آیه ۹۷ - سوره آل‌عمران

آیه فيهِ آياتٌ بَيِّناتٌ مَقامُ إِبْراهيمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً وَ لِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمينَ [97]

در آن، نشانه‌هاى روشن، [از جمله] مقام ابراهيم است؛ و هركس داخل آن [حرم] شود، در امان خواهد بود و براى خدا بر مردم [واجب] است كه آهنگ خانه‌ی [او] كنند، آن‌ها كه توانايى رفتن به‌سوى آن دارند. و هركس كفر ورزد [و حجّ را ترك كند، به خود زيان رسانده]، و خداوند از همه‌ی جهانيان، بى‌نياز است.

در آن، نشانه‌های روشن است

۱ -۱
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ الْآیَاتُ وَ نَحْنُ الْبَیِّنَاتُ.

امام صادق (علیه السلام) آیات ما هستیم و بینات؛ [نیز] ما هستیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۶
بحرالعرفان، ج۳، ص۷

مقام ابراهیم

۲ -۱
(آل‌عمران/ ۹۷)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- مَقامُ إِبْراهِیمَ یَعْنِی نِدَاءَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) عَلَی الْمَقَامِ بِالْحَجِّ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) مَقامُ إِبْراهِیمَ منظور ندا ندادن ابراهیم (علیه السلام) برای حجّ روی مقام است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۶
بحارالأنوار، ج۱۲، ص۱۱۶/ القمی، ج۲، ص۸۳/ مستدرک الوسایل، ج۹، ص۱۹۵
۲ -۲
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ بُرَیْدٍ الْعِجْلِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) کَیْفَ صَارَ النَّاسُ یَسْتَلِمُونَ الْحَجَرَ وَ الرُّکْنَ الْیَمَانِیَّ وَ لَا یَسْتَلِمُونَ الرُّکْنَیْنِ الْآخَرَیْنِ؟ قَالَ: إِنَّ الْحَجَرَ الْأَسْوَدَ وَ الرُّکْنَ الْیَمَانِیَّ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ وَ إِنَّمَا أَمَرَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْ یُسْتَلَمَ مَا عَنْ یَمِینِ عَرْشِهِ. قُلْتُ: فَکَیْفَ صَارَ مَقَامُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) عَنْ یَسَارِهِ؟ قَالَ: لِأَنَّ لِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) مَقَاماً فِی الْقِیَامَهًِْ وَ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) مَقَاماً فَمَقَامُ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) عَنْ یَمِینِ عَرْشِ رَبِّنَا عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ مَقَامُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) عَنْ شِمَالِ عَرْشِهِ فَمَقَامُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فِی مَقَامِهِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ عَرْشُ رَبِّنَا مُقْبِلٌ غَیْرُ مُدْبِر.

امام صادق (علیه السلام) بریدعجلی گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «چگونه مردم حجرالأسود و رکن یمانی را می‌بوسند و دو رکن دیگر را نمی‌بوسند»؟ فرمود: «چون حجرالأسود و رکن یمانی در سمت راست عرش هستند و همانا خداوند تبارک‌وتعالی فرموده است: «تا آنچه در راست عرش است، بوسیده شود». گفتم: «چگونه مقام ابراهیم (علیه السلام) در سمت چپش افتاده است»؟ فرمود: «چون ابراهیم (علیه السلام) در قیامت مقامی دارد و محمّد (صلی الله علیه و آله) هم مقامی و مقام محمّد (صلی الله علیه و آله) در راست عرش است و مقام ابراهیم (علیه السلام) در چپ آن و مقام ابراهیم (علیه السلام) مقام او در قیامت است و عرش پروردگار رو به پیش، نه رو به پس است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۶
بحارالأنوار، ج۵۷، ص۱۰

هرکس داخل آن [حرم] شود، در امان خواهد بود

۳ -۱
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ الْخَالِقِ الصَّیْقَلِ قَال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً فَقَالَ لَقَدْ سَأَلْتَنِی عَنْ شَیْءٍ مَا سَأَلَنِی أَحَدٌ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ قَالَ مَنْ أَمَّ هَذَا الْبَیْتَ وَ هُوَ یَعْلَمُ أَنَّهُ الْبَیْتُ الَّذِی أَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ وَ عَرَفَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ حَقَّ مَعْرِفَتِنَا کَانَ آمِناً فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ.

امام صادق (علیه السلام) از عبدالخالق‌صیقل گوید: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی این سخن خدای عزّوجلّ: وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً سؤال کردم. فرمود: «درباره‌ی چیزی از من سؤال کردی که کسی از من نپرسیده مگر کسی که خدا خواسته باشد. کسی که این خانه را قصد کند، درحالی‌که می‌داند این خانه‌ای است که خدای عزّوجلّ به آن امر کرده است و ما اهل‌بیت (علیهم السلام) را آن‌گونه که حقّ شناخت ماست بشناسد، در دنیا و آخرت در امان است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۶
الکافی، ج۴، ص۵۴۵/ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۰۵/ تهذیب الأحکام، ج۵، ص۴۵۲/ العیاشی، ج۱، ص۱۸۹/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۱، ص۹۸/ مستدرک الوسایل، ج۸، ص۳۸/ نورالثقلین
۳ -۲
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ قَالَ: جُعِلْتُ فِدَاکَ قَوْلُ اللَّهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ إِبْراهِیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً وَ قَدْ یَدْخُلُهُ الْمُرْجِئُ وَ الْقَدَرِیُّ وَ الْحَرُورِیُّ وَ الزِّنْدِیقُ الَّذِی لَا یُؤْمِنُ بِاللَّهِ قَالَ لَا وَ لَا کَرَامَهًَْ قُلْتُ فَمَهْ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ مَنْ دَخَلَهُ وَ هُوَ عَارِفٌ کَمَا هُوَ عَارِفٌ لَهُ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ وَ کُفِیَ هَمَّ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ.

امام صادق (علیه السلام) علی‌بن‌عبدالعزیز گوید: [به امام صادق (علیه السلام)] عرض کردم: «جانم به فدایت! سخن خداوند متعال: آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ إِبْراهِیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ درحالی‌که گاهی مرجئه و قدری و حروری و زندیق که به خدا ایمان ندارند در آن [ها] داخل می‌شود. آیا این‌ها هم دارای کرامت ورود در خانه‌ی خدا و در امان خواهند بود»؟ فرمود: «نه! این داخل‌شدن در خانه‌ی خدا کرامت برای آن‌ها نیست». عرض کردم: «فدایتان شوم! پس چه کسی دارای این کرامت است»؟ فرمود: «کسی که داخل خانه‌ی خدا شود و همچنان‌که آن را می‌شناسد حقّ ما را بشناسد، از گناهانش خارج شود و غم و اندوه دنیا و آخرت از او برطرف شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۸
بحارالأنوار، ج۹۶، ص۳۶۹/ العیاشی، ج۱، ص۱۸۹/ العیاشی، ج۱، ص۱۹۰/ مستدرک الوسایل، ج۹، ص۳۵۹/ نورالثقلین
۳ -۳
(آل‌عمران/ ۹۷)

الباقر (علیه السلام)- أَنَّ مَعْنَاهُ مَنْ دَخَلَهُ عَارِفاً بِجَمِیعِ مَا أَوْجَبَهُ اللَّهُ عَلَیْهِ کَانَ آمِناً فِی الْآخِرَهًِْ مِنَ الْعِقَابِ الدَّائِمِ.

امام باقر (علیه السلام) این است که هرکس در خانه‌ی خدا داخل شود درحالی‌که به همه‌ی آنچه که خداوند بر او واجب نموده عارف است، در آخرت از عقاب دایمی در امان باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۸
بحرالعرفان، ج۴، ص۲۰
۳ -۴
(آل‌عمران/ ۹۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَثَلُکُمْ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) مَثَلُ بَیْتِ اللَّهِ الْحَرَامِ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً فَمَنْ أَحَبَّکُمْ وَ وَالاکُمْ کَانَ آمِناً مِنْ عَذَابِ النَّارِ وَ مَنْ أَبْغَضَکُمْ أُلْقِیَ فِی النَّار.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) ای علی (علیه السلام)! مَثَل شما در میان مردم مثل بیت‌الله‌الحرام است که هرکس در آن داخل شود در امان باشد؛ پس هرکس شما را دوست بدارد و ولایت شما را بپذیرد از عذاب آتش ایمن باشد و هرکه با شما دشمنی کند، در آتش انداخته شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۸
خصایص الأیمهًْ (ص۷۷
۳ -۵
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ شُعَیْبِ بْنِ أَنَسٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ أبو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) لأبی حنیفهًْ: یَا أَبَاحَنِیفَهًَْ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ قَالَ الْکَعْبَهًُْ قَالَ أَ فَتَعْلَمُ أَنَّ الْحَجَّاجَ بْنَ یُوسُفَ حِینَ وَضَعَ الْمَنْجَنِیقَ عَلَی ابْنِ الزُّبَیْرِ فِی الْکَعْبَهًِْ فَقَتَلَهُ کَانَ آمِناً فِیهَا قَالَ فَسَکَتَ ... و قَنَّعَ رَأْسَهُ وَ خَرَجَ وَ هُوَ یَقُولُ أَعْلَمُ النَّاسِ وَ لَمْ نَرَهُ عِنْدَ عَالِمٍ فَقَالَ أَبُوبَکْرٍ الْحَضْرَمِیُّ جُعِلْتُ فِدَاکَ الْجَوَابُ فِی الْمَسْأَلَتَیْنِ الْأَوَّلَتَیْنِ فَقَالَ یَا أَبَابَکْرٍ سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ فَقَالَ مَعَ قَائِمِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ أما قَوْلُهُ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً فَمَنْ بَایَعَهُ وَ دَخَلَ مَعَهُ وَ مَسَحَ عَلَی یَدِهِ وَ دَخَلَ فِی عَقْدِ أَصْحَابِهِ کَانَ آمِناً.

امام صادق (علیه السلام) شعیب‌بن‌انس از بعضی از اصحاب امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند که [گفته‌اند]: امام صادق (علیه السلام) به ابوحنیفه فرمود: «ای اباحنیفه! از سخن خدای عزّوجلّ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ به من خبر بده که آن کجای زمین است»؟ گفت: «کعبه»! فرمود: «می‌دانی که حجّاج‌بن‌یوسف منجنیق را در کعبه بر ابن‌زبیر بست و او را کشت؛ آیا ابن‌زبیر در کعبه در امان بود»؟ پس [ابوحنیفه] ساکت شد ... و سرش را پوشاند و بیرون رفت می‌گفت: «داناترین مردم است درحالی‌که او را نزد عالمی ندیده‌ایم». ابوبکر حضرمی عرض کرد: «فدایت شوم پاسخ دو مسأله‌ی اوّل چیست»؟ فرمود: «ای ابابکر! شب‌ها و روزها در این آبادی‌ها با ایمنی [کامل] سفر کنید! یعنی همراه قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ما اهل‌بیت (علیهم السلام) با ایمنی سفر کنید و امّا سخن خدا وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ پس هرکس با او بیعت کند و همراه او داخل خانه‌ی خدا شود و دست او را بفشارد و در زمره‌ی یاران او درآید، در امان است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۸
بحارالأنوار، ج۲، ص۲۹۴/ علل الشرایع، ج۱، ص۸۹/ نورالثقلین/ بحارالأنوار، ج۲، ص۲۸۷/ بحارالأنوار، ج۱۰، ص۲۱۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۳۶/ الاحتجاج، ج۲، ص۳۶۰/ الصراط المستقیم، ج۳، ص۲۱۱/ المناقب، ج۴، ص۲۵۲
۳ -۶
(آل‌عمران/ ۹۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَقُولُ فِی حَقِّ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ جَعَلْتُهُ الْعَلَمَ الْهَادِیَ مِنَ الضَّلَالَهًِْ وَ بَابِیَ الَّذِی أُوتَی مِنْهُ وَ بَیْتِیَ الَّذِی مَنْ دَخَلَهُ کَانَ آمِناً مِنْ نَارِی.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی علی (علیه السلام) می‌فرماید: «او را علامت و نشانه‌ی هدایت از گمراهی به حق قرار دادم و او درِ [رحمت] من است که به‌وسیله‌ی او از آن عطا می‌کنم و او خانه‌ی من است که هرکس وارد آن شود از آتش من در امان است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۸
بحارالأنوار، ج۳۸، ص۹۸/ نورالثقلین
۳ -۷
(آل‌عمران/ ۹۷)

الباقر (علیه السلام)- إِنَّ امیرالمؤمنین (علیه السلام) فِی بَابٍ وَ مَنْزِلٍ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً وَ مَنْ خَرَجَ مِنْهُ کَانَ کَافِراً.

امام باقر (علیه السلام) حضرت امیر (علیه السلام) در یک درب و یک منزلی است که هرکس داخل آن شود در امان خواهد بود و کسی که از آن خارج شود، کافر است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۸۸
بحارالأنوار، ج۴۳، ص۳۵۰/ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۱۴
۳ -۸
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ الْبَیْتُ الْمَعْمُورُ الَّذِی مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً.

امام صادق (علیه السلام) ماییم بیت‌المعمور که هرکه در آن درآمد، آسود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۰
بحارالأنوار، ج۵۶، ص۱۹۶
۳ -۹
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً الْبَیْتَ عَنَی أَمِ الْحَرَمَ قَالَ مَنْ دَخَلَ الْحَرَمَ مِنَ النَّاسِ مُسْتَجِیراً بِهِ فَهُوَ آمِنٌ مِنْ سَخَطِ اللَّهِ وَ مَنْ دَخَلَهُ مِنَ الْوَحْشِ وَ الطَّیْرِ کَانَ آمِناً مِنْ أَنْ یُهَاجَ أَوْ یُؤْذَی حَتَّی یَخْرُجَ مِنَ الْحَرَمِ.

امام صادق (علیه السلام) عبدالله‌بن‌سنان گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «هرکس وارد آنجا شود از هرگونه تعرّضی در امان خواهد بود خداوند عزّوجلّ از این آیه‌ی قرآن، خانه‌ی کعبه را، یا حرم مکّه را منظور کرده است»؟ ابوعبداللَّه گفت: «هر بشری به حرم خدا درآید و در آنجا پناه بگیرد از خشم خدا در امان خواهد بود و هر حیوان وحشی و یا پرنده‌ی آسمانی به حرم خدا درآید در امان خواهد بود که او را رم ندهند و آزار نکنند تا آن هنگام که از حرم خدا بیرون شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۰
الکافی، ج۴، ص۲۲۶/ تهذیب الأحکام، ج۵، ص۴۴۹/ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۱/ بحارالأنوار، ج۹۶، ص۷۴/ العیاشی، ج۱، ص۱۸۹/ فقه القرآن، ج۱، ص۳۲۳/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۲۲۳/مستدرک الوسایل، ج۹، ص۳۲۹/ نورالثقلین
۳ -۱۰
(آل‌عمران/ ۹۷)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِهِ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً قَالَ یَأْمَنُ فِیهِ کُلُّ خَائِفٍ مَا لَمْ یَکُنْ عَلَیْهِ حَدٌّ مِنْ حُدُودِ اللَّهِ یَنْبَغِی أَنْ یُؤْخَذَ بِهِ قُلْتُ فَیَأْمَنُ فِیهِ مَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ سَعَی فِی الْأَرْضِ فَسَاداً قَالَ هُوَ مِثْلُ مَنْ یَکُرُّ فِی الطَّرِیقِ فَیَأْخُذُ الشَّاهًَْ وَ الشَّیْءَ فَیَصْنَعُ بِهِ الْإِمَامُ مَا شَاءَ.

امام باقر (علیه السلام) محمّدبن‌مسلم گفت: «از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه‌ی وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً پرسیدم»؟ فرمود: «هرکس که می‌ترسد، در آن در امان است تا زمانی‌که حدی از حدود الهی که به‌وسیله‌ی آن باید کیفر داده شود بر او نباشد». عرض کردم: «پس کسی که با خدا و رسولش بجنگد و برای فساد در زمین بکوشد در آن در امان است»؟ فرمود: «او مانند کسی است که در جادّه‌های بیرون از آبادی تاخت و تاز می‌کند و گوسفندان و چیزهای دیگر را از مردم می‌گیرد؛ پس امام (علیه السلام) با او آنچه بخواهد می‌کند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۰
وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۲۲۹/ بحارالأنوار، ج۹۶، ص۷۴/ العیاشی، ج۱، ص۱۸۸/ نورالثقلین
۳ -۱۱
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَهًَْ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً قَالَ إِنْ سَرَقَ سَارِقٌ بِغَیْرِ مَکَّهًَْ أَوْ جَنَی جِنَایَهًًْ عَلَی نَفْسِهِ فَفَرَّ إِلَی مَکَّهًَْ لَمْ یُؤْخَذْ مَا دَامَ فِی الْحَرَمِ حَتَّی یَخْرُجَ مِنْهُ وَ لَکِنْ یُمْنَعُ مِنَ السُّوقِ وَ لَا یُبَایَعُ وَ لَا یُجَالَسُ حَتَّی یَخْرُجَ مِنْهُ فَیُؤْخَذَ وَ إِنْ أَحْدَثَ فِی الْحَرَمِ ذَلِکَ الْحَدَثَ أُخِذَ فِیهِ.

امام صادق (علیه السلام) علی‌بن‌حمزه گوید: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدای عزّوجلّ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ از پرسیدم. فرمود: «اگر دزدی در غیر مکّه دزدی کرد یا نسبت به خودش جنایتی مرتکب شد و به‌سوی مکّه فرار کرد تا زمانی‌که در حرم است دستگیر نمی‌شود تا از آن خارج شود ولی از بازار منع می‌شود و با او خرید و فروش نمی‌شود و با او نشست و برخاست نمی‌شود تا از حرم خارج و دستگیر شود و اگر آن گناه را در حرم انجام دهد در همان‌جا دستگیر شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۰
الکافی، ج۴، ص۲۲۷/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۲۲۶/ نورالثقلین
۳ -۱۲
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْمُثَنَّی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) وَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً قَالَ إِذَا أَحْدَثَ السَّارِقُ فِی غَیْرِ الْحَرَمِ ثُمَّ دَخَلَ الْحَرَمَ لَمْ یَنْبَغِ لِأَحَدٍ أَنْ یَأْخُذَهُ وَ لَکِنْ یُمْنَعُ مِنَ السُّوقِ وَ لَا یُبَاعُ وَ لَا یُکَلَّمُ فَإِنَّهُ إِذَا فُعِلَ ذَلِکَ بِهِ أَوْشَکَ أَنْ یَخْرُجَ فَیُؤْخَذَ وَ إِذَا أُخِذَ أُقِیمَ عَلَیْهِ الْحَدُّ فَإِنْ أَحْدَثَ فِی الْحَرَمِ أُخِذَ وَ أُقِیمَ عَلَیْهِ الْحَدُّ فِی الْحَرَمِ لِأَنَّهُ مَنْ جَنَی فِی الْحَرَمِ أُقِیمَ عَلَیْهِ الْحَدُّ فِی الْحَرَمِ.

امام صادق (علیه السلام) مثنّی گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدای عزّوجلّ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ سؤال‌کردم. فرمود: «اگر دزد در غیر حرم دزدی کرد و سپس وارد حرم شد برای هیچ‌کس سزاوار نیست که او را دستگیر کند ولیکن از بازار منع می‌شود و با او معامله نمی‌شود و با او سخن گفته نمی‌شود؛ چون هنگامی‌که این برخورد با او انجام شود به‌زودی از حرم بیرون می‌رود و دستگیر می‌شود و هنگامی‌که دستگیر شد حد بر او جاری می‌شود و اگر آن عمل را در حرم انجام داد در حرم دستگیر می‌شود و حد بر او جاری می‌گردد؛ زیرا کسی که در حرم مرتکب جنایت شود حد در حرم بر او جاری می‌گردد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۰
بحارالأنوار، ج۹۶، ص۷۴/ العیاشی، ج۱، ص۱۸۹/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۲۲۸
۳ -۱۳
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً قَالَ إِذَا أَحْدَثَ الْعَبْدُ فِی غَیْرِ الْحَرَمِ جِنَایَهًًْ ثُمَّ فَرَّ إِلَی الْحَرَمِ لَمْ یَسَعْ لِأَحَدٍ أَنْ یَأْخُذَهُ فِی الْحَرَمِ وَ لَکِنْ یُمْنَعُ مِنَ السُّوقِ وَ لَا یُبَایَعُ وَ لَا یُطْعَمُ وَ لَا یُسْقَی وَ لَا یُکَلَّمُ فَإِنَّهُ إِذَا فُعِلَ ذَلِکَ بِهِ یُوشِکُ أَنْ یَخْرُجَ فَیُؤْخَذَ وَ إِذَا جَنَی فِی الْحَرَمِ جِنَایَهًًْ أُقِیمَ عَلَیْهِ الْحَدُّ فِی الْحَرَمِ لِأَنَّهُ لَمْ یَدَعْ لِلْحَرَمِ حُرْمَتَهُ.

امام صادق (علیه السلام) حلبی‌گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی این سخن خدای عزّوجلّ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ پرسیدم. فرمود: «هنگامی‌که بنده در غیر حرم مرتکب جنایتی شد سپس به‌سوی حرم گریخت کسی نمی‌تواند او را در حرم دستگیر کند ولیکن از بازار منع می‌شود و با او معامله نمی‌شود و به او غذا و آب داده نمی‌شود و با او سخن گفته نمی‌شود؛ چون هنگامی‌که این‌گونه با او برخورد شود به‌زودی از حرم خارج و دستگیر می‌شود و هنگامی‌که در حرم مرتکب جنایتی شود در حرم حد بر او جاری می‌گردد؛ چراکه او خودش برای حرم حرمت نگذاشته است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۰
الکافی، ج۴، ص۲۲۶/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۲۲۶/ بحارالأنوار، ج۹۶، ص۷۵/ العیاشی، ج۱، ص۱۸۹/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۲۳۰/ نورالثقلین/ القمی، ج۱، ص۱۰۶
۳ -۱۴
(آل‌عمران/ ۹۷)

الباقر (علیه السلام)- مَنْ وَجَبَ عَلَیْهِ الْحَدُّ فَلَاذَ بِالْحَرَمِ لَا یُبَایَعُ وَ لَا یُشَارَی وَ لَا یُعَامَلُ حَتَّی یَخْرُجَ مِنَ الْحَرَمِ فَیُقَامَ عَلَیْهِ الْحَدُّ.

امام باقر (علیه السلام) کسی که حد بر او واجب شود و به حرم پناهنده شود با او خرید و فروش نمی‌شود و با او معامله نمی‌شود تا از حرم خارج و حد بر او جاری شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۲
بحرالعرفان، ج۴، ص۲۰
۳ -۱۵
(آل‌عمران/ ۹۷)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال: سَأَلْتُهُ عَنْ خَائِنٍ یَدْخُلُ الْحَرَمَ قَالَ لَا یُؤْخَذُ وَ لَا یُمَسُّ لِأَنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً.

امام باقر (علیه السلام) محمّدبن‌مسلم گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی خیانتکاری که وارد حرم شود سؤال کردم. فرمود: «کیفر نمی‌شود و عذاب نمی‌شود؛ زیرا خداوند می‌فرماید: وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۲
بحارالأنوار، ج۹۶، ص۷۴
۳ -۱۶
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سَمَاعَهًَْ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ لِی عَلَیْهِ مَالٌ فَغَابَ عَنِّی زَمَاناً فَرَأَیْتُهُ یَطُوفُ حَوْلَ الْکَعْبَهًِْ أَ فَأَتَقَاضَاهُ مَالِی قَالَ لَا لَا تُسَلِّمْ عَلَیْهِ وَ لَا تُرَوِّعْهُ حَتَّی یَخْرُجَ مِنَ الْحَرَمِ.

امام صادق (علیه السلام) سماعه‌بن‌مِهران گوید از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «من از مردی طلبکارم و مدّتی است که او را ندیده‌ام. امسال او را دیدم که دور خانه‌ی کعبه طواف می‌کند؛ آیا می‌توانم حقّ خود را از او مطالبه کنم»؟ امام صادق (علیه السلام) فرمود: «نه حتّی بر او سلام مکن او را به هراس میفکن. صبر کن تا موقعی که از حرم خارج شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۲
نورالثقلین
۳ -۱۷
(آل‌عمران/ ۹۷)

الصّادق (علیه السلام)- سَأَلَ مُعَاوِیَهًُْ بْنُ عَمَّارٍ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنْ طَیْرٍ أَهْلِیٍّ أَقْبَلَ فَدَخَلَ الْحَرَمَ فَقَالَ لَا یُؤْخَذُ وَ لَا یُمَسُّ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً.

امام صادق (علیه السلام) معاویهًْ‌بن‌عمّار از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی پرنده‌ای اهلی که به آن سو روی آورد تا به حرم داخل شود سؤال کرد. و امام (علیه السلام) فرمود: «چنین پرنده‌ای دستگیر نمی‌شود و دست بر آن آسوده نمی‌گردد چراکه خدای عزّوجلّ می‌گوید: وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۹۲
من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۶۲/ تهذیب الأحکام، ج۵، ص۳۴۸/ بحارالأنوار، ج۹۶، ص۱۵۲/ علل الشرایع، ج۲، ص۴۵۱/ المقنعهًْ، ص۴۴۷/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۳۳/ العیاشی، ج۱، ص۱۸۸/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۳، ص۲۲۹/ نورالثقلین
بیشتر