آیه وَ أَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِي الْأَرْضِ جَميعاً ما أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لكِنَّ اللهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ إِنَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ [63]
و دلهاى آنها را با هم، پيوند داد. اگر تمام آنچه را روى زمين است صرف مىكردى كه ميان دلهاى آنان پيوند دهى، نمىتوانستى؛ ولى خداوند در ميان آنها پيوند ايجاد كرد. زيرا او توانا و حكيم است.
الباقر (علیه السلام)- وَ أرَادَ بِالْمُؤْمِنِینَ الأنْصَارَ وَ هُمُ الْأوْسُ وَ الْخَزْرَجُ.
امام باقر ( مراد از مؤمنان، انصار یا همان اوس و خزرج [دو قبیلهی سرشناس مدینه] میباشد.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- فَقَالَ تَعَالَی فَإِنَّ حَسْبَکَ اللهُ إِلَی قَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ قَالَ هُمُ الْأَنْصَارُ وَ کَانَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ نصرتهم {نَصَرَ بِهِمْ} نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لکِنَّ اللهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ فَالَّذِینَ أَلَّفَ اللَّهُ بَیْنَ قُلُوبِهِمُ الْأَنْصَارُ خَاصَّهًًْ.
علیّبنابراهیم ( فَإِنَّ حَسْبَکَ اللهُ هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ* وَ أَلَّفَ بَینَْ قُلُوبهِمْ لَوْ أَنفَقْتَ مَا فی الْأَرْضِ جَمِیعًا مَّا أَلَّفْتَ بَینَْ قُلُوبِهِمْ وَ لَاکِنَّ اللهَ أَلَّفَ بَیْنهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیم که مراد از آنها، انصار (اهل مدینه) میباشد و خداوند دلهای آنها را با هم الفت داد [چون میان دو قبیلهی اوس و خزرج در جاهلیّت، جنگ شدید و دشمنی دیرینهای وجود داشته] و بهوسیلهی ایشان، پیامبرش را یاری فرمود؛ چنانکه خداوند فرموده است: لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لکِنَّ اللهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ؛ در نتیجه مراد از کسانی که خداوند دلهایشان را با هم الفت داد، فقط انصار میباشد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ عَلِیِّبْنِأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُول: الْمُؤْمِنُ غِرٌّ کَرِیمٌ وَ الْمُنَافِقُ خَبٌّ لَئِیمٌ وَ خَیْرُالْمُؤْمِنِینَ مَنْ کَانَ مَأْلَفَهًًْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لَا خَیْرَ فِیمَنْ لَا یَأْلَفُ وَ لَا یُؤَالَفُ قَالَ وَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ شِرَارُ النَّاسِ مَنْ یُبْغِضُ الْمُؤْمِنِینَ وَ تُبْغِضُهُ قُلُوبُهُمْ الْمَشَّاءُونَ بِالنَّمِیمَهًِْ الْمُفَرِّقُونَ بَیْنَ الْأَحِبَّهًِْ الْبَاغُونَ لِلنَّاسِ الْعَیْبَ أُولَئِکَ لَا یَنْظُرُ اللَّهُ إِلَیْهِمْ وَ لَا یُزَکِّیهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ ثُمَّ تَلَا (علیه السلام) هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ.
پیامبر ( از امام علی (روایت است: از رسول خدا (شنیدم که فرمود: «مؤمن، مغرور و بزرگوار است و فاجر، حقّهباز و پست است و بهترین مؤمنان کسی است که با مؤمنان انس داشته باشد و کسی که با دیگران انس نمیگیرد و دیگران با او انس نمیگیرند، خیری در او نیست». و [باز] از رسول خدا (شنیدم که فرمود: «بدترین مردم کسی است که با مؤمنان دشمنی کند و دل آنان نیز از او متنفّر است. کسانی که سخنچینی میکنند و میان دوستان تفرقه میاندازند و از مردم عیبجویی میکنند، در روز قیامت، خدا به آنان نگاه نمیکند و آنان را تزکیه نمیکند». سپس این آیه را تلاوت فرمود: هُوَ الَّذِیَ أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمؤْمِنِینَ وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ.