعَمَ بِهِ عَلَیَّ، ادْفَعْهَا إِلَی أَخِی عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ، فَیَدْفَعُهَا إِلَی عَلِیٍّ وَ یَرْجِعُ رِضْوَانُ. ثُمَّ یَدْنُو مَالِکٌ خَازِنُ النَّارِ فَیُسَلِّمُ عَلَیَّ وَ یَقُولُ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا حَبِیبَ اللَّهِ! فَأَقُولُ لَهُ: عَلَیْکَ السَّلَامُ أَیُّهَا الْمَلَکُ مَا أَنْکَرَ رُؤْیَتَکَ وَ أَقْبَحَ وَجْهَکَ مَنْ أَنْتَ فَیَقُولُ: أَنَا مَالِکٌ خَازِنُ النَّارِ أَمَرَنِی رَبِّی أَنْ آتِیَکَ بِمَفَاتِیحِ النَّارِ، فَأَقُولُ: قَدْ قَبِلْتُ ذَلِکَ مِنْ رَبِّی فَلَهُ الْحَمْدُ عَلَی مَا أَنْعَمَ بِهِ عَلَیَّ وَ فَضَّلَنِی بِهِ ادْفَعْهَا إِلَی أَخِی عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ، فَیَدْفَعُهَا إِلَیْهِ، ثُمَّ یَرْجِعُ مَالِکٌ فَیُقْبِلُ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ مَعَهُ مَفَاتِیحُ الْجَنَّهًِْ وَ مَقَالِیدُ النَّارِ حَتَّی یَقِفَ عَلَی شَفِیرِ جَهَنَّمَ وَ یَأْخُذَ زِمَامَهَا بِیَدِهِ وَ قَدْ عَلَا زَفِیرُهَا وَ اشْتَدَّ حَرُّهَا وَ کَثُرَ شَرَرُهَا، فَتُنَادِی جَهَنَّمُ یَا عَلِیُّ! جُزْنِی قَدْ أَطْفَأَ نُورُکَ لَهَبِی، فَیَقُولُ لَهَا عَلِیٌّ (علیه السلام) قِرِّی یَا جَهَنَّمُ ذَرِی هَذَا وَلِیِّی وَ خُذِی هَذَا عَدُوِّی، فَلَجَهَنَّمُ یَوْمَئِذٍ أَشَدُّ مُطَاوَعَهًًْ لِعَلِیٍّ مِنْ غُلَامِ أَحَدِکُمْ لِصَاحِبِهِ، فَإِنْ شَاءَ یَذْهَبُ بِهِ یَمْنَهًًْ وَ إِنْ شَاءَ یَذْهَبُ بِهِ یَسْرَهًًْ، وَ لَجَهَنَّمُ یَوْمَئِذٍ أَشَدُّ مُطَاوَعَهًًْ لِعَلِیٍّ فِیمَا یَأْمُرُهَا بِهِ مِنْ جَمِیعِ الْخَلَائِقِ، وَ ذَلِکَ أَنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) یَوْمَئِذٍ قَسِیمُ الْجَنَّهًِْ وَ النَّار.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- درهمان‌حال، دو فرشته نزد من می‌آیند؛ یکی رضوان، نگهبان بهشت و دیگری مالک، نگهبان دوزخ است. رضوان نزد من آمده و سلام می‌گوید: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا نَبِیَّ اللهِ، من پاسخ سلام او را می‌دهم و می‌پرسم؛ «تو کیستی؟ ای فرشته‌ی خوشبوی نیک‌روی که نزد پروردگارش کریم و بزرگوار است»؟ می‌گوید: «من رضوان نگهبان بهشت هستم. خداوند من به من امر کرده که کلیدهای بهشت را برای تو بیاورم. پس این کلیدها را بگیر ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)»! من می‌گویم: «این را از پروردگارم می‌پذیرم که شکر و سپاس این نعمت و فضل او بر من واجب است. این کلیدها را به برادرم علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) بسپار، رضوان کلیدها را به علی (علیه السلام) می‌دهد و برمی‌گردد. سپس مالک نگهبان دوزخ، نزدیک می‌آید و به من سلام می‌دهد و می‌گوید: السلام علیکم یا حبیب الله، من می‌گویم: «علیک السلام ای ملک، چقدر دیدار تو سخت و چهره‌ی تو زشت است! تو کیستی»؟ می‌گوید: «من مالک، نگهبان دوزخ هستم، پروردگارم به من امر کرده کلیدهای دوزخ را برای تو بیاورم». من می‌گویم: «آن‌ها را از پروردگارم می‌پذیرم و از اینکه چنین نعمتی به من داد و مرا به این فضیلت مخصوص گردانید، شکر و سپاس او را می‌گویم. آن را به برادرم علیّ‌ّبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) بسپار. مالک کلیدها را به علی (علیه السلام) می‌دهد». آنگاه مالک برمی‌گردد و علی (علیه السلام) که کلیدهای بهشت و جهنّم در دستان اوست، پیش می‌رود تا در لبه‌ی جهنّم می‌ایستد و زمام آن را به دست می‌گیرد درحالی‌که آتش آن زبانه می‌کشد و سوزش و حرارت آن شدّت می‌یابد و با صدای بلند می‌گوید: «ای علی (علیه السلام)! از مقابل من بگذر، چرا که نور تو، آتش مرا خاموش می‌کند». علی (علیه السلام) به او می‌گوید: «آرام باش ای جهنّم! این شخص را رها کن و واگذار که دوست و شیعه‌ی من است و آن را بگیر که دشمن من است. قطعاً جهنّم در آن روز، امر علی (علیه السلام) را اطاعت می‌کند بیشتر از غلام شما که امر ارباب خود را اطاعت می‌کند، که اگر اراده کند او را به هرسوی می‌فرستد، به چپ یا راست و قطعاً جهنّم آن روز بیشتر از همه‌ی خلایق، مطیع امر علی (علیه السلام) است، چرا که علی در آن روز، تقسیم‌کننده‌ی بهشت و جهنّم است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۴
القمی، ج۲، ص۳۲۵
۱۴
(ق/ ۲۴)

الحسن (علیه السلام)- قَالَ الْفَضْلُ سَأَلْتُ الْحَسَنَ (علیه السلام) فَقُلْتُ مَنِ الْکُفَّارُ قَالَ الْکَافِرُ بِجَدِّی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قُلْتُ وَ مَنِ الْعَنِیدُ قَالَ الْجَاحِدُ حَقَّ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام).

امام حسن (علیه السلام)- فضل گفته است: از حسین‌بن‌علی (علیه السلام) پرسیدم: «الْکُفَّارُ کیست»؟ فرمود: «آن که جدّم رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را انکار کرد». پرسیدم: «الْعَنِیدُ کیست»؟ فرمود: «آن که حقّ علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را انکار می‌کند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۶
بحارالأنوار، ج۴۷، ص۳۵۷/ بشارهًْ المصطفی، ص۴۹/ البرهان وبحارالأنوار، ج۴۷، ص۴۱۲ وبحارالأنوار، ج۳۹، ص۱۹۶ والأمالی للطوسی، ص۶۲۸؛ «بتفاوت»
۱۵
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَا آمَنَ بِاللَّهِ مَنْ لَمْ یُؤْمِنْ بِی وَ لَمْ یُؤْمِنْ بِی مَنْ لَمْ یَتَوَلَّأَوْ قَالَ: لَمْ یُحِبَّعَلِیّاً، وَ تَلَا: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- به خدا ایمان نیاورده کسی که به من ایمان نیاورد و ایمان به من نیاورده کسی که علی (علیه السلام) را دوست نداشته باشد و این آیه را خواند: أَلْقِیا فِی جهنّم کُلَّ کفّار عَنِیدٍ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۶
الأمالی للطوسی، ص۶۲۹/ بحرالعرفان، ج۱۵، ص۱۲۴
۱۶
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ قَالَ: اللَّهُ تَعَالَی لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام): أَدْخِلَا الْجَنَّهًَْ مَنْ أَحَبَّکُمَا وَ أَدْخِلَا النَّارَ مَنْ أَبْغَضَکُمَا، فَیَجْلِسُ عَلِیٌّ عَلَی شَفِیرِ جَهَنَّمَ فَیَقُولُ لَهَا: هَذَا لِی وَ هَذَا لَکِ، وَ هُوَ قَوْلُهُ: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- چون روز قیامت شود خداوند به محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) می‌گوید: «هرکس که شما را دوست دارد وارد بهشت کنید و هرکس که شما را دشمن می‌دارد وارد آتش کنید». پس علی (علیه السلام) بر کنار جهنّم می‌نشیند و به او می‌گوید: «این برای من و این برای تو و این است معنای سخن خداوند: أَلْقِیا فِی جهنّم کُلَّ کفّار عَنِیدٍ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۶
شواهدالتنزیل، ج۲، ص۲۶۴/ فرات الکوفی، ص۴۴۰؛ «بتفاوت»
۱۷
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قیلَ سُئِلَ النَّبیُّ (صلی الله علیه و آله) عَنْ ذلِکَ فَقالَ (صلی الله علیه و آله) أنا وَ عَلیٌّ (علیه السلام) نَقومُ عَلَی یَمینِ الْعَرْشِ فَیَقولُ اللهُ لَنا: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مورد این آیه سؤال شد. فرمود: «من و علی (علیه السلام) در سمت راست عرش می‌ایستیم و خدا به ما می‌گوید: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۶
الصراطالمستقیم، ج۱، ص۲۹۵
۱۸
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ یَقُولُ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لِعَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) وَ لِی أَدْخِلَا الْجَنَّهًَْ مَنْ شِئْتُمَا وَ أَدْخِلَا النَّارَ مَنْ شِئْتُمَا وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ فَالْکَافِرُ مَنْ جَحَدَ نُبُوَّتِی وَ الْعَنِیدُ مَنْ جَحَدَ وَلَایَهًَْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) فَالنَّارُ أَمَدُهُ وَ الْجَنَّهًُْ لِشِیعَتِهِ وَ مُحِبِّیه.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- [ای ابن مسعود!] وقتی روز قیامت برپا شود، خداوند عزّوجلّ به من و علی (علیه السلام) می‌گوید: «هرکه را خواستید به جهنّم ببرید و این معنی کلام خداوند است که فرمود: أَلقِیَا فِی جهنّم کُل کفّار عَنِیدٍ؛ کفّار کسی است که نبوّت و رسالت مرا انکار می‌کند و عَنِیدٍ کسی است که با علی (علیه السلام) و اهل بیت او که سلام و درود خدا بر آنان باد و شیعه‌ی او دشمنی بورزد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۶
الفضایل، ص۱۲۸/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۲۶۱؛ «بتفاوت»/ البرهان؛ «بتفاوت»
۱۹
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِذَا جَمَعَ النَّاسَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ فِی صَعِیدٍ وَاحِدٍ کُنْتُ أَنَا وَ أَنْتَ یَوْمَئِذٍ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ فَیُقَالُ لِی وَ لَکَ قُومَا فَأَلْقِیَا مَنْ أَبْغَضَکُمَا وَ خَالَفَکُمَا وَ کَذَّبَکُمَا فِی النَّارِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- [ای علی (علیه السلام)!] وقتی روز قیامت برپا شود و مردم یکجا جمع شوند؛ من و تو در آن روز در سمت راست عرش خدا خواهیم بود. خداوند باری تعالی می‌فرماید: ای محمّد (صلی الله علیه و آله) و ای علی (علیه السلام)! برخیزید و دشمنان و مخالفان خود را و هرکه شما را انکار کرده و با شما مخالفت ورزیده و شما را تکذیب کرده است، در آتش اندازید».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۶
بحارالأنوار، ج۷، ص۳۳۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۷۴/ فرات الکوفی، ص۴۳۶/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۲۶۵/ القمی، ج۲، ص۳۲۴/ المناقب، ج۲، ص۱۵۷/ نورالثقلین/ البرهان/ میهًْ منقبهًْ، ص۴۷
۲۰
(ق/ ۲۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَطَاءُ‌بْنُ‌رِیَاح: سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل: أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ فقال رسول الله (صلی الله علیه و آله) أَنَا وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) نُلْقِی فِی جَهَنَّمَ کُلَ مَنْ عَادَانَا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عطاءبن‌ریاح گوید: از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی معنی آیه: أَلقِیَا فِی جهنّم کُل کفّار عَنِیدٍ پرسیدم. فرمود: «من و علی (علیه السلام) در روز قیامت، همه‌ی دشمنان خود را به جهنّم می‌اندازیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۶۸
تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۹۱/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۷۳/ البرهان
بیشتر