آیه ۸۴ - سوره غافر

آیه فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ وَ كَفَرْنا بِما كُنَّا بِهِ مُشْرِكينَ [84]

هنگامى‌كه عذاب ما را ديدند گفتند: «هم‌اكنون به خداوند يگانه ايمان آورديم و به معبودهايى كه همتاى او مى‌شمرديم كافر شديم».

۱
(غافر/ ۸۴)

الباقر (علیه السلام)- وَ إِذَا فَجَرَ نَصْرَانِیٌّ بِامْرَأَهًٍْ مُسْلِمَهًٍْ فَلَمَّا أُخِذَ لِیُقَامَ عَلَیْهِ الْحَدُّ أَسْلَمَ فَإِنَّ الْحُکْمَ فِیهِ أَنْ یُضْرَبَ حَتَّی یَمُوتَ لِأَنَّ اللَّهَ عزّوجلّ یَقُولُ فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْنا بِما کُنَّا بِهِ مُشْرِکِینَ فَلَمْ یَکُ یَنْفَعُهُمْ إِیمانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا سُنَّتَ اللهِ الَّتِی قَدْ خَلَتْ فِی عِبادِهِ وَ خَسِرَ هُنالِکَ الْمُبْطِلُونَ.

امام باقر (علیه السلام)- زمانی که مردی مسیحی با زن مسلمانی زنا کرد و چون او را گرفتند تا بر وی حدّ جاری شود، مسلمان شد. دستور در چنین موردی این است که زده شود تا بمیرد؛ چرا که خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْنا بِما کُنَّا بِهِ مُشْرِکِینَ فَلَمْ یَکُ یَنْفَعُهُمْ إِیمانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا سُنَّتَ اللهِ الَّتِی قَدْ خَلَتْ فِی عِبادِهِ وَ خَسِرَ هُنالِکَ الْمُبْطِلُونَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۴۶۸
من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶
۲
(غافر/ ۸۴)

الرّضا (علیه السلام)- أُتِیَ الْمَأْمُونُ بِنَصْرَانِیٍ قَدْ فَجَرَ بِهَاشِمِیَّهًٍْ فَلَمَّا رَآهُ أَسْلَمَ فَغَاظَهُ ذَلِکَ وَ سَأَلَ الْفُقَهَاءَ فَقَالُوا هَدَرَ الْإِسْلَامُ مَا قَبْلَهُ فَسَأَلَ الرِّضَا (علیه السلام) فَقَالَ: اقْتُلْهُ لِأَنَّهُ أَسْلَمَ حِینَ رَأَی الْبَأْسَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ: فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ ...

امام رضا (علیه السلام)- روزی مردی نصرانی را آوردند که با زنی هاشمی زنا کرده بود. همین که چشمش به مأمون افتاد مسلمان شد! مأمون عصبانی شد و از فقها پرسید: «این شخص را چه باید کرد»؟ گفتند: «اسلام‌آوردن گناهان قبل او را از بین می‌برد»! از امام رضا (علیه السلام) پرسید، فرمود: «او را بکش، زیرا او موقعی که شکنجه و کیفر را مشاهده کرد، اسلام آورد. خداوند می فرماید: فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۴۷۰
بحارالأنوار، ج۴۹، ص۱۷۲/ کشف الغمهًْ، ج۲، ص۳۰۶/ بحارالأنوار، ج۱۰، ص۳۵۱
۳
(غافر/ ۸۴)

الهادی (علیه السلام)- عَنْ جَعْفَرِ‌بْنِ‌رِزْقِ اللَّهِ قَالَ: قُدِّمَ إِلَی الْمُتَوَکِّلِ رَجُلٌ نَصْرَانِیٌّ فَجَرَ بِامْرَأَهًٍْ مُسْلِمَهًٍْ فَأَرَادَ أَنْ یُقِیمَ عَلَیْهِ الْحَدَّ فَأَسْلَمَ ... فَأَمَرَ الْمُتَوَکِّلُ بِالْکِتَابِ إِلَی أَبِی الْحَسَنِ الثَّالِثِ (علیه السلام) وَ سُؤَالِهِ عَنْ ذَلِکَ فَلَمَّا قَرَأَ الْکِتَابَ کَتَبَ یُضْرَبُ حَتَّی یَمُوتَ ... فَکَتَبَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ* فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْنا بِما کُنَّا بِهِ مُشْرِکِینَ فَلَمْ یَکُ یَنْفَعُهُمْ إِیمانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِی قَدْ خَلَتْ فِی عِبادِهِ وَ خَسِرَ هُنالِکَ الْکافِرُون.

امام هادی (علیه السلام)- جعفربن‌رزق اللَّه می‌گوید: «مردی نصرانی را که با زنی مسلمان همبستر شده بود، پیش متوکّل آوردند. خلیفه تصمیم گرفت بر او حدّ جاری کند. در همین موقع مسلمان شد ... متوکّل جریان را برای امام هادی (علیه السلام) نوشت و حکم آن را جویا شد. امام (علیه السلام) در جواب نامه نوشت: «باید او را بزنند تا بمیرد ...» حضرت در جواب او این آیه را قرائت فرمود: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ. فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْنا بِما کُنَّا بِهِ مُشْرِکِینَ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۴۷۰
الکافی، ج۷، ص۲۳۸/ تهذیب الأحکام، ج۱۰، ص۳۸/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۸، ص۱۴۱/ بحارالأنوار، ج۷۶، ص۹۶/ الاحتجاج، ج۲، ص۴۵۴/ البرهان
۴
(غافر/ ۸۴)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- کَفَرْنا بِما کُنَّا بِهِ مُشْرِکِینَ أَیْ جَحَدْنَا بِمَا أَشْرَکْنَاهُم.

علیّ‌ّبن‌ابراهیم ( کَفَرْنا بِما کُنَّا بِهِ مُشْرِکِینَ؛ آنچه را که به آن شرک می‌ورزیدیم، انکار کردیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۴۷۰
بحارالأنوار، ج۵۳، ص۵۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۱۹؛ «ای جحدنا بما اشرکناهم» محذوف/ القمی، ج۲، ص۲۶۱
۵
(غافر/ ۸۴)

الرّضا (علیه السلام)- عَنْ إِبْرَاهِیمَ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ الْهَمَدَانِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا (علیه السلام) لِأَیِّ عِلَّهًٍْ أَغْرَقَ اللَّهُ فِرْعَوْنَ وَ قَدْ آمَنَ بِهِ وَ أَقَرَّ بِتَوْحِیدِهِ قَالَ لِأَنَّهُ آمَنَ عِنْدَ رُؤْیَهًِْ الْبَأْسِ وَ الْإِیمَانُ عِنْدَ رُؤْیَهًِْ الْبَأْسِ غَیْرُ مَقْبُولٍ وَ ذَلِکَ حُکْمُ اللَّهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ فِی السَّلَفِ وَ الْخَلَفِ قَالَ اللَّهُ عزّوجلّ فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْنا بِما کُنَّا بِهِ مُشْرِکِینَ فَلَمْ یَکُ یَنْفَعُهُمْ إِیمانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا ... وَ قَالَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً وَ هَکَذَا فِرْعَوْنُ لَمَّا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِیلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ فَقِیلَ لَهُ آلْآنَ وَ قَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَ کُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِین ... وَ قَدْ کَانَ فِرْعَوْنُ مِنْ قَرْنِهِ إِلَی قَدَمِهِ فِی الْحَدِیدِ قَدْ لَبِسَهُ عَلَی بَدَنِهِ فَلَمَّا غَرِقَ أَلْقَاهُ اللَّهُ تَعَالَی عَلَی نَجْوَهًٍْ مِنَ الْأَرْضِ بِبَدَنِهِ لِیَکُونَ لِمَنْ بَعْدَهُ عَلَامَهًًْ فَیَرَوْنَهُ مَعَ تَثَقُّلِهِ بِالْحَدِیدِ عَلَی مُرْتَفِعٍ مِنَ الْأَرْضِ وَ سَبِیلُ الثَّقِیلِ أَنْ یَرْسُبَ وَ لَایَرْتَفِعَ فَکَانَ ذَلِکَ آیَهًًْ وَ عَلَامَهًًْ وَ لِعِلَّهًٍْ أُخْرَی أَغْرَقَهُ اللَّهُ عزّوجلّ وَ هِیَ أَنَّهُ اسْتَغَاثَ بِمُوسَی (علیه السلام) لَمَّا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ وَ لَمْ یَسْتَغِثْ بِاللَّهِ فَأَوْحَی اللَّهُ عزّوجلّ إِلَیْهِ یَا مُوسَی (علیه السلام) لَمْ تُغِثْ فِرْعَوْنَ لِأَنَّکَ لَمْ تَخْلُقْهُ وَ لَوِ اسْتَغَاثَ بِی لَأَغَثْتُهُ.

امام رضا (علیه السلام)- از محمد همدانی روایت شده که به امام رضا (علیه السلام) گفتم: «چرا خدا فرعون را غرق کرد درحالی‌که به او ایمان آورد و به وحدانیّت خداوند اقرار کرد»؟ فرمود: «زیرا او در هنگام رؤیت قدرت و شدّت خدا ایمان آورد و ایمان در این شرایط پذیرفته نیست. این حکم خداوند متعال است که در میان اخلاف و اسلاف آمده است. خداوند متعال فرمود: فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا قَالُوا آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ وَکَفَرْنَا بِمَا کُنَّا بِهِ مُشْرِکِینَ* فَلَمْ یَکُ یَنفَعُهُمْ إِیمَانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا ... و خداوند عزّوجلّ فرمود: آن روز که بعضی از آیات پروردگارت تحقّق پذیرد، ایمان‌آوردن افرادی که قبلًا ایمان نیاورده‌اند، یا در ایمانشان عمل نیکی انجام نداده‌اند، سودی به حالشان نخواهد داشت. (انعام/۱۵۸) و به این صورت هنگامی که فرعون غرق شد گفت: ایمان آوردم که هیچ معبودی، جز کسی که بنی اسرائیل به او ایمان آورده‌اند، وجود ندارد و من از مسلمین هستم! سپس به او گفته شد: [امّا به او خطاب شد:] الآن؟!! درحالی‌که قبلًا عصیان کردی، و از مفسدان بودی! (یونس/۹۱-۹۰) ... فرعون درحالی‌که از سر تا پایش از آهن و فولاد پوشیده بود هنگامی که غرق شد خدای متعال بدن او را به مکان مرتفعی انداخت تا عبرتی برای همه شود و همه او را به روی مکان مرتفعی می‌دیدند درحالی‌که بدن او به خاطر آهن و فولادی که به تن داشت سنگین شده بود. و طبیعت جسم سنگین این است که به جای اینکه بالا برود باید پایین بیاید و این خود نشانه و علامت قدرت خداوند متعال می‌باشد. علّت دیگر این است که هنگامی که خداوند متعال فرعون را غرق کرد از موسی درخواست کمک کرد و به درگاه خداوند پناه نبرد. در نتیجه خدای متعال به موسی (علیه السلام) وحی کرد: «ای موسی! فرعون را کمک نکردی زیرا تو او را خلق نکرده‌ای و اگر از من کمک میخواست او را نجات می‌دادم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۴۷۰
بحارالأنوار، ج۶، ص۲۳/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۴۷
بیشتر