آیه لَتُبْلَوُنَّ في أَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ مِنَ الَّذينَ أَشْرَكُوا أَذىً كَثيراً وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ ذالِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ [186]
به يقين [همه‌ی شما] در اموال و جان‌هاى خود، آزمايش مى‌شويد! و از كسانى كه پيش از شما به آن‌ها كتاب آسمانى داده‌شده و از مشركان، سخنان آزاردهنده فراوان خواهيد شنيد. و اگر استقامت كنيد و تقوا پيشه سازيد، [شايسته‌تر است؛ زيرا] اين [استقامت و تقوا] از كارهاى مهمّ است.
الرّضا (علیه السلام)- أَنَّ عِلَّهًَْ الزَّکَاهًِْ مِنْ أَجْلِ قُوتِ الْفُقَرَاءِ وَ تَحْصِینِ أَمْوَالِ الْأَغْنِیَاءِ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ کَلَّفَ أَهْلَ الصِّحَّهًِْ الْقِیَامَ بِشَأْنِ أَهْلِ الزَّمَانَهًِْ وَ الْبَلْوَی کَمَا قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ فِی أَمْوَالِکُمْ إِخْرَاجُ الزَّکَاهًِْ وَ فِی أَنْفُسِکُمْ تَوْطِینُ الْأَنْفُسِ عَلَی الصَّبْرِ مَعَ مَا فِی ذَلِکَ مِنْ أَدَاءِ شُکْرِ نِعَمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل.
امام رضا (علیه السلام) علّت وجوب زکات و سرّ آن این است که: «زکات قوّت و روزی فقراء بوده و اموال اغنیاء را حفظ و نگهداری می‌کند زیرا حقّ‌تعالی افراد صحیح و سالم را مکلّف نموده که به افراد زمین‌گیر و افتاده رسیدگی کرده و به امور آن‌ها قیام کنند چنانچه خدای عزّوجلّ فرموده است: لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ؛ حق تعالی شما را در اموال و نفوستان آزمایش می‌کند مقصود این است که در اموالتان زکات را باید خارج کنید و در نفوستان آزمایش این است که: «نفس را بر صبرنمودن آماده کنید و شکر نعمت‌های الهی را اداء کنید».
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ مَلَکَیْنِ هَبَطَا مِنَ السَّمَاءِ فَالْتَقَیَا فِی الْهَوَاءِ فَقَالَ أَحَدُهُمَا لِصَاحِبِهِ: فِیمَ هَبَطْتَ؟ قَالَ: بَعَثَنِیَ اللَّهُ إِلَی بَحْرِ أَیْلَهًَْ أَحُشُّ سَمَکَهًًْ إِلَی جَبَّارٍ مِنَ الْجَبَابِرَهًِْ تَشَهَّی عَلَیْهِ سَمَکَهًًْ فِی ذَلِکَ الْبَحْرِ فَأَمَرَنِی أَحُشُّ إِلَی الصَّیَّادِ سَمَکَ ذَلِکَ الْبَحْرِ حَتَّی یَأْخُذَهَا لَهُ لِیَبْلُغَ اللَّهُ بِالْکَافِرِ غَایَهًَْ مُنَاهُ فِی کُفْرِهِ وَ قَالَ الْآخَرُ: فَفِیمَ بُعِثْتَ أَنْتَ؟ فَقَالَ: بَعَثَنِیَ اللَّهُ فِی أَعْجَبَ مِنَ الَّذِی بَعَثَکَ فِیهِ بَعَثَنِی إِلَی عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْمُجْتَهِدِ الْمَعْرُوفِ دُعَاؤُهُ وَ صَلَاتُهُ فِی السَّمَاءِ لِأُکْفِئَ قِدْرَهُ الَّتِی طَبَخَهَا لِإِفْطَارِهِ لِیَبْلُغَ اللَّهُ بِالْمُؤْمِنِ الْغَایَهًَْ فِی اخْتِبَارِ إِیمَانِه.
امام باقر (علیه السلام) دو فرشته از آسمان پایین می‌آمدند و در هوا با هم برخورد کردند یکی از آن‌ها گفت: «برای چه به‌طرف زمین می‌روی»؟ گفت: «خداوند به من امر کرده است تا به کنار دریای ایله بروم و یک ماهی را برای یکی از جبّاران به‌طرف ساحل سوق دهم. یکی از جبّاران می‌خواهد یک ماهی بخورد و صیّادی را فرستاده تا برای او ماهی صید کند من مأمور هستم که ماهی مورد نظر او را به دام صیّاد هدایت کنم تا آن را صید کند و برای آن جبّار ببرد و آن جبّار سرکش به این آرزوی خود هم برسد و از آن ماهی بخورد. آن فرشته‌ی دیگر از رفیقش پرسید: «شما برای چه به‌طرف زمین می‌روید»؟ گفت: «داستان من از این شگفت‌انگیزتر است یکی از مؤمنان که همیشه روزه می‌گیرد و نماز می‌گذارد و با صدای خوشی که معروف همه هست دعا می‌خواند مرا فرستاده تا دیگ غذای او را که اکنون درحال پختن است و می‌خواهد با آن افطار کند بر زمین بریزم تا مؤمن بهتر از آزمایش درآید».
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا أَذیً کَثِیراً أُنْزِلَتْ فِی رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) وَ أَهْلِ بَیْتِهِ خَاصَّهًْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا أَذیً کَثِیراً فقط درباره‌ی پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل‌بیت (علیهم السلام) او نازل شد.
الصّادق (علیه السلام)- لَوْ أَنَّ مُؤْمِناً تَنَاوَلَ شَجَرَهًًْ مِنَ الْأَرْضِ أَوْ کَفّاً مِنْ تُرَابٍ لَبَعَثَ اللَّهُ تَعَالَی إِلَیْهِ مَنْ یُنَازِعُهُ فِیهِ وَ ذَلِکَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَمْ یَجْعَلْ لِلْمُؤْمِنِ فِی دَوْلَهًِْ الْبَاطِلِ نَصِیباً وَ قَالَ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَ الْمُؤْمِنِ عَلَی أَنْ لَا یُقْبَلَ قَوْلُهُ وَ لَا یُصَدَّقَ حَدِیثُهُ وَ لَا یَنْتَصِفَ مِنْ عَدُوِّهِ وَ لَا یَشْفِیَ غَیْظَهُ إِلَّا بِفَضِیحَهًِْ نَفْسِهِ.
امام صادق (علیه السلام) اگر مؤمن درختی را از من بگیرد یا مشتی از خاک بردارد خداوند متعال کسی را نزد او می‌فرستد که با او در این کاری که کرده منازعه نماید و این به خاطر آن است که مؤمن در دولت باطل نصیبی ندارد. خداوند متعال از مؤمن پیمان‌گرفته که قولش پذیرفته نشود و حدیثش تصدیق نگردد و حقّش از دشمنش گرفته نشود و غیظش فروننشیند مگر به رسواشدن آن شخص».
السّجّاد (علیه السلام)- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ قَالَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) لَوَدِدْتُ أَنَّهُ أُذِنَ لِی فَکَلَّمْتُ النَّاسَ ثَلَاثاً ثُمَّ صَنَعَ اللَّهُ بِی مَا أَحَبَّ قَالَ بِیَدِهِ عَلَی صَدْرِهِ ثُمَّ قَالَ وَ لَکِنَّهَا عَزْمَهًٌْ مِنَ اللَّهِ أَنْ نَصْبِرَ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا أَذیً کَثِیراً وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ وَ أَقْبَلَ یَرْفَعُ یَدَهُ وَ یَضَعُهَا عَلَی صَدْرِه.
امام سجّاد (علیه السلام) کابلی گوید: امام سجّاد (علیه السلام) فرمود: «دوست داشتم که به من اجازه داده می‌شد سه‌بار با مردم سخن می‌گفتم بعد از این هرچه خدا می‌خواست پیش می‌آمد و در این هنگام با دست خود به سینه‌اش اشاره کردند و بعد فرمود: «خیر بهتر است در اینجا صبر کنیم». سپس این آیه‌ی شریفه را تلاوت فرمود: وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا أَذیً کَثِیراً وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُور و بعد از این دست خود را بلند کرد و روی سینه‌اش گذاشت.
السّجّاد (علیه السلام)- مَا أُصِیبَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بِمُصِیبَهًٍْ إِلَّا صَلَّی فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ أَلْفَ رَکْعَهًٍْ وَ تَصَدَّقَ عَلَی سِتِّینَ مِسْکِیناً وَ صَامَ ثَلَاثَهًَْ أَیَّامٍ وَ قَالَ لِأَوْلَادِهِ إِذَا أُصِبْتُمْ بِمُصِیبَهًٍْ فَافْعَلُوا بِمِثْلِ مَا أَفْعَلُ فَإِنِّی رَأَیْتُ رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) هَکَذَا یَفْعَلُ فَاتَّبِعُوا أَثَرَ نَبِیِّکُمْ وَ لَا تُخَالِفُوهُ فَیُخَالِفَ اللَّهُ بِکُمْ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ وَ لَمَنْ صَبَرَ وَ غَفَرَ فَإِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُور.
امام سجّاد (علیه السلام) امیرمؤمنان (علیه السلام) به مصیبتی دچار نشد جز آنکه در آن روز هزار رکعت نماز می‌گذاشت و بر شصت مسکین صدقه می‌داد و سه‌روز هم روزه می‌گرفت و به فرزندان خود فرمود: «هرگاه به مصیبتی دچار شدید همین‌گونه که من عمل کردم عمل کنید، زیرا رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) را دیدم که چنین می‌کرد. پس از میراث پیامبرتان (صلی الله علیه و آله) پیروی کنید و مخالفت نورزید که خدا هم با شما مخالفت خواهد کرد خدای متعال فرموده است: امّا کسانی که شکیبایی و عفو کنند، این از کارهای پرارزش است!. (شوری/۴۳)
السّجّاد (علیه السلام)- أما حَقُّ السَّائِلِ فَإِعْطَاؤُهُ إِذَا تَیَقَّنْتَ صِدْقَهُ وَ قَدَرْتَ عَلَی سَدِّ حَاجَتِهِ وَ الدُّعَاءُ لَهُ فِیمَا نَزَلَ بِهِ وَ الْمُعَاوَنَهًُْ لَهُ عَلَی طَلِبَتِهِ وَ إِنْ شَکَکْتَ فِی صِدْقِهِ وَ سَبَقَتْ إِلَیْهِ التُّهَمَهًُْ لَهُ وَ لَمْ تَعْزِمْ عَلَی ذَلِکَ لَمْ تَأْمَنْ أَنْ یَکُونَ مِنْ کَیْدِ الشَّیْطَانِ أَرَادَ أَنْ یَصُدَّکَ عَنْ حَظِّکَ وَ یَحُولَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ التَّقَرُّبِ إِلَی رَبِّکَ فَتَرَکْتَهُ بِسَتْرِهِ وَ رَدَدْتَهُ رَدّاً جَمِیلًا وَ إِنْ غَلَبْتَ نَفْسَکَ فِی أَمْرِهِ وَ أَعْطَیْتَهُ عَلَی مَا عَرَضَ فِی نَفْسِکَ مِنْهُ فَإِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ.
امام سجّاد (علیه السلام) حقّ سائل (درخواست‌کننده) آن است که هرگاه به راستگویی او یقین کردی و توانستی نیازش را برآوری به او عطا کنی و در مورد گرفتاری او دعا کنی و او را بر خواسته‌اش یاری کنی و اگر در راست‌بودن گفتارش شک کردی و به دروغ‌گویی متّهم بود و نخواستی به او عطا کنی و ایمن نیستی که از مکر و حیله شیطان باشد که می‌خواهد تو را از بهره‌ات منع کند و بین تو و بین تقرّب به پروردگارت جدایی افکند؛ پس با مخفی‌کردن آن اتّهام او را ترک می‌کنی و به زیبایی ردّش می‌کنی و اگر در مورد کار او بر نفست غلبه کردی و بر خلاف آنچه درباره‌ی او در نفست عارض شده به او عطا کردی، زیرا این از کارهای مهم است.