آیه ۱۹ - سوره انفال

آیه إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جاءَكُمُ الْفَتْحُ وَ إِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ إِنْ تَعُودُوا نَعُدْ وَ لَنْ تُغْنِيَ عَنْكُمْ فِئَتُكُمْ شَيْئاً وَ لَوْ كَثُرَتْ وَ أَنَّ اللهَ‌ مَعَ الْمُؤْمِنينَ [19]

اگر شما فتح و پيروزى مى‌خواهيد، پيروزى به سراغ شما آمد. و اگر [از مخالفت پيامبر] خوددارى كنيد، براى شما بهتر است. و اگر [به مخالفت] بازگرديد، ما هم باز خواهيم گشت و جمعيّت شما هرچند زياد باشد، شما را [از يارى خدا] بى‌نياز نخواهد كرد و خداوند با مؤمنان است.

۱
(انفال/ ۱۹)

الصّادق (علیه السلام)- فَأَمَرَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) أَصْحَابَهُ بِالْخُرُوجِ لِیَأْخُذُوهَا فَأَخْبَرَهُمْ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَدْ وَعَدَهُ إِحْدَی الطَّائِفَتَیْنِ إِمَّا الْعِیرُ أَوْ قُرَیْشٌ إِنْ أَظْفَرَ بِهِمْ فَخَرَجَ فِی ثَلَاثِمِائَهًٍْ وَ ثَلَاثَهًَْ عَشَرَ رَجُلًا فَلَمَّا قَارَبَ بَدْراً کَانَ أَبُوسُفْیَانَ فِی الْعِیرِ فَلَمَّا بَلَغَهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَدْ خَرَجَ یَتَعَرَّضُ الْعِیرَ خَافَ خَوْفاً شَدِیداً أفَأَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِالرَّحِیلِ حَتَّی نَزَلَ عِشَاءً عَلَی مَاءِ بَدْرٍ وَ هِیَ الْعُدْوَهًُْ الشَّامِیَّهًُْ أوَ حَمَلَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) عَلَی إِبْلِیسَ فَطَلَبَهُ حَتَّی غَاصَ فِی الْبَحْرِ وَ قَالَ رَبِّ أَنْجِزْ لِی مَا وَعَدْتَنِی مِنَ الْبَقَاءِ إِلَی یَوْمِ الدِّینِ وَ رُوِیَ فِی خَبَرٍ أَنَّ إِبْلِیسَ الْتَفَتَ إِلَی جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) وَ هُوَ فِی الْهَزِیمَهًِْ فَقَالَ یَا هَذَا أَ بَدَا لَکُمْ فِیمَا أَعْطَیْتُمُونَا فَقِیلَ لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) أَ تَرَی کَانَ یَخَافُ أَنْ یَقْتُلَهُ فَقَالَ لَا وَ لَکِنَّهُ کَانَ یَضْرِبُهُ ضَرْبَهًًْ یَشِینُهُ مِنْهَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًْ أوَ خَرَجَ أَبُوجَهْلٍ مِنْ بَیْنِ الصَّفَّیْنِ فَقَالَ اللَّهُمَّ أَقْطَعَنَا الرَّحِمَ وَ آتَانَا بِمَا لَا نَعْرِفُهُ فَأَحِنْهُ الْغَدَاهًَْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَی رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جاءَکُمُ الْفَتْحُ وَ إِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ إِنْ تَعُودُوا نَعُدْ وَ لَنْ تُغْنِیَ عَنْکُمْ فِئَتُکُمْ شَیْئاً وَ لَوْ کَثُرَتْ وَ أَنَّ اللهَ مَعَ الْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَفّاً مِنْ حَصًی فَرَمَی بِهِ فِی وُجُوهِ قُرَیْشٍ وَ قَالَ شَاهَتِ الْوُجُوهُ فَبَعَثَ اللَّهُ رِیَاحاً تَضْرِبُ وُجُوهَ قُرَیْشٍ فَکَانَتِ الْهَزِیمَهًْ.

امام صادق ( پیامبر (به یارانش دستور داد از مدینه خارج شوند تا کاروان تجاری مکّه را مصادره کنند و یارانش را باخبر ساخت که خداوند به او وعده‌ی پیروزی بر یکی از دو گروهِ کاروان تجاری و یا [سپاهِ] قریش را داده است. پیامبر (به همراه سیصدوسیزده نفر از مدینه خارج گردید. چون به نزدیکی منطقه‌ی بدر رسید، ابوسفیان در میان کاروان تجاری بود، هنگامی‌که به او خبر رسید که رسول خدا (به قصد کاروان تجاری از مدینه خارج شده است به شدّت ترسید. رسول خدا (دستور حرکت صادر فرمود تا اینکه اوّل شب به [چاه‌های] آب بدر کنار دامنه‌ی کوه که طرف سرزمین شام بود، رسید و جبرئیل بر ابلیس حمله‌ور شد و او را تعقیب کرد تا اینکه ابلیس در دریا فرورفت و گفت: «پروردگارا! به آن وعده‌ای که به من دادی که تا روز جزا زنده بمانم وفا کن». و در روایتی آمده است: «ابلیس درآن‌حالِ شکست، رو به جبرئیل کرده و گفت: «آیا در آن فرصتی که به من دادید تغییری حاصل شده است»؟! از امام صادق (سؤال شد: «آیا به نظر شما ابلیس ترسید که جبرئیل او را به هلاکت برساند»؟ فرمود: «نه! ولی جبرئیل ضربه‌ای بر او وارد می‌کرد که تا روز قیامت او را لکّه‌دار و ننگین می‌ساخت». و ابوجهل از میان دو سپاه خارج شده و گفت: «خداوندا! محمّد (رابطه‌ی خویشاوندی ما را قطع نموده و چیزی برایمان آورد که آن را نمی‌شناسیم؛ صبحگاهان او را نابود ساز». دراین‌هنگام خداوند این آیه را بر پیامبرش (نازل فرمود: إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جاءَکُمُ الْفَتْحُ وَ إِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ إِنْ تَعُودُوا نَعُدْ وَ لَنْ تُغْنِیَ عَنْکُمْ فِئَتُکُمْ شَیْئاً وَ لَوْ کَثُرَتْ وَ أَنَّ اللهَ مَعَ المُؤْمِنِینَ. آنگاه رسول خدا (مُشتی از سنگ‌ریزه برداشته به‌سوی مشرکان پاشید و فرمود: «رویتان زشت باد»! و خداوند بادی فرو فرستاد که بر چهره‌ی قریش می‌زد و همین باعث شکست آن‌ها شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۵۱۰
بحار الأنوار، ج۱۹، ص۲۵۷/ القمی، ج۱، ص۲۶۷؛ «فأمر رسول الله ... یوم القیامهًْ» محذوف
بیشتر