آیه إِنَّ أَوْلَى النّاسِ بِإِبْراهيمَ لَلَّذينَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِيُّ وَ الَّذينَ آمَنُواوَ اللهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنينَ [68]
سزاوارترين مردم به ابراهيم، كسانى هستند كه از او پيروى كردند، و اين پيامبر و كسانى كه [به او] ايمان آوردهاند [از همه سزاوارترند]؛ وخداوند، ولىّ و سرپرست مؤمنان است.
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا قَالَ هُمُ الْأَئِمَّهًُْ (علیهم السلام) وَ مَنِ اتَّبَعَهُمْ.
امام باقر (علیه السلام) ابنعجلان از امام باقر (علیه السلام) روایت میکند: «امام (علیه السلام) [دربارهی آیه:] إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا فرمود: «مقصود ائمه (علیهم السلام) هستند و کسانی که پیرو آنها هستند»».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَیْمَانَ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُول: عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ اللَّهِ عَلَی دِینِ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ مِنْهَاجِهِ وَ أَنْتُمْ أَوْلَی النَّاسِ بِهِ.
امام باقر (علیه السلام) عبداللهبنسلیمان صیرفی گوید: از امام باقر (علیه السلام) شنیدم که فرمود: علی (علیه السلام) بر دین ابراهیم (علیه السلام) و طریقهی او بود و شما از همگان به او شایستهتر میباشید».
الصّادق (علیه السلام)- عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ قَالَ قَالَ لِی ابوعبدالله (علیه السلام) أَنْتُمْ وَ اللَّهِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) قُلْتُ مِنْ أَنْفُسِهِمْ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ نَعَمْ وَ اللَّهِ مِنْ أَنْفُسِهِمْ قَالَهَا ثَلَاثاً ثُمَّ نَظَرَ إِلَیَّ وَ نَظَرْتُ إِلَیْهِ فَقَالَ یَا عُمَرُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ فِی کِتَابِهِ إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ.
امام صادق (علیه السلام) عمربنیزید گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: «شما به خدا قسم از آلمحمّدید»؟ عرض کردم: «آقا از خود آنها هستیم». فرمود: «آری به خدا قسم! از خود آنها محسوب میشوید». سهمرتبه تکرار نمود سپس نگاهی به من نمود و من به آن جناب نگاه کردم فرمود: «عمر! خداوند در این آیه میفرماید: إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ المُؤْمِنِینَ».
الرّضا (علیه السلام)- قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ فَأَبْطَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ إِمَامَهًَْ کُلِّ ظَالِمٍ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ وَ صَارَتْ فِی الصَّفْوَهًِْ ثُمَّ أَکْرَمَهُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) اللَّهُ تَعَالَی بِأَنْ جَعَلَهَا فِی ذُرِّیَّتِهِ أَهْلِ الصَّفْوَهًِْ وَ الطَّهَارَهًِْ فَقَالَ وَ وَهَبْنا لَهُإِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ نافِلَةً وَ کُلًّا جَعَلْنا صالِحِینَ* وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ فَلَمْ تَزَلْ فِی ذُرِّیَّتِهِ یَرِثُهَا بَعْضٌ عَنْ بَعْضٍ قَرْناً فَقَرْناً حَتَّی وَرَّثَهَا اللَّهُ تَعَالَی النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ فَکَانَتْ لَهُ خَاصَّهًًْ فَقَلَّدَهَا (صلی الله علیه و آله) عَلِیّاً (علیه السلام) بِأَمْرِ اللَّهِ تَعَالَی عَلَی رَسْمِ مَا فَرَضَ اللَّهُ فَصَارَتْ فِی ذُرِّیَّتِهِ الْأَصْفِیَاءِ الَّذِینَ آتَاهُمُ اللَّهُ الْعِلْمَ وَ الْإِیمَانَ بِقَوْلِهِ تَعَالَی وَقالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الْإِیمانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِی کِتابِ اللهِ إِلی یَوْمِ الْبَعْثِ فَهِیَ فِی وُلْدِ عَلِیٍّ (علیه السلام) خَاصَّهًًْ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًْ.
امام رضا (علیه السلام) خداوند تبارک و تعالی میفرماید: پیمان من، به ستمکاران نمیرسد! [و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند، شایستهی این مقامند]. (بقره/۱۲۴) متعهّد مقام امامت ستمگران نمیشوند. با این آیهی امامت و رهبری هر ستمگری تا روز قیامت باطل میشود و باید از جانب خدا تعیین شود. سپس خداوند او را گرامی داشت و امامت را در ذرّیّه و فرزندان گروهی که انتخاب کرده بود و پاک بودند قرار داد و فرمود: وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ نافِلَةً وَ کُلًّا جَعَلْنا صالِحِینَ وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إِیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ پیوسته از نژاد او بود یکی پس از دیگری به ارث میبرد قرنها گذشت تا به پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) رسید خداوند فرمود: إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ این مقام اختصاص به پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) یافت و او به امیرالمؤمنین (علیه السلام) سپرد به امر خدا و قراردادی که با او بسته و به فرزندان علی (علیه السلام) آنها که برگزیده و دارای علم و ایمان بودند رسید؛ بنابراین آیه: ولی کسانی که علم و ایمان به آنان داده شده میگویند: «شما به فرمان خدا تا روز قیامت [در عالم برزخ] درنگ کردید. (روم/۵۶) آیه در جواب کفّار است که در آیهی قبل قسم میخورند ما بیش از یک ساعت درنگ نکردهایم در جواب آنها کسانی که دارای علم و ایمان هستند و مصداق اصلی این دو صفت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمّه (علیهم السلام) هستند میگویند: «شما تا روز قیامت درنگ کردید». پس امامت در فرزندان علیّبنابیطالب (علیه السلام) تا روز قیامت خواهد بود.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ قَوْلُهُ تَعَالَی إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ فَنَحْنُ مَرَّهًًْ أَوْلَی بِالْقَرَابَهًِْ وَ تَارَهًًْ أَوْلَی بِالطَّاعَهًِْ وَ لَمَّا احْتَجَّ الْمُهَاجِرُونَ عَلَی الْأَنْصَارِ یَوْمَ السَّقِیفَهًِْ بِرسولالله (صلی الله علیه و آله) فَلَجُوا عَلَیْهِمْ فَإِنْ یَکُنِ الْفَلَجُ بِهِ فَالْحَقُّ لَنَا دُونَکُمْ وَ إِنْ یَکُنْ بِغَیْرِهِ فَالْأَنْصَارُ عَلَی دَعْوَاهُمْ.
امام علی (علیه السلام) خداوند متعال إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ المُؤْمِنِینَ پس ما یکبار به خاطر خویشاوندی پیامبر (صلی الله علیه و آله) به خلافت سزاوارتریم و بار دیگر: بهخاطر طاعت و چون مهاجران در سقیفه بر انصار به نزدیکی با رسولخدا (صلی الله علیه و آله) حجّت گذرانیدند بر آنان پیروز گردیدند. پس اگر موجب پیروزی خویشاوندی با رسولخدا (صلی الله علیه و آله) است حق با ما نه با شماست و اگر جز بدان است انصار را دعوی همان است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَنَحْنُ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ نَحْنُ وَرِثْنَاهُ وَ نَحْنُ أُولُو الْأَرْحَامِ الَّذِینَ وَرِثْنَا الْکَعْبَهًَْ وَ نَحْنُ آلُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) أَ فَتَرْغَبُونَ عَنْ مِلَّهًِْ إِبْرَاهِیم (علیه السلام).
امام علی (علیه السلام) ما اهلبیت (علیهم السلام) اولی از جمیع مردمان به حضرت ابراهیم (علیه السلام) و وارث ایشانیم و ما اولوالارحام آن جماعتیم که وارث کعبه مکرّمهاند، زیرا که آلابراهیم (علیه السلام) ماییم آیا شما از ملّت حضرت ابراهیم (علیه السلام) برمیگردید.
الباقر (علیه السلام)- أنْتُمْ وَ اللَّهِ عَلَی دِینِ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ مِنْهَاجِهِ وَ أَنْتُمْ أَوْلَی النَّاسِ بِهِ.
امام باقر (علیه السلام) به خدا سوگند! شما بر دین ابراهیم (علیه السلام) هستید و راه او را ادامه میدهید و از همه به او شایستهتر میباشید.
الباقر (علیه السلام)-. یَکُونُ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیْبَهًٌْ ... ثُمَّ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) وَ اللَّهِ لَکَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیْهِ وَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْحَجَرِ فَیَنْشُدُ اللَّهَ حَقَّهُ ثُمَّ یَقُولُ یَا أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجُّنِی فِی اللَّهِ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِاللَّهِ أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجُّنِی فِی آدَمَ (علیه السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ (علیه السلام) أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجُّنِی فِی نُوحٍ (علیه السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِنُوحٍ (علیه السلام) أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجُّنِی فِی إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ (علیه السلام) أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجُّنِی فِی مُوسَی (علیه السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِمُوسَی (علیه السلام) أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجُّنِی فِی عِیسَی (علیه السلام) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِعِیسَی (علیه السلام) أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجُّنِی فِی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ یُحَاجُّنِی فِی کِتَابِ اللَّهِ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِکِتَابِ اللَّهِ ... .
امام باقر (علیه السلام) اسماعیلبنجابر از امام باقر (علیه السلام) روایت میکند: برای صاحب این امر (امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)) غیبتی است ... قسم به خدا گویا او را میبینم که پشت خود را به حجرالاسود تکیه داده و خداوند را به خداوندیش سوگند میدهد که حق او را مطالبه کند. سپس میفرماید: «ای مردم! هرکس دربارهی خدا با من گفتگو و نزاع کند، [بداند که] من سزاوارترین مردم به خدا هستم. ای مردم! هرکس دربارهی آدم (علیه السلام) با من گفتگو و نزاع کند، [بداند که] من سزاوارترین مردم به آدم (علیه السلام) هستم. ای مردم! هرکس دربارهی نوح (علیه السلام) با من گفتگو و نزاع کند، [بداند که] من سزاوارترین مردم به نوح (علیه السلام) هستم. ای مردم! هرکس دربارهی ابراهیم (علیه السلام) با من گفتگو و نزاع کند، [بداند که] من سزاوارترین مردم به ابراهیم (علیه السلام) هستم. ای مردم! هرکس دربارهی موسی (علیه السلام) با من گفتگو و نزاع کند، [بداند که] من سزاوارترین مردم به موسی (علیه السلام) هستم. ای مردم! هر کس در باره عیسی با من گفتگو و نزاع کند، [بداند که] من سزاوارترین مردم به عیسی هستم. ای مردم! هرکس دربارهی محمّد (صلی الله علیه و آله) با من گفتگو و نزاع کند، [بداند که] من سزاوارترین مردم به محمّد (صلی الله علیه و آله) هستم. ای مردم! هرکس دربارهی کتاب خدا با من گفتگو و نزاع کند، [بداند که] من سزاوارترین مردم به کتاب خدا هستم ...».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- روی الشیخ الطبرسی، قال: قال علی (علیه السلام) إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِالْأَنْبِیَاءِ أَعْلَمُهُمْ بِمَا جَاءُوا بِهِ ثُمَّ تَلَا إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الْآیَهًَْ ثُمَّ قَالَ إِنَّ وَلِیَّ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ إِنْ بَعُدَتْ لُحْمَتُهُ وَ إِنَّ عَدُوَّ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) مَنْ عَصَی اللَّهَ وَ إِنْ قَرُبَتْ قَرَابَتُهُ.
امام علی (علیه السلام) شیخطبرسی [چنین] روایت کرده است: شایستهترین مردم به پیامبران (علیه السلام) کسانی هستند که به گفتههای آنها داناتر باشند و بعد این آیهی شریفه را تلاوت کردند إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا. سپس فرمود: «دوست کسی است که از خداوند اطاعت کند اگرچه از او دور باشد و دشمن محمّد (صلی الله علیه و آله) کسی را گویند که خداوند را معصیت کند اگرچه با محمّد (صلی الله علیه و آله) خویشاوند باشد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لما صَعِد (صلی الله علیه و آله) إِلَی السَّمَاءِ ... وَإِذَا فِیهَا رَجُلٌ أَشْمَطُ الرَّأْسِ وَ اللِّحْیَهًِْ جَالِسٌ عَلَی کُرْسِیٍّ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَذَا الَّذِی فِی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ عَلَی بَابِ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ فِی جِوَارِ اللَّهِ فَقَالَ هَذَا یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) أَبُوکَ إِبْرَاهِیمُ (علیه السلام) وَ هَذَا مَحَلُّکَ وَ مَحَلُّ مَنِ اتَّقَی مِنْ أُمَّتِکَ ثُمَّ قَرَأَ رسولالله (صلی الله علیه و آله) إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ فَسَلَّمْتُ عَلَیْهِ وَ سَلَّمَ عَلَیَّ وَ قَالَ مَرْحَباً بِالنَّبِیِّ الصَّالِحِ وَ الِابْنِ الصَّالِحِ وَ الْمَبْعُوثِ فِی الزَّمَنِ الصَّالِحِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) از سخنان پیامبر (صلی الله علیه و آله) هنگامیکه بهسوی آسمان بالا رفت: «... ناگهان در آسمان هفتم مردی را دیدم که موهای سر و ریشش جو گندمی بود و بر تختی نشسته بود. گفتم: «ای جبرئیل (علیه السلام)! این شخص که در آسمان هفتم بر در بیتالمعمور در جوار خداوند است، کیست»؟ گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! این پدرت ابراهیم (علیه السلام) است و این جایگاه تو و جایگاه هرکسی است که از امّت تو تقوا پیشه کند». سپس رسولخدا (صلی الله علیه و آله) این آیه را قرائت کرد: إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِین؛ و در ادامه فرمود: «پس به او سلام کردم و بر من سلام کرد و گفت: «خوش آمدی ای پیامبر (صلی الله علیه و آله)! شایسته و فرزند شایسته و در زمانی شایسته برانگیخته شده است».
الصّادق (علیه السلام)- قال المفضّل: قُلْتُ ... یَا مَوْلَایَ نَحْنُ نَعْلَمُ أَنَّکُمْ اخْتِیَارُ اللَّهِ فِی قَوْلِهِ تَعَالَیِ إِن اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) یَا مُفَضَّلُ فَأَیْنَ نَحْنُ فِی هَذِهِ الْآیَهًِْ قَالَ الْمُفَضَّلُ فَوَ اللهِ إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) صَدَقْتَ یَا مُفَضَّلُ.
امام صادق (علیه السلام) [مفضّل] گفت: «مولای من! ما میدانیم که شما برگزیدهی خدا هستید به دلیل اینکه خداوند میفرماید: درجات هرکس را بخواهیم [و شایسته بدانیم]، بالا میبریم. (انعام/۸۳) و این آیه: خداوند آگاهتر است که رسالت خویش را کجا قرار دهد!. (انعام/۱۲۴). و این آیه: خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برتری داد. آنها فرزندان و [دودمانی] بودند که [از نظر پاکی و تقوا و فضیلت]، بعضی از بعض دیگر گرفته شده بودند و خداوند، شنوا و داناست [و از کوششهای آنها در مسیر رسالت خود، آگاه میباشد]. (آل عمران/۳۳۳۴) امام (علیه السلام) فرمود: «ای مفضّل! ما در این آیه کجا ذکر شدهایم»؟ عرض کرد: «به خدا قسم! اینکه خدا میفرماید: إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ. حضرت (علیه السلام) فرمود: «ای مفضّل! راست گفتی».
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- آلُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ آلُ عِمْرَانَ (علیه السلام) الْمُؤْمِنُونَ مِنْ آلِ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ آلِ عِمْرَانَ (علیه السلام) وَ آلِ یس (علیه السلام) وَ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) بِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هُمُ الْمُؤْمِنُون وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه) منظور از آلابراهیم (علیه السلام) و آلعمران (علیه السلام)، مؤمنان از آلابراهیم (علیه السلام)، آلعمران، آلیس و آلمحمّد (علیهم السلام) هستند؛ به سبب سخن خدای عزّوجلّ: إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ و آنها همان مؤمنان هستند.