آیه أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ [24]
آیا ندیدى چگونه خداوند «کلمه‌ی طیّبه» [و گفتار پاکیزه] را به درخت پاکیزه‌اى تشبیه کرده که ریشه‌ی آن [در زمین] ثابت و شاخه‌ی آن در آسمان است؟!
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ أَمَّا مَا فِی کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی مِنْ ضَرْبِ الْأَمْثَالِ فَمِثْلُ قَوْلِهِ تَعَالَی ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ ... وَ قَوْلِهِ تَعَالَی مَثَلُ ما یُنْفِقُونَ فِی هذِهِ الْحَیاةِ الدُّنْیا کَمَثَلِ رِیحٍ فِیها صِرٌّ أَصابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ... وَ کَقَوْلِهِ اللهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ فِیها مِصْباحٌ ... وَ إِنَّمَا ضَرَبَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ هَذِهِ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ فِیکِتَابِهِ لِیَعْتَبِرُوا بِهَا وَ یَسْتَبْدِلُوا بِهَا مَا أَرَادَهُ مِنْهُمْ مِنَ الطَّاعَهًِْ وَ هُوَ کَثِیرٌ فِی کِتَابِه.
امام علی (علیه السلام)- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «و امّا مثال‌هایی که در قرآن آورده شده است مثل سخن خدای تعالی: آنچه آن‌ها در این زندگی پست دنیوی انفاق می‌کنند، همانند باد سوزانی است که به زراعت قومی که بر خود ستم کرده [و در غیر محل و وقت مناسب، کشت نموده‌اند]، بوزد و آن را نابود سازد. خدا به آن‌ها ستم نکرده بلکه آن‌ها، خودشان به خویشتن ستم می‌کنند. (آل‌عمران/۱۱۷) و مانند این سخنش: خداوند نور آسمان‌ها و زمین است مَثَل نور خداوند همانند چراغدانی است که در آن چراغی [پر فروغ] باشد. (نور/۳۵) خداوند سبحان این مثال‌ها را در کتابش برای مردم زده است تا از آن عبرت بگیرند و آن‌ها را به طاعتی که از آن‌ها خواسته تبدیل کنند و این مثال‌ها در کتاب خدا زیاد است».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَمْرِوبْنِِ‌حُرَیْثٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ قَالَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَصْلُهَا وَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَرْعُهَا وَ الْأَئِمَّهًُْ (مِنْ ذُرِّیَّتِهِمَا أَغْصَانُهَا وَ عِلْمُ الْأَئِمَّهًِْ ثَمَرَتُهَا وَ شِیعَتُهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَرَقُهَا هَلْ فِیهَا فَضْلٌ قَالَ قُلْتُ لَا وَ اللَّهِ قَالَ وَ اللَّهِ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیُولَدُ فَتُورَقُ وَرَقَهًٌْ فِیهَا وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیَمُوتُ فَتَسْقُطُ وَرَقَهًٌْ مِنْهَا.
امام صادق (علیه السلام)- عمروبن‌حریث گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدا در قرآن: کَشَجَرةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرْعُهَا فِی السَّمَاء، پرسیدم. و ایشان فرمود: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله) اصل و ریشه‌ی آن درخت است، امیرمؤمنان (علیه السلام)؛ تنه‌ی آن است و امامان از نسل علی (علیه السلام) شاخه‌های آن و دانش امامان (علیه السلام)، میوه‌های آن و شیعیان مؤمن، برگ‌های آن هستند. آیا در این درخت، زیادتی هست»؟ عرض کردم: «به خدا سوگند! خیر». امام (علیه السلام) فرمود: «به خدا سوگند! که هرگاه مؤمنی به دنیا بیاید، برگی از آن درخت میروید و چون بمیرد، برگی از آن می‌افتد».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌حَمْزَهًَْ الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنَا أَصْلُهَا وَ عَلِیٌّ فَرْعُهَا وَ الْأَئِمَّهًُْ (أَغْصَانُهَا وَ عِلْمُنَا ثَمَرُهَا وَ شِیعَتُنَا وَرَقُهَا یَا أَبَا حَمْزَهًَْ هَلْ تَرَی فِیهَا فَضْلًا قَالَ قُلْتُ لَا وَ اللَّهِ مَا أَرَی فِیهَا فَضْلًا قَالَ فَقَالَ یَا أَبَاحَمْزَهًَْ وَ اللَّهِ إِنَّ الْمَوْلُودَ یُولَدُ مِنْ شِیعَتِنَا فَتُورِقُ وَرَقَهًًْ مِنْهَا وَ یَمُوتُ فَتَسْقُطُ وَرَقَهًٌْ مِنْهَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوحمزه‌ثمالی از امام باقر (علیه السلام) روایت می‌کند که فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «من اصل و ریشه‌ی آن درخت هستم و علی (علیه السلام) تنه‌ی آن و امامان (شاخه‌های آن و دانش ما، میوه‌ی آن و شیعیان ما برگ‌های آن هستند. ای ابوحمزه! آیا در این درخت زیادتی می‌بینی»؟ گفتم: «خیر، به خدا سوگند که زیادتی در آن نمی‌بینم»! امام (علیه السلام) فرمود: «ای ابوحمزه! به خدا قسم! هر نوزاد مؤمنی که به دنیا می‌آید، برگی به آن درخت افزوده می‌شود و چون بمیرد، برگی از آن می‌افتد».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سُلَیْمَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی سِدْرَةِ الْمُنْتَهی قَالَ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّه (صلی الله علیه و آله) جَذْرُهَا وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) ذِرْوُهَا وَ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) فَرْعُهَا وَ الْأَئِمَّهًُْ (أَغْصَانُهَا وَ شِیعَتُهُمْ أَوْرَاقُهَا قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَمَا مَعْنَی الْمُنْتَهَی قَالَ إِلَیْهَا وَ اللَّهِ انْتَهَی الدِّینُ مَنْ لَمْ یَکُنْ مِنَ الشَّجَرَهًِْ فَلَیْسَ بِمُؤْمِنٍ وَ لَیْسَ لَنَا شِیعَهًًْ.
امام صادق (علیه السلام)- سلیمان گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سِدْرَةِ المُنْتَهی پرسیدم. امام (علیه السلام) فرمود: «أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ آنگاه فرمود: «پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) اصل آن درخت است و علی (علیه السلام) قسمت بالای درخت و فاطمه (سلام الله علیها) تنه‌ی آن و ائمّه (شاخه‌های درخت و شیعیان برگ درختند». عرض کردم: «فدایت شوم! پس معنی المُنْتَهی چیست»؟ فرمود: «به خدا قسم! دین به آن منتهی می‌گردد؛ هرکه از آن شجره نباشد نه مؤمن است و نه شیعه‌ی ما».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُمَرَ‌بْنِِ‌یَزِیدَ قَال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) جَذْرُهَا وَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) ذِرْوُهَا وَ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) فَرْعُهَا وَ الْأَئِمَّهًُْ (مِنْ ذُرِّیَّتِهَا أَغْصَانُهَا وَ عِلْمُ الْأَئِمَّهًِْ ثَمَرُهَا وَ شِیعَتُهُمْ وَرَقُهَا فَهَلْ تَرَی فِیهِمْ فَضْلًا فَقُلْتُ لَا فَقَالَ وَ اللَّهِ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیَمُوتُ فَتَسْقُطُ وَرَقَهًٌْ مِنْ تِلْکَ الشَّجَرَهًِْ وَ إِنَّهُ لَیُولَدُ فَتُورَقُ وَرَقَهًٌْ فِیهَا.
امام صادق (علیه السلام)- عمربن‌یزید گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدا در قرآن أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ، پرسیدم. امام (علیه السلام) فرمود: «پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) اصل و ریشه، امیرالمؤمنین (علیه السلام) قسمت بالای آن، فاطمه زهرا (سلام الله علیها) تنه‌ی درخت، ائمّه (شاخه‌های آن، دانش امامان میوه‌های آن و شیعیان آن‌ها برگ‌های آن هستند. آیا کسی از آن‌ها باقی ماند»؟ گفتم: «نه»! امام (علیه السلام) فرمود: «به خدا قسم! مؤمن که از دنیا می‌رود، برگی از آن درخت می‌افتد و هنگامی‌که مؤمنی به دنیا می‌آید، برگی بر آن درخت میروید».
الباقر (علیه السلام)- الشَّجَرَهًُْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَسَبُهُ ثَابِتٌ فِی بَنِی‌هَاشِمٍ وَ فَرْعُ الشَّجَرَهًِْ عَلِیٌّ وَ عُنْصُرُ الشَّجَرَهًِْ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) وَ أَغْصَانُهَا الْأَئِمَّهًُْ (وَ وَرَقُهَا الشِّیعَهًُْ وَ إِنَّ الرَّجُلَ لَیَمُوتُ فَتَسْقُطُ مِنْهَا وَرَقَهًٌْ وَ إِنَّ الْمَوْلُودَ لَیُولَدُ فَتُورِقُ وَرَقَهًْ.
امام باقر (علیه السلام)- مقصود از شجره، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است که نَسَب ایشان در بنی‌هاشم استوار است. تنه‌ی آن درخت، علی (علیه السلام) است و ریشه‌ی آن فاطمه (سلام الله علیها) است و شاخه‌هایش امامان (می‌باشند و برگ‌های آن شیعیان هستند و هرگاه فردی از آنان بمیرد، برگی از این درخت بیفتد و چون پای به جهان گذارد، برگی بر آن برویَد.
الباقر (علیه السلام)- الشَّجَرَهًُْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ نَسَبُهُ ثَابِتٌ فِی بَنِی‌هَاشِمٍ وَ فَرْعُ الشَّجَرَهًِْ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ غُصْنُ الشَّجَرَهًِْ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) وَ ثَمَرَاتُهَا الْأَئِمَّهًُْ مِنْ وُلْدِ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) وَ شِیعَتُهُمْ وَرَقُهَا وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ مِنْ شِیعَتِنَا لَیَمُوتُ فَتَسْقُطُ مِنَ الشَّجَرَهًِْ وَرَقَهًٌْ وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیُولَدُ فَتُورِقُ الشَّجَرَهًُْ وَرَقَهًْ.
امام باقر (علیه السلام)- شجره رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و نسب اوست که در بنی‌هاشم ثابت است و فرع علی بن ابی طالب (علیه السلام) و شاخه فاطمه (سلام الله علیها) و میوه آن امامان از نسل علی و فاطمه (علیها السلام) است و شیعیان آنان برگ‌های آنند. همانا هرگاه یکی از شیعیان مؤمن از دنیا برود برگی از درخت فرو می ریزد و اگر فرزندی از شیعیان ما به دنیا آید، یک برگ بر درخت می روید.
الصّادق (علیه السلام)- أَصْلُهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ فَرْعُهَا أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (علیها السلام) ثَمَرُهَا وَ تِسْعَهًٌْ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) أَغْصَانُهَا وَ الشِّیعَهًُْ وَرَقُهَا وَ اللَّهِ إِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ لَیَمُوتُ فَتَسْقُطُ وَرَقَهًٌْ مِنْ تِلْکَ الشَّجَرَهًِْ.
امام صادق (علیه السلام)- اصل آن درخت، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است و تنه‌ی آن امیرمؤمنان علی (علیه السلام) و میوه‌هایش حسن و حسین (علیها السلام) وشاخه‌های آن، نُه فرزند حسین (علیه السلام) و شیعیان برگ‌های آن هستند. به خدا قسم! هروقت فردی از شیعیان می‌میرد، یک برگ از آن درخت می‌افتد.
الصّادقین (علیها السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ وَ حُمْرَان عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ وَ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ قَالَ یَعْنِی النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) وَ الْأَئِمَّهًَْ (مِنْ بَعْدِهِ هُمُ الْأَصْلُ الثَّابِتُ وَ الْفَرْعُ الْوَلَایَهًُْ لِمَنْ دَخَلَ فِیهَا.
امام باقر و امام صادق (علیها السلام)- زراره و حمران از امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کنند که در تفسیر آیه‌یکَشَجَرةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرْعُهَا فِی السَّمَاء، فرمودند: «پیامبر (صلی الله علیه و آله) و امامان (ریشه‌ی استوار این درخت هستند و شاخه‌های آن کسانی‌اند که در ولایت وارد شوند (آن را بپذیرند)».
الصّادق (علیه السلام)- دَخَلَ النَّاسُ عَلَی أَبِی (علیه السلام) قَالُوا مَا حَدُّ الْإِمَامِ قَالَ حَدُّهُ عَظِیمٌ إِذَا دَخَلْتُمْ عَلَیْهِ فَوَقِّرُوهُ وَ عَظِّمُوهُ وَ آمِنُوا بِمَا جَاءَ بِهِ مِنْ شَیْءٍ وَ عَلَیْهِ أَنْ یَهْدِیَکُمْ وَ فِیهِ خَصْلَهًٌْ إِذَا دَخَلْتُمْ عَلَیْهِ لَمْ یَقْدِرْ أَحَدٌ أَنْ یَمْلَأَ عَیْنَهُ مِنْهُ إِجْلَالًا وَ هَیْبَهًًْ لِأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَذَلِکَ کَانَ وَ کَذَلِکَ یَکُونُ الْإِمَامُ قَالَ فَیَعْرِفُ شِیعَتَهُ قَالَ نَعَمْ سَاعَهًَْ یَرَاهُمْ قَالُوا فَنَحْنُ لَکَ شِیعَهًٌْ قَالَ نَعَمْ کُلُّکُمْ قَالُوا أَخْبِرْنَا بِعَلَامَهًِْ ذَلِکَ قَالَ أُخْبِرُکُمْ بِأَسْمَائِکُمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِکُمْ وَ قَبَائِلِکُمْ قَالُوا أَخْبِرْنَا فَأَخْبَرَهُمْ قَالُوا صَدَقْتَ قَالَ وَ أُخْبِرُکُمْ عَمَّا أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْأَلُوا عَنْهُ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ نَحْنُ نُعْطِی شِیعَتَنَا مَنْ نَشَاءُ مِنْ عِلْمِنَا ثُمَّ قَالَ یُقْنِعُکُمْ قَالُوا فِی دُونِ هَذَا نَقْنَعُ.
امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) روایت است: مردم خدمت پدرم امام باقر (علیه السلام) رسیده پرسیدند: «مقام و منزلت امام (علیه السلام) چیست»؟ فرمود: «بسیار بزرگ است، هر وقت خدمت امام (علیه السلام) رسیدید به او احترام کنید. او را بزرگ بدارید و به آنچه می‌گوید ایمان داشته باشید، بر او لازم است که شما را هدایت کند. خصلتی در اوست که وقتی به محضرش وارد شوید به خاطر جلال و هیبتش نمی‌توانید در چشم او خیره شوید، زیرا پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز همین‌طور بود امام (علیه السلام) هم مثل اوست». پرسیدند: «شیعیان خود را می‌شناسد»؟ فرمود: «آری! وقتی آن‌ها را ببیند». عرض کردند: «ما شیعه‌ی تو هستیم». فرمود: «آری! همه‌ی شما». عرض کردند: «علامت آن چیست»؟ فرمود: «می‌خواهید اسامی خودتان و پدران و قبیله‌تان را بگویم»؟ عرض کردند: «بفرمایید». در همان لحظه اسامی آن‌ها را نام برد، گفتند: «صحیح است». فرمود: «من به شما خبر می‌دهم از سؤالی که قصد داشتید در مورد آیه‌ی کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ، بپرسید، ما به هریک از شیعیان که بخواهیم از علم خود می‌دهیم». آنگاه فرمود: «قانع شدید»؟ عرض کردند: «آقا! ما به کمتر از این هم قانع بودیم».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّمَا جَعَلَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ هَذِهِ الرُّمُوزَ الَّتِی لَا یَعْلَمُهَا غَیْرُهُ وَ غَیْرُ أَنْبِیَائِهِ (وَ حُجَجُهُ فِی أَرْضِهِ لِعِلْمِهِ بِمَا یُحْدِثُهُ فِی کِتَابِهِ الْمُبَدِّلُونَ مِنْ إِسْقَاطِ أَسْمَاءِ حُجَجِهِ مِنْهُ وَ تَلْبِیسِهِمْ ذَلِکَ عَلَی الْأُمَّهًِْ لِیُعِینُوهُمْ عَلَی بَاطِلِهِمْ فَأَثْبَتَ فِیهِ الرُّمُوزَ وَ أَعْمَی قُلُوبَهُمْ وَ أَبْصَارَهُمْ لِمَا عَلَیْهِمْ فِی تَرْکِهَا وَ تَرْکِ غَیْرِهَا مِنَ الْخِطَابِ الدَّالِّ عَلَی مَا أَحْدَثُوهُ فِیهِ وَ جَعَلَ أَهْلَ الْکِتَابِ الْقَائِمِیْنَ بِهِ وَ الْعَالِمِینَ بِظَاهِرِهِ وَ بَاطِنِهِ مِنْ شَجَرَهًٍْ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ تُؤْتِی أُکُلَها کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّها أَیْ یُظْهِرُ مِثْلَ هَذَا الْعِلْمِ لِمُحْتَمِلِیهِ فِی الْوَقْتِ بَعْدَ الْوَقْتِ وَ جَعَلَ أَعْدَاءَهَا أَهْلَ الشَّجَرَهًِْ الْمَلْعُونَهًِْ الَّذِینَ حَاوَلُوا إِطْفَاءَ نُورِ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَ یَأْبَی اللهُ إِلَّا أَنْ یُتِمَّ نُورَه.
امام علی (علیه السلام)- خداوند این اسرار و رموز را در کتاب خود قرار داده که جز او و انبیاء و حجج الهی در روی زمین کسی نمی‌داند زیرا می‌دانست تحریف‌کنندگان در مورد قرآن چه خواهند کرد، نام‌های اوصیاء را از میان می‌برند و بر مردم مشتبه می‌کنند تا در هدف باطلی که دارند از مردم کمک بگیرند بههمینجهت رموز را در قرآن قرار داده و چشم سر و دل آن‌ها را از توجّه به آن رموز که شاهد بدعت‌های آن‌ها در دین است کور کرد. صاحبان کتاب و مطّلعین از ظاهر و باطن آن را از درخت پاکیزه‌ای قرار داده که ریشه‌ی آن [در زمین] ثابت و شاخه‌ی آن در آسمان است هر زمان میوه‌ی خود را به اذن پروردگارش می‌دهد. یعنی مثل این علم برای حاملین آن در هر زمان آشکار می‌شود و دشمنان قرآن را از شجره‌ی ملعونه قرار داد؛ آنهایی که خواستند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند، ولی خدا جز این نمی‌خواهد که نور خود را کامل کند. (توبه/۳۲).
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ الْأَشَلِ، عَنْ أَبِیه عَن أبِی‌عَبدِ اللهِ (علیه السلام): ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً ... قَالَ هَذَا مَثَلٌ ضَرَبَهُ اللَّهُ لِأَهْلِ بَیْتِ نَبِیِّهِ وَ لِمَنْ عَادَاهُمْ هُوَ مَثَلُ کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ ما لَها مِنْ قَرارٍ.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالرّحمن‌بن‌سالم از پدرش نقل می‌کند: امام صادق (علیه السلام) فرمود: ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً، این مثالی است که پروردگار متعال درباره‌ی اهل‌بیت (زده است و درباره‌ی آنان که با پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (دشمنی ورزیدند و فرموده است: [همچنین] کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ [و سخن آلوده] را به درخت ناپاکی تشبیه کرده که از روی زمین برکنده شده، و قرار و ثباتی ندارد. (ابراهیم/۲۶).
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- خُلِقَ النَّاسُ مِنْ شَجَرٍ شَتَّی وَ خُلِقْتُ أَنَا وَ ابْنُ أَبِی طَالِبٍ مِنْ شَجَرَهًٍْ وَاحِدَهًٍْ أَصْلِی عَلِیٌ وَ فَرْعِی جَعْفَرٌ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- مردم از درخت‌های گوناگون آفریده شده‌اند ولی من و فرزند ابی‌طالب از یک درخت آفریده شده‌ایم ریشه‌ی من علی (علیه السلام) است و شاخه‌ام جعفر.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ هَذِهِ الشَّجَرَهًَْ الطَّیِّبَهًَْ النَّخْلُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- این درخت پاکیزه، درخت خرماست.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قَالَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) لِلنَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله): أَنْتَ الشَّجَرَهًُْ، وَ عَلِیٌ (علیه السلام) غُصْنُهَا وَ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) وَرَقُهَا، وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (علیها السلام) ثِمَارُهَا. وَ قِیلَ: أَرَادَ بِتِلْکَ شَجَرَهًًْ هَذِهِ صِفَتُهَا وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهَا وُجُودٌ فِی الدُّنْیَا لَکِنَّ الصِّفَهًَْ مَعْلُومَهًٌْ. وَ قِیلَ: الْمُرَادُ بِالْکَلِمَهًِْ الطَّیِّبَهًِْ الْإِیمَانُ وَ بِالشَّجَرَهًِْ الطَّیِّبَهًِْ الْمُؤْمِنُ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- جبرئیل به پیامبر (صلی الله علیه و آله) گفت: «درخت، تو هستی و علی (علیه السلام) شاخه‌ی آن و فاطمه (سلام الله علیها) برگ آن و حسن و حسین (علیها السلام) میوه‌های آن هستند». گفته شده: «منظور خداوند از آن درخت، همان صفاتی بوده که ذکر شد و اگرچه آن درخت در دنیا وجود ندارد امّا صفت آن معلوم و روشن است و منظور از کلمه‌ی طیّبه ایمان و منظور از شجره‌ی طیّبه، مؤمن است».