آیه ۳۲ - سوره آل‌عمران

آیه قُلْ أَطيعُوا اللهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللهَ لا يُحِبُّ الْكافِرينَ [32]

بگو: «از خدا و پيامبر، اطاعت كنيد؛ و اگر سرپيچى ‌كنيد، خداوند كافران را دوست نمى‌آرد».

۱
(آل‌عمران/ ۳۲)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ یُحِبُّهُ فَلْیَعْمَلْ بِطَاعَهًِْ اللَّهِ وَ لْیَتَّبِعْنَا أَ لَمْ یَسْمَعْ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللَّهِ لَا یُطِیعُ اللَّهَ عَبْدٌ أَبَداً إِلَّا أَدْخَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی طَاعَتِهِ اتِّبَاعَنَا وَ لَا وَ اللَّهِ لَا یَتَّبِعُنَا عَبْدٌ أَبَداً إِلَّا أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ لَا وَ اللَّهِ لَا یَدَعُ أَحَدٌ اتِّبَاعَنَا أَبَداً إِلَّا أَبْغَضَنَا وَ لَا وَ اللَّهِ لَا یُبْغِضُنَا أَحَدٌ أَبَداً إِلَّا عَصَی اللَّهَ وَ مَنْ مَاتَ عَاصِیاً لِلَّهِ أَخْزَاهُ اللَّهُ وَ أَکَبَّهُ عَلَی وَجْهِهِ فِی النَّارِ.

امام صادق (علیه السلام) هرکس بخواهد بداند که خداوند او را دوست دارد باید به طاعت خدا عمل کند و از ما پیروی کند. آیا گفتار خداوند عزّوجلّ را درباره‌ی پیامبرش (صلی الله علیه و آله) نشنیده‌اید که می‌فرماید: به خدا قسم! هیچ بنده‌ای هرگز از خداوند اطاعت نمی‌کند، مگر اینکه خداوند با اطاعت از ما او را در اطاعت خود داخل گرداند. به خدا قسم هرگز بنده‌ای از ما پیروی نخواهد کرد، مگر اینکه خداوند او را دوست بدارد و به خدا قسم! هیچ بنده‌ای دست از اطاعت ما برنمی‌دارد مگر اینکه با ما دشمن باشد و به خدا قسم! که هیچ بنده‌ای با ما دشمنی نمی‌کند مگر اینکه از خداوند سرپیچی کند. و هرکس در حالت نافرمانی از خدا بمیرد خداوند او را خوار می‌سازد و او را سرنگون خواهد کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۶
الکافی، ج۸، ص۱۳/ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۲۳/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(آل‌عمران/ ۳۲)

الباقر (علیه السلام)- قَالَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِی التَّحْرِیضِ عَلَی اتَّبَاعِ رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) وَ التَّرْغِیبِ فِی تَصْدِیقِهِ وَ الْقَبُولِ بِدَعْوَتِهِ قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ فَاتِّبَاعُهُ (صلی الله علیه و آله) مَحَبَّهًُْ اللَّهِ وَ رِضَاهُ غُفْرَانُ الذُّنُوبِ وَ کَمَالُ الْفَوْزِ وَ وُجُوبُ الْجَنَّهًِْ وَ فِی التَّوَلِّی عَنْهُ وَ الْإِعْرَاضِ مُحَادَّهًُْ اللَّهِ وَ غَضَبُهُ وَ سَخَطُهُ وَ الْبُعْدُ مِنْهُ مُسْکِنُ النَّار.

امام باقر (علیه السلام) خداوند تبارک‌وتعالی فرموده است: «در مقام تشویق بر پیروی او و ترغیب به تصدیق و قبول دعوتش بگو: قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ الله فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ الله وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ بنابراین پیروی از رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) دوستی خداست و خشنودی او آمرزش گناهان و کمال کامیابی و بایستی بهشت است. و در رو گردانیدن از او و اعراض‌کردن، کشمکش با خدا و خشم و قهر خدا و دوری از اوست که به دوزخ نشیمن دهد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۶
الکافی، ج۸، ص۲۵/ نورالثقلین؛ فیه: «تحریص» بدلٌ «تحریض» و «فی التولّی عنه ... مسکن النّار» محذوفٌ / البرهان
۳
(آل‌عمران/ ۳۲)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَ مَنِ ادَّعَی حُبَّنَا وَ هُوَ لَا یَعْمَلُ بِقَوْلِنَا فَلَیْسَ مِنَّا وَ لَا نَحْنُ مِنْهُ أَ مَا سَمِعُوا قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَی یَقُولُ مُخْبِراً عَنْ نَبِیِّه قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ.

امام علی (علیه السلام) به‌درستی‌که کسی که دوستی ما را ادّعا کند و به گفتار ما عمل نکند پس از ما نیست و ما از او نیستیم. آیا گفته‌ی حق تعالی را نشنیده‌اند که می‌فرماید درحالی‌که از پیغمبرش (صلی الله علیه و آله) خبر می‌دهد: قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ الله فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ الله وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۶
إرشادالقلوب، ج۱، ص۷۰
۴
(آل‌عمران/ ۳۲)

الصّادق (علیه السلام)- مَا أَحَبَّ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مَنْ عَصَاهُ ثُمَ تَمَثَّلَ فَقَالَ تَعْصِی الْإِلَهَ وَ أَنْتَ تُظْهِرُ حُبَّهُ هَذَا مُحَالٌ فِی الْفِعَالِ بَدِیعُ لَوْ کَانَ حُبُّکَ صَادِقاً لَأَطَعْتَهُ إِنَّ الْمُحِبَّ لِمَنْ یُحِبُّ مُطِیع.

امام صادق (علیه السلام) خدا را دوست نمی‌دارد آن که نافرمانیش می‌کند، سپس حضرت این شعر را سرود: خدا را معصیت می‌کنی درحالی‌که محبّت او را اظهار می‌کنی این در کردار او محال و شگفت‌آور است اگر دوستیت راست بود او را اطاعت می‌کردی زیرا هرکس آنکه را دوست می‌دارد اطاعتش می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۶
بحارالأنوار، ج۶۷، ص۱۵/ البرهان
۵
(آل‌عمران/ ۳۲)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فحب الله للعباد رحمهًْ منه لهم و حب العباد لله طاعتهم له.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) دوستی خدا برای بندگان رحمتی از جانب او برای آن‌هاست و دوستی بندگان برای خدا اطاعت آن‌ها از اوست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۶
القمی، ج۱، ص۱۰۰
۶
(آل‌عمران/ ۳۲)

الصّادق (علیه السلام)- بُنِیَ الدِّینُ عَلَی اتِّبَاعِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی وَ اتِّبَاعِ الْکِتَابِ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ وَ اتِّبَاعِ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) مِنْ أَوْلَادِهِ وَ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ فَاتِّبَاعُ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) یُورِثُ الْمَحَبَّهًَْ یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَ اتِّبَاعُ الْکِتَابِ یُورِثُ السَّعَادَهًَْ فَمَنِ اتَّبَعَ هُدایَ فَلا یَضِلُّ وَ لا یَشْقی وَ اتِّبَاعُ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) یُورِثُ الْجَنَّهًَْ.

امام صادق (علیه السلام) دین بر پیروی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) بنا شده است: قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ الله فَاتَّبِعُونِی و پیروی از کتاب خدا به دلیل این آیه است: و از نوری که با او نازل شده پیروی نمودند. (اعراف/۱۵۷) و پیروی از ائمّه (علیهم السلام) از اولاد پیامبر (صلی الله علیه و آله) به دلیل: و کسانی که به نیکی از آن‌ها پیروی کردند. (توبه/۱۰۰)، می‌باشد. پیروی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) موجب محبّت می‌شود: یُحْبِبْکُمُ الله و پیروی از قرآن موجب سعادت؛ هرکس از هدایت من پیروی کند، نه گمراه می‌شود، و نه در رنج خواهد بود! (طه/۱۲۳) پیروی از ائمّه (علیهم السلام) سبب بهشت می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۸
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۵۱
۷
(آل‌عمران/ ۳۲)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَفْصِ بْنِ غِیَاثٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَال قَال إِنِّی لَأَرْجُو النَّجَاهًَْ لِمَنْ عَرَفَ حَقَّنَا مِنْ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ إِلَّا لِأَحَدِ ثَلَاثَهًٍْ صَاحِبِ سُلْطَانٍ جَائِرٍ وَ صَاحِبِ هَوًی وَ الْفَاسِقِ الْمُعْلِنِ ثُمَّ تَلَا قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ ثُمَّ قَالَ یَا حَفْصُ الْحُبُّ أَفْضَلُ مِنَ الْخَوْفِ ثُمَّ قَالَ وَ اللَّهِ مَا أَحَبَّ اللَّهَ مَنْ أَحَبَّ الدُّنْیَا وَ وَالَی غَیْرَنَا وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا وَ أَحَبَّنَا فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی.

امام صادق (علیه السلام) حفض‌بن‌غیاث از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند، امام صادق (علیه السلام) فرمود: «به‌راستی من برای هر یک از افراد این امّت که حقّ ما را نشناخته‌اند امید نجات دارم جز برای سه کس: همنشین سلطان ستمگر، صاحب هوای نفس و فاسق آشکار، دوستی برتر از ترس است. به خدا سوگند! کسی که دنیا را دوست بدارد و دوستدار غیر از ما باشد خدا را دوست ندارد و هرکه حقّ ما را بشناسد و ما را دوست‌بدارد در واقع خدا را دوست می‌دارد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۸
الکافی، ج۸، ص۱۲۸/ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۲۴/ مجموعهًْ ورام، ج۲، ص۱۳۷/ البرهان؛ فیه: «ثم قال یا حفص ... احب الله تبارک و تعالی» محذوفٌ/ نورالثقلین
۸
(آل‌عمران/ ۳۲)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ النَّاسَ یَعْبُدُونَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی ثَلَاثَهًِْ أَوْجُهٍ فَطَبَقَهًٌْ یَعْبُدُونَهُ رَغْبَهًًْ فِی ثَوَابِهِ فَتِلْکَ عِبَادَهًُْ الْحُرَصَاءِ وَ هُوَ الطَّمَعُ وَ آخَرُونَ یَعْبُدُونَهُ خَوْفاً مِنَ النَّارِ فَتِلْکَ عِبَادَهًُْ الْعَبِیدِ وَ هِیَ رَهْبَهًٌْ وَ لَکِنِّی أَعْبُدُهُ حُبّاً لَهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَتِلْکَ عِبَادَهًُْ الْکِرَامِ وَ هُوَ الْأَمْنُ لِقَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ وَ لِقَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ فَمَنْ أَحَبَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ أَحَبَّهُ اللَّهُ تَعَالَی کَانَ مِنَ الْآمِنِینَ.

امام صادق (علیه السلام) مردم خدای عزّوجلّ را به سه روش می‌پرستند یک طبقه برای رغبت در ثواب این پرستش، حریصان است و براساس طمع است. و دیگری از ترس دوزخ، این عبادت بنده‌هاست و از ترس است. ولی من به‌خاطر دوستی او را می‌پرستم: و آنان از وحشت آن روز در امانند! (نمل/۸۹) قول خدای عزّوجلّ: قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ و هرکه خدا را دوست دارد خدایش او را دوست دارد و هرکه را خدا دوست دارد از آسودگان است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۸
وسایل الشیعهًْ، ج۱، ص۶۲/ بحارالأنوار، ج۶۷، ص۱۷/ بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲۰۴/ الأمالی للصدوق، ص۳۸/ الخصال، ج۱، ص۱۸۸/ روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۴۱۶/ علل الشرایع، ج۱، ص۱۲ و مشکاهًْ الأنوار، ص۱۲۳ و نورالثقلین؛ فیهما: «فرقا» بدلٌ «خوفا»
۹
(آل‌عمران/ ۳۲)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ بَشِیرٍ الدَّهَّانِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: عَرَفْتُمْ فِی مُنْکِرِینَ کَثِیرٍ وَ أَحْبَبْتُمْ فِی مُبْغِضِینَ کَثِیرٍ وَ قَدْ یَکُونُ حُبّاً لِلَّهِ فِی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ حُبّاً فِی الدُّنْیَا فَمَا کَانَ فِی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) فَثَوَابُهُ عَلَی اللَّهِ وَ مَا کَانَ فِی الدُّنْیَا لَیْسَ بِشَیْءٍ ثُمَّ نَفَضَ یَدَهُ ثُمَّ قَالَ إِنَّ هَذِهِ الْمُرْجِئَهًَْ وَ هَذِهِ الْقَدَرِیَّهًَْ وَ هَذِهِ الْخَوَارِجَ لَیْسَ مِنْهُمْ أَحَدٌ إِلَّا یَرَی أَنَّهُ عَلَی الْحَقِّ وَ إِنَّکُمْ إِنَّمَا أَحْبَبْتُمُونَا فِی اللَّهِ ثُمَّ تَلَا أَطِیعُوا اللهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ. وَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا. مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللهَ. إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ.

امام صادق (علیه السلام) بشیر دِهان از امام صادق (علیه السلام) سؤال می‌کند: امام (علیه السلام) فرمود: «شما بسیاری را می‌شناسید که مرا انکار می‌کنند و بسیاری را دوست می‌دارید که نسبت به من کینه دارند. گاهی این دوست‌داشتن به‌خاطر خدا و پیامبرش (صلی الله علیه و آله) است و گاهی به‌خاطر دنیاست. آنچه که به‌خاطر خدا و رسولش (صلی الله علیه و آله) باشد پاداش آن به عهده‌ی خداوند تعالی است و آنچه که به‌خاطر دنیا باشد به چیزی نمی‌ارزد». آنگاه دستش را تکان داد و گفت: «تمامی افراد مرجئه و قدریّه و خوارج، خودشان را بر حقّ می‌دانند امّا شما در راه خدا ما را دوست می‌دارید». سپس آیات: اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] را!. (نساء/۵۹) آنچه را رسول خدا برای شما آورده بگیرید [و اجرا کنید]، و از آنچه نهی کرده خودداری نمایید. (حشر/۷) کسی که از پیامبر اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده. (نساء/۸۰) و إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ [را تلاوت فرمود].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۸
بحارالأنوار، ج۲۷، ص۹۴/ مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۲۱۸/ بحارالأنوار، ج۶۵، ص۹۰ و العیاشی، ج۱، ص۱۶۷ و المحاسن، ج۱، ص۱۵۶ فیه: «عرفتم ... یده» محذوفٌ / البرهان/ نورالثقلین
۱۰
(آل‌عمران/ ۳۲)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَهًَْ الْعِجْلِیِّ وَ إِبْرَاهِیمَ الْأَحْمَرِیِّ قَالا دَخَلْنَا عَلَی أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) وَ عِنْدَهُ زِیَادُ الْأَحْلَامِ فَقَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) یَا زِیَادُ مَا لِی أَرَی رِجْلَیْکَ مُتَفَلِّقَیْنِ قَالَ جُعِلْتُ لَکَ الْفِدَاءَ جِئْتُ عَلَی نِضْوٍ لِی أُعَاتِبُهُ الطَّرِیقَ وَ مَا حَمَلَنِی عَلَی ذَلِکَ إِلَّا حُبٌّ لَکُمْ وَ شَوْقٌ إِلَیْکُمْ ثُمَّ أَطْرَقَ زِیَادٌ مَلِیّاً ثُمَّ قَالَ جُعِلْتُ لَکَ الْفِدَاءَ إِنِّی رُبَّمَا خَلَوْتُ فَأَتَانِیَ الشَّیْطَانُ فَیُذَکِّرُنِی مَا قَدْ سَلَفَ مِنَ الذُّنُوبِ وَ الْمَعَاصِی فَکَأَنِّی آیِسٌ ثُمَّ أَذْکُرُ حُبِّی لَکُمْ وَ انْقِطَاعِی إِلَیْکُمْ قَالَ یَا زِیَادُ وَ هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحُبُّ وَ الْبُغْضُ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الثَّلَاثَ آیَاتٍ کَأَنَّهَا فِی کَفِّهِ وَ لکِنَّ اللهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإِیمانَ وَ زَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُمْ وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ* فَضْلًا مِنَ اللهِ وَ نِعْمَةً وَ اللهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ وَ قَالَ یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ قَالَ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللهُ غَفُورٌ رَحِیم.

امام باقر (علیه السلام) از معاویه عجلی و ابراهیم احمری روایت است: خدمت حضرت باقر (علیه السلام) رسیدیم درحالی‌که زیاد احلام هم در نزد آن جناب بود، ابوجعفر (علیه السلام) فرمود: «ای زیاد! چرا پاهایت از هم جدا شده و شکاف برداشته‌اند»؟! زیاد گفت: «قربانت گردم! شتر لاغر مرا به این روز انداخته و شوق دیدار شما مرا چنین کرده است». در اینجا زیاد اندکی مکث کرد و گفت: «قربانت شوم! گاهی در خلوت قرار می‌گیرم و شیطان می‌آید و مرا به یاد گناهان گذشته می‌اندازد و در این هنگام یأس برای من پیش می‌آید ولی متذکّر دوستی و علاقه‌ی خود به شما می‌شوم و انقطاع من به شما موجب دلگرمی می‌گردد». امام (علیه السلام) فرمود: «ای زیاد! مگر دین جز حب و بغض چیزی هست و بعد این آیات شریفه را قرائت کرد که خداوند می‌فرماید: ولی خداوند ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دل‌هایتان زینت بخشیده، و [به عکس] کفر و فسق و گناه را منفورتان قرار داده است کسانی که دارای این صفاتند هدایت یافتگانند. [و این برای شما به عنوان] فضل و نعمتی از سوی خداست و خداوند دانا و حکیم است!. (حجرات/۸۷)». و نیز فرمود: کسانی را که به‌سویشان هجرت کنند دوست می‌دارند. (حشر/۹) و فرمود: إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللهُ غَفُورٌ رَحِیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۳۰
بحارالأنوار، ج۶۵، ص۶۳/ فرات الکوفی، ص۴۲۸؛ فیه: «عامهًْ» بدلٌ «أعاتبه» و «متعلقین» بدلٌ «متغلقین» بدلٌ «متفلقین»/ مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۲۲۶ فیه: «متغلّفین» بدلٌ «متفلّقین»/ الکافی، ج۸، ص۷۹
۱۱
(آل‌عمران/ ۳۲)

الصّادق (علیه السلام)- قِیلَ لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام): جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّا نُسَمِّی بِأَسْمَائِکُمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِکُمْ فَیَنْفَعُنَا ذَلِکَ؟ فَقَالَ: إِی وَ اللَّهِ وَ هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحُبُّ قَالَ اللَّهُ: إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُم.

امام صادق (علیه السلام) به امام صادق (علیه السلام) گفته شد: «ما به نام‌های شما و نام‌های اجداد شما نام‌گذاری شده‌ایم. آیا نفعی برای ما دارد»؟ جواب داد: «آری به خدا! آیا دین، چیزی جز محبّت است؟! خداوند فرموده است: قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهَ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۳۰
بحارالأنوار، ج۲۷، ص۹۵/ مستدرک الوسایل، ج۱۵، ص۱۲۸
۱۲
(آل‌عمران/ ۳۲)

الباقر (علیه السلام)- ِ عَنْ أَبِی عُبَیْدَهًَْ زِیَادٍ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی حَدِیثٍ أَنَّهُ قَالَ لَه یَا زِیَادُ وَیْحَکَ وَ هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحُبُّ أَ لَا تَرَی إِلَی قَوْلِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ أَ وَ لَا تَرَی قَوْلَ اللَّهِ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإِیمانَ وَ زَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُمْ وَ قَالَ یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ فَقَالَ الدِّینُ هُوَ الْحُبُّ وَ الْحُبُّ هُوَ الدِّینُ.

امام باقر (علیه السلام) زیاد حذّا از امام باقر (علیه السلام) در حدیثی نقل می‌کند که امام (علیه السلام) فرمود: «ای زیاد! کجا هستی مگر دین جز محبّت چیز دیگری هم می‌باشد مگر متوجّه نیستی که خداوند فرمود: إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ مگر متوجّه نیستی که خداوند به محمّد (صلی الله علیه و آله) فرمود: ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دل‌هایتان زینت بخشیده است. (حجرات/۷) و در جای دیگر فرموده است: آن‌ها دوست می‌دارند کسانی را که به‌طرف شما مهاجرت می‌کنند. (حشر/۹) دین محبّت است و محبّت هم دین می‌باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۳۰
بحارالأنوار، ج۶۶، ص۲۳۸/ بحارالأنوار، ج۲۷، ص۹۴/ مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۲۱۹ و العیاشی، ج۱، ص۱۶۷ و بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۲۲؛ فیهم: «و یغفر لکم ذنوبکم ... و هو الدّین» محذوفٌ/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۶، ص۱۷۱/ المحاسن، ج۱، ص۲۶۲/ مشکاهًْ الأنوار، ص۱۲۰/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۲۳۷/ روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۴۱۶/ الخصال، ج۱، ص۲۱/ البرهان/ نورالثقلین
۱۳
(آل‌عمران/ ۳۲)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ بُرَیْدِ‌بْنِ‌مُعَاوِیَهًَْ الْعِجْلِیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) إِذْ دَخَلَ عَلَیْهِ قَادِمٌ مِنْ خُرَاسَانَ مَاشِیاً فَأَخْرَجَ رِجْلَیْهِ وَ قَدْ تَغَلَّفَتَا وَ قَالَ: أَمَا وَ اللَّهِ مَا جَاءَ بِی مِنْ حَیْثُ جِئْتُ إِلَّا حُبُّکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ (علیهم السلام) فَقَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام): وَ اللَّهِ لَوْ أَحَبَّنَا حَجَرٌ حَشَرَهُ اللَّهُ مَعَنَا وَ هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحُبُّ؟ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ: قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَ قَالَ یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحَب.

امام باقر (علیه السلام) یزیدبن‌معاویه عجلی گوید: «نزد امام باقر (علیه السلام) بودم که مردی وارد شد. او پیاده از خراسان آمده بود. دو پایش را نشان داد که پینه بسته بود و گفت: «بدانید که به خدا قسم! فقط محبّت شما اهل بیت (علیهم السلام) مرا از جایی که آمده‌ام به اینجا کشانده است». امام باقر (علیه السلام) در جواب فرمود: «به خدا قسم! اگر سنگی ما را دوست بدارد خداوند او را با ما محشور می‌گرداند و آیا دین، چیزی جز دوست‌داشتن است»؟ خداوند می‌فرماید: قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ الله و فرمود: «هرکس را که به‌سوی آنان کوچ کرده است، دوست می‌دارند و آیا دین، چیزی جز محبّت است»؟

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۳۲
بحارالأنوار، ج۲۷، ص۹۵/ دعایم الإسلام، ج۱، ص۷۱/ مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۲۱۹/ العیاشی، ج۱، ص۱۶۷/ البرهان
۱۴
(آل‌عمران/ ۳۲)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَمَنِ اتَّقَی اللَّهَ فَهُوَ الشَّرِیفُ الْمُکَرَّمُ الْمُحِبُّ وَ کَذَلِکَ أَهْلُ طَاعَتِهِ وَ طَاعَهًِْ رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ وَ قَالَ أَطِیعُوا اللهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللهَ لا یُحِبُّ الْکافِرِینَ.

امام علی (علیه السلام) هرکس از خدا بپرهیزد و با تقوی باشد با شخصیّت و محترم و دوست‌دار و پیرو خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله) او است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهُ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ الله وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ الله غَفُورٌ رَحِیمٌ و فرمود: قُلْ أَطِیعُوا اللهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللهَ لا یُحِبُّ الْکافِرِین.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۳۲
بحارالأنوار، ج۷۵، ص۹۴/ تحف العقول، ص۱۸۳
۱۵
(آل‌عمران/ ۳۲)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَب.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) شخص در حقیقت انیس و مونس کسی است که دوستش می‌دارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۳۲
الکافی، ج۲، ص۱۲۷/ العمدهًْ، ص۲۷۸
۱۶
(آل‌عمران/ ۳۲)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ أَکْثَرَ ذِکْرَ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ ذَکَرَ اللَّهَ کَثِیراً کُتِبَتْ لَهُ بَرَاءَتَانِ بَرَاءَهًٌْ مِنَ النَّارِ وَ بَرَاءَهًٌْ مِنَ النِّفَاق.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) هرآن کس که یاد خداوند را افزون سازد، خداوند دوستش می‌دارد و هرکس که خداوند را بسیار یاد کند دو برائت برایش مقرّر می‌دارد: یکی برائت از آتش جهنّم و دیگری برائت از نفاق.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۳۲
الکافی، ج۲، ص۵۰۰
۱۷
(آل‌عمران/ ۳۲)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ دِینَ اللَّهِ فَاتَّبِعُوا دِینِی یَزْدَدْ لَکُمْ حُبّاً.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) اگر دین خدا را دوست دارید از آئین من تبعیّت کنید که سبب زیادشدن دوستی شما می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۳۲
بحرالعرفان، ج۳، ص۳۳۶
بیشتر