آیه وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ [22]
ما قرآن را براى پند گرفتن آسان ساختيم؛ آيا كسى هست كه پند گيرد؟!
الباقر (علیه السلام)- عَن أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنِ الرِّیَاحِ الْأَرْبَعِ الشَّمَالِ وَ الْجَنُوبِ وَ الصَّبَا وَ الدَّبُورِ وَ قُلْتُ إِنَّ النَّاسَ یَذْکُرُونَ أَنَّ الشَّمَالَ مِنَ الْجَنَّهًِْ وَ الْجَنُوبَ مِنَ النَّارِ فَقَالَ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ جُنُوداً مِنْ رِیَاحٍ یُعَذِّبُ بِهَا مَنْ یَشَاءُ مِمَّنْ عَصَاهُ وَ لِکُلِّ رِیحٍ مِنْهَا مَلَکٌ مُوَکَّلٌ بِهَا فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ یُعَذِّبَ قَوْماً بِنَوْعٍ مِنَ الْعَذَابِ أَوْحَی إِلَی الْمَلَکِ الْمُوَکَّلِ بِذَلِکَ النَّوْعِ مِنَ الرِّیحِ الَّتِی یُرِیدُ أَنْ یُعَذِّبَهُمْ بِهَا قَالَ فَیَأْمُرُهَا الْمَلَکُ فَیَهِیجُ کَمَا یَهِیجُ الْأَسَدُ الْمُغْضَبُ قَالَ وَ لِکُلِّ رِیحٍ مِنْهُنَّ اسْمٌ أَ مَا تَسْمَعُ قَوْلَهُ تَعَالَی کَذَّبَتْ عادٌ فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً صَرْصَراً فِی یَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ.
امام باقر (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام باقر (علیه السلام) پیرامون بادهای چهارگانه؛ شمال، جنوب، صبا و دبور، پرسیدم و عرض کردم: «مردم می‌گویند باد شمال از بهشت و باد جنوب از آتش می‌آید». امام (علیه السلام) فرمود: «خدا را سپاهیانی از باد است که هرکدام از بندگان نافرمان خویش را بخواهد با آن عذاب می‌دهد و بر هر بادی ملکی گمارده است و چون خدا بخواهد مردمی را به‌گونه‌ای عذاب برساند به فرشته گماشته به این گونه باد که قرار است وسیله‌ی عذاب باشد، دستور می‌دهد، سپس آن فرشته به باد، فرمان می‌دهد. پس آن باد چون شیر ژیان می‌جهد». فرمود: «هرکدام از این بادها را نامی است آیا نشنیده‌ای که خداوند می‌فرماید: کَذَّبَتْ عادٌ فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ* إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً صَرْصَراً فِی یَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ».
الصّادق (علیه السلام)- کَانَ الْقَمَرُ مَنْحُوساً بِزُحَلَ.
امام صادق (علیه السلام)- یَوْمُ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ ماه به زحل نحس شده بود.
الرّضا (علیه السلام)- یَوْمُ الْأَرْبِعَاءِ یَوْمُ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ.
امام رضا (علیه السلام)- روز چهارشنبه روز نحس مستمرّ است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- آخِرُ أَرْبِعَاءَ فِی الشَّهْرِ یَوْمُ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- چهارشنبه‌ی آخر ماه روز نحسی است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَامَ رَجُلٌ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی الْجَامِعِ بِالْکُوفَهًِْ فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَخْبِرْنِی عَنْ یَوْمِ الْأَرْبِعَاءِ وَ التَّطَیُّرِ مِنْهُ وَ ثِقْلِهِ وَ أَیُّ أَرْبِعَاءَ هُوَ فَقَالَ (علیه السلام) آخِرُ أَرْبِعَاءَ فِی الشَّهْرِ وَ هُوَ الْمَحَاقُ وَ فِیهِ قَتَلَ قَابِیلُ هَابِیلَ أَخَاهُ ... وَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ أَرْسَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِیهِ الرِّیحَ عَلَی قَوْمِ عَاد.
امام علی (علیه السلام)- مردی در مسجد جامع کوفه به پا خاست و از امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرسید: «مرا از روز چهارشنبه مطّلع کن و اینکه فال بد می‌زنیم و آن روز برای ما [روز] سنگینی می‌آید کدام چهارشنبه است»؟ فرمود: «چهارشنبه‌ی آخر ماه است. در آن چهارشنبه قابیل برادرش هابیل را کشت ... در چهارشنبه خداوند باد سهمگین بر قوم عاد فرستاد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَا هَبَّتْ رِیحٌ قَطُّ إِلَّا جَثَا النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) عَلَی رُکْبَتَیْهِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ اجْعَلْهَا رَحْمَهًًْ وَ لَا تَجْعَلْهَا عَذَاباً اللَّهُمَّ اجْعَلْهَا رِیَاحاً وَ لَا تَجْعَلْهَا رِیحاً.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرگز بادی نمی‌وزید مگر آنکه پیامبر (صلی الله علیه و آله) بر دو زانو بمی‌نشست [و دست به دعا بر می‌داشت] و می‌فرمود: «بار خدایا! ریاح باشد و ریح نباشد، بار خدایا! رحمتش ساز و [باعث] عذابش مساز».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- تَوَقَّوُا الْحِجَامَهًَْ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ وَ النُّورَهًَْ فَإِنَّ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ یَوْمُ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ وَ فِیهِ خُلِقَتْ جَهَنَّمُ.
امام علی (علیه السلام)- از حجامت در روز چهارشنبه و از نوره در آن خودداری کنید که روز شومِ مستمرّ است و دوزخ در آن روز آفریده شده است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- نَزَلَ عَلَیَّ جَبْرَئِیلُ بِالْحِجَامَهًِْ وَ الْیَمِینِ مَعَ الشَّاهِدِ وَ یَوْمُ الْأَرْبِعَاءِ یَوْمُ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جبرئیل (علیه السلام) فرمان حجامت و سوگند را با گواه برایم فرود آورد. و چهارشنبه روزی شومِ مستمرّ است.
الصّادق (علیه السلام)- الْأَرْبِعَاءُ یَوْمُ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ لِأَنَّهُ أَوَّلُ یَوْمٍ وَ آخِرُ یَوْمٍ مِنَ الْأَیَّامِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَعَالَی سَخَّرَها عَلَیْهِمْ سَبْعَ لَیالٍ وَ ثَمانِیَةَ أَیَّامٍ حُسُوماً.
امام صادق (علیه السلام)- چهارشنبه روزی است که شومِ مستمرّ است زیرا اوّلین و آخرین روز از ایّامی است که حق تعالی فرموده است: [خداوند] این تندباد بنیان‌کن را هفت شب و هشت روز پی‌درپی بر آن‌ها مسلّط ساخت. (الحاقه/۷)
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً صَرْصَراً أَیْ بَارِدَهًًْ.
علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّا أَرْسَلنَا عَلیْهِمْ رِیحًا صَرْصَرًا یعنی بادی سرد.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ إِلی عادٍ أَخاهُمْ هُوداً (علیه السلام) قالَ یا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَکُمْ مِنْ إِلهٍ غَیْرُهُ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا مُفْتَرُونَ یا قَوْمِ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَی الَّذِی فَطَرَنِی أَ فَلا تَعْقِلُونَ قَالَ إِنَّ عَاداً کَانَتْ بِلَادُهُمْ فِی الْبَادِیَهًِْ مِنَ الشُّقُوقِ إِلَی الْأَجْفَرِ أَرْبَعَهًَْ مَنَازِلَ وَ کَانَ لَهُمْ زَرْعٌ وَ نَخْلٌ کَثِیرٌ وَ لَهُمْ أَعْمَارٌ طَوِیلَهًٌْ وَ أَجْسَامٌ طَوِیلَهًٌْ فَعَبَدُوا الْأَصْنَامَ وَ بَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِمْ هُوداً (علیه السلام) یَدْعُوهُمْ إِلَی الْإِسْلَامِ وَ خَلْعِ الْأَنْدَادِ فَأَبَوْا وَ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهُودٍ وَ آذَوْهُ فَکَفَّ السَّمَاءُ عَنْهُمْ سَبْعَ سِنِینَ حَتَّی قُحِطُوا وَ کَانَ هُودٌ زَرَّاعاً وَ کَانَ یَسْقِی الزَّرْعَ فَجَاءَ قَوْمٌ إِلَی بَابِهِ یُرِیدُونَهُ فَخَرَجَتْ عَلَیْهِمُ امْرَأَتُهُ شَمْطَاءَ عَوْرَاءَ فَقَالَتْ مَنْ أَنْتُمْ فَقَالُوا نَحْنُ مِنْ بِلَادِ کَذَا وَ کَذَا أَجْدَبَتْ بِلَادُنَا فَجِئْنَا إِلَی هُودٍ (علیه السلام) نَسْأَلُهُ أَنْ یَدْعُوَ اللَّهَ لَنَا حَتَّی تُمْطَرَ وَ تُخْصِبَ بِلَادُنَا فَقَالَتْ لَوِ اسْتُجِیبَ لِهُودٍ لَدَعَا لِنَفْسِهِ فَقَدِ احْتَرَقَ زَرْعُهُ لِقِلَّهًِْ الْمَاءِ قَالُوا فَأَیْنَ هُوَ قَالَتْ هُوَ فِی مَوْضِعِ کَذَا وَ کَذَا فَجَاءُوا إِلَیْهِ فَقَالُوا یَا نَبِیَّ اللَّهِ (علیه السلام) قَدْ أَجْدَبَتْ بِلَادُنَا وَ لَمْ نُمْطَرْ فَاسْأَلِ اللَّهَ أَنْ تُخْصِبَ بِلَادُنَا وَ نُمْطَرَ فَتَهَیَّأَ لِلصَّلَاهًِْ وَ صَلَّی وَ دَعَا لَهُمْ فَقَالَ لَهُمُ ارْجِعُوا فَقَدْ أُمْطِرْتُمْ فَأَخْصَبَتْ بِلَادُکُمْ فَقَالُوا یَا نَبِیَّ اللَّهِ (علیه السلام) إِنَّا رَأَیْنَا عَجَباً قَالَ وَ مَا رَأَیْتُمْ قَالُوا رَأَیْنَا فِی مَنْزِلِکَ امْرَأَهًًْ شَمْطَاءَ عَوْرَاءَ قَالَتْ لَنَا مَنْ أَنْتُمْ وَ مَنْ تُرِیدُونَ قُلْنَا جِئْنَا إِلَی نَبِیِّ اللَّهِ هُود (علیه السلام) لِیَدْعُوَ اللَّهَ لَنَا فَنُمْطَرَ فَقَالَتْ لَوْ کَانَ هُودٌ (علیه السلام) دَاعِیاً لَدَعَا لِنَفْسِهِ فَإِنَّ زَرْعَهُ قَدِ احْتَرَقَ فَقَالَ هُودٌ (علیه السلام) ذَاکَ امْرَأَتِی وَ أَنَا أَدْعُو اللَّهَ لَهَا بِطُولِ الْبَقَاءِ فَقَالُوا فَکَیْفَ ذَلِکَ قَالَ لِأَنَّهُ مَا خَلَقَ اللَّهُ مُؤْمِناً إِلَّا وَ لَهُ عَدُوٌّ یُؤْذِیهِ وَ هِیَ عَدُوَّتِی فَلَأَنْ یَکُونَ عَدُوِّی مِمَّنْ أَمْلِکُهُ خَیْرٌ مِنْ أَنْ یَکُونَ عَدُوِّی مِمَّنْ یَمْلِکُنِی فَبَقِیَ هُودٌ (علیه السلام) فِی قَوْمِهِ یَدْعُوهُمْ إِلَی اللَّهِ وَ یَنْهَاهُمْ عَنْ عِبَادَهًِْ الْأَصْنَامِ حَتَّی تُخْصِبَ بِلَادُهُمْ وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِمُ الْمَطَرَ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلی قُوَّتِکُمْ وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ فَقَالُوا کَمَا حَکَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یا هُودُ ما جِئْتَنا بِبَیِّنَةٍ وَ ما نَحْنُ بِتارِکِی آلِهَتِنا عَنْ قَوْلِکَ وَ ما نَحْنُ لَکَ بِمُؤْمِنِینَ إِلَی آخِرِ الْآیَهًِْ فَلَمَّا لَمْ یُؤْمِنُوا أَرْسَلَ اللَّهُ عَلَیْهِمُ الرِّیحَ الصَّرْصَرَ یَعْنِی الْبَارِدَهًَْ وَ هُوَ قَوْلُهُ فِی سُورَهًِْ الْقَمَرِ کَذَّبَتْ عادٌ فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً صَرْصَراً فِی یَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ.
علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- [ما] به سوی [قوم] عاد، برادرشان «هود» را فرستادیم [به آن‌ها] گفت: «ای قوم من! خدا را پرستش کنید، که معبودی جز او برای شما نیست! شما فقط تهمت می‌زنید [و بت‌ها را شریک او می‌خوانید]! ای قوم من! من از شما برای این (رسالت)، پاداشی نمی‌طلبم پاداش من، تنها بر کسی است که مرا آفریده است آیا نمی‌فهمید؟!. (هود/۵۱۵۰) سرزمین عاد در میان فلات بود و آن‌ها از کشاورزی و درختان نخل بی‌شماری سود می‌جستند. آن‌ها دارای اندام‌هایی بسیار ورزیده و عمری طولانی بودند، خداوند هود (علیه السلام) را برای هدایت آن‌ها به میانشان فرستاد، امّا قوم عاد به آزار و اذیّت او پرداختند خداوند نیز مدّت هفت سال آن قوم را دچار قحطی نمود. هود (علیه السلام) خود به شغل کشاورزی اشتغال داشت و در خانه همسری داشت که از یک چشم نابینا بود. گروهی از قحطی‌زدگان در جستجوی هود (علیه السلام) به خانه‌ی او رسیدند و از همسر وی خواستند تا از هود (علیه السلام) بخواهد بر ایشان دعا نماید همسر وی در جواب آن‌ها گفت: «اگر دعای او به اجابت می‌رسید هم اینک خود او برای آبیاری زمین‌هایش محتاج قطره‌ای آب نمی‌بود». آن‌ها سپس به نزد هود (علیه السلام) آمدند و از او خواستند تا دعا نماید. هود (علیه السلام) نیز دست به دعا برداشت و به آن‌ها گفت: «به سرزمینتان برگردید چرا که باران رحمت الهی آغاز گشته است». سپس آن عدّه از همسر او، با هیئتی که دیده بودند سؤال کردند، هود (علیه السلام) در پاسخ تعجّب آن‌ها گفت: «من همواره از خداوند طول عمر او را می‌خواهم چرا که خداوند هیچ مؤمنی را خلق نمی‌کند مگر اینکه دشمنی را برای آزار او در کنارش قرار می‌دهد و این زن نیز به مثابه دشمن من است و چنانچه دشمن، کسی باشد که انسان بر او تملّک داشته باشد بهتر از کسی است که انسان در تملّک و سیطره‌ی او باشد». هود (علیه السلام) به موعظه و دعای در حقّ امّت خویش ادامه داد به‌طوری‌که سرزمین‌های آن‌ها مجدّداً سرسبز شد؛ و ای قوم من! از پروردگارتان طلب آمرزش کنید، سپس به‌سوی او بازگردید، تا [باران] آسمان را پی‌درپی بر شما بفرستد و نیرویی بر نیرویتان بیفزاید! و گنهکارانه، روی [از حق] بر نتابید»! گفتند: «ای هود! تو دلیل روشنی برای ما نیاورده‌ای! و ما خدایان خود را به خاطر حرف تو، رها نخواهیم کرد! و ما [اصلًا] به تو ایمان نمی‌آوریم!. (هود/۵۳۵۲) هنگامی‌که قوم عاد از پذیرش ایمان به او سرباز زدند خداوند بادی تند و سرد را بر آن‌ها فرستاد. کَذَّبَتْ عادٌ فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ، إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً صَرْصَراً فِی یَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ.