آیه ۲۸ - سوره غافر

آیه وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إيمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلاً أَنْ يَقُولَ رَبِّيَ اللهُ وَ قَدْ جاءَكُمْ بِالْبَيِّناتِ مِنْ رَبِّكُمْ وَ إِنْ يَكُ كاذِباً فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَ إِنْ يَكُ صادِقاً يُصِبْكُمْ بَعْضُ الَّذي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللهَ لا يَهْدي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ [28]

و مرد مؤمنى از فرعونيان كه ايمان خود را پنهان مى‌داشت گفت: «آيا مى‌خواهيد مردى را به قتل برسانيد به خاطر اينكه مى‌گويد: پروردگار من «اللّه» است، در‌حالى‌كه دلايل روشنى از سوى پروردگارتان براى شما آورده است؟! اگر دروغگو باشد، دروغش دامن خودش را خواهد گرفت؛ و اگر راستگو باشد، [لااقل] بعضى از عذاب‌هايى را كه وعده مى‌دهد به شما خواهد رسيد؛ خداوند كسى را كه اسرافكار و بسيار دروغگوست هدايت نمى‌كند.

۱
(غافر/ ۲۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الصِّدِّیقُونَ ثَلَاثَهًٌْ حَبِیبٌ النَّجَّارُ مُؤْمِنُ آلِ یس الَّذِی قَالَ یا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِینَ وَ حِزْقِیلُ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ الَّذِی قَالَ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ وَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ هُوَ أَفْضَلُهُمْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- صدّیقان سه نفرند: حبیب نجّار، مؤمن آل یس که می‌گفت: یَا قَومِ اتَّبِعُوا المُرْسَلینَ و حِزْقِیلُ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ الَّذِی قَالَ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ و علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) که برترین ایشان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۰
بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۹۶/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۳۰۶/ العمدهًْ، ص۲۲۱ و کشف الغمهًْ، ج۱، ص۸۹؛ «حزبیل» بدل «حزقیل»/ کشف الیقین، ص۱۶۸/ نورالثقلین؛ «الذی قال أتقولون... ربی الله» محذوف/ فرات الکوفی، ص۳۵۴/ البرهان
۲
(غافر/ ۲۸)

الکاظم (علیه السلام)- (علیه السلام) یَا هِشَامُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بَشَّرَ أَهْلَ الْعَقْلِ وَ الْفَهْمِ فِی کِتَابِه ... ثُمَّ مَدَحَ اللهُ القِلَّهًَْ وَ قَالَ: وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلاً أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهِ.

امام کاظم (علیه السلام)- امام موسی کاظم (علیه السلام) در وصیّتی برای هشام‌بن‌حکم، عقل را چنین توصیف نمود: «ای هشام! خدای متعال اهل عقل و فهم را در قرآن بشارت داده ... سپس خداوند عدّه‌ی کمی را مدح کرده و فرموده است: وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلاً أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهِ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۰
الکافی، ج۱، ص۱۳/ نورالثقلین
۳
(غافر/ ۲۸)

الباقر (علیه السلام)- وَ کَانَ خَازِنُ فِرْعَوْنَ مُؤْمِناً بِمُوسَی (علیه السلام) قَدْ کَتَمَ إِیمَانَهُ سِتَّمِائَهًِْ سَنَهًٍْ وَ هُوَ الَّذِی قَالَ اللَّهُ وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ وَ بَلَغَ فِرْعَوْنَ خَبَرُ قَتْلِ مُوسَی (علیه السلام) الرَّجُلَ فَطَلَبَهُ لِیَقْتُلَهُ فَبَعَثَ الْمُؤْمِنُ إِلَی مُوسَی (علیه السلام) إِنَّ الْمَلَأَ یَأْتَمِرُونَ بِکَ لِیَقْتُلُوکَ فَاخْرُجْ إِنِّی لَکَ مِنَ النَّاصِحِینَ فَخَرَجَ مِنْها.

امام باقر (علیه السلام)- از سویی خزانه‌دار فرعون مردی مؤمن بود که ایمان خود به موسی را کتمان می‌داشت: وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهِ هنگامی‌که خبر کشته‌شدن مرد قبطی به فرعون رسید تصمیم گرفت تا موسی (علیه السلام) را مجازات نماید امّا مؤمن آل فرعون قاصدی را نزد موسی (علیه السلام) فرستاد تا او را از توطئه فرعون باخبر ساخته و وی را تشویق نماید تا از آن شهر خارج شود؛ این جمعیّت برای کشتن تو به مشورت نشسته‌اند فوراً از شهر خارج شو، که من از خیرخواهان توام!. (قصص/۲۰)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۰
بحارالأنوار، ج۱۳، ص۲۸/ القمی، ج۲، ص۱۳۷/ قصص الأنبیاءللجزایری، ص۲۲۱/ نورالثقلین و البرهان؛ «و بلغ فرعون خبر... فخرج منها» محذوف
۴
(غافر/ ۲۸)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ قَالَ کَتَمَ إِیمَانَهُ سِتَّمِائَهًِْ سَنَهًٍْ قَالَ وَ کَانَ مَجْذُوماً مُکَنَّعاً وَ هُوَ الَّذِی قَدْ وَقَعَتْ أَصَابِعُهُ وَ کَانَ یُشِیرُ إِلَی قَوْمِهِ بِیَدَیْهِ الْمَکْنُوعَتَیْنِ وَ یَقُولُ یا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِکُمْ سَبِیلَ الرَّشادِ قَوْلُهُ فَوَقاهُ اللهُ سَیِّئاتِ ما مَکَرُوا یَعْنِی مُؤْمِنَ آلِ فِرْعَوْنَ فَقَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) وَ اللَّهِ لَقَدْ قَطَعُوهُ إِرْباً إِرْباً وَ لَکِنْ وَقَاهُ اللَّهُ أَنْ یَفْتِنُوهُ فِی دِینِهِ.

علیّ‌ّبن‌ابراهیم ( قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ؛ او حزقیل بود که ششصد سال ایمان خود را مخفی نگاه داشت و مبتلا به جذام شده و انگشتان دستش قطع شده بود و با دو دست بدون انگشت خود به قومش اشاره می‌کرد و می‌گفت: ای قوم من! از من پیروی کنید تا شما را به راه درست هدایت کنم. (غافر/۳۸). و خداوند او را از نقشه‌های سوء آن‌ها نگه داشت. (غافر/۴۵). امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «قوم فرعون او را تکّه‌تکّه کردند امّا خداوند او را از اینکه ایمانش را از او بگیرند، حفظ کرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۰
القمی/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۲۲۳ و القمی، ج۲، ص۲۵۷ و البرهان و قصص الأنبیاءللجزایری، ص۲۶۰؛ «قوله فوقاه الله سییات... فی دینه» محذوف
۵
(غافر/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ یُونُسَ‌بْنِ‌عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) جُعِلْتُ فِدَاکَ هَذَا الَّذِی ظَهَرَ بِوَجْهِی یَزْعُمُ النَّاسُ أَنَ اللَّهَ لَمْ یَبْتَلِ بِهِ عَبْداً لَهُ فِیهِ حَاجَهًٌْ. فَقَالَ: لَا، قَدْ کَانَ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْن مُکَتَّعَ الْأَصَابِعِ فَکَانَ یَقُولُ هَکَذَا وَ یَمُدُّ یَدَهُ وَ یَقُولُ یا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِینَ. قَالَ ثُمَّ قَالَ لِی: إِذَا کَانَ الثُّلُثُ الْأَخِیرُ مِنَ اللَّیْلِ فِی أَوَّلِهِ فَتَوَضَّأْ ثُمَّ قُمْ إِلَی صَلَاتِکَ الَّتِی تُصَلِّیهَا فَإِذَا کُنْتَ فِی السَّجْدَهًِْ الْأَخِیرَهًِْ مِنَ الرَّکْعَتَیْنِ الْأَوَّلَتَیْنِ فَقُلْ وَ أَنْتَ سَاجِدٌ: یَا عَلِیُّ یَا عَظِیمُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا سَامِعَ الدَّعَوَاتِ یَا مُعْطِیَ الْخَیْرَاتِ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ وَ أَعْطِنِی مِنْ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ اصْرِفْ عَنِّی مِنْ شَرِّ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ مَا أَنَا أَهْلُهُ وَ أَذْهِبْ عَنِّی هَذَا الْوَجَعَ وَ تُسَمِّیهِ فَإِنَّهُ قَدْ غَاظَنِی وَ أَحْزَنَنِی وَ أَلِحَّ فِی الدُّعَاءِ قَالَ فَفَعَلْتُ فَمَا وَصَلْتُ إِلَی الْکُوفَهًِْ حَتَّی أَذْهَبَ اللَّهُ عَنِّی کُلَّه.

امام صادق (علیه السلام)- یونس‌بن‌عمّار گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «فدایت شوم! با این بیماری که در چهره‌ام ظاهر شده مردم خیال می‌کنند خداوند به هر بنده‌ای که نیاز ندارد او را به این درد مبتلا می‌کند». امام (علیه السلام) فرمود: «مؤمن آل فرعون هم دستش معیوب بود ولی با همه‌ی آن‌ها تبلیغ دین می‌کرد». بعد فرمود: «هرگاه ثلث آخر شب شد برخیز و وضو بگیر و خود را برای نماز آماده کن، و هنگامی‌که به سجده آخر در رکعت اوّلی رسیدی در سجده بگو: یَا عَلِیُّ یَا عَظِیمُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا سَامِعَ الدَّعَوَاتِ یَا مُعْطِیَ الخَیْرَاتِ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعْطِنِی مِنْ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ اصْرِفْ عَنِّی مِنْ شَرِّ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ أَذْهِبْ عَنِّی هَذَا الْوَجَعَ وَ تُسَمِّیهِ فَإِنَّهُ قَدْ غَاظَنِی وَ أَحْزَنَنِی. در خواسته‌ی خود از خداوند کوشش کن»، یونس گوید: «من این دعا را خواندم و هنوز به کوفه نرسیده بودم که بیماری من برطرف شد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۲
الکافی، ج۳، ص۳۲۶/ البرهان
۶
(غافر/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللهِ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) قَالَ السَّائِلُ أَعْطِنِی جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ حُجَّهًًْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ أَسْتَدِلُ بِهَا عَلَی أَنَ آلَ مُحَمَّدٍ هُمْ أَهْلُ بَیْتِهِ خَاصَّهًًْ دُونَ غَیْرِهِمْ قَالَ نَعَمْ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ أَصْدَقُ الْقَائِلِین ... إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ َ ثُمَ بَیَّنَ مَنْ أُولَئِکَ الَّذِینَ اصْطَفَاهُمْ فَقَال ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ وَ لَا تَکُونُ ذُرِّیَّهًُْ الْقَوْمِ إِلَّا نَسْلَهُمْ وَ قَالَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ اعْمَلُوا آلَ داوُدَ شُکْراً و قال قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ ُوَ إِنَّمَا کَانَ ابْنُ‌عَمِّ فِرْعَوْنَ وَ قَدْ نَسَبَ اللَّهُ هَذَا الْمُؤْمِنَ إِلَی فِرْعَوْنَ لِقَرَابَتِهِ فِی النَّسَبِ وَ هُوَ مُخَالِفٌ لِفِرْعَوْنَ فِی الِاتِّبَاعِ وَ الدِّینِ وَ لَوْ کَانَ کُلُّ مَنْ آمَنَ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) الَّذِینَ عَنَاهُمُ اللَّهُ فِی الْقُرْآنِ لَمَا نَسَبَ مُؤْمِنَ آلِ فِرْعَوْنَ إِلَی فِرْعَوْنَ وَ هُوَ مُخَالِفٌ لِفِرْعَوْنَ فِی دِینِهِ فَفِی هَذَا دَلِیلٌ عَلَی أَنَّ آلَ الرَّجُلِ هُمْ أَهْلُ بَیْتِهِ وَ مَنِ اتَّبَعَ آلَ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) فَهُوَ مِنْهُم.

امام صادق (علیه السلام)- سؤال‌کننده‌ای از امام صادق (علیه السلام) پرسید و گفت: «فدایت شوم! از کتاب خدا دلیلی برایم عطا کن که با آن استدلال کنم بر اینکه آل محمّد (علیهم السلام) فقط اهل بیت او هستند نه غیر آن‌ها». فرمود: «بله. خدای عزّ‌وجلّ که او راستگوترین گویندگان است فرمود: خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برتری داد. (آل عمران/۳۳) سپس از میان آن‌ها کسانی را که برتری داد بیان کرد و فرمود: آن‌ها فرزندان و [دودمانی] بودند که [از نظر پاکی و تقوا و فضیلت]، بعضی از بعض دیگر گرفته شده بودند و خداوند، شنوا و داناست [و از کوشش‌های آن‌ها در مسیر رسالت خود، آگاه می‌باشد]. (آل عمران/۳۴). و فرزندان قوم جز نسل آن‌ها نمی‌باشد. و خدای عزّوجلّ فرمود: ای آل داوود! شکر [این همه نعمت را] بجا آورید. (سبأ/۱۳) و فرمود: قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ، و [این مرد مؤمن] پسر عموی فرعون بود و خداوند این مؤمن را به خاطر خویشاوندی در نسب به فرعون نسبت داده است و او در پیروی و دین مخالف فرعون است، و اگر هرکسی که به محمّد (صلی الله علیه و آله) ایمان آورده از آل محمّد (علیهم السلام) بود که خداوند آن‌ها را در قرآن قصد کرده، «مؤمن آل فرعون» را به فرعون نسبت نمی‌داد درحالی‌که او در دینش مخالف فرعون است؛ پس در این مطلب دلیلی است بر اینکه «آل مرد» همان اهل بیت او است و هرکس از آل محمّد (علیهم السلام) تبعیّت کند، او از آن‌ها است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۲
دعایم الإسلام، ج۱، ص۳۰

کتمان ایمان

۱
(غافر/ ۲۸)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ یَحْیَی‌بْنِ‌الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ رَجُلٌ وَ أَنَا عِنْدَهُ إِنَّ الْحَسَنَ الْبَصْرِیَّ یَرْوِی أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ مَنْ کَتَمَ عِلْماً جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ مُلْجَماً بِلِجَامٍ مِنَ النَّارِ قَالَ کَذَبَ وَیْحَهُ فَأَیْنَ قَوْلُ اللَّهِ وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللَّهُ ثُمَّ مَدَّ بِهَا أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) صَوْتَهُ فَقَالَ لِیَذْهَبُوا حَیْثُ شَاءُوا أَمَا وَ اللَّهِ لَا یَجِدُونَ الْعِلْمَ إِلَّا هَاهُنَا ثُمَّ سَکَتَ سَاعَهًًْ ثُمَّ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام)عِنْدَ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام).

امام باقر (علیه السلام)- یحیی‌بن‌حلبی از پدرش از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که من نزد امام (علیه السلام) حاضر بودم که مردی گفت: «حسن بصری از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روایت می‌کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «هرکه علم را کتمان کند، روز قیامت لگام زده به لگام آتشین در صحرای محشر خواهد آمد». فرمود: «او دروغ گفته، وای بر او! پس کجاست قول خدای متعال که فرمود: وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیم-انَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ پس امام باقر (علیه السلام) آن آیة را با آواز بلند خواند و فرمود: «هرجا می‌خواهند بروند؛ قسم به خدا، دانش را جز در اینجا نمی‌یابند». پس لحظه‌ای سکوت کرد. و سپس فرمود: «علم نزد آل محمّد (علیهم السلام) است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۲
مستدرک الوسایل، ج۱۷، ص۲۷۴/ بحارالأنوار، ج۲، ص۷۰/ بصایرالدرجات، ص۱۰/ نورالثقلین/ البرهان؛ «بتفاوت لفظی»
۲
(غافر/ ۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- التَّقِیَّهًُْ مِنْ دِینِی وَ دِینِ آبَائِی وَ لَا دِینَ لِمَنْ لَا تَقِیَّهًَْ لَهُ وَ التَّقِیَّهًُْ تُرْسُ اللَّهِ فِی الْأَرْضِ لِأَنَّ مُؤْمِنَ آلِ فِرْعَوْنَ لَوْ أَظْهَرَ الْإِسْلَامَ لَقُتِلَ.

امام صادق (علیه السلام)- تقیّه جزئی از دین من و دین پدران من است و کسی که تقیّه ندارد دین ندارد و تقیّه سپر خداوند در زمین است، چون انسان مؤمن آل فرعون اگر دینش را آشکار می‌کرد کشته می‌شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۴
بحارالأنوار، ج۱۳، ص۱۵۸/ نورالثقلین

ولایت

۱
(غافر/ ۲۸)

الرّضا (علیه السلام)- قَالَتِ الْعُلَمَاءُ فَأَخْبِرْنَا هَلْ فَسَّرَ اللَّهُ تَعَالَی الِاصْطِفَاءَ فِی الْکِتَاب ... فقَالَ الرِّضَا (علیه السلام) فَسَّرَ الِاصْطِفَاءَ فِی الظَّاهِرِ سِوَی الْبَاطِنِ فِی اثْنَیْ عَشَرَ مَوْطِناً وَ مَوْضِع ... وَ أَمَّا الْحَادِیَ عَشَرَ فَقَوْلُ اللَّهِ عزّوجلّ فِی سُورَهًِْ الْمُؤْمِنِ حِکَایَهًًْ عَنْ رَجُلٍ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ وَ قَدْ جاءَکُمْ بِالْبَیِّناتِ مِنْ رَبِّکُمْ ... فَکَانَ ابْنَ خَالِ فِرْعَوْنَ فَنَسَبَهُ إِلَی فِرْعَوْنَ بِنَسَبِهِ وَ لَمْ یُضِفْهُ إِلَیْهِ بِدِینِهِ وَ کَذَلِکَ خُصِّصْنَا نَحْنُ إِذْ کُنَّا مِنْ آلِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِوِلَادَتِنَا مِنْهُ وَ عَمَّمَنَا النَّاسُ بِالدِّینِ فَهَذَا فَرْقُ مَا بَیْنَ الْآلِ وَ الْأُمَّهًِْ فَهَذِهِ الْحَادِیَ عَشَر.

امام رضا (علیه السلام)- علماء [از امام رضا (علیه السلام) پرسیدند و] گفتند: «آیا خداوند در قرآن اصطفاء و برگزیدن را تفسیر نموده»؟ ... امام رضا (علیه السلام) فرمود: «خداوند اصطفاء را در دوازده مورد از قرآن آشکارا تفسیر نموده غیر از آنچه در باطن قرآن است ... یازدهم؛ سخن خداوند متعال در سوره‌ی مؤمن حکایت از گفتار: رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ وَ قَدْ جاءَکُمْ بِالْبَیِّناتِ مِنْ رَبِّکُمْ وَ إِنْ یَکُ کاذِباً فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ وَ إِنْ یَکُ صادِقاً یُصِبْکُمْ بَعْضُ الَّذی یَعِدُکُمْ إِنَّ اللهَ لا یَهْدی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّاب است. و آن مرد خاله‌زاده‌ی فرعون بود او را به نژاد فرعون متّصف کرد نه به دینش. و همچنان ما به نژاد و ولادت به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) مخصوصیم و با عموم مردم در دیانت واردیم و این است فرق میان آل و امّت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۴
بحارالأنوار، ج۲۵، ص۲۳۳/ الأمالی للصدوق، ص۵۳۳/ بشارهًْ المصطفی، ص۲۳۴/ عیون أخبارالرضا (ج۱، ص۲۳۹/ نورالثقلین/ تحف العقول، ص۴۳۶/ البرهان؛ «وکذلک خصصنا نحن... الحادی العشر» محذوف
۲
(غافر/ ۲۸)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَ فَلَا أَدُلُّکُمْ عَلَی خَیْرٍ مِنْ ذَلِکُمْ وَ أَقْرَبَ رُشْداً تَتْرُکُونَهُ بِمَنْزِلَهًِْ مُؤْمِنِ آلِ فِرْعَوْنَ إِنْ یَکُ کاذِباً فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ وَ إِنْ یَکُ صادِقاً یُصِبْکُمْ بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّابٌ.

امام علی (علیه السلام)- آیا می‌خواهید شما را به امری بهتر و هدایت یافته‌تر از آن رهنمون گردم؟ او (ابوذر () را به حال مؤمن آل فرعون رها کنید: إِنْ یَکُ کاذِباً فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ وَ إِنْ یَکُ صادِقاً یُصِبْکُمْ بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ إِنَّ اللهَ لا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّابٌ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۴
بحارالأنوار، ج۳۱، ص۲۷۵
۳
(غافر/ ۲۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ عَلِی (علیه السلام) مَا أَظَلَّتِ الْخَضْرَاءُ وَ لَا أَقَلَّتِ الْغَبْرَاءُ أَصْدَقَ لَهْجَهًًْ مِنْ أَبِی‌ذَرٍّ (رحمة الله علیه) أَنْزَلَهُ بِمَنْزِلَهًِْ مُؤْمِنِ آلِ فِرْعَوْنَ إِنْ یَکُ کاذِباً فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ وَ إِنْ یَکُ صادِقاً یُصِبْکُمْ بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام علی (علیه السلام) فرمود: من از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شنیدم که در حقّ او می فرمود: «آسمان سبز سایه نیافکنده و زمین گردآلود بر خود حمل نکرده است سخنگویی را که راستگوتر از ابوذر (باشد». او را به‌منزله‌ی مؤمن آل فرعون قرار بده؛ إِنْ یَکُ کاذِباً فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ وَ إِنْ یَکُ صادِقاً یُصِبْکُمْ بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۹۴
بحارالأنوار، ج۲۲، ص۴۰۴/ بحارالأنوار، ج۳۱، ص۴۴۹
بیشتر