آیه ۳۱ - سوره ابراهیم

آیه قُلْ لِعِبادِيَ الَّذينَ آمَنُوا يُقيمُوا الصَّلاةَ وَ يُنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِيَةً مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فيهِ وَ لا خِلالٌ [31]

به بندگان من که ایمان آورده‌اند بگو نماز را برپا دارند و از آنچه به آن‌ها روزى داده‌ایم، پنهان و آشکار، انفاق کنند. پیش از آنکه روزى فرا رسد که در آن، نه داد و ستدى است و نه دوستى. [نه با مال مى‌توانند از کیفر خدا رهایى یابند و نه با پیوندهاى مادّى].

به بندگان من که ایمان آورده‌اند بگو نماز را برپا دارند

۱ -۱
(ابراهیم/ ۳۱)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قُلْ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) لِعِبَادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا أَیِ اعْتَرَفُوا بِتَوْحِیدِ اللَّهِ وَ عَدْلِهِ، عَنَی بِهِ أَصْحَابَ النَّبِیِّ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! قُلْ لِعِبَادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا؛ یعنی به بندگانی که به یگانگی خدا و عدالت او اعتراف کرده‌اند. مقصود اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله) است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۸۸
بحرالعرفان، ج۹، ص۱۴۹

و از آنچه به آن‌ها روزی داده‌ایم، پنهان و آشکار، انفاق کنند. پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن، نه داد و ستدی است و نه دوستی. [نه با مال می‌توانند از کیفر خدا رهایی یابند و نه با پیوندهای مادّی]

۲ -۱
(ابراهیم/ ۳۱)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ لِلْفُقَرَاءِ فِی أَمْوَالِ الْأَغْنِیَاءِ حُقُوقاً غَیْرَ الزَّکَاهًِْ فَقَالَ عَزَّوَجَلَّ وَ الَّذِینَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ فَالْحَقُّ الْمَعْلُومُ مِنْ غَیْرِ الزَّکَاهًِْ وَ هُوَ شَیْءٌ یَفْرِضُهُ الرَّجُلُ عَلَی نَفْسِهِ فِی مَالِهِ یَجِبُ عَلَیْهِ أَنْ یَفْرِضَهُ عَلَی قَدْرِ طَاقَتِهِ وَ سَعَهًِْ مَالِهِ فَیُؤَدِّی الَّذِی فَرَضَ عَلَی نَفْسِهِ إِنْ شَاءَ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ إِنْ شَاءَ فِی کُلِّ جُمْعَهًٍْ وَ إِنْ شَاءَ فِی کُلِّ شَهْرٍ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَیْضاً أَقْرَضُوا اللهَ قَرْضاً حَسَناً وَ هَذَا غَیْرُ الزَّکَاهًِْ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَیْضاً یُنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً.

امام صادق (علیه السلام)- خدای متعال غیر از زکات حقوق دیگری برای فقرا در اموال ثروتمندان واجب کرده است و فرموده: و آن‌ها که در اموالشان حقّ معلومی است. (معارج/۲۴) بنابراین در آیه، حقّ معلوم، چیزی غیر از زکات است، یعنی چیزی است که آدمی آن را بر خویش و در مال خویش واجب می‌گرداند. که واجب است به‌اندازه‌ی توان و وسعت مالی‌اش، آن را برخود واجب کند. سپس آن مقداری را که برخودش واجب کرده، هر روز یا اگر مایل بود هر جمعه و یا هر ماه بپردازد. خدای متعال فرموده است. و آن‌ها که [از این راه] به خدا «قرض الحسنه» دهند. (حدید/۱۸) و این غیر از زکات است. خداوند متعال فرموده است: یُنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۹۰
الکافی، ج۳، ص۴۹۸/ وسایل الشیعهًْ، ج۹، ص۴۶/ البرهان

نه دوستی

۳ -۱
(ابراهیم/ ۳۱)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ لا خِلالٌ أَیْ لَا صَدَاقَهًٌْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یَوْمٌ لاَّ بَیْعٌ فِیهِ وَ لاَ خِلاَلٌ یعنی دوستی‌ای در کار نیست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۹۰
بحارالأنوار، ج۷۴، ص۳۰۵/ البرهان؛ فیه «دایبین» بدل «دایبان»
بیشتر