آیه إِنَّ الَّذينَ يُجادِلُونَ في آياتِ اللهِ بِغَيْرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ إِنْ في صُدُورِهِمْ إِلاَّ كِبْرٌ ما هُمْ بِبالِغيهِ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ الْبَصيرُ [56]
كسانى كه در آيات خداوند بدون دليلى كه براى آنها آمده باشد ستيزهجويى مىكنند، در سينههايشان فقط تكبّر [و غرور] است، و هرگز به خواستهی خود نخواهند رسيد، پس به خدا پناه بر كه او شنوا و بيناست.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی إِنْ فِی صُدُورِهِمْ إِلاَّ کِبْرٌ مَا هُمْ بِبالِغِیهِ فَقَالَ: عَظَمَهًٌْ لَا یَبْلُغُوهَا، ثُمَّ هَذِهِ الْعِزَّهًُْ تَقْتَضِی أَعْمَالًا فِی الظَّاهِرِ وَ الْبَاطِنِ وَ هِیَ ثَمَرَاتُهُ وَ یُسَمَّی ذَلِکَ تَکَبُّراً فَإِنَّهُ مَهْمَا عَظُمَ عِنْدَهُ قَدْرُ نَفْسِهِ بِالْإِضَافَهًِْ إِلَی غَیْرِهِ حَقَّرَ مَنْ دُونَهُ وَ ازْدَرَاهُ وَ أَقْصَاهُ مِنْ نَفْسِهِ وَ أَبْعَدَهُ وَ تَرْفَعُ عَنْ مُجَالَسَتِهِ وَ مُؤَاکَلَتِهِ وَ رَأَی أَنَّ حَقَّهُ أَنْ یَقُومَ مَاثِلًا بَیْنَ یَدَیْهِ إِنِ اشْتَدَّ کِبْرُهُ.
ابنعبّاس ( إِنْ فِی صُدُورِهِمْ إِلَّا کِبْرٌ ما هُمْ بِبالِغِیهِ مراد، عظمتی است که بدان نرسند. سپس این عزّت، مقتضی اعمالی در ظاهر و باطن است که همان ثمرات آن است و تکبّر نامیده میشود؛ چرا که هرچه منزلت نفسش نسبت به غیر، پیش او بزرگ شود، پایین دست خود را تحقیر و خوار میکند و او را از نفس خود دور نموده و عقب میراند و از نشستن و با او غذاخوردن، خود را بالاتر میبیند. و اگر کبرش شدّت پیدا بکند، به این نظر میرسد که حق اوست که شخص مادون او مقابل او به صورت مستخدم حاضر بایستد.