آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ [200]
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! [در برابر مشكلات و هوس‌ها]، استقامت كنيد؛ و در برابر دشمنان، پايدار باشيد و از مرزهاى خود، مراقبت كنيد و از [مخالفت فرمان] خدا بپرهيزيد، شايد رستگار شويد!
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- نَزَلَتْ فِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍ (علیه السلام) وَ حَمْزَهًَْ‌بْنِ‌عَبْدِ‌الْمُطَّلِب (رحمة الله علیه).
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) این آیه در شأن رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) و حمزه (علیه السلام)، نازل شد است.
الرّضا (علیه السلام)- إِذَا أَرَادَ أَحَدُکُمُ الْحَاجَهًَْ فَلْیُبَکِّرْ فِی طَلَبِهَا یَوْمَ الْخَمِیسِ وَ لْیَقْرَأْ إِذَا خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ آخِرَ سُورَهًِْ آلِ عِمْرَانَ وَ آیَهًَْ الْکُرْسِیِّ وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ أُمَّ الْکِتَابِ فَإِنَّ فِیهَا قَضَاءَ حَوَائِجِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ.
امام رضا (علیه السلام) چون یکی از شما نیازی داشته باشد بامداد روز پنجشنبه آن را طلب کن و هنگامی که از منزلش به‌دنبال آن بیرون برود؛ آخر سوره‌ی آل‌عمران و آیهًْ‌الکرسی و سوره‌ی إِنَّا أَنْزَلْناهُ و سوره‌ی حمد که در آن‌ها بر آورده‌شدن حاجت‌های دنیا و آخرت است، را بخواند.
الصّادق (علیه السلام)- اصْبِرُوا عَلَی الْفَرَائِضِ وَ صَابِرُوا عَلَی الْمَصَائِبِ وَ رَابِطُوا عَلَی الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام).
امام صادق (علیه السلام) بر واجبات صبر کنید و در برابر مشکلات پایدار باشید و از حدود پیامبران (علیهم السلام) دفاع کنید.
الباقر (علیه السلام)- إِصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صَابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رَابِطُوا إِمَامَکُمْ الْمُنْتَظَر (علیه السلام).
امام باقر (علیه السلام) بر انجام واجبات صبر کنید و در مقابل دشمنانتان پایدار باشید و از امام منتظر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) دفاع کنید.
الصّادق (علیه السلام)- اصْبِرُوا عَلَی الْأَذَی فِینَا قُلْتُ: وَ صابِرُوا؟ قَالَ: عَدُوَّکُمْ مَعَ وَلِیِّکُمْ. قُلْتُ؟ وَ رابِطُوا؟ قَالَ: الْمُقَامَ مَعَ إِمَامِکُمْ.
امام صادق (علیه السلام) یعقوب سراج گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: اصْبِرُوا بر اذّیت در راه ما صبر و مقاومت کنید. از او در مورد فصابِرُوا سؤال کردم. در جواب فرمود: «با ولیّ امرتان در برابر دشمنانتان پایدار باشید». و در مورد رابِطُوا پرسیدم. فرمود: «از امامتان دفاع کنید».
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- اصْبِرُوا وَ صابِرُوا عَلَی مَحَبَّهًِْ عَلِیِ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام).
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) اصْبِرُوا وَ صابِرُوا بر محبّت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) شکیبایی کنید.
الباقر (علیه السلام)- اصْبِرُوا عَلَی الْمَصَائِبِ وَ صابِرُوا عَلَی عَدُوِّکُمْ وَ رابِطُوا عَدُوَّکُمْ.
امام باقر (علیه السلام) اصْبِرُوا در برابر مصائب صبر و مقاومت داشته باشید و صابِرُوا در برابر حملات دشمن پایداری نمایید و رابِطُوا مراقب دشمنان باشید.
الصّادق (علیه السلام)- اصْبِرُوا عَلَی الْمَصَائِبِ وَ صَابِرُوهُمْ عَلَی التَّقِیَّهًِْ وَ رَابِطُوا عَلَی مَنْ تَقْتَدُونَ بِهِ وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ.
امام صادق (علیه السلام) بر مصیبت ها صبور باشید و با تقیّه در برابر آن‌ها صبر کنید و از حدود کسانی که به آن‌ها اقتدا می‌کنید دفاع کنید. و اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ.
الصّادق (علیه السلام)- اصْبِرُوا عَنِ الْمَعَاصِی وَ صابِرُوا عَلَی‌الْفَرَائِضِ... وَ رابِطُوا یَقُولُ فِی‌سَبِیلِ‌اللَّه ِوَنَحْنُ السَّبِیل ُفِیمَا بَیْنَ اللَّهِ وَ خَلْقِهِ وَ نَحْنُ الرِّبَاطُ الْأَدْنَی فَمَنْ جَاهَدَ عَنَّا جَاهَدَ عَنِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ مَا جَاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ.
امام صادق (علیه السلام) اصْبِرُوا در برابر گناهان صبر و استقامت داشته باشید. و صابِرُوا بر واجبات پایداری کنید ... رابِطُوا در راه خدا مرزبانی کنید، مرز بین مردم و خدا ما هستیم و ما مرزهای نزدیکیم، هر کس از ما دفاع کند از پیامبر و شریعت او دفاع نموده است.
الباقر (علیه السلام)- اصْبِرُوا یَعْنِی بِذَلِکَ عَنِ الْمَعَاصِی وَ صابِرُوا یَعْنِی التَّقِیَّهًَْ وَ رابِطُوا یَعْنِی عَلَی الْأَئِمَّهًِْ.
امام باقر (علیه السلام) اصْبِرُوا یعنی صبر از انجام گناهان کنید وَ صابِرُوا یعنی تقیّه وَ رابِطُوا یعنی ارتباط با ائمه (علیهم السلام).
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- اصْبِرُوا عَلَی طَاعَهًِْ اللَّهِ وَ امْتِحَانِهِ وَ صابِرُوا قَالَ الْزَمُوا طَاعَهًَْ الرَّسُولِ وَ مَنْ یَقُومُ مَقَامَهُ وَ رابِطُوا قَالَ لَا تُفَارِقُوا ذَلِکَ یَعْنِی الْأَمْرَیْنِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) اصْبِرُوا در برابر اطاعت و امتحان خداوند صبر و مقاومت داشته باشید. وَ صابِرُوا در برابر فرمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) و جانشین او مطیع و سربه فرمان باشید. وَ رابِطُوا مراقب این دو برنامه بوده و مفارقت و سرپیچی از این دو نکنید.
الصّادق (علیه السلام)- اصْبِرُوا وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ مِمَّنْ یُخَالِفُکُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَکُمْ وَ اتَّقُوا اللهَ فِیمَا یَأْمُرُکُمْ وَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ.
امام صادق (علیه السلام) اصْبِرُوا وَ صابِرُوا؛ یعنی با دشمنان خود از [میان] مخالفین تحمّل به خرج دهید وَ رابِطُوا؛ آماده باشید و (فرمان ببرید) یعنی از امام خود. وَ اتَّقُوا اللهَ؛ یعنی در آنچه بر شما واجب کرده و فرمان داده از خدا بترسید.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- اصْبِرُوا {فی} أنفسکم وَ صابِرُوا عدوکم وَ رابِطُوا فی سبیل الله.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) در برابر خودتان صبر داشته باشید و (استقامت کنید) و در برابر [حملات] دشمن مقاومت و پایداری کنید و در راه خداوند متعال مراقب باشید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قال رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) ... یَا أَبَاذَرٍّ (رحمة الله علیه) أَ تَعْلَمُ فِی أَیِّ شَیْءٍ أُنْزِلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ قُلْتُ لَا أَدْرِی فِدَاکَ أَبِی وَ أُمِّی قَالَ فِی انْتِظَارِ الصَّلَاهًِْ خَلْفَ الصَّلَاهًِْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) اباذر (رحمة الله علیه) از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل می‌کند: ای اباذر (رحمة الله علیه): «می‌دانی که این آیه: اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ درباره‌ی چه چیزی آمده است»؟ گفتم: «نه ای رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) پدر و مادرم فدایت». فرمود: «پس از نمازی به انتظار نماز دیگر نشستن».
الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ {الْحُسَیْنِ}بْنِ‌خَالِدٍ عَنِ الرِّضَا (علیه السلام) قَال: إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ یُنَادِی مُنَادٍ أَیْنَ الصَّابِرُونَ؟ فَیَقُومُ فِئَامٌ مِنَ النَّاسِ ثُمَ یُنَادِی أَیْنَ الْمُتَصَبِّرُونَ؟ فَیَقُومُ فِئَامٌ مِنَ النَّاسِ، قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا الصَّابِرُونَ؟ قَالَ: عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ الْمُتَصَبِّرُونَ عَلَی اجْتِنَابِ الْمَحَارِمِ.
امام رضا (علیه السلام) ابن‌خالد از امام رضا (علیه السلام) نقل می‌کند: هنگامی‌که روز قیامت فرا رسد ندادهنده، ندا می‌دهد که: «صابران کجا هستند»؟ پس گروهی از مردم به‌پا می‌خیزند. سپس ندا داده می‌شود که: «کجا هستند متصبّرین»؟ و گروهی از مردم برمی‌خیزند گفت: «جانم به فدایت، صابران کیستند»؟ گفت: «آنان که بر انجام واجبات صابر هستند و متصّبرین کسانی هستند که از محرّمات دوری می‌کنند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا جَبْرَئِیلُ فَمَا تَفْسِیرُ الصَّبْرِ؟ قَالَ: یَصْبِرُ فِی الضَّرَّاءِ کَمَا یَصْبِرُ فِی السَّرَّاءِ وَ فِی الْفَاقَهًِْ کَمَا یَصْبِرُ فِی الْغِنَاءِ وَ فِی الْبَلَاءِ کَمَا یَصْبِرُ فِی الْعَافِیَهًِْ فَلَا یَشْکُو حَالَهُ عِنْدَ الْمَخْلُوقِ بِمَا یُصِیبُهُ مِنَ الْبَلَاء.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسول‌اکرم (صلی الله علیه و آله) از جبرئیل (علیه السلام) سؤال کرد: «تفسیر صبر چیست»؟ عرضه داشت: «یعنی انسان در موقع گرفتاری روحیّه‌اش همانند زمان آسایش قوی و شاداب باشد و در زمان فقر و تهیدستی همانند زمان غنا و بی‌نیازی و در موقع بلا و مصیبت همانند زمان عافیت باشد و مصایب و ناراحتی‌های خود را نزد مردم بازگو ننماید و شکایت نکند».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمَّا خَلَقَ نَبِیَّهُ وَ وَصِیَّهُ وَ ابْنَتَهُ وَ ابْنَیْهِ وَ جَمِیعَ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) وَ خَلَقَ شِیعَتَهُمْ أَخَذَ عَلَیْهِمُ الْمِیثَاقَ وَ أَنْ یَصْبِرُوا وَ یُصَابِرُوا وَ یُرَابِطُوا وَ أَنْ یَتَّقُوا اللَّه.
امام صادق (علیه السلام) وقتی خداوند پیامبر (صلی الله علیه و آله) و وصیّ و دختر و دو فرزندش و جمیع ائمه (علیهم السلام) را آفرید و شیعیان آن‌ها را از ایشان پیمان گرفت که شکیبا باشند و مدارا کنند و ارتباط خود را با ائمّه (علیهم السلام) قطع نکنند و از خدا پروا کنند.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ اتَّقُوا اللهَ فِی مَحَبَّهًِْ عَلِیِ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ أَوْلَادِهِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) وَ اتَّقُوا اللهَ؛ یعنی در محبّت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) و فرزندان او از خدا پروا کنید.
الصّادق (علیه السلام)- وَ اتَّقُوا اللهَ یَقُولُ مُرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ ثُمَّ قَالَ وَ أَیُّ مُنْکَرٍ أَنْکَرُ مِنْ ظُلْمِ الْأُمَّهًِْ لَنَا وَ قَتْلِهِمْ إِیَّانَا ... لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون یَقُولُ لَعَلَّ الْجَنَّهًَْ تُوجَبُ لَکُمْ إِنْ فَعَلْتُمْ ذَلِکَ.
امام صادق (علیه السلام) وَ اتَّقُوا اللهَ؛ این است که به کارهای نیک امر کنید و از کارهای زشت و ناپسند بازدارید. کدام گناه زشت‌تر از این است که امّتی در حقّ ما ظلم کنند و ما را بکشند؟ ... لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ شاید بهشت بر شما واجب شود اگر این کارها و نظایر آن را انجام دهید.
الباقر (علیه السلام)- أَ تَدْرِی مَا مَعْنَی الْبُدُوا مَا لَبَدْنَا فَإِذَا تَحَرَّکْنَا فَتَحَرَّکُوا وَ اتَّقُوا اللهَ مَا لَبَدْنَا رَبَّکُمْ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ.
امام باقر (علیه السلام) آیا می‌دانی الْبُدُوا مَا لَبَدْنَا یعنی چه؟ یعنی هر وقت ما حرکت کردیم شما هم حرکت کنید و اتَّقُواْ اللهَ، مَا لَبَدْنَا رَبَّکُمْ؛ یعنی خود را به پروردگار نزدیک کنید. شاید رستگار شوید!