آیه لايَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكافِرينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنينَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذالِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللهِ في شَيْءٍ إِلّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً وَ يُحَذِّرُكُمُ اللهُ نَفْسَهُ وَ إِلَى اللهِ الْمَصيرُ [28]
افراد با ايمان نبايد به‌جاى مؤمنان، كافران را دوست و سرپرست خود انتخاب كنند؛ و هر‌كس چنين كند، هيچ رابطه‌اى با خدا ندارد [و پيوند او به كلّى از خدا گسسته مى‌شود]؛ مگر اينكه از آنها تقيّه كنيد [و به خاطر هدف‌هاى مهمترى كتمان نماييد]. خداوند شما را از [نافرمانى] خود، برحذر مى‌دارد؛ و بازگشت [شما] به‌سوى خداست.
الصّادق (علیه السلام)- لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا تَقِیَّهًَْ لَهُ وَ یَقُولُ قَالَ اللَّهُ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً.
امام صادق (علیه السلام) کسی که تقیّه نمی‌کند اصلاً ایمان ندارد. خداوند گفته است: إِلاَّ أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً.
الصّادق (علیه السلام)- یَا ابْنَ النُّعْمَانِ! إِنِّی لَأُحَدِّثُ الرَّجُلَ مِنْکُمْ بِحَدِیثٍ فَیَتَحَدَّثُ بِهِ عَنِّی فَأَسْتَحِلُّ بِذَلِکَ لَعَنْتَهُ وَ الْبَرَاءَهًَْ مِنْهُ فَإِنَّ أَبِی کَانَ یَقُولُ: وَ أَیُّ شَیْءٍ أَقَرُّ لِلْعَیْنِ مِنَ التَّقِیَّهًِْ إِنَّ التَّقِیَّهًَْ جُنَّهًُْ الْمُؤْمِنِ وَ لَوْ لَا التَّقِیَّهًُْ مَا عُبِدَ اللَّهُ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً.
امام صادق (علیه السلام) پسر نعمان! من برای یکی از شماها حدیثی نقل میکنم. و او آن حدیث را از قول من نقل می‌کند. با همین کار سزاوار لعنت من و بیزار شدنم از او می‌گردد (تقیّه). پدرم می‌فرمود: «چه چیز بیشتر از تقیّه موجب خوشحالی است تقیّه سپر بلای مؤمن است اگر تقیّه نبود خدا پرستش نمی‌شد و در این آیه خداوند می‌فرماید: لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی احْتِجَاجِهِ عَلَی بَعْضِ الْیُونَانِ قَالَ و آمُرُکَ أَنْ تَسْتَعْمِلَ التَّقِیَّهًَْ فِی دِینِکَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً وَ قَدْ أَذِنْتُ لَکَ فِی تَفْضِیلِ أَعْدَائِنَا عَلَیْنَا إِنْ أَلْجَأَکَ الْخَوْفُ إِلَیْهِ وَ فِی إِظْهَارِ الْبَرَاءَهًِْ مِنَّا إِنْ حَمَلَکَ الْوَجَلُ إِلَیْهِ.
امام علی (علیه السلام) احتجاج امام علی (علیه السلام) بر بعضی از یونانیها: امر نمایم تو را به آنکه کافران و منافقان را به دوستی نگیری. و به آن طوایف اگر اظهار موالات و اتّحاد نمایند به سمع رضا و قبول نپذیری. زیرا که کافران هرگز اولیاء مؤمنان نگردند و مؤمنان نیز آن طایفه را به دوستی نگیرند الّا آنکه از روی تقیّه و ضرورت باشد چه تقیّه در دین سیّدالمرسلین واقع و جایز است. چنانچه در کلام ربّ‌العالمین اشارت بر آن است که: لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ الله فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً الآیه؛ از این آیه‌ی وافی هدایت ظاهر گردد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ أما الرُّخْصَهًُْ الَّتِی ظَاهِرُهَا خِلَافُ بَاطِنِهَا فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی نَهَی الْمُؤْمِنَ أَنْ یَتَّخِذَ الْکَافِرَ وَلِیّاً ثُمَّ مَنَّ عَلَیْهِ بِإِطْلَاقِ الرُّخْصَهًِْ لَهُ عِنْدَ التَّقِیَّهًِْ فِی الظَّاهِرِ أَنْ یَصُومَ بِصِیَامِهِ وَ یُفْطِرَ بِإِفْطَارِهِ وَ یُصَلِّیَ بِصَلَاتِهِ وَ یَعْمَلَ بِعَمَلِهِ وَ یُظْهِرَ لَهُ اسْتِعْمَالَهُ ذَلِکَ مُوَسِّعاً عَلَیْهِ فِیهِ وَ عَلَیْهِ أَنْ یَدِینَ اللَّهَ تَعَالَی فِی الْبَاطِنِ بِخِلَافِ مَا یُظْهِرُ لِمَنْ یَخَافُهُ مِنَ الْمُخَالِفِینَ الْمُسْتَوْلِینَ عَلَی الْأُمَّهًِْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً وَ یُحَذِّرُکُمُ اللهُ نَفْسَهُ فَهَذِهِ رُخْصَهًٌْ تَفَضَّلَ اللَّهُ بِهَا عَلَی الْمُؤْمِنِینَ رَحْمَهًًْ لَهُمْ لِیَسْتَعْمِلُوهَا عِنْدَ التَّقِیَّهًِْ فِی الظَّاهِرِ وَ قَالَ رسول‌الله (صلی الله علیه و آله): إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ أَنْ یُؤْخَذَ بِرُخَصِهِ کَمَا یُحِبُّ أَنْ یُؤْخَذَ بِعَزَائِمِه.
امام علی (علیه السلام) اجازه‌ای که ظاهر آن بر خلاف باطن آن است: خدای تعالی مؤمن را از دوست و سرپرست انتخاب‌کردنِ کافر نهی فرمود و سپس با اجازه‌دادن ظاهری به او در زمان تقیّه بر او منّت نهاد که مانند کافر روزه بگیرد و مانند او افطار کند و مانند او نماز بخواند و عمل او را انجام دهد و انجام‌دادن آن را به کافر نشان بدهد و در این اعمال ظاهری به او اجازه گسترده‌ای داده شده ولی در باطن بر خلاف آنچه در ظاهر از روی ترس به مخالفانِ مسلّط بر امّت نشان می‌دهد باید تابع دین خدا باشد. خدای تعالی فرمود: لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً وَ یُحَذِّرُکُمُ الله نَفْسَهُ؛ پس این اجازه‌ای است که خداوند از روی مهر با آن به مؤمنین نیکی کرده است تا در زمان تقیّه در ظاهر آن را به کار ببرند و رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند دوست دارد که به اجازه‌های او عمل شود همچنان‌که دوست دارد به واجباتش عمل شود».
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- فَإِنَّ هَذِهِ الْآیَهًَْ رُخَصَهًٌْ ظَاهِرُهَا خِلَافُ بَاطِنِهَا یُدَانُ بِظَاهِرِهَا وَ لَا یُدَانُ بِبَاطِنِهَا إِلَّا عِنْدَ التَّقِیَّهًِْ، إِنَّ التَّقّیَّهًَْ رُخَصَهًٌْ لِلْمُؤْمِنِ أَنْ یَرَاهُ {أَنْ یَدِینَ بِدِینٍ} الْکَافِرِ فَیُصَلِّی بِصَلَاتِهِ وَ یَصُومُ بِصِیَامِهِ إِذَا اتَّقَاهُ فِی الظَّاهِرِ وَ فِی الْبَاطِنِ یَدِینُ اللَّهَ بِخِلَافِ ذَلِکَ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) این آیه نوعی مجوّز و رخصت است و ظاهر آن برخلاف باطن آن است. ظاهر آن مورد پذیرش قرار می گیرد ولی به باطن آن جز هنگام تقیّه اقرار نمی‌شود. زیرا تقیّه اجازه‌ای است که براساس آن مؤمن ظاهراً به دین کافر گرایش پیدا می‌کند و نماز او را می‌خواند و روزه‌ی او را میگیرد؛ زیرا در ظاهر از او می ترسد و تقیّه می‌کند ولی در باطن برخلاف ظاهر به دین خداوند متدیّن است.
العسکری (علیه السلام)- آمُرُکَ أَنْ تَسْتَعْمِلَ التَّقِیَّهًَْ فِی دِینِکَ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُول: لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً.
امام عسکری (علیه السلام) به تو دستور می‌دهم که در دینت به تقیّه عمل کنی؛ چون خدای عزّوجلّ می‌فرماید: لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ الله فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاة.
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) لَوْ قُلْتُ إِنَّ تَارِکَ التَّقِیَّهًِْ کَتَارِکِ الصَّلَاهًِْ لَکُنْتُ صَادِقاً وَ التَّقِیَّهًُْ فِی کُلِّ شَیْءٍ حَتَّی یَبْلُغَ الدَّمَ فَإِذَا بَلَغَ الدَّمَ فَلَا تَقِیَّهًَْ وَ قَدْ أَطْلَقَ اللَّهُ جَلَّ اسْمُهُ إِظْهَارَ مُوَالَاهًِْ الْکَافِرِینَ فِی حَالِ التَّقِیَّهًِْ فَقَالَ جَلَّ مِنْ قَائِلٍ لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً.
امام صادق (علیه السلام) اگر بگویم: «کسی که به تقیّه عمل نمی‌کند مانند کسی است که نماز نمی‌خواند قطعاً راست گفته‌ام و تقیّه در همه چیز می‌باشد تا به حدّ خون (جان دیگران) برسد؛ پس وقتی به ریختن خون رسید تقیّه جایز نیست. خداوند متعال اظهار دوستی با کافران را در حال تقیّه اجازه داد و فرمود: لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً.
الباقر (علیه السلام)- التَّقِیَّهًُْ فِی کُلِ شَیْءٍ یُضْطَرُّ إِلَیْهِ ابْنُ آدَمَ فَقَدْ أَحَلَّهُ اللَّهُ لَه.
امام باقر (علیه السلام) تقیّه در هر چیزی است که آدمی‌زاده بدان ناچار است و خدا آن را بر او حلال کرده است.
الصّادق (علیه السلام)- التَّقِیَّهًُْ تُرْسُ اللَّهِ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ.
امام صادق (علیه السلام) تقیّه سپری از خدا، میان او و خلق است.
الرّضا (علیه السلام)- یُحَذِّرُکُمُ اللهُ نَفْسَهُ قَالَ الرِّضَا (علیه السلام) عَلِیٌ (علیه السلام) خَوَّفَهُمْ بِه.
امام رضا (علیه السلام) یُحَذِّرُکُمُ اللهُ نَفْسَهُ؛ علی (علیه السلام)، آن ها را به وی ترسانید.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- کَتَبَ عَلِیٌّ (علیه السلام) إِلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ مِصْر أما بَعْدُ فَإِنِّی أُوصِیکُمْ بِتَقْوَی اللَّهِ وَ الْعَمَلِ بِمَا أَنْتُمْ عَنْهُ مَسْئُولُونَ فَأَنْتُمْ بِهِ رَهْنٌ وَ أَنْتُمْ إِلَیْهِ صَائِرُونَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ رَهِینَةٌ وَ قَالَ وَ یُحَذِّرُکُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ إِلَی اللهِ الْمَصِیرُ.
امام علی (علیه السلام) علی (علیه السلام) به محمّدبن‌ابوبکر و اهل مصر نامه‌ای نوشت: امّا بعد شما را به تقوای الهی سفارش می کنم در آنچه که نسبت به آن مسئولید و در گرو آن هستید و بسوی آن بازمی گردید: که خدای متعال می‌فرماید: کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ رَهِینَة؛ (آری) هر کس در گرو اعمال خویش است (مدّثّر/۳۸) و می‌فرماید: وَ یُحَذِّرُکُمُ اللّهُ نَفْسَهُ وَ إِلَی اللّهِ الْمَصِیرُ.