آیه ۶۱ - سوره نمل

آیه أَمَّنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً وَ جَعَلَ لَها رَواسِيَ وَ جَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حاجِزاً أَ إِلهٌ مَعَ اللهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ [61]

یا کسى‌که زمین را مستقرّ و آرام قرار داد و میان آن نهرهایى روان ساخت و براى آن کوه‌هاى ثابت و استوار ایجاد کرد و میان دو دریا مانعى قرار داد [تا آب شور و شیرین با هم مخلوط نشود؛ بااین‌حال] آیا معبودى با خداست؟! [چنین نیست] بلکه بیشتر آنان نمى‌دانند [و جاهلند].

۱
(نمل/ ۶۱)

الصّادق (علیه السلام)- عن أبی‌الجارود عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی أَإِلهٌ مَعَ اللهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ قَالَ أَیْ إِمَامُ هُدًی مَعَ إِمَامِ ضَلَالٍ فِی قَرْنٍ وَاحِدٍ.

امام صادق (علیه السلام)- ابوالجارود از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند عزّوجلّ: أَ إِلَهٌ مَّعَ اللهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ روایت می‌کند که فرمود: «یعنی امام هدایت کننده با امام گمراهی در یک دوره می‌باشند»؟!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۸۶
بحار الأنوار، ج۲۳، ص۳۶۱/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۳۹۷/ البرهان
۲
(نمل/ ۶۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أَنَسِ‌بنِ‌مَالِکِ قَالَ: لَمَّا نَزَلَ عَلَی رَسُولِ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هَذِهِ الْآیَهًُْ فی طس النَّمْلِ أَمَّنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً إِلَی قَوْلِهِ قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ قَالَ انْتَفَضَ عَلِیٌّ انْتِفَاضَ الْعُصْفُورِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَالَکَ یَا عَلِیُّ قَالَ عَجِبْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْ کُفْرِهِمْ وَ جُرْأَتِهِمْ عَلَی اللَّهِ وَ حِلْمِ اللَّهِ عَنْهُمْ فَمَسَحَهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ بَارَکَ ثُمَّ قَالَ أَبْشِرْ یَا عَلِیُّ فَإِنَّهُ لَا یُبْغِضُکَ مُؤْمِنٌ وَ لَا یُحِبُّکَ مُنَافِقٌ وَ لَوْ لَا أَنْتَ لَمْ یُعْرَفْ حِزْبُ اللَّهِ وَ لَا حِزْبُ رَسُولِهِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- حسین‌بن‌حکم با سندی از أنس‌بن‌مالک آورده است که گفت: هنگامی‌که این آیه بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در سوره‌ی نمل نازل شد: أَمَّنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً ... قَلِیلًا مَّا تَذَکَّرُون گوید: علی (علیه السلام) همانند گنجشک دچار رعشه گردید؛ پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) به وی فرمود: «ای علی (علیه السلام)، به تو چه شده است»؟ عرض کرد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، از کفر آن‌ها و جسارتشان بر خدا و حلم خدا درباره‌ی آن‌ها در شگفت ماندم». پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست به صورتش کشیده و به وی آفرین گفته سپس فرمود: «ای علی، بر تو بشارت باد! هیچ مؤمنی با تو دشمنی نمیکند و هیچ منافقی تو را دوست نخواهد داشت، و اگر تو نبودی حزب خدا و حزب رسولش شناخته نمیشدند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۸۶
بحار الأنوار، ج۳۹، ص۲۹۲/ فرات الکوفی، ص۳۰۹/ البرهان
۳
(نمل/ ۶۱)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- أمَّا قَولُهُ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حاجِزاً یَقُولُ فَضَاء.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- منظور از: حاجزاً در بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حَاجِزًا؛ فضا است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۸۸
القمی، ج۲، ص۱۳۲/ البرهان
بیشتر