آیه ۳۵ - سوره انفال

آیه وَ ما كانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكاءً وَ تَصْدِيَةً فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ [35]

[آن‌ها كه مدّعى بودند ما هم نماز داريم] نمازشان نزد خانه‌ی كعبه، چيزى جز سوت كشيدن و كف زدن نبود، پس بچشيد عذاب [الهى] را به سبب آنچه انكار مى‌كرديد!

۱
(انفال/ ۳۵)

الرّضا (علیه السلام)- سُمِّیَتْ مَکَّهًُْ مَکَّهًَْ لِأَنَّ النَّاسَ کَانُوا یَمُکُّونَ فِیهَا وَ کَانَ یُقَالُ لِمَنْ قَصَدَهَا قَدْ مَکَا وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیْتِ إِلَّا مُکاءً وَ تَصْدِیَةً فَالْمُکَاءُ التَّصْفِیرُ وَ التَّصْدِیَهًُْ صَفْقُ الْیَدَیْنِ.

امام رضا ( علّت نامگذاری مکّه این است که مردم در آن سوت می‌زدند و کسی که به مکّه می‌رفت به او مَکا می‌گفتند و این همان فرموده‌ی خدای عزّوجلّ است: وَ مَا کَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَیْتِ إِلاَّ مُکَاء وَ تَصْدِیَةً پس مَکاء؛ یعنی سوت‌زدن و تصدیه، یعنی دست‌زدن.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۵۵۶
بحار الأنوار، ج۹۶، ص۷۷/ علل الشرایع، ج۲، ص۳۹۷/ نور الثقلین/ البرهان/ عیون أخبار الرضا (A۱)، ج۲، ص۹۰
۲
(انفال/ ۳۵)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ إِبْرَاهِیمَ‌بْنِ‌عُمَرَ الْیَمَانِیِّ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیْتِ إِلَّا مُکاءً وَ تَصْدِیَةً قَالَ التَّصْفِیرُ وَ التَّصْفِیقُ.

امام صادق ( ابراهیم‌بن‌عمر یمانی از قول کسی‌که از امام صادق (روایت کرده است گوید: امام (در مورد آیه: وَ مَا کَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَیْتِ إِلاَّ مُکَاء وَ تَصْدِیَةً فرمود: «منظور، سوت‌زدن و دست‌زدن است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۵۵۶
بحار الأنوار، ج۷۶، ص۲۶۴/ العیاشی، ج۲، ص۵۵/ معانی الأخبار، ص۲۹۷/ البرهان
۳
(انفال/ ۳۵)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ اجْتَمَعَتْ قُرَیْشٌ أَنْ یَدْخُلُوا عَلَیْهِ لَیْلًا فَیَقْتُلُوهُ وَ خَرَجُوا إِلَی الْمَسْجِدِ یُصَفِّرُونَ وَ یُصَفِّقُونَ وَ یَطُوفُونَ بِالْبَیْتِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ وَ مَا کَانَ صَلَاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیْتِ إِلَّا مُکَاءً وَ تَصْدِیَةً فَالْمُکَاءُ التَّصْفِیرُ وَ التَّصْدِیَهًُْ صَفْقُ الْیَدَیْنِ وَ هَذِهِ الْآیَهًُْ مَعْطُوفَهًٌْ عَلَی قَوْلِهِ وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ قَدْ کُتِبَتْ بَعْدَ آیَاتٍ کَثِیرَهًٍْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( قریش با یکدیگر توافق کردند که شبانه بر پیامبر (هجوم آورده و ایشان را به قتل برسانند، [پس از این توافق] به مسجدالحرام رفته و شروع به سوت‌کشیدن و کف‌زدن و طواف‌کردن دور خانه‌ی خدا نمودند. خداوند در این‌باره آیه: وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیْتِ إِلَّا مُکاءً وَ تَصْدِیَةً را نازل فرمود، که مراد از مکاء؛ سوت‌کشیدن و مراد از تصدیة؛ کف‌زدن است و این آیه عطف بر آیه: [به خاطر بیاور] هنگامی را که کافران نقشه می‌کشیدند. (انفال/۳۰) می‌باشد، هرچند بعد از چندین آیه قرار گرفته است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۵۵۶
القمی، ج۱، ص۲۷۴/ بحار الأنوار، ج۹، ص۲۱۱؛ «هذه الآیه معطوفه ... کثیره» محذوف
بیشتر