آیه ۲۷ - سوره ابراهیم

امام صادق (علیه السلام)- هرگاه زمان مرگ یکی از طرفداران و شیعیان ما فرامی‌رسد شیطان از راست و چپ به بالین او می‌آید تا او را از آنچه بدان اعتقاد دارد گمراه سازد، ولی خداوند عزّوجلّ از آن جلوگیری می‌کند و نمی‌گذارد و این همان فرمایش خداوند متعال است یُثَبِّتُ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- براءبن‌عازب گوید: همراه پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) برای تشییع جنازه مردی از انصار رفتیم، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) کنار قبر او نشست و سر مبارکش را پایین انداخته بود، سپس سه مرتبه عرض کرد: «بار خدایا! از عذاب قبر به تو پناه می‌برم»! آنگاه فرمود: «مؤمن وقتی که رو به آخرت می‌رود، خداوند فرشتگانی را بر او می‌گمارد که سیمایشان چون خورشید می‌درخشد و حنوط و کفن وی نیز همراه آن‌هاست، پس در مقابل چشمش می‌نشینند وقتی که روح از بدنش بیرون شد، تمام فرشتگان بین آسمان و زمین و تمام فرشتگان آسمان بر او درود می‌فرستند و درهای آسمان به روی او گشوده می‌شود و هیچ دری از درهای آسمان نیست مگر اینکه دوست دارد روح وی از آن وارد شود و هنگامی‌که روحش بالا رفت، گویند: «بار خدایا! بنده‌ات فلانی است»! خطاب می‌رسد: «او را برگردانید تا به او نشان دهم، نعمت‌هایی را که برایش آماده ساخته‌ام که من به او این وعده را داده‌ام؛ ما شما را از آن [زمین] آفریدیم و در آن بازمی‌گردانیم و بار دیگر [در قیامت] شما را از آن بیرون می‌آوریم! و او صدای پای تشییع‌کنندگان را می‌شنود آن هنگامی‌که برمی‌گردند تا اینکه فرشتگان الهی می‌پرسند: «ای فلان! پروردگارت کیست؟ پیامبرت کیست؟ و امامت کیست»؟ جواب می‌دهد: «خدای یکتا پروردگار من است و محمّد (صلی الله علیه و آله) پیامبر و علی (علیه السلام) امام من و یک‌یک امامان را می‌شمرد». [پیامبر (صلی الله علیه و آله)] فرمود: «آن دو فرشته با صدای بلندی او را وامی‌گذارند و این آخرین خطری است که متوجّه او می‌شود و پس از گفتن آن جواب‌ها منادیی ندا می‌دهد: «راست گفتی! و همان است معنای سخن خدای متعال که فرمود: یُثَبِّتُ اللهُ الَّذینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ».

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند که فرمود: وقتی جسد مؤمن از خانه‌اش به‌سمت قبرستان بیرون برده می‌شود، فرشتگان، جنازه‌ی او را تا قبر تشییع می‌کنند و آنگاه گرداگرد او جمع شده و ازدحام می‌کنند تا او در قبر گذاشته شود. دراین‌هنگام، زمین به او می‌گوید: «خوش آمدی! به خداوند سوگند! که من دوست داشتم کسانی همچون تو پای بر من بگذارند و راه بروند. بی‌گمان، تو خواهی دید که برای تو چه می‌کنم». سپس تا آنجا که چشم کار می‌کند، زمین در مقابل او گسترده می‌شود و دو فرشته‌ی قبر که در قبر می‌نشینند و منکر و نکیر نام دارند، وارد قبر او می‌شوند و تا کمر در او روح می‌دمند و او را می‌نشانند و از او می‌پرسند: «خدایت کیست»؟ می‌گوید: «الله جلّ جلاله». می‌پرسند: «دین تو چیست»؟ می‌گوید: «اسلام». می‌پرسند: «پیامبر تو کیست»؟ جواب می‌دهد: «محمّد (صلی الله علیه و آله)». می‌پرسند: «امام تو کیست»؟ جواب می‌دهد: «فلانی». [حضرت (علیه السلام) فرمود]: «در این لحظه ندادهنده‌ای از آسمان ندا می‌دهد که بنده‌ام راست گفت، بساط بهشت را در قبرش بگسترانید و از قبر او راهی به بهشت بگشایید و از لباس‌های بهشتی بر تن او بپوشانید تا آن زمان‌که نزد ما آید و البتّه آنچه نزد ما هست، برای او بسی بهتر و والاتر است». سپس به او خطاب کنند که چونان عروس بخواب، خوابی که هیچ پریشانی در آن نیست. فرمود: «امّا اگر کافر باشد، فرشتگان او را از خانه تا قبرستان، لعنت‌کنان مشایعت می‌کنند و چون در قبر نهاده شود، زمین خطاب به او می‌گوید: «این مکان بر تو خوشایند مباد! به خداوند سوگند یاد می‌کنم که بیزار بودم از اینکه کسانی چون تو، پای بر من نهند، ولی گریزی نیست. بی‌تردید امروز خواهی دید که با تو چه خواهم کرد». آنگاه زمین، چنان قبر را بر وی تنگ می‌گرداند که دو پهلوی او به هم می‌رسند. سپس دو فرشته‌ی قبر که منکرونکیر نام دارند و در قبر می‌نشینند. بر او وارد می‌شوند». ابو بصیر گفت: «فدایت شوم! آیا این دو فرشته بر انسان مؤمن و کافر یکسان وارد می‌شوند»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «خیر». سپس فرمود: «کافر را بر سر جای خود نشانده و سپس تا کمر او روح می‌دمند و به او می‌گویند: «پروردگارت کیست»؟ وی به لکنت می‌افتد و می‌گوید: «شنیدم که مردم می‌گویند». آن دو فرشته به او می‌گویند: «فهم نکرده‌ای و نمی‌دانی خدایت کیست»؟ سپس از وی می‌پرسند: «پیامبرت کیست»؟ به لکنت می افتد و پاسخ می‌دهد: «شنیدم مردم می‌گفتند». آن دو فرشته به او می‌گویند: «فهم نکرده‌ای و نمی‌دانی»؟ از آن پس، درباره‌ی امام زمانش از وی سؤال می‌کنند». حضرت (علیه السلام) فرمود: «در این لحظه، ندادهنده‌ای از آسمان بانگ برآورد که بنده‌ام دروغگوست، بساط دوزخ را در قبر او بگسترانید و لباسی از آتش بر او بپوشانید و از قبرش به‎سوی دوزخ دری بگشایید، تا آن روز که نزد ما بیاید و آنچه در آن روز برای او تدارک دیده‌ایم، بسی بدتر از این است که در آن به سر می‌برد. سپس آن دو فرشته با گرزی ستبر، سه ضربه بر او وارد می‌آورند و با هر ضربه‌ای، قبر او آکنده از آتش می‌شود. آن گرز چنان است که اگر کوه‌های منطقه‌ی تهامه را با آن گرز بزنند، به خاکستر تبدیل می‌شود». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «خداوند در میان قبر، مارهایی زهرآگین را بر او مسلّط می‌گرداند که او را قطعه‌قطعه کنند و شیطان، او را سخت اندوهگین و غمگین سازد». حضرت (علیه السلام) فرمود: «صدای شکنجه و عذاب او را همه‌ی مخلوقات خداوند به جز جن و انس می‌شنوند». حضرت (علیه السلام) فرمود: «صدای پای آنان و تکان‌دادن دست‌هایشان را می‌شنود». خداوند متعال در این‌باره فرموده است: یُثَبِّتُ اللهُ الَّذِینَ آمَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الحَیَاةِ الدُّنْیَا وَ فِی الآخِرَةِ وَ یُضِلُّ اللهُ الظَّالِمِینَ وَ یَفْعَلُ اللهُ مَا یَشَاءُ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- منظور از [بالقول الثابت] به ولایت علی (علیه السلام) است.

امام صادق (علیه السلام)- خدای تبارک‌وتعالی در روز قیامت ستمکاران را از خانه‌ی کرامت خویش، گمراه می‌کند و اهل ایمان و عمل صالح را به‌سوی بهشت خویش هدایت فرماید. همان‌طور که در قرآن فرموده است: وَ یُضِلُّ اللهُ الظَّالِمِینَ وَ یَفْعَلُ اللهُ ما یَشاءُ و [نیز] خدای عزّوجلّ فرموده است: کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پروردگارشان آن‌ها را در پرتو ایمانشان هدایت می‌کند از زیر [قصرهای] آن‌ها در باغ‌های بهشت، نهرها جاریست. (یونس/۹)