آیه وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُنا قالُوا قَدْ سَمِعْنا لَوْ نَشاءُ لَقُلْنا مِثْلَ هذا إِنْ هذا إِلّا أَساطيرُ الْأَوَّلينَ [31]
و هنگامى‌كه آيات ما بر آن‌ها خوانده مى‌شود، مى‌گويند: «شنيديم؛ [چيز مهمّى نيست] اگر بخواهيم مثل آن را مى‌گوييم اين‌ها همان افسانه‌هاى پيشينيان است»!
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- نَزَلَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَخْبَرَهُ أَنَّ قُرَیْشاً قَدِ اجْتَمَعَتْ فِی دَارِ النَّدْوَهًِْ یُدَبِّرُونَ عَلَیْکَ وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی ذَلِکَ وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( جبرئیل بر رسول خدا (نازل شد و به او خبر داد که قریش در دارالنّدوه گرد هم آمدند تا برعلیه تو توطئه بچینند و خدا این آیه را در این‌باره نازل کرد: وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُواْ لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ المَاکِرِینَ.
الباقر (علیه السلام)- أَنَّ قُرَیْشاً اجْتَمَعَتْ فَخَرَجَ مِنْ کُلِّ بَطْنٍ أُنَاسٌ ثُمَّ انْطَلَقُوا إِلَی دَارِ النَّدْوَهًِْ لِیُشَاوِرُوا فِیمَا یَصْنَعُونَ بِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَإِذَا هُمْ بِشَیْخٍ قَائِمٍ عَلَی الْبَابِ وَ إِذَا ذَهَبُوا إِلَیْهِ لِیَدْخُلُوا قَالَ أَدْخِلُونِی مَعَکُمْ قَالُوا وَ مَنْ أَنْتَ یَا شَیْخُ قَالَ أَنَا شَیْخٌ مِنْ مُضَرَ وَ لِی رَأْیٌ أُشِیرُ بِهِ عَلَیْکُمْ فَدَخَلُوا وَ جَلَسُوا وَ تَشَاوَرُوا وَ هُوَ جَالِسٌ وَ أَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ عَلَی أَنْ یُخْرِجُوهُ فَقَالَ لَیْسَ هَذَا لَکُمْ بِرَأْیٍ إِنْ أَخْرَجْتُمُوهُ أَجْلَبَ عَلَیْکُمُ النَّاسَ فَقَاتَلُوکُمْ قَالُوا صَدَقْتَ مَا هَذَا بِرَأْیٍ ثُمَّ تَشَاوَرُوا فَأَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ عَلَی أَنْ یُوثِقُوهُ قَالَ هَذَا لَیْسَ بِالرَّأْیِ إِنْ فَعَلْتُمْ هَذَا وَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) رَجُلٌ حُلْوُ اللِّسَانِ أَفْسَدَ عَلَیْکُمْ أَبْنَاءَکُمْ وَ خَدَمَکُمْ وَ مَا یَنْفَعُکُمْ أَحَدُکُمْ إِذَا فَارَقَهُ أَخُوهُ وَ ابْنُهُ أَوِ امْرَأَتُهُ ثُمَّ تَشَاوَرُوا فَأَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ عَلَی أَنْ یَقْتُلُوهُ یَخْرُجُونَ مِنْ کُلِّ بَطْنٍ مِنْهُمْ بِشَاهِرٍ فَیَضْرِبُونَهُ بِأَسْیَافِهِمْ جَمِیعاً عِندَ الکَعبَهًْ ثُمَّ قَرَأَ الْآیَهًَْ وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ ...
امام باقر ( گروهی از قریش از قبایل مختلف آن، جمع شده و به‌سوی دارالنّدوهًْ حرکت کردند تا درباره‌ی اینکه با رسول خدا (چه برخوردی نمایند با یکدیگر مشورت کنند. هنگام ورود به دارالنّدوه به پیرمردی برخورد کردند که جلوی درب ورودی ایستاده بود و به آن‌ها گفت: «مرا نیز همراه خود به جلسه ببرید». پرسیدند: «ای پیرمرد تو کیستی»!؟ گفت: «پیرمردی از قبیله‌ی مُضر هستم و نظری دارم که آن را در اختیار شما خواهم گذاشت». همگی داخل شده و نشستند و در حضور پیرمرد به مشورت پرداختند و به این نتیجه رسیدند که پیامبر (را از مکّه بیرون نمایند، آن پیرمرد گفت: «این فکری اساسی برای شما نیست چراکه اگر او را بیرون نمایید دیگر قبایل را بر ضدّ شما جمع کرده و با شما به جنگ خواهند پرداخت». قریش گفتند: «راست می‌گویی این نظر درستی نیست». دوباره به مشورت پرداخته و به این نتیجه رسیدند که پیامبر (را دربند کنند. پیرمرد گفت: «این هم نظر درستی نیست، اگر این کار را بکنید با توجّه به اینکه محمّد (گفتاری شیرین دارد [با کلام شیوای خود] فرزندان و خدمتکاران شما را تباه سازد و هرگاه یکی از شما برادر، فرزند یا همسرش را [به‌واسطه‌ی گرویدن به محمّد (] از دست بدهد چیزی به حالش سودمند نخواهد بود». دوباره به مشورت پرداخته و این‌بار به این نتیجه رسیدند که پیامبر (را به قتل برسانند به این صورت که از هر قبیله‌ی قریش، شمشیرزنی انتخاب شود و جملگی با شمشیرهایشان در کنار کعبه پیامبر (را بزنند». آنگاه امام (این آیه را تلاوت فرمود: وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ.
ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- اجْتَمَعَ الْمُشْرِکُونَ فِی دَارِ النَّدْوَهًِْ لِیَتَشَاوَرُوا فِی أَمْرِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَتَی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَأَخْبَرَهُ الْخَبَرَ وَ أَمَرَهُ أَنْ لَا یَنَامَ فِی مَضْجَعِهِ تِلْکَ اللَّیْلَهًَْ فَلَمَّا أَرَادَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الْمَبِیتَ أَمَرَ عَلِیّاً (علیه السلام) أَنْ یَبِیتَ فِی مَضْجَعِهِ تِلْکَ اللَّیْلَهًَْ فَبَاتَ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ تَغَشَّی بِبُرْدٍ أَخْضَرَ حَضْرَمِیٍّ کَانَ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَنَامُ فِیهِ وَ جَعَلَ السَّیْفَ إِلَی جَنْبِهِ فَلَمَّا اجْتَمَعَ أُولَئِکَ النَّفَرُ مِنْ قُرَیْشٍ یَطِیفُونَ وَ یَرْصُدُونَهُ یُرِیدُونَ قَتْلَهُ فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ هُمْ جُلُوسٌ عَلَی الْبَابِ خَمْسَهًٌْ وَ عِشْرُونَ رَجُلًا فَأَخَذَ حَفْنَهًًْ مِنَ الْبَطْحَاءِ ثُمَّ جَعَلَ یَذُرُّهَا عَلَی رُءُوسِهِمْ وَ هُوَ یَقْرَأُ یس وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ حَتَّی بَلَغَ فَأَغْشَیْناهُمْ فَهُمْ لا یُبْصِرُونَ فَقَالَ قَائِلٌ مَا تَنْتَظِرُونَ قَالُوا مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) قَالَ خِبْتُمْ وَ خُزِیتُمْ قَدْ وَ اللَّهِ مَرَّ بِکُمْ فَمَا مِنْکُمْ رَجُلٌ إِلَّا وَ قَدْ جَعَلَ عَلَی رَأْسِهِ تُرَاباً قَالُوا وَ اللَّهِ مَا أَبْصَرْنَاهُ قَالَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ.
ابن‌عبّاس ( مشرکان در دارالنّدوه جمع شدند تا درباره‌ی رسول خدا (مشورت کنند. جبرئیل نزد رسول خدا (آمد و او را باخبر کرد و دستور داد که در آن شب در بسترش نخوابد. هنگامی‌که رسول خدا (از علی (خواست که آن شب را در بستر او بخوابد، علی (اطاعت کرد و عبای سبز رنگ حضرمی را که حضرت رسول (بر روی خود می‌کشید، هنگام خواب بر روی خود کشید و شمشیرش را در کنارش قرار داد. هنگامی‌که آن گروه از قریش جمع شدند تا او را به قتل برسانند، حضرت رسول (خارج شد، درحالی‌که آنان بر کنار در نشسته بودند و تعدادشان بیست‌وپنج نفر بود. رسول خدا (مُشتی از خاک بطحاء برداشت و آن را بر سرهایشان پاشید، درحالی‌که چنین می‌خواند: یس* سوگند به قرآن حکیم. (یس/۲۱) تا به [این آیه] رسید: و در پیش‌روی آنان سدّی قرار دادیم، و در پشت‌سرشان سدّی و چشمانشان را پوشانده‌ایم، لذا نمی‌بینند!. (یس/۹) یکی از آنان گفت: «منتظر چه هستید»؟ گفتند: «محمّد (». گفت: «شکست خوردید و زیان دیدید [خاک بر سرتان باد] قسم به خدا! از کنار شما رد شد و خاک را بر سر همه‌ی شما پاشید». گفتند: «به خدا قسم ما او را ندیدیم»! پس خدای عزّوجلّ این آیه را نازل کرد: وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُواْ لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- ِعَنْ هِنْدِ‌بْنِ‌أَبِی‌هَالَهًْ کَانَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِمَّا یَمْنَعُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) بِعَمِّهِ أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فَمَا یَخْلُصُ إِلَیْهِ امْرُؤٌ بِسُوءٍ مِنْ قَوْمِهِ مُدَّهًَْ حَیَاتِهِ فَلَمَّا مَاتَ أَبُوطَالِبٍ نَالَتْ قُرَیْشٌ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِغَیَّتِهَا وَ أَصَابَتْهُ بِعَظِیمٍ مِنَ الْأَذَی حَتَّی تَرَکَتْهُ لَقًی فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) لَأَسْرَعُ مَا وَجَدْنَا فَقْدُکَ یَا عَمِّ وَصَلَتْکَ رَحِمٌ وَ جُزِیتَ خَیْراً یَا عَمِّ ثُمَّ مَاتَتْ خَدِیجَهًُْ (سلام الله علیها) بَعْدَ أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) بِشَهْرٍ وَ اجْتَمَعَ بِذَلِکَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حُزْنَانِ حَتَّی عُرِفَ ذَلِکَ فِیهِ قَالَ هِنْدٌ ثُمَّ انْطَلَقَ ذَوُو الطَّوْلِ وَ الشَّرَفِ مِنْ قُرَیْشٍ إِلَی دَارِ النَّدْوَهًِْ لِیَرْتَئُوا وَ یَأْتَمِرُوا فِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَسَرُّوا ذَلِکَ بَیْنَهُمْ فَقَالَ بَعْضُهُمْ نَبْنِی لَهُ عَلَماً وَ نَتْرُکُ فُرَجاً نَسْتَوْدِعُهُ فِیهِ فَلَا یَخْلُصُ مِنَ الصُّبَاهًِْ فِیهِ إِلَیْهِ أَحَدٌ وَ لَا نَزَالُ فِی رَفَقٍ مِنَ الْعَیْشِ حَتَّی یَتَضَیَّفَهُ رَیْبُ الْمَنُونِ وَ صَاحِبُ‌هَذِهِ الْمَشُورَهًِْ الْعَاصُ‌بْنُ‌وَائِلٍ وَ أُمَیَّهًُْ وَ أُبَیٌّ‌ابْنَا خَلَفٍ فَقَالَ قَائِلٌ کَلَّا مَا هَذَا لَکُمْ بِرَأْیٍ وَ لَئِنْ صَنَعْتُمْ ذَلِکَ لَیَتَنَمَّرَنَّ لَهُ الْحَدِبُ الْحَمِیمُ وَ الْمَوْلَی الْحَلِیفُ ثُمَّ لَیَأْتِیَنَّ الْمَوَاسِمَ وَ الْأَشْهُرَ الْحُرُمَ بِالْأَمْنِ فَلَیَنْتَزِعَنَّ مِنْ أُنْشُوطَتِکُمْ قُولُوا قَوْلَکُمْ. فَقَالَ عُتْبَهًُْ وَ شَیْبَهًُْ وَ شَرِکَهُمَا أَبُوسُفْیَانَ قَالُوا فَإِنَّا نَرَی أَنْ نُرْحِلَ بَعِیراً صَعْباً وَ نُوثِقَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) عَلَیْهِ کِتَافاً ثُمَّ نَقْطَعَ الْبَعِیرَ بِأَطْرَافِ الرِّمَاحِ فَیُوشِکُ أَنْ یَقْطَعَهُ بَیْنَ الدَّکَادِکِ إِرْباً إِرْباً فَقَالَ صَاحِبُ رَأْیِهِمْ إِنَّکُمْ لَمْ تَصْنَعُوا بِقَوْلِکُمْ هَذَا شَیْئاً أَ‌رَأَیْتُمْ إِنْ خَلَصَ بِهِ الْبَعِیرُ سَالِماً إِلَی بَعْضِ الْأَفَارِیقِ فَأَخَذَ بِقُلُوبِهِمْ بِسِحْرِهِ وَ بَیَانِهِ وَ طَلَاقَهًِْ لِسَانِهِ فَصَبَأَ الْقَوْمُ إِلَیْهِ وَ اسْتَجَابَتِ الْقَبَائِلُ لَهُ قَبِیلَهًًْ فَقَبِیلَهًًْ فَلَیَسِیرَنَّ حِینَئِذٍ إِلَیْکُمْ بِالْکَتَائِبِ وَ الْمَقَانِبِ فَلَتَهْلِکُنَّ کَمَا هَلَکَتْ أَیَادٌ وَ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ. قُولُوا قَوْلَکُمْ فَقَالَ لَهُ أَبُوجَهْلٍ لَکِنْ أَرَی لَکُمْ أَنْ تَعَمَّدُوا إِلَی قَبَائِلِکُمُ الْعَشَرَهًِْ فَتَنْتَدِبُوا مِنْ کُلِّ قَبِیلَهًٍْ مِنْهَا رَجُلًا نَجْداً ثُمَّ تُسَلِّحُوهُ حُسَاماً عَضْباً وَ تَمَهَّدَ الْفِتْیَهًُْ حَتَّی إِذَا غَسَقَ اللَّیْلُ وَ غَوَّرَ بَیَّتُوا بِابْنِ أَبِی‌کَبْشَهًَْ بَیَاتاً فَیَذْهَبُ دَمُهُ فِی قَبَائِلِ قُرَیْشٍ جَمِیعاً فَلَا یَسْتَطِیعُ بَنُو هَاشِمٍ وَ بَنُوالْمُطَّلِبِ مُنَاهَضَهًَْ قَبَائِلِ قُرَیْشٍ فِی صَاحِبِهِمْ فَیَرْضَوْنَ حِینَئِذٍ بِالْعَقْلِ مِنْهُمْ فَقَالَ صَاحِبُ رَأْیِهِمْ أَصَبْتَ یَا بَا الْحَکَمِ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَیْهِمْ فَقَالَ هَذَا الرَّأْیُ فَلَا تَعْدِلُنَّ بِهِ رَأْیاً وَ أَوْکِئُوا فِی ذَلِکَ أَفْوَاهَکُمْ حَتَّی‌یسْتَتِبَّ أَمْرُکُمْ فَخَرَجَ الْقَوْمُ عِزِینَ وَ سَبَقَهُمْ بِالْوَحْیِ بِمَا کَانَ مِنْ کَیْدِهِمْ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَتَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ فَلَمَّا أَخْبَرَهُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) بِأَمْرِ اللَّهِ فِی ذَلِکَ وَ وَحْیِهِ وَ مَا عَزَمَ لَهُ مِنَ الْهِجْرَهًِْ دَعَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) لِوَقْتِهِ فَقَالَ لَهُ یَا عَلِیُّ إِنَّ الرُّوحَ هَبَطَ عَلَیَّ بِهَذِهِ الْآیَهًِْ آنِفاً یُخْبِرُنِی أَنَّ قُرَیْشاً اجْتَمَعَتْ عَلَی الْمَکْرِ بِی وَ قَتْلِی وَ إِنَّهُ أُوحِیَ إِلَیَّ عَنْ رَبِّی عَزَّوَجَلَّ أَنْ أَهْجُرَ دَارَ قَوْمِی وَ أَنْ أَنْطَلِقَ إِلَی غَارِ ثَوْرٍ تَحْتَ لَیْلَتِی وَ أَنَّهُ أَمَرَنِی أَنْ آمُرَکَ بِالْمَبِیتِ عَلَی ضِجَاعِی أَوْ قَالَ مَضْجَعِی لِتُخْفِیَ بِمَبِیتِکَ عَلَیْهِ أَثَرِی فَمَا أَنْتَ قَائِلٌ وَ صَانِعٌ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) أَ‌وَ تَسْلَمَنَّ بِمَبِیتِی هُنَاکَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ نَعَمْ فَتَبَسَّمَ عَلِیٌّ (علیه السلام) ضَاحِکاً وَ أَهْوَی إِلَی الْأَرْضِ سَاجِداً شُکْراً لِمَا أَنْبَأَهُ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْ سَلَامَتِهِ فَکَانَ عَلِیٌّ (علیه السلام) أَوَّلَ مَنْ سَجَدَ لِلَّهِ شُکْراً وَ أَوَّلَ مَنْ وَضَعَ وَجْهَهُ عَلَی الْأَرْضِ بَعْدَ سَجْدَتِهِ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله).
پیامبر ( هندبن‌ابوهاله گوید: خدای عزّوجلّ از پیامبرش (به‌وسیله‌ی عمویش ابوطالب (حمایت می‌کرد و در طول زندگی‌اش هیچ آزاری از طرف قومش به او نرسید. هنگامی‌که ابوطالب (درگذشت، قریش به هدف خود درباره‌ی رسول خدا (رسید. آنان آزار بسیاری به او می‌رساندند تا اینکه او را بر زمین انداختند. رسول خدا (فرمود: «عمو! چه زود، جای تو و خویشاوندی تو را خالی یافته‌ایم، ای عموی من! خدا جزای خیر به تو دهد». خدیجه (نیز یک ماه پس از ابوطالب (درگذشت. پس دو غم و اندوه رسول خدا (را فراگرفت، چنانکه اثر این غم ها در او آشکار بود. سپس منتقدان و بزرگان قریش در دارالنّدوه جمع شدند تا به رایزنی بپردازند و رسول خدا (توطئه بچینند و این امر را مخفی نگه داشتند». برخی از آنان گفتند: «برای او قلعه‌ای می‌سازیم و او را در برجی زندانی می‌کنیم و دیگر کسی از گروندگان به دین او نخواهد توانست به او دسترسی یابد. او همچنان در تنگنا می‌ماند تا اینکه طعم مرگ را بچشد». صاحبان این پیشنهاد، عاص‌بن‌وائل و امیّه و ابیّ فرزندان خلف بودند. یکی از آنان گفت: «خیر، این پیشنهاد درستی نیست و اگر این کار را انجام دهید، دوستانِ صمیمی او و هم‌پیمانان او به خشم خواهند آمد. سپس مراسم گرد هم آمدن قبایل و ماه‌های حرام درحالی فراخواهد رسید که امنیّت از دیار شما سلب خواهد شد. پس تصمیم خود را بگیرید». عتبه و شیبه همراه با ابوسفیان گفتند: «ما پیشنهاد می‌کنیم که محمّد را بر شتری چموش سوار کنیم و درحالی‌که او را از شانه و دست ها به غُل و زنجیر بسته ایم، آن شتر را با نوک نیزه‌ها هِی کنیم تا او را در میان زمین‌های شنی بکشاند و تکّه‌تکّه کند». یکی دیگر از رؤسایشان گفت: «این نظر نیز کارساز نیست، چه اینکه ممکن است که شتر، او را به برخی از قبایل بادیه‌نشین دورافتاده برساند. پس با افسونگری و بیان و زبان چرب خویش بر دل آنان چیره می‌شود و این قوم به دین او می‌گرایند و قبایل یکی پس از دیگری به او می‌پیوندند و آنگاه با گردان‌ها و گروه های جنگجو به طرف شما خواهد آمد، سپس به هلاکت می‌رسید، چنانکه قبیله‌ی ایاد و کسانی‌که قبل از شما بودند، به هلاکت رسیدند. پس تصمیم خویش را بگیرید». ابوجهل به او گفت: «من پیشنهاد درستی برای شما دارم و آن این است که به قبایل دهگانه‌تان روی آورید و از هر قبیله یک مرد دلاور انتخاب کنید. سپس شمشیری را در اختیار آنان می‌گذارید و این جوانان را آماده می‌کنید و هنگامی‌که شب تاریک شود و به نیمه برسد، به ابن‌ابوکبشه [یعنی رسول خدا (] به‌طور ناگهانی حمله می‌کنند و خونش در تمامی قبایل قریش پخش خواهد شد و بنی‌هاشم و بنی‌مطلّب نخواهد توانست با همه‌ی قبایل قریش درباره‌ی صاحبشان [یعنی محمّد (] به مقابله بپردازند و مجبور خواهند شد از ما دیه بخواهند و ما دو دیه به آنان خواهیم داد». رئیس آنان گفت: «نظرت درست است ای ابوحکم»! سپس نزد آنان آمد و گفت: «این همان نظر درست است و هیچ نظر دیگری ندهید و دهان هایتان را ببندید تا اینکه امر شما استوار گردد». سپس آن قوم تک‌تک بیرون آمدند، امّا جبرئیل توطئه‌ی آنان را به‌وسیله‌ی وحی فاش کرده بود و این آیه را بر رسول خدا (خواند: وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ. هنگامی‌که جبرئیل وحی خدا و دستور او مبنی بر هجرت را به وی رساند، رسول خدا (علی (را صدا کرد و به او گفت: «ای علی (! همانا روح‌الأمین کمی پیش این آیه را بر من نازل کرد و به من خبر داد که قریش تصمیم گرفته اند علیه من توطئه بچینند و مرا بکُشند. از جانب پروردگارم عزّوجلّ به من وحی شد که دیار این قوم را ترک کنم و در تاریکی شب به طرف غار نور راه بیفتم و به من دستور داد که از تو بخواهم در رختخوابم بخوابی تا آنان رد مرا گم کنند. حال چه می‌گویی و چه می‌کنی»؟ حضرت علی (گفت: «آیا با خوابیدن من در آنجا تو در امان خواهی بود، ای پیامبر خدا (»؟ فرمود: «بلی». پس علی (تبسّم کرد و به نشانه‌ی تشکّر از خدا بر زمین افتاد، زیرا که رسول خدا (خبر سلامتی خویش را به او داد. علی (نخستین کسی بود که به نشانه‌ی شکر برای خدا سجده کرد و نخستین کسی است که پس از رسول خدا (صورتش را بر زمین نهاد.
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَدْ کَانَ لَقِیَ مِنْ قَوْمِهِ بَلَاءً شَدِیداً حَتَّی أَتَوْهُ ذَاتَ یَوْمٍ وَ هُوَ سَاجِدٌ حَتَّی طَرَحُوا عَلَیْهِ رَحِمَ شَاهًٍْ فَأَتَتْهُ ابْنَتُهُ وَ هُوَ سَاجِدٌ لَمْ یَرْفَعْ رَأْسَهُ فَرَفَعَتْهُ عَنْهُ وَ مَسَحَتْهُ ثُمَّ أَرَاهُ اللَّهُ بَعْدَ ذَلِکَ الَّذِی یُحِبُّ أَنَّهُ کَانَ بِبَدْرٍ وَ لَیْسَ مَعَهُ غَیْرُ فَارِسٍ وَاحِدٍ ثُمَّ کَانَ مَعَهُ یَوْمَ الْفَتْحِ اثْنَا عَشَرَ أَلْفاً حَتَّی جَعَلَ أَبُوسُفْیَانَ وَ الْمُشْرِکُونَ یَسْتَغِیثُونَ.
امام باقر ( همانا رسول خدا (از قومش آزارهای بسیاری دید. روزی هنگامی‌که درحال سجود بود، شکنبه‌ی گوسفندی بر وی انداختند. دخترش نزد او آمد و در همان حالی که پیامبر (در سجده بود، آنچه را مشرکان بر وی انداخته بودند، از سرش برداشت و [سر و روی پدر را] پاک کرد. سپس خدا آنچه را دوست می‌داشت به وی نشان داد. او در بدر بود درحالی‌که فقط یک سوارکار همراه او بود و هنگامی‌که روز فتح فرا رسید، دوازده‌هزار نفر همراه او بودند به‌طوری‌که ابوسفیان و مشرکان مجبور شدند از او طلب کمک کنند.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- کَانَ سَبَبُ نُزُولِهَا أَنَّهُ لَمَّا أَظْهَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الدَّعْوَهًَْ بِمَکَّهًَْ قَدِمَتْ عَلَیْهِ الْأَوْسُ وَ الْخَزْرَجُ فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) تَمْنَعُونِّی وَ تَکُونُونَ لِی جَاراً حَتَّی أَتْلُوَ عَلَیْکُمْ کِتَابَ رَبِّی وَ ثَوَابُکُمْ عَلَی اللَّهِ الْجَنَّهًُْ فَقَالُوا نَعَمْ خُذْ لِرَبِّکَ وَ لِنَفْسِکَ مَا شِئْتَ فَقَالَ لَهُمْ مَوْعِدُکُمُ الْعَقَبَهًُْ فِی اللَّیْلَهًِْ الْوُسْطَی مِنْ لَیَالِی التَّشْرِیقِ فَحَجُّوا وَ رَجَعُوا إِلَی مِنًی وَ کَانَ فِیهِمْ مِمَّنْ قَدْ حَجَّ بَشَرٌ کَثِیرٌ فَلَمَّا کَانَ الْیَوْمُ الثَّانِی مِنْ أَیَّامِ التَّشْرِیقِ قَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِذَا کَانَ اللَّیْلُ فَاحْضُرُوا دَارَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ عَلَی الْعَقَبَهًِْ وَ لَا تُنَبِّهُوا نَائِماً وَ لْیَنْسِلْ وَاحِدٌ فَوَاحِدٌ فَجَاءَ سَبْعُونَ رَجُلًا مِنَ الْأَوْسِ وَ الْخَزْرَجِ فَدَخَلُوا الدَّارَ فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) تَمْنَعُونِّی وَ تُجِیرُونِّی حَتَّی أَتْلُوَ عَلَیْکُمْ کِتَابَ رَبِّی وَ ثَوَابُکُمْ عَلَی اللَّهِ الْجَنَّهًُْ فَقَالَ أَسْعَدُ‌بْنُ‌زُرَارَهًَْ وَ الْبَرَاءُ‌بْنُ‌مَعْرُورٍ وَ عَبْدُ اللَّهِ‌بْنُ‌حِزَامٍ نَعَمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) اشْتَرِطْ لِرَبِّکَ وَ لِنَفْسِکَ مَا شِئْتَ فَقَالَ أَمَّا مَا أَشْتَرِطُ لِرَبِّی فَأَنْ تَعْبُدُوهُ وَ لَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ أَشْتَرِطُ لِنَفْسِی أَنْ تَمْنَعُونِی مِمَّا تَمْنَعُونَ أَنْفُسَکُمْ وَ تَمْنَعُونَ أَهْلِی مِمَّا تَمْنَعُونَ أَهَالِیَکُمْ وَ أَوْلَادَکُمْ فَقَالُوا فَمَا لَنَا عَلَی ذَلِکَ فَقَالَ الْجَنَّهًُْ فِی الْآخِرَهًِْ وَ تَمْلِکُونَ الْعَرَبَ وَ تَدِینُ لَکُمُ الْعَجَمُ فِی الدُّنْیَا وَ تَکُونُونَ مُلُوکاً فِی الْجَنَّهًِْ فَقَالُوا قَدْ رَضِینَا فَقَالَ أَخْرِجُوا إِلَیَّ مِنْکُمُ اثْنَیْ‌عَشَرَ نَقِیباً یَکُونُونَ شُهَدَاءَ عَلَیْکُمْ بِذَلِکَ کَمَا أَخَذَ مُوسَی (علیه السلام) مِنْ بَنِی‌إِسْرَائِیل.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( سبب نزول این آیه چنین است؛ هنگامی‌که رسول خدا (دعوت خود را در مکّه آشکارا آغاز فرمود [گروهی از] قبیله‌ی اوس و خزرج، نزد ایشان آمدند، رسول خدا (به آن‌ها فرمود: «آیا از من حمایت می‌کنید و مرا پناه می‌دهید تا کتاب پروردگارم را برایتان بخوانم [و شما ایمان بیاورید] و [در مقابل] اجر و پاداش شما نزد خداوند بهشت باشد»؟ عرض کردند: «آری، هر عهد و پیمانی که برای پروردگارت و خودت می‌خواهی [از ما] بگیر». پیامبر (فرمود: «وعده‌گاه من و شما در عقبه در شب دوّم از شب‌های تشریق (دوازدهم ذی‌الحجّه) باشد». آن‌ها [از حضرت (جداشده و] مناسک حجّ را به‌جا آوردند و به سرزمین منی بازگشتند و آن سال با ایشان، جمع بسیاری [از اوس و خزرج] نیز به حجّ آمده بودند. چون روز دوّم از روزهای تشریق (دوازدهم ذی‌الحجّه) فرا رسید رسول خدا (به آن‌ها فرمود: «شب هنگام، در خانه‌ی عبدالمطلّب در عقبه حاضر شوید و خفته‌ای را بیدار نسازید و یکی پس از دیگری وارد شوید». در آن شب هفتاد نفر از اوس و خزرج وارد خانه‌ی عبدالمطلّب شدند. رسول خدا (به آن‌ها فرمود: «آیا از من حمایت می‌کنید و مرا پناه می‌دهید تا کتاب پروردگارم را برایتان بخوانم [و شما ایمان بیاورید] و [در مقابل] اجر و پاداش شما نزد خداوند بهشت باشد»؟ اسعدبن‌زراره، براءبن‌معرور و عبداللّه‌بن‌حزام عرض کردند: «آری ای رسول خدا (! هر شرط و پیمانی که برای پروردگارت و خودت می‌خواهی بیان فرما». پیامبر (فرمود: «آنچه برای پروردگارم از شما پیمان می‌گیرم این است که او را پرستش‌کرده و هرگز برای او شریکی قرار ندهید و آنچه برای خودم پیمان می‌گیرم این است که از من و خانواده‌ی من، همان‌طور که از خود و خانواده و فرزندانتان حمایت می‌نمایید حمایت کنید». عرض کردند: «در قبال انجام این کارها اجر و پاداش ما چیست»؟ حضرت (فرمود: «در آخرت، بهشت است و در دنیا بر عرب مسلّط شده و غیرعرب نیز به دین شما در خواهد آمد و در بهشت نیز از بزرگان خواهید بود». عرض کردند: «[به این عهد و پیمان] راضی و خشنود هستیم». پیامبر (فرمود: «دوازده نفر سرکرده از خودتان [انتخاب و] به من معرّفی کنید تا شاهد و گواه شما بر این عهد و پیمان باشند، چنانکه موسی (دوازده نفر از بنی‌اسرائیل را برگزید».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ قَالُوا لِإِبْلِیسَ فَمَا الرَّأْیُ فِیهِ یَا شَیْخُ قَالَ مَا فِیهِ إِلَّا رَأْیٌ وَاحِدٌ قَالُوا وَ مَا هِیَ قَالَ یَجْتَمِعُ مِنْ کُلِّ بَطْنٍ مِنْ بُطُونِ قُرَیْشٍ وَ قَبَائِلِ الْعَرَبِ مَا أَمْکَنَ وَ یَکُونُ مَعَهُمْ مِنْ بَنِی‌هَاشِمٍ رَجُلٌ فَیَأْخُذُونَ سِکِّینَهًًْ أَوْ حَدِیدَهًًْ أَوْ سَیْفاً فَیَدْخُلُونَ عَلَیْهِ فَیَضْرِبُونَهُ کُلُّهُمْ ضَرْبَهًًْ وَاحِدَهًًْ حَتَّی یَتَفَرَّقَ دَمُهُ فِی قُرَیْشٍ کُلِّهَا فَلَا یَسْتَطِیعُ بَنُوهَاشِمٍ أَنْ یَطْلُبُوا بِدَمِهِ وَ قَدْ شَارَکُوهُ فِیهِ فَإِنْ سَأَلُوکُمْ أَنْ تُعْطُوهُمُ الدِّیَهًَْ فَأَعْطُوهُمْ ثَلَاثَ دِیَاتٍ فَقَالُوا نَعَمْ وَ عَشْرَ دِیَاتٍ ثُمَّ قَالُوا الرَّأْیُ رَأْیُ الشَّیْخِ النَّجْدِیِّ فَاجْتَمَعُوا فِیهِ وَ دَخَلَ مَعَهُمْ فِی ذَلِکَ أَبُولَهَبٍ عَمُّ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ نَزَلَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَخْبَرَهُ أَنَّ قُرَیْشاً قَدِ اجْتَمَعَتْ فِی دَارِ‌النَّدْوَهًِْ یُدَبِّرُونَ عَلَیْکَ وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی ذَلِکَ وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ وَ اجْتَمَعَتْ قُرَیْشٌ أَنْ یَدْخُلُوا عَلَیْهِ لَیْلًا فَیَقْتُلُوه.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( بزرگان قریش خطاب به ابلیس [که به صورت پیرمردی بر آن‌ها ظاهر گشته بود] گفتند: «ای پیرمرد! پس نظر درست در این رابطه چیست»؟ ابلیس گفت: «در این رابطه یک نظر بیشتر درست نیست». پرسیدند: «آن یک نظر چیست»؟ گفت: «از هر طایفه از طوایفِ مختلف قریش و دیگر قبایل عرب به همراه یک نفر از بنی‌هاشم، در حدّ امکان افرادی گردهم آیند و چاقو یا ابزاری آهنین یا شمشیری همراه خود برداشته و بر محمّد (هجوم آورند و هرکدام ضربه‌ای بر او وارد کنند تا خون وی در میان تمام قریش پراکنده گردد، به این ترتیب چون بنی‌هاشم خود نیز در کُشتن او مشارکت داشته‌اند نمی‌توانند خون او را مطالبه کنند و اگر از شما دیه طلب کردند دیه‌ی سه نفر را به ایشان بدهید». گفتند: «آری، بلکه دیه‌ی ده نفر را می‌دهیم و نظر درست، همین نظر پیرمردِ نجدی است». و بر این نظر توافق کردند و ابولهب، عموی پیامبر (نیز [به‌عنوان فردی از بنی‌هاشم] جزو گروه مهاجم شد. جبرئیل بر رسول خدا (نازل شده و به ایشان خبر داد که قریش در دارالنّدوه جمع‌شده و برضدّ شما اندیشه می‌کنند، و خداوند نازل فرمود: وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ، و قریش توافق کردند که شبانه بر پیامبر (هجوم آورده و ایشان را به قتل برسانند.
ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- ٍ عَنِ ابْنِ‌عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا قَالَ تَشَاوَرَتْ قُرَیْشٌ لَیْلَهًًْ بِمَکَّهًَْ فَقَالَ بَعْضُهُمْ إِذَا أَصْبَحَ {مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله)} فَأَوْثِقُوهُ بِالْوَثَاقِ. وَ قَالَ بَعْضُهُمْ: اقْتُلُوهُ. وَ قَالَ بَعْضُهُمْ: بَلْ أَخْرِجُوهُ فَأَطْلَعَ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) عَلَی ذَلِکَ، فَبَاتَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) عَلَی فِرَاشِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) تِلْکَ اللَّیْلَهًَْ، فَخَرَجَ رَسُولُ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حَتَّی لَحِقَ بِالْغَارِ، وَ بَاتَ الْمُشْرِکُونَ یَحْرُسُونَ عَلِیّاً (علیه السلام) وَ هُمْ یَظُنُّونَ أَنَّهُ رَسُولُ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)، فَلَمَّا أَصْبَحُوا ثَارُوا إِلَیْهِ، فَلَمَّا رَأَوْا عَلِیّاً (علیه السلام) رَدَّ اللَّهُ مَکْرَهُمْ فَقَالُوا أَیْنَ صَاحِبُکَ قَالَ لَا أَدْرِی. فَاقْتَصُّوا أَثَرَهُ فَلَمَّا بَلَغُوا الْجَبَلَ اخْتَلَطَ عَلَیْهِمْ فَصَعِدُوا فَوْقَ الْجَبَلِ فَمَرُّوا بِالْغَارِ فَرَأَوْا عَلَی بَابِهِ نَسْجَ الْعَنْکَبُوتِ فَقَالُوا لَوْ دَخَلَ هَاهُنَا لَمْ یَکُنْ عَلَی بَابِهِ نَسْجُ الْعَنْکَبُوت.
ابن‌عبّاس ( وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا؛ طائفه‌ای از قریش مکّه تصمیم خطرناکی درباره‌ی پیامبر (گرفتند. تا آن تصمیم را در یک شب اجرا کنند. بعضی از آنان گفتند: «محمّد (را بکُشیم»؛ عدّه‌ای گفتند: «او را از شهر بیرون کنیم»؛ دسته‌ای دیگر گفتند: «او را سخت مجازات کنیم». خداوند خبیر، مصطفی (را از نیّات پلید آنان مطّلع گردانید. آن شب، امام علی (در بستر پیامبر (جای گرفت، تا فدایی برادرش شود. محمّد (از شهر خارج شد و در غار پناه گرفت، مشرکین هم خانه را محاصره کرده، سخت از آن مراقبت می‌کردند تا مبادا رسول خدا (از آن خارج شود؛ غافل از اینکه علی (در خانه‌ی پیامبر (آرمیده است. چون در سحرگاه آن شب علی (را دیدند، فهمیدند، فریب خورده‌اند. پس پرسیدند: «ای علی (! رفیق و مصاحب تو کجاست»؟ علی (فرمود: «نمی‌دانم کجاست». آن جماعت مشرک به تعقیب رسول خدا (شتافتند و ردّپای آن حضرت (را تا پای کوه دنبال کردند، وقتی به دهانه‌ی غاری که آنجا بود رسیدند، بر در آن، تار عنکبوت را بافته دیدند. گفتند: «اگر محمّد (داخل غار می‌شد، تار عنکبوت باید از بین می‌رفت»، در نهایت از رفتن به داخل غار منصرف شدند و به بالای کوه شتافتند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- ثُمَّ اجْتَمَعَتْ قُرَیْشٌ فِی دَارِ النَّدْوَهًِْ ... فَجَاءَهُمُ الْمَلْعُونُ إِبْلِیسُ ... فَلَمَّا أَخَذُوا مَجْلِسَهُمْ قَالَ أَبُو جَهْلٍ یَا مَعْشَرَ قُرَیْشٍ إِنَّهُ لَمْ یَکُنْ أَحَدٌ مِنَ الْعَرَبِ أَعَزَّ مِنَّا ٌ ... حَتَّی نَشَأَ فِینَا مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) فَکُنَّا نُسَمِّیهِ أَلْأَمِینَ لِصَلَاحِهِ وَ أَمَانَتِهِ فَزَعَمَ أَنَّهُ رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِینَ (صلی الله علیه و آله) سَبَّ آلِهَتَنَا ... وَ قَدْ رَأَیْتُ فِیهِ رَأْیاً وَ هُوَ أَنْ نَدُسَّ إِلَیْهِ رَجُلًا یَقْتُلُهُ فَإِنْ طَلَبَتْ بَنُو هَاشِمٍ دَمَهُ أَعْطَیْنَاهُمْ عَشْرَ دِیَاتٍ. فَقَالَ إِبْلِیسُ هَذَا رَأْیٌ خَبِیثٌ فَإِنَّ بَنِی هَاشِمٍ لَا تَرْضَی أَنْ یَمْشِیَ قَاتِلُ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) عَلَی الْأَرْضِ أَبَداً وَ یَقَعُ بَیْنَکُمُ الْحُرُوبُ فِی حَرَمِکُمْ. فَقَالَ آخِرُ الرَّأْیِ أَنْ نَأْخُذَهُ وَ نَحْبِسَهُ فِی بَیْتٍ وَ نُثَبِّتَهُ فِیهِ وَ نُلْقِیَ إِلَیْهِ قُوتَه حَتَّی یَمُوتَ کَمَا مَاتَ زُهَیْرٌ وَ النَّابِغَهًُْ. فَقَالَ إِبْلِیسُ إِنَّ بَنِی هَاشِمٍ لَا تَرْضَی بِذَلِکَ فَإِذَا جَاءَ مَوْسِمُ الْعَرَبِ اجْتَمَعُوا عَلَیْکُمْ وَ أَخْرَجُوهُ فَیَخْدَعُهُمْ بِسِحْرِهِ. وَ قَالَ آخِرُ الرَّأْیِ أَنْ نُخْرِجَهُ مِنْ بِلَادِنَا وَ نَطْرُدَهُ فَنَفْرَغَ لِآلِهَتِنَا. فَقَالَ إِبْلِیسُ هَذَا أَخْبَثُ مِنَ الرَّأْیَیْنِ الْمُتَقَدِّمَیْنِ لِأَنَّکُمْ ... فَلَا یَفْجَأُکُمْ إِلَّا وَ قَدْ مَلَأَهَا عَلَیْکُمْ خَیْلًا وَ رَجِلًا فَبَقُوا حَیَارَی. ثُمَّ قَالُوا لِلْمَلْعُونِ إِبْلِیسَ فَمَا الرَّأْیُ عِنْدَکَ فِیهِ قَالَ مَا فِیهِ إِلَّا رَأْیٌ وَاحِدٌ أَنْ یَجْتَمِعَ مِنْ کُلِّ بَطْنٍ مِنْ بُطُونِ قُرَیْشٍ رَجُلٌ شَرِیفٌ وَ یَکُونَ مَعَکُمْ مِنْ بَنِی هَاشِمٍ وَاحِدٌ فَیَأْخُذُونَ سَیْفاً وَ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِ فَیَضْرِبُونَهُ کُلُّهُمْ ضَرْبَهًًْ وَاحِدَهًًْ فَیَتَفَرَّقُ دَمُهُ فِی قُرَیْشٍ کُلِّهَا فَلَا یَسْتَطِیعُ بَنُو هَاشِمٍ أَنْ یَطْلُبُوا بِدَمِهِ وَ قَدْ شَارَکُوا فِیهِ فَمَا بَقِیَ لَهُمْ إِلَّا أَنْ تُعْطُوهُمُ الدِّیَهًَْ ... قَالُوا بِأَجْمَعِهِمْ الرَّأْیُ رَأْیُ الشَّیْخِ النَّجْدِیِّ فَاخْتَارُوا خَمْسَهًَْ عَشَرَ رَجُلًا فِیهِمْ أَبُولَهَبٍ عَلَی أَنْ یَدْخُلُوا عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَأَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ عَلَی رَسُولِهِ وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ ... وَ أَجْمَعُوا أَنْ یَدْخُلُوا عَلَیْهِ لَیْلًا وَ کَتَمُوا أَمْرَهُمْ فَقَالَ أَبُولَهَبٍ بَلْ نَحْرُسُهُ فَإِذَا أَصْبَحْنَا دَخَلْنَا عَلَیْهِ فَبَاتُوا حَوْلَ حُجْرَهًِْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنْ یُفْرَشَ لَهُ وَ قَالَ لِعَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام)یَا عَلِیُّ افْدِنِی بِنَفْسِکَ قَالَ نَعَمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ لَهُ نَمْ عَلَی فِرَاشِی وَ الْتَحِفْ بِبُرْدِی فَنَامَ (فقام)(علیه السلام) ... وَ جَاءَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ لَهُ اخْرُجْ وَ الْقَوْمُ أَشْرَفُوا عَلَی الْحُجْرَهًِْ فَیَرَوْنَ فِرَاشَهُ وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) نَائِمٌ عَلَیْهِ فَیَتَوَهَّمُونَ أَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلَیْهِمْ وَ هُوَ یَقْرَأُ یس إِلَی قَوْلِهِ فَأَغْشَیْناهُمْ فَهُمْ لا یُبْصِرُونَ وَ أَخَذَ تُرَاباً بِکَفِّهِ وَ نَثَرَهُ عَلَیْهِمْ وَ هُمْ نِیَامٌ وَ مَضَی.
پیامبر ( قریش در دارالنّدوه گردهم آمدند ... چون مجلس خود را آغاز نمودند ابلیس به ایشان پیوست؛ آنگاه ابوجهل گفت: «کسی در میان عرب از ما عزیزتر نبود ... تا اینکه محمّد (در میان ما رشد کرد و به خاطر شایستگی و امانت‌داری‌اش او را امین نامیدیم، به همین‌خاطر او گمان کرد فرستاده‌ی پروردگار عالمیان است و به خدایان ما ناسزا گفت، ... من درمورد او نظری دارم و آن اینکه مردی را پنهانی بفرستیم تا او را به قتل برساند و اگر بنی‌هاشم خون او را مطالبه کردند ده دیه به ایشان بدهیم». ابلیس گفت: «این نظر، باطل است چراکه بنی‌هاشم هرگز راضی نمی‌شوند قاتل محمّد (روی زمین راه رود و در حرَم (مکّه) میان شما جنگ‌های فراوانی واقع خواهد شد». دیگری گفت: «نظر درست این است که او را گرفته و در خانه‌ای زندانی کنیم و او را ببندیم و غذای روزانه‌اش را برایش بیاندازیم تا در نهایت بمیرد چنانکه زهیر و نابغه چنین مُردند». ابلیس گفت: «بنی‌هاشم به این راضی نمی‌شوند و چون زمان‌های اجتماع عرب [همچون حجّ] فرارسد برضدّ شما جمع شده و او را از زندان بیرون آورند و محمّد (با سِحر خود ایشان را بفریبد». دیگری گفت: «نظر درست این است که او را از سرزمین‌هایمان بیرون‌کرده و از خود برانیم و با خیال راحت مشغول به خدایانمان شویم». ابلیس گفت: «این نظر از آن دو نظر قبلی فاسدتر است ... چراکه وقتی محمّد ([از مکّه] بیرون‌رود به همراه سواران و پیاده‌های فراوان [از کسانی که به او ایمان آورده‌اند] شما را غافلگیر می‌کند». قریش، حیران و سرگردان‌شده گفتند: «نظر تو چیست»؟ ابلیس گفت: «در این رابطه یک نظر بیشتر درست نیست و آن اینکه از هر طایفه از طوایف مختلف قریش، مرد شریفی به همراه یک نفر از بنی‌هاشم جمع‌شده و با خود شمشیری برداشته و بر محمّد (هجوم آورده و هرکدام یک ضربه بر او وارد نمایند تا در نتیجه خونش در میان تمام قریش پراکنده گردد، به این ترتیب چون بنی‌هاشم خود نیز در کُشتن او مشارکت داشته‌اند نمی‌توانند خون او را مطالبه کنند و تنها راه پیش رویشان این است که خون‌بها بگیرند». ... قریش، نظر پیرمرد نجدی را پذیرفته و پانزده نفر از جمله ابولهب (عموی پیامبر () را انتخاب کردند تا بر رسول خدا (یورش برند؛ در این‌هنگام خداوند این آیه را نازل فرمود: وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللهُ وَ اللهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ، ... و چنین توافق کردند که شبانه بر پیامبر (یورش برند و این تصمیم را مخفی نگاه داشتند، ابولهب گفت: «بهتر است [خانه‌ی] او را محاصره کرده و چون صبح شد بر او هجوم آوریم». به این ترتیب اطراف خانه رسول خدا (جمع شدند. [از طرف دیگر] رسول خدا (دستور فرمود رختخوابی برای ایشان گسترده شود و به علیّ‌بن‌ابی‌طالب (فرمود: «جانت را فدای من کن»، عرض کرد: «چشم ای رسول خدا (»! پیامبر (فرمود: «در بستر من بخواب و لحاف مرا روی خود بکِش». خود نیز برخاسته ... و جبرئیل آمد و به ایشان عرض کرد: «از منزل خارج شوید»؛ این درحالی بود که گروه مهاجم بر اتاق پیامبر (مسلّط بودند و بستر ایشان که علی (در آن آرمیده بود را زیر نظر داشته و گمان می‌کردند او رسول خدا (است که خوابیده است. رسول خدا (نیز درحالی‌که [آیات ابتدایی سوره یس تا] و در پیش‌روی آنان سدّی قراردادیم و در پشت‌سرشان سدّی و چشمانشان را پوشانده‌ایم، لذا نمی‌بینند. (یس/۹) را تلاوت می‌فرمود از منزل خارج شده و مُشتی از خاک برگرفت و به‌سوی آنان که در خواب بودند افکنده و از میانشان عبور فرمود.