آیه يَوْمَ هُمْ بارِزُونَ لا يَخْفى عَلَى اللهِ مِنْهُمْ شَيْ‌ءٌ لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ [16]
روزى كه همه‌ی آنان آشكار مى‌شوند و چيزى از آن‌ها بر خدا پنهان نخواهد ماند؛ [و گفته مى‌شود]: حكومت امروز براى كيست؟ براى خداوند يكتاى حاكم بر همه چيز است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَالْمِیمُ مُلْکُ اللَّهِ یَوْمَ لَا مَالِکَ غَیْرُهُ وَ یَقُولُ عزّوجلّ لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ ثُمَّ یُنْطِقُ أَرْوَاحَ أَنْبِیَائِهِ وَ رُسُلِهِ (علیهم السلام) وَ حُجَجِهِ فَیَقُولُونَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّار
امام علی (علیه السلام)- میم، ملک و پادشاهی خداوند در روز قیامت است که جز او در آن هیچ مالکی وجود ندارد. خداوند می‌فرماید: امروز پادشاهی از آن کیست؟ دراین‌هنگام ارواح پیامبران (علیهم السلام)، فرستادگان و حجّت‌هایش به سخن درمی‌آیند و می‌گویند: برای خداوند یگانه قهّار.
السّجّاد (علیه السلام)- ثُوَیْرِ‌بْنِ‌أَبِی‌فَاخِتَهًَْ عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) قَالَ سُئِلَ عَنِ النَّفْخَتَیْنِ کَمْ بَیْنَهُمَا قَالَ مَا شَاءَ اللَّهُ فَقِیلَ لَهُ فَأَخْبِرْنِی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَیْفَ یُنْفَخُ فِیهِ فَقَالَ أ وَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ یَعْنِی بِأَرْضٍ لَمْ یُکْتَسَبْ عَلَیْهَا الذُّنُوبُ بَارِزَهًًْ لَیْسَ عَلَیْهَا الْجِبَالُ وَ لَا نَبَاتٌ کَمَا دَحَاهَا أَوَّلَ مَرَّهًٍْ وَ یُعِیدُ عَرْشَهُ عَلَی الْمَاءِ کَمَا کَانَ أَوَّلَ مَرَّهًٍْ مُسْتَقِلًّا بِعَظَمَتِهِ وَ قُدْرَتِهِ قَالَ فَعِنْدَ ذَلِکَ یُنَادِی الْجَبَّارُ جَلَّ جَلَالُهُ بِصَوْتٍ جَهُورِیٍّ یَسْمَعُ أَقْطَارُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ فَلَا یُجِیبُهُ مُجِیبٌ فَعِنْدَ ذَلِکَ یُنَادِی الْجَبَّارُ جَلَّ جَلَالُهُ مُجِیباً لِنَفْسِهِ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ وَ أَنَا قَهَرْتُ الْخَلَائِقَ کُلَّهُمْ وَ أَمَتُّهُم.
امام سجاد (علیه السلام)- ثویربن‌ابی فاخته از امام سجّاد (علیه السلام) روایت کرده که شخصی از آن جناب از فاصله‌ی بین دو نفخه پرسید که چقدر است؟ فرمود: «هرقدر که خدا بخواهد». به حضرت (علیه السلام) عرض شد: «مرا از آن باخبر سازید». فرمود: «حق تعالی به اسرافیل فرمان هبوط به دنیا می‌دهد و به همراه او شیپوری است. شیپور یک سر و دو طرف دارد. فاصله‌ی میان هریک از دو طرف آن به‌اندازه‌ی فاصله‌ی آسمان تا زمین است. پس هنگامی‌که ملائکه اسرافیل را می‌بینند که به دنیا آمده و با او صور است، می‌گویند خداوند اذن داده است در مرگ اهل و آسمان، پس اسرافیل در بیت المقدس فرود آمده رو به کعبه می نماید، وقتی اهل زمین او را می‌بینند می‌گویند خداوند به او اذن داده است برای مرگ اهل زمین، پس در صور، نفخه موت را می‌دمد. پس صدا از طرفی که به جانب زمین است خارج می‌شود پس باقی نماند در زمین کسانی که صاحب روح هستند مگر اینکه بمیرند. صدا از طرفی که به‌جانب آسمان است خارج می‌شود پس باقی نماند در آسمان صاحب روحی مگر اینکه بمیرد. خدا می‌فرماید: «ملک‌الموت بمیر به اذن من»! پس ملک‌الموت می‌میرد. و این زمان تا هرچقدر خدا بخواهد طول می‌کشد».
الصّادق (علیه السلام)- إِذَا أَمَاتَ اللَّهُ أَهْلَ الْأَرْضِ لَبِثَ کَمِثْلِ مَا خَلَقَ الْخَلْقَ وَ مِثْلِ مَا أَمَاتَهُمْ وَ أَضْعَافَ ذَلِکَ ثُمَّ أَمَاتَ أَهْلَ السَّمَاءِ الدُّنْیَا ثُم أ أَمَاتَ مَلَکَ الْمَوْتِ ثُمَّ لَبِثَ مِثْلَ مَا خَلَقَ الْخَلْقَ وَ مِثْلَ ذَلِکَ کُلِّهِ وَ أَضْعَافَ ذَلِکَ ثُمَّ یَقُولُ اللَّهُ عزّوجلّ لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ فَیَرُدُّ عَلَی نَفْسِهِ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ أَیْنَ الْجَبَّارُونَ أَیْنَ الَّذِینَ ادَّعَوْا مَعِی إِلَهاً أَیْنَ الْمُتَکَبِّرُونَ وَ نَحْوَهُمَا ثُمَّ یَبْعَثُ الْخَلْق.
امام صادق (علیه السلام)- هرگاه خداوند جان‌های اهل زمین را بگیرد، سپس به‌اندازه‌ی زمان خلق آفریدگان و همه‌ی زمان سپری شده تا آن لحظه و بلکه چند برابر آن درنگ می‌نماید. آنگاه جان فرشته‌ی مرگ را نیز می‌گیرد و به‌اندازه‌ی زمان آفرینش آفریده‌ها و همه‌ی زمان سپری شده تا آن لحظه بلکه چندین برابر آن درنگ خواهد نمود. آنگاه می‌فرماید: «حکومت امروز برای کیست»؟ خداوند به خودش پاسخ خواهد داد: «پادشاهی از آن یگانه قهّار است؛ پس گردنکشان کجا هستند؟ کسانی که همراه من خدای دیگری را می‌خواندند، کجا هستند؟ متکبّران و امثال ایشان کجا هستند»؟ سپس آفریده‌ها را دوباره زنده می‌کند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- {قال ابن‌سلام} یَا مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله) فَأَخْبِرْنِی مَا یَصْنَعُ اللَّهُ بِالسَّمَاوَاتِ إِذَا مَاتَ سُکَّانُهَا قَالَ یَطْوِیهَا بِیَمِینِهِ کَطَیِّ السِّجِلِّ لِلْکُتُبِ ثُمَّ یَقُولُ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ وَ لَا إِلَهَ غَیْرُهُ وَ لَا مَعْبُودَ سِوَاهُ أَیْنَ الْمُلُوکُ وَ أَبْنَاءُ الْمُلُوکِ أَیْنَ الْجَبَابِرَهًُْ وَ أَبْنَاءُ الْجَبَابِرَهًِْ فَلَا یُجِیبُهُ أَحَدٌ ثُمَّ یَقُولُ لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ فَلَا یُجِیبُهُ أَحَدٌ فَیَرُدُّ عَلَی نَفْسِهِ الْمُلْکُ لِلهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ الْیَوْمَ تُجْزی کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْیَوْمَ إِنَّ اللهَ سَرِیعُ الْحِساب.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- [ابن‌سلام گفت:] «به من بگو! خدا با آسمان‌هایی که ساکنانش مردند چه می‌کند»؟ فرمود: «مانند کاغذ سند آن‌ها را به هم می‌پیچد، و می‌فرماید: «کجایند شاهان، کجایند شاهزادگان، کجایند زورگویان و زورگوزادگان، کسی پاسخ نمی‌دهد، فرماید: «حکومت امروز برای کیست»؟ کسی پاسخ نمی‌دهد و خود به خود گوید: «پادشاهی از آن یگانه قهّار است، امروز هرکسی به سزای خود رسد، امروز ستم نیست، چون که خدا زود به حساب رسد».
السّجّاد (علیه السلام)- ثُمَ یَأْمُرُ اللَّهُ تَعَالَی إِسْرَافِیلَ أَنْ یَنْفُخَ فِی الصُّورِ نَفْخَهًَْ الصَّعْقِ فَیَخْرُجُ الصَّوْتُ مِنَ الطَّرَفِ الَّذِی یَلِی الْأَرْضَ فَلَا یَبْقَی فِی الْأَرْضِ إِنْسٌ وَ لَا جِنٌّ وَ لَا شَیْطَانٌ وَ لَا غَیْرُهُمْ مِمَّنْ لَهُ رُوحٌ إِلَّا صَعِقَ وَ مَاتَ وَ یَخْرُجُ الصَّوْتُ مِنَ الطَّرَفِ الَّذِی یَلِی السَّمَاءَ فَلَا یَبْقَی فِی السَّمَاوَاتِ ذُو رُوحٍ إِلَّا مَاتَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: إِلَّا مَنْ شاءَ اللهُ وَ هُوَ جَبْرَائِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ عِزْرَائِیلُ فَأُولَئِکَ الَّذِینَ شَاءَ اللَّهُ فَیَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی: یَا مَلَکَ الْمَوْتِ مَنْ بَقِیَ مِنْ خَلْقِی؟ فَقَالَ: یَا رَبِّ أَنْتَ الْحَیُ الَّذِی لا یَمُوتُ بَقِیَ جَبْرَائِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ بَقِیتُ أَنَا. فَیَأْمُرُ اللَّهُ بِقَبْضِ أَرْوَاحِهِمْ فَیَقْبِضُهَا ثُمَّ یَقُولُ اللَّهُ: یَا مَلَکَ الْمَوْتِ مَنْ بَقِیَ؟ فَیَقُولُ مَلَکُ الْمَوْتِ: بَقِیَ عَبْدُکَ الضَّعِیفُ الْمِسْکِینُ مَلَکُ الْمَوْتِ. فَیَقُولُ اللَّهُ: مُتْ یَا مَلَکَ الْمَوْتِ بِإِذْنِی. فَیَمُوتُ مَلَکُ الْمَوْتِ وَ یَصِیحُ عِنْدَ خُرُوجِ رُوحِهِ صَیْحَهًًْ عَظِیمَهًًْ لَوْ سَمِعَهَا بَنُو آدَمَ (علیه السلام) قَبْلَ مَوْتِهِمْ لَهَلَکُوا وَ یَقُولُ مَلَکُ الْمَوْتِ لَوْ کُنْتُ أَعْلَمُ أَنَّ فِی نَزْعِ أَرْوَاحِ بَنِی آدَمَ (علیه السلام) هَذِهِ الْمَرَارَهًَْ وَ الشِدَّهًَْ وَ الْغُصَصَ لَکُنْتُ عَلَی قَبْضِ أَرْوَاحِ الْمُؤْمِنِینَ شَفِیقاً. فَإِذَا لَمْ یَبْقَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ فِی السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ نَادَی الْجَبَّارُ جَلَّ جَلَالُهُ: یَا دُنْیَا أَیْنَ الْمُلُوکُ وَ أَبْنَاءُ الْمُلُوکِ أَیْنَ الْجَبَابِرَهًُْ وَ أَبْنَاؤُهُمْ وَ أَیْنَ مَنْ مَلَکَ الدُّنْیَا بِأَقْطَارِهَا أَیْنَ الَّذِینَ کَانُوا یَأْکُلُونَ رِزْقِی وَ لَا یُخْرِجُونَ مِنْ أَمْوَالِهِمْ حَقِّی؟ ثُمَّ یَقُولُ: لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ؟ فَلَا یُجِیبُهُ أَحَدٌ فَیُجِیبُ هُوَ عَنْ نَفْسَهُ فَیَقُولُ: لِلهِ الْواحِدِ الْقَهَّار.ِ
امام سجّاد (علیه السلام)- پس خدای متعال به اسرافیل امر می‌نماید که در صور نفخه‌ی موت را بدمد. پس صدا از طرفی که به جانب زمین است خارج می‌شود؛ در زمین آدمی و نه جنّی و نه شیطان و نه غیر این‌ها از کسانی که صاحب روح هستند باقی نماند مگر اینکه بمیرند. صدا از طرفی که به جانب آسمان است خارج می‌شود. در آسمان صاحب روحی باقی نماند مگر اینکه بمیرد. و اینجا خدا استثناء می‌فرماید و می‌گوید: «مگر آن‌کس که خدا بخواهد» که عبارتند از: جبرئیل میکائیل، اسرافیل و عزرائیل. این‌ها کسانی هستند که به خواست خدا زنده مانده‌اند. خدای متعال می‌فرماید: «ای ملک الموت چه کسی از مخلوقاتم باقی مانده»؟ عرض می‌کند: «خدایا تویی آن زنده که نمی‌میرد چهار ملک که من هم یکی از آن‌ها هستم باقی مانده است». خدا او را به قبض روح آن سه امر می‌فرماید؛ و او قبض می‌کند. خدا می‌فرماید: «ای ملک‌الموت چه کسی باقی مانده»؟ عرض می‌کند: «بنده‌ی ضعیف و مسکین تو ملک‌الموت». خدا می‌فرماید: «ملک‌الموت بمیر به اذن من»! ملک الموت می‌میرد. و در هنگام خروج روحش چنان صیحه می‌زند که هرگاه آدمیان زنده بودند و صیحه‌ی او را می‌شنیدند همه هلاک می‌شدند. ملک‌الموت می‌گوید: «اگر می‌دانستم که در نزع روح بنی‌آدم این‌قدر تلخی هست و شدّت و غصّه آن تا این حدّ است هرآینه در قبض روح مؤمنین شفقت و مهربانی به کار می‌بردم. هنگامی که از خلق خدا احدی در آسمان و زمین باقی نماند، خدای جبّار جلّ جلاله ندا می‌فرماید: «ای دنیا کجایند شاهان و فرزندان آن‌ها؟ کجایند جبّاران و ظالمان و اولاد آن‌ها؟ و چه شدند آن‌ها که دنیا را به کل مالک شدند؟ کجا رفتند آن‌ها که روزی مرا می‌خوردند و حقّ مرا از اموال خود خارج نمی‌کردند»؟ می‌فرماید: «حکومت امروز برای کیست»؟ احدی نیست که جواب دهد. پس ذات مقدّس حق تعالی خود جواب خود را می‌فرماید و می‌گوید: برای خدای یکتای قهّار است».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ إِنَّهُ سُبْحَانَهُ یَعُودُ بَعْدَ فَنَاءِ الدُّنْیَا وَحْدَهُ لَا شَیْءَ مَعَهُ کَمَا کَانَ قَبْلَ ابْتِدَائِهَا کَذَلِکَ یَکُونُ بَعْدَ فَنَائِهَا بِلَا وَقْتٍ وَ لَا مَکَانٍ وَ لَا حِینٍ وَ لَا زَمَانٍ عُدِمَتْ عِنْدَ ذَلِکَ الْآجَالُ وَ الْأَوْقَاتُ وَ زَالَتِ السِّنُونَ وَ السَّاعَاتُ فَلَا شَیْءَ إِلَّا الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ الَّذِی إِلَیْهِ مَصِیرُ جَمِیعِ الْأُمُورِ بِلَا قُدْرَهًٍْ مِنْهَا کَانَ ابْتِدَاءُ خَلْقِهَا وَ بِغَیْرِ امْتِنَاعٍ مِنْهَا کَانَ فَنَاؤُهَا وَ لَوْ قَدَرَتْ عَلَی الِامْتِنَاعِ لَدَامَ بَقَاؤُهَا.
امام علی (علیه السلام)- تنها خداوند سبحان است که بعد از فنای جهان باقی خواهد ماند و چیز دیگری با او نخواهد بود همان‌گونه که پیش از آفرینش جهان بوده؛ بعد از فنای آن نیز خواهد ماند. و به هنگامی‌که جهان فانی شود؛ وقت، مکان، لحظه و زمان مفهومی نخواهد داشت، اوقات، سرآمدها، ساعات و سال‌ها از بین رفته و معدوم شده‌اند. چیزی جز خداوند یکتای قهّار نیست همان خدایی که همه امور به‌سوی او بازگشت می‌کند، کائنات همان‌گونه که در آغاز آفرینش از خود قدرتی نداشت به هنگام فنا و نابودی نیز نیروی امتناع نخواهد داشت، چه اینکه اگر قدرت امتناع داشت بقاء و دوام آن‌ها ادامه می‌یافت.