آیه إِنَّ اللهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ [33]
خداوند، آدم و نوح و خاندان ابراهيم و خاندان عمران را بر جهانيان برترى داد.
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ قَالَ نَحْنُ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ بَقِیَّهًُْ تِلْکَ الْعِتْرَهًِْ.
امام باقر (علیه السلام) ما از آنها هستیم و ما باقیماندهی آن خاندان میباشیم.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ خَیْثَمَهًَْ الْجُعْفِیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) جُعِلْتُ فِدَاکَ أَخْبِرْنِی عَنْ آدَمَ وَ نُوحٍ (علیها السلام) کَانَا عَلَی مَا نَحْنُ عَلَیْهِ؟ قَالَ: یَا خَیْثَمَهًُْ لَیْسَ أَحَدٌ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ وَ الرُّسُلِ إِلَّا وَ قَدْ کَانُوا عَلَی مَا نَحْنُ عَلَیْهِ. یَا خَیْثَمَهًُْ إِنَّ الْمَلَائِکَهًَْ فِی السَّمَاءِ هُمْ عَلَی مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ إِنَّمَا هُمُ الصَّفْوَهًُْ الَّذِینَ ارْتَضَاهُمْ لِنَفْسِه.
امام باقر (علیه السلام) خیثمه جعفی گوید: به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «فدایت شوم! مرا از آدم (علیه السلام) و نوح (علیه السلام) خبر ده که آیا بر همین عقیدهای که ما هستیم، بودند»؟ فرمود: «ای خیثمه! هیچ نبیّ و رسولی نبوده مگر اینکه بر عقیدهای که ما هستیم بودهاند. ای خیثمه! فرشتگان در آسمان بر عقیدهای که شما برآنید، هستند و آن، سخن خدای متعال است: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ. آنها برگزیدگانی هستند که خدا آنها را برای خود پسندیده است».
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَمَّا أَصَابَ آدَمُ (علیه السلام) وَ زَوْجَتُهُ (سلام الله علیها) الْحِنْطَهًَْ أَخْرَجَهُمَا مِنَ الْجَنَّهًِْ وَ أَهْبَطَهُمَا إِلَی الْأَرْضِ فَأُهْبِطَ آدَمُ (علیه السلام) عَلَی الصَّفَا وَ أُهْبِطَتْ حَوَّاءُ (سلام الله علیها) عَلَی الْمَرْوَهًِْ وَ إِنَّمَا سُمِّیَ صَفًا لِأَنَّهُ شُقَّ لَهُ مِنِ اسْمِ آدَمَ الْمُصْطَفَی (علیه السلام) وَ ذَلِکَ لِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ سُمِّیَتِ الْمَرْوَهًُْ مَرْوَهًًْ لِأَنَّهُ شُقَّ لَهَا مِنِ اسْمِ الْمَرْأَهًْ.
امام صادق (علیه السلام) هنگامیکه آدم (علیه السلام) و همسرش به گندم رسیدند [از آن خوردند]، خدای عزّوجلّ آنها را از بهشت بیرون کرد و بهسوی زمین پایین برد؛ پس آدم (علیه السلام) بر کوه صفا و حوا (سلام الله علیها) بر کوه مروه فرود آمد و صفا نامیده شد زیرا از نام آدم (علیه السلام) مصطفی (برگزیده) گرفته شد و این اسم به خاطر سخن خدای عزّوجلّ است: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً و مروه، مروه نامیده شد؛ زیرا از نام مَرأة (زن) گرفته شد.
السّجّاد (علیه السلام)- إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ أَیْ عَالَمِی زَمَانِهِمْ فَأَخْبَرَ أَنَّ الْآلَ بِالتَّنَاسُلِ لِقَوْلِهِ تَعَالَی ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ.
امام سجّاد (علیه السلام) إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ منظور جهانیان زمان خودشان هست. در این آیه بیان میکند که آل بهوسیلهی تولید و تناسل است چون میفرماید: آنها فرزندان و [دودمانی] بودند که [از نظر پاکی و تقوا و فضیلت]، بعضی از بعض دیگر گرفته شده بودند. (آل عمران/۳۴).
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ ذُرِّیَّهًَْ کُلِّ نَبِیٍّ مِنْ صُلْبِهِ وَ جَعَلَ ذُرِّیَّتِی مِنْ صُلْبِ علیبنابیطالب (علیه السلام) مَعَ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) ابْنَتِی وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی اصْطَفَاهُمْ کَمَا اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ فَاتَّبِعُوهُمْ یَهْدُوکُمْ إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ وَ قَدِّمُوهُمْ وَ لَا تَتَقَدَّمُوا عَلَیْهِمْ فَإِنَّهُمْ أَحْلَمُکُمْ صِغَاراً وَ أَعْلَمُکُمْ کِبَاراً فَاتَّبِعُوهُمْ فَإِنَّهُمْ لَا یُدْخِلُونَکُمْ فِی ضَلَالٍ وَ لَا یُخْرِجُونَکُمْ مِنْ هُدًی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) خدای تعالی نسل هر پیامبری را از نسل او قرار داد و فرزندان مرا از نسل علیّبنابیطالب (علیه السلام) به همراه دخترم فاطمه (سلام الله علیها) قرار داد و خدای تعالی آنها را برگزید اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ؛ بنابراین از آنها پیروی کنید که شما را به راه راست هدایت میکنند. آنها را جلودار قرار دهید و بر آنها پیشی نگیرید؛ چون آنها در خردسالی بردبارترین شمایند و در بزرگسالی داناترین شمایند؛ پس از آنها پیروی کنید چون آنها شما را در گمراهی وارد نمیکنند و از هدایت خارجتان نمیکنند.
الصّادق (علیه السلام)- الَّذِینَ اصْطَفَاهُمُ اللَّهُ بَعْضَهُمْ مِنْ نَسْلِ بَعْض.
امام صادق (علیه السلام) کسانی که خداوند آنها را برگزیده است؛ بعضی از نسل بعضی دیگر هستند.
الباقر (علیه السلام)- فَلَمَّا قَضَی مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) نُبُوَّتَهُ وَ اسْتُکْمِلَتْ أَیَّامُهُ أَوْحَی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِلَیْهِ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) قَدْ قَضَیْتَ نُبُوَّتَکَ وَ اسْتَکْمَلْتَ أَیَّامَکَ فَاجْعَلِ الْعِلْمَ الَّذِی عِنْدَکَ وَ الْإِیمَانَ وَ الِاسْمَ الْأَکْبَرَ وَ مِیرَاثَ الْعِلْمِ وَ آثَارَ عِلْمِ النُّبُوَّهًِْ فِی أَهْلِ بَیْتِکَ عِنْدَ علیبنابیطالب (علیه السلام) فَإِنِّی لَمْ أَقْطَعِ الْعِلْمَ وَ الْإِیمَانَ وَ الِاسْمَ الْأَکْبَرَ وَ مِیرَاثَ الْعِلْمِ وَ آثَارَ عِلْمِ النُّبُوَّهًِْ مِنَ الْعَقِبِ مِنْ ذُرِّیَّتِکَ کَمَا لَمْ أَقْطَعْهَا مِنْ بُیُوتَاتِ الْأَنْبِیَاءِ الَّذِینَ کَانُوا بَیْنَکَ وَ بَیْنَ أَبِیکَ آدَمَ (علیه السلام) وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ.
امام باقر (علیه السلام) هنگامیکه پیامبریِ محمّد (صلی الله علیه و آله) به پایان رسید و روزهای پیامبری او کامل شد، خداوند به او وحی کرد: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! پیامبریِ تو به پایان رسیده و روزهای تو تکمیل شده است. پس علم و دانشی که نزد توست و شامل ایمان و اسم اکبر و میراث علم و آثار علم نبوّت میشود، همه را در ذرّیّهی خود قرار بده. من آن علم و ایمان و اسم اکبر و میراث علم را از ذرّیهی تو قطع نمیکنم همچنانکه آن را از خاندان پیامبرانی که بین تو و پدرت آدم (علیه السلام) بود قطع نکردم و در اینباره میفرماید: إِنَّ اللهَ اصْطَفَی آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ ابراهیم وَآلَ عمْرَانَ علَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعضُهَا مِن بَعضٍ وَ اللهُ سَمِیع علِیمٌ.
الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الرَّیَّانِ بْنِ الصَّلْت قَالَ حَضَرَ الرِّضَا (علیه السلام) مَجْلِسَ الْمَأْمُونِ بِمَرْو ... قَالَ الْمَأْمُونُ هَلْ فَضَّلَ اللَّهُ الْعِتْرَهًَْ عَلَی سَائِرِ النَّاسِ فَقَالَ أَبُوالْحَسَنِ (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَبَانَ فَضْلَ الْعِتْرَهًِْ عَلَی سَائِرِ النَّاسِ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ فَقَالَ لَهُ الْمَأْمُونُ أَیْنَ ذَلِکَ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ قَالَ لَهُ الرِّضَا (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ.
امام رضا (علیه السلام) ریّانبنصلت گوید: امام رضا (علیه السلام) در مجلس مأمون در مرو حاضر شد ... مأمون گفت: «آیا خداوند عترت را بر سایر افراد امّت برتری داده است»؟ آنگاه امام رضا (علیه السلام) جواب داد: «خداوند عزّوجلّ در کتاب خود برتری عترت (علیهم السلام) را بر سایر مردم بیان داشته است». مأمون گفت: «در کجای کتاب خدا آمده است»؟ امام رضا (علیه السلام) فرمود: إِنَّ اللهَ اصْطَفَی آدَمَ وَ نُوحًا وَآلَ ابراهیم وَ آلَ عِمْرَانَ عَلَی الْعَالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ.
الرّضا (علیه السلام)- عَنْ أَبِیالصَّلْتِ الْهَرَوِیِّ قَالَ: لَمَّا جَمَعَ الْمَأْمُونُ لِعَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا (علیه السلام) أَهْلَ الْمَقَالاتِ مِنْ أَهْلِ الْإِسْلَامِ و ... فَقَامَ إِلَیْهِ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْجَهْمِ فَقَالَ لَه: یَا ابْنَ رسولالله (صلی الله علیه و آله) أَتَقُولُ بِعِصْمَهًِْ الْأَنْبِیَاءِ قَالَ بَلَی قَالَ فَمَا تَعْمَلُ فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَصی آدَمُ رَبَّهُ فَغَوی ... فَقَالَ مَوْلَانَا الرِّضَا (علیه السلام) أما قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی آدَمَ (علیه السلام) وَ عَصی آدَمُ رَبَّهُ فَغَوی فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ آدَمَ (علیه السلام) حُجَّهًًْ فِی أَرْضِهِ وَ خَلِیفَتَهُ فِی بِلَادِهِ لَمْ یَخْلُقْهُ لِلْجَنَّهًِْ وَ کَانَتِ الْمَعْصِیَهًُْ مِنْ آدَمَ (علیه السلام) فِی الْجَنَّهًِْ لَا فِی الْأَرْضِ لِتَتِمَّ مَقَادِیرُ أَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَمَّا أُهْبِطَ إِلَی الْأَرْضِ وَ جُعِلَ حُجَّهًًْ وَ خَلِیفَهًًْ عُصِمَ بِقَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِین.
امام رضا (علیه السلام) اباصلتهروی گوید: زمانی که مأمون صاحبنظران از اهل اسلام را در حضور امام رضا (علیه السلام) جمع کرد: علیبنجهم بلند شد و گفت: «ای فرزند رسولخدا (صلی الله علیه و آله)! آیا معتقد به عصمت پیامبران هستید؟ امام رضا (علیه السلام) فرمود: «بله»! گفت: «پس در مورد سخن خدای عزّوجلّ: آدم پروردگارش را نافرمانی کرد و از پاداش او محروم شد! (طه/۱۲۱) چه میگویی»؟ ... سرور ما امام رضا (علیه السلام) فرمود: «امّا سخن خدای عزّوجلّ در مورد آدم (علیه السلام) آدم پروردگارش را نافرمانی کرد و از پاداش او محروم شد! (طه/۱۲۱) پس خدای عزّوجلّ آدم (علیه السلام) را حجّت در روی زمین و جانشین خود در سرزمینش آفرید؛ او را برای بهشت نیافرید و معصیت آدم (علیه السلام) در بهشت بود نه در زمین تا با آمدن آدم (علیه السلام) بر روی زمین تقدیرات امر خدای عزّوجلّ کامل شود؛ پس وقتی به زمین فرود آمد و حجّت و خلیفه قرار داده شد، معصوم شد؛ به سبب قول خدای عزّوجلّ: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِین».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ اللَّهَ اخْتَارَ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ أَرْبَعَهًًْ اخْتَارَ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ لِلسَّیْفِ إِبْرَاهِیمَ وَ دَاوُدَ وَ مُوسَی (علیهم السلام) وَ أَنَا وَ اخْتَارَ مِنَ الْبُیُوتَاتِ أَرْبَعَهًًْ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) خدای تبارکوتعالی از هر چیز چهار شماره برگزید: از فرشتگان جبرئیل (علیه السلام) و میکائیل (علیه السلام) و اسرافیل (علیه السلام) و فرشتهی مرگ (عزرائیل (علیه السلام)) را و از پیامبران چهار نفر برای مبارزه بهوسیلهی شمشیر: ابراهیم و داود و موسی (علیهم السلام) و من و از خاندانها چهار خاندان که خداوند فرمود: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): ... و الْقَائِمُ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) یَوْمَئِذٍ بِمَکَّهًَْ وَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْبَیْتِ الْحَرَامِ مُسْتَجِیراً بِهِ یُنَادِی یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ وَ مَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ وَ إِنَّا أَهْلُ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ نَحْنُ أَوْلَی النَّاسِ بِاللَّهِ وَ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَمَنْ حَاجَّنِی فِی آدَمَ (علیه السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ (علیه السلام) وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی نُوحٍ (علیه السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِنُوحٍ (علیه السلام) وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی النَّبِیِّینَ (علیهم السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِالنَّبِیِّینَ (علیهم السلام) أَ لَیْسَ اللَّهُ یَقُولُ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ فَأَنَا بَقِیَّهًٌْ مِنْ آدَمَ (علیه السلام) وَ ذَخِیرَهًٌْ مِنْ نُوحٍ (علیه السلام) وَ مُصْطَفًی مِنْ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ صَفْوَهًٌْ مِنْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) أَلَا وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی کِتَابِ اللَّهِ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِکِتَابِ اللَّهِ أَلَا وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی سُنَّهًِْ رسولالله (صلی الله علیه و آله) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِسُنَّهًِْ رسولالله (صلی الله علیه و آله) فَأَنْشُدُ اللَّهَ مَنْ سَمِعَ کَلَامِی الْیَوْمَ لَمَّا بَلَّغَ الشَّاهِدُ مِنْکُمُ الْغَائِبَ وَ أَسْأَلُکُمْ بِحَقِّ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ بِحَقِّی فَإِنَّ لِی عَلَیْکُمْ حَقَّ الْقُرْبَی مِنْ رسولالله (صلی الله علیه و آله) إِلَّا أَعْنَتُمُونَا وَ مَنَعْتُمُونَا مِمَّنْ یَظْلِمُنَا.
امام باقر (علیه السلام) در آن روز قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در مکّه است. او در آنجا به خانهی خدا تکیه میدهد و درحالیکه پناه به آن برده است، میفرماید: «ای مردم! ما از خداوند و هرکس که دعوت ما را بپذیرد استمداد میکنیم. من از خانوادهی محمّد (صلی الله علیه و آله) پیغمبرتان هستم. ما از هرکس به خداوند و محمّد (صلی الله علیه و آله) نزدیکتریم. هرکس میخواهد دربارهی آدم (علیه السلام) با من گفتگو کند، بداند که من از هرکس به آدم (علیه السلام) نزدیکترم. و هرکس میخواهد در خصوص نوح (علیه السلام) با من سخن بگوید، بداند که من از هرکس به نوح (علیه السلام) نزدیکترم و هرکس میخواهد با من دربارهی ابراهیم (علیه السلام) گفتگو نماید، بداند که من نزدیکترین مردم به ابراهیم (علیه السلام) هستم و هرکس میخواهد با من دربارهی محمّد (صلی الله علیه و آله) گفتگو کند بداند که من از هرکس به محمّد نزدیکترم و هرکس میخواهد با من دربارهی پیغمبران (علیه السلام) گفتگو کند بداند که من از هرکس به پیامبران (علیهم السلام) نزدیکترم. مگر خداوند در کتاب محکم خود نفرموده است: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَنُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ* ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ بدانید که من بازماندهی آدم (علیه السلام) و ذخیرهی نوح (علیه السلام) و برگزیده ابراهیم (علیه السلام) و منتخب محمّد (صلی الله علیه و آله) هستم. آگاه باشید! هرکس بخواهد دربارهی کتاب خدا (قرآن) با من سخن بگوید بداند که من از هرکس به کتاب خدا آشناترم. آگاه باشید هرکس بخواهد دربارهی سنّت پیامبر (صلی الله علیه و آله) با من گفتگو کند من از هرکس به سنّت پیامبر (صلی الله علیه و آله) آشناترم. شما را به خدا سوگند میدهم که هرکس سخن مرا شنید حاضران به غایبان برسانند من شما را به حقّ خدا و رسول (صلی الله علیه و آله) و خودم که از دودمان رسولخدا (صلی الله علیه و آله) میباشم قسم میدهم که ما را یاری نمایید و ستمگران را از ما دور کنید.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی آیَاتٍ لَفْظُهَا الْخُصُوصُ وَ الْعُمُومُ وَ مِنْهُ آیَاتٌ لَفْظُهَا لَفْظُ الْخَاصِّ وَ مَعْنَاهُ عَامُّ وَ مِنْ ذَلِکَ لَفْظٌ عَامٌّ یُرِیدُ بِهِ اللَّهُ تَعَالَی الْعُمُومَ وَ کَذَلِکَ الْخَاصُّ أَیْضاً فَأَمَّا مَا ظَاهِرُهُ الْعُمُومُ وَ مَعْنَاهُ الْخُصُوصُ فَقَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ أَرَادَ اللَّهُ تَعَالَی أَنَّهُ فَضَّلَهُمْ عَلَی عَالَمِی زَمَانِهِم.
امام علی (علیه السلام) لفظ برخی از آیات کتاب خدای تعالی هم در خاص و هم در عام به کار میرود و بعضی آیات لفظشان خاص و معنایشان عام است و از کتاب خدا لفظی عام است که خدای تعالی بهوسیلهی آن عموم را اراده میکند و همچنین لفظ خاص همینطور است که از آن معنای خاص اراده میکند و از جملهی آیاتی که ظاهرش (لفظش) افادهی عموم میکند امّا معنای آن خاص است، سخن خدای عزّوجلّ است: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِین؛ خدای تعالی اراده فرموده که آنها را بر مردمان زمان خودشان برتری داده است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ جَعْفَرِبْنِمُحَمَّدٍ (علیه السلام) أَنَّ سَائِلًا سَأَلَهُ فَقَالَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَخْبِرْنِی عَنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) مَنْ هُمْ؟ قَالَ: هُمْ أَهْلُ بَیْتِهِ خَاصَّهًْ ... قَالَ السَّائِلُ أَعْطِنِی جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ حُجَّهًًْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ أَسْتَدِلُ بِهَا عَلَی أَنَ آلَ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) هُمْ أَهْلُ بَیْتِهِ خَاصَّهًًْ دُونَ غَیْرِهِمْ. قَالَ: نَعَمْ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ هُوَ أَصْدَقُ الْقَائِلِینَ: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ثُمَّ بَیَّنَ مَنْ أُولَئِکَ الَّذِینَ اصْطَفَاهُمْ فَقَالَ: ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ وَ لَا تَکُونُ ذُرِّیَّهًُْ الْقَوْمِ إِلَّا نَسْلَهُمْ وَ قَالَ عَزَّوَجَلَّ اعْمَلُوا آلَ داوُدَ شُکْراً.
امام صادق (علیه السلام) سؤالکنندهای از او پرسید و گفت: «ای پسر رسولخدا (صلی الله علیه و آله)! دربارهی آلمحمّد (صلی الله علیه و آله) مرا خبر بده که آنها چه کسانی هستند»؟ فرمود: «آنها فقط اهلبیت (علیهم السلام) او هستند» ... . سؤالکننده گفت: «فدایت شوم! دلیلی از کتاب خدا به من عطا کن که بهوسیلهی آن استدلال کنم بر اینکه آلمحمّد (صلی الله علیه و آله) فقط اهلبیت پیامبرند نه غیر از آنها». فرمود: «بله، خدای عزّوجلّ فرمود در حالی که او راستگوترین گویندگان است: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِین؛ سپس بیان فرمود آنهایی را که برگزیده است چه کسانی هستند؛ پس فرمود: ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛ و ذرّیّه قوم نیست بلکه نسل آنهاست و خدای عزّوجلّ فرمود: ای آل داوود! شکر [این همه نعمت را] بهجا آورید. (سبأ/۱۳).
الصّادق (علیه السلام)- عَن الْمُفَضَّلِبْنِعُمَرَ قَال ... قلت یَا مَوْلَایَ نَحْنُ نَعْلَمُ أَنَّکُمْ اخْتِیَارُ اللَّهِ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) یَا مُفَضَّلُ فَأَیْنَ نَحْنُ فِی هَذِهِ الْآیَهًِْ قَالَ الْمُفَضَّلُ فَوَ اللَّهِ إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ وَ قَوْلِهِ مِلَّةَ أَبِیکُمْ إِبْراهِیمَ هُوَ سَمَّاکُمُ الْمُسْلِمِینَ وَ قَوْلِهِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ اجْنُبْنِی وَ بَنِیَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ وَ قَدْ عَلِمْنَا أَنَّ رسولالله (صلی الله علیه و آله) وَ امیرالمؤمنین (علیه السلام) مَا عَبَدَا صَنَماً وَ لَا وَثَناً وَ لَا أَشْرَکَا بِاللَّهِ طَرْفَهًَْ عَیْنٍ ... قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) صَدَقْتَ یَا مُفَضَّلُ وَ لَوْ لَا اعْتِرَافُکَ بِنِعْمَهًِْ اللَّهِ عَلَیْکَ فِی ذَلِکَ لَمَا کُنْتَ هَکَذَا.
امام صادق (علیه السلام) مفضّلبنعمر گفت: «آقا! ما میدانیم که شما برگزیدهی خدا هستید به دلیل اینکه خداوند میفرماید: درجات هرکس را بخواهیم [و شایسته بدانیم]، بالا میبریم. (انعام/۸۳). و این آیه: خداوند آگاهتر است که رسالت خویش را کجا قرار دهد!. (انعام/۱۲۴). و این آیه إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ* ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛ ترجمهی آیات به ترتیب این است، مقام هرکس را بخواهیم بالا میبریم، خداوند بهتر میداند رسالت خود را در کجا قرار دهد خداوند آدم و نوح و اولاد ابراهیم و فرزندان عمران (علیهم السلام) را بر جهانیان برگزید. آنها از یک نسل هستند، بعضی از بعضی دیگر و خداوند شنوا و داناست». حضرت (علیه السلام) فرمود: «ای مفضّل! ما در این آیه کجا ذکر شدهایم»؟ عرض کرد: «به خدا قسم اینکه خدا میفرماید: إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ؛ یعنی نزدیکترین مردم به ابراهیم (علیه السلام) کسانی هستند که از وی پیروی کردند و این پیغمبر (محمّد (صلی الله علیه و آله)) و آنها که به وی ایمان آوردند و خدا ولی مؤمنین است و دین پدرتان ابراهیم است خداوند شما را مسلمان نامید. (حج/۷۸) و وَ اجْنُبْنِی وَ بَنِیَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ؛ ابراهیم گفت: «خدایا مرا و فرزندانم را از پرستش بتها برحذر بدار شما هستید. (ابراهیم/۳۵) ای مفضّل! راست گفتی اگر اعتراف به نعمت خداوند که به تو روزی نموده نمیکردی، چنین نبودی و میدانیم که پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و امیرالمؤمنین (علیه السلام) نه بت و نه صنمی را پرستش نکردند و به اندازهی یک چشم بهمزدن به خدا شرک نیاوردند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فی زیارهًْ أمیرالمؤمنین (علیه السلام): ... أَنْتُمُ الصَّفْوَهًُْ الَّتِی اصْطَفَاهَا اللَّهُ وَ صَفَاهَا وَ وَصَفَهَا فِی کِتَابِهِ فَقَالَ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِین.
امام علی (علیه السلام) ای امیرالمؤمنین (علیه السلام)! ... شما برگزیدگانی هستید که خداوند آنان را برگزید و پاک و خالصشان کرد و در کتابش توصیفشان نمود و فرمود: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِین.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) کَتَبَ إِلَی مُعَاوِیَهًَْ ... نَحْنُ آلُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) الْمَحْسُودُونَ وَ أَنْتَ الْحَاسِدُ لَنَا خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ بِیَدِهِ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ فَحَسَدَهُ الشَّیْطَان وَ نُوحاً (علیه السلام) حَسَدَهُ قَوْمُه وَ مِنْ قَبْلِ ذَلِکَ ابْنُ آدَمَ (علیه السلام) قَابِیلُ قَتَلَ هَابِیلَ (علیه السلام) حَسَداً فَکَانَ مِنَ الْخَاسِرِینَ ... فَکَانَ نَبِیُّنَا (صلی الله علیه و آله) فَلَمَّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ أَنْ یُنَزِّلَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ حَسَداً مِنَ الْقَوْمِ عَلَی تَفْضِیلِ بَعْضِنَا عَلَی بَعْضٍ أَلَا وَ نَحْنُ أَهْلُ الْبَیْتِ آلُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) الْمَحْسُودُونَ حُسِدْنَا کَمَا حُسِدَ آبَاؤُنَا مِنْ قَبْلِنَا سُنَّهًًْ وَ مَثَلًا وَ قَالَ اللَّهُ وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ لُوطٍ وَ آلَ عِمْرانَ وَ آلِ یَعْقُوبَ وَ آلُ مُوسی وَ آلُ هارُونَ وَ آلَ داوُدَ فَنَحْنُ آلُ نَبِیِّنَا مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله).
امام علی (علیه السلام) علی (علیه السلام) به معاویه نوشت: «... ما آلابراهیم (علیه السلام) هستیم که مورد حسادت واقع شدهایم و تو حسود نسبت به ما هستی. خداوند آدم (علیه السلام) را با دست خودش خلق کرد و از روح خودش در او دمید؛ پس شیطان به او حسادت ورزید و قوم نوح (علیه السلام) نیز به نوح (علیه السلام) حسادت کردند و پیش از آن قابیل پسر آدم (علیه السلام) هابیل (علیه السلام) را به خاطر حسادت کشت و از زیانکاران بود ... و هنگامیکه پیامبر (صلی الله علیه و آله) که از قبل شناخته بودند نزد آنها آمد از روی حسد که در وجود آنها ریشه دوانده بود به او کافر شدند و متعرّض بودند چرا خداوند به فضل خویش بر هرکس از بندگانش بخواهد آیات خود را نازل میکند؟! به خاطر حسادت آن قوم بر برتری بعضی از ما بر بعضی دیگر. آگاه باشید ما اهلبیت (علیهم السلام)، آلابراهیم (علیه السلام)؛ هستیم که مورد حسادت قرار گرفتیم. به همان راه و روش و به همان شکلی مورد حسادت قرار گرفتیم که پیش از ما پدرانمان مورد حسادت قرار گرفتند و خداوند فرمود: وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ لُوطٍ وَ آلَ عِمْرانَ وَ آلِ یَعْقُوبَ وَ آلُ مُوسی وَ آلُ هارُونَ وَ آلَ داوُدَ پس ما آل پیامبرمان محمّد (صلی الله علیه و آله) هستیم.
الحسین (علیه السلام)- رُوِیَ أَنَّ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) دَعَا وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّا أَهْلُ بَیْتِ نَبِیِّکَ وَ ذُرِّیَّتُهُ وَ قَرَابَتُهُ فَاقْصِمْ مَنْ ظَلَمَنَا وَ غَصَبَنَا حَقَّنَا إِنَّکَ سَمِیعٌ قَرِیبٌ فَقَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْأَشْعَثِ وَ أَیُّ قَرَابَهًٍْ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ مُحَمَّدٍ فَقَرَأَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ.
امام حسین (علیه السلام) دعا کرد و فرمود: «پروردگارا! ما اهلبیت (علیهم السلام) پیغمبر تو و ذرّیّه و خویشاوندان آن بزرگوار میباشیم، نابود کن آن کسی را که در حقّ ما ظلم میکند و حقّ ما را غصب مینماید، زیرا تو شنونده و نزدیک هستی». محمّدبناشعث به آن حضرت (علیه السلام) گفت: «چه قرابتی بین تو و حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) است»؟ امام حسین (علیه السلام) این آیه را خواند که میفرماید: إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) ... یَا عَلِیُّ (علیه السلام) أَنْتَ مِنْ أَئِمَّهًِْ الْهُدَی وَ أَوْلَادُکَ مِنْکَ فَأَنْتُمْ قَادَهًُْ الْهُدَی وَ التُّقَی وَ الشَّجَرَهًُْ الَّتِی أَنَا أَصْلُهَا وَ أَنْتُمْ فَرْعُهَا فَمَنْ تَمَسَّکَ بِهَا فَقَدْ نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا فَقَدْ هَلَکَ وَ هَوَی وَ أَنْتُمُ الَّذِینَ أَوْجَبَ اللَّهُ تَعَالَی مَوَدَّتَکُمْ وَ وَلَایَتَکُمْ وَ الَّذِینَ ذَکَرَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ وَصَفَهُمْ لِعِبَادِهِ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ قَائِلٍ إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ فَأَنْتُمْ صَفْوَهًُْ اللَّهِ مِنْ آدَمَ (علیه السلام) وَ نُوحٍ (علیه السلام) وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ آلِ عِمْرَانَ (علیه السلام) وَ أَنْتُمُ الْأُسْرَهًُْ مِنْ إِسْمَاعِیلَ (علیه السلام) وَ الْعِتْرَهًُْ الْهَادِیَهًُْ مِنْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله).
پیامبر (صلی الله علیه و آله) ای علی (علیه السلام)! بنابراین تو از امامان هدایتگر هستی و فرزندانت از تو هستند پس شما رهبران هدایت و تقوی هستید و شما آن درختی هستید که ریشهاش من هستم و شاخهی آن شما هستید. هرکس به آن چنگ بزند نجات یافتهاست و هرکس از آن سرپیچی کند، نابود شده است. شما آنهایی هستید که خداوند دوستی و ولایت آنها را واجب گردانیده است. کسانی هستید که خداوند از آنها در کتاب خود یاد کرده است و برای بندگان خود وصف نموده است. خداوند عزّوجلّ در این آیهی شریفه فرموده است: إِنَّ اللهَ اصْطَفَی آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ ابراهیم وَآلَ عمْرَانَ علَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعضُهَا مِن بَعضٍ وَاللهُ سَمِیع علِیمٌ؛ شما برگزیدگان خداوند از آدم و نوح و آلابراهیم و آلعمران (علیهم السلام) هستید و شما از خانوادهی اسماعیل (علیه السلام) هستید و از خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) که همگی راهنما و هدایتگر هستند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) یَا عَائِشَهًُْ أَ وَ مَا عَلِمْتِ أَنَّ اللَّهَ اصْطَفی آدَمَ (علیه السلام) وَ نُوحاً (علیه السلام) وَ آلَ إِبْراهِیمَ (علیه السلام) وَ آلَ عِمْرانَ (علیه السلام) وَ عَلِیّاً (علیه السلام) وَ الْحَسَنَ (علیه السلام) وَ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) وَ حَمْزَهًَْ (رحمة الله علیه) وَ جَعْفَراً (رحمة الله علیه) وَ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) وَ خَدِیجَهًَْ (سلام الله علیها) عَلَی الْعالَمِینَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ای عایشه! آیا ندانستی که خداوند آدم (علیه السلام) و نوح (علیه السلام) و آلابراهیم و آلعمران (علیهم السلام) و علی (علیه السلام) و حسن و حسین (علیها السلام) و حمزه (رحمة الله علیه) و جعفر (رحمة الله علیه) و فاطمه (سلام الله علیها) و خدیجه (سلام الله علیها) را بر عالمیان برگزید»؟