آیه وَ إِنِّي مُرْسِلَةٌ إِلَیْهِمْ بِهَدِیَّةٍ فَناظِرَةٌ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ [35]
من [اکنون جنگ را صلاح نمىبینم] هدیهی گرانبهایى براى آنان مىفرستم تا ببینم فرستادگان من چه خبر مىآورند [تا از این طریق آنها را بیازمایم].
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی خَبَرِ الزِّنْدِیقِ الَّذِی سَأَلَ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَمَّا تَوَهَّمَهُ مِنَ التَّنَاقُضِ فِی الْقُرْآنِ قَالَ (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ تَعَالَی وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ إِلی رَبِّها ناظِرَةٌذَلِکَ فِی مَوْضِعٍ یَنْتَهِی فِیهِ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ عَزَّوَ جَلَّ بَعْدَ مَا یَفْرُغُ مِنَ الْحِسَابِ إِلَی نَهَرٍ یُسَمَّی الْحَیَوَانَ فَیَغْتَسِلُونَ فِیهِ وَ یَشْرَبُونَ مِنْ آخَرَ فَتَبْیَضُّ وُجُوهُهُمْ فَیَذْهَبُ عَنْهُمْ کُلُّ قَذًی وَ وَعْثٍ ثُمَّ یُؤْمَرُونَ بِدُخُولِ الْجَنَّهًِْ فَمِنْ هَذَا الْمَقَامِ یَنْظُرُونَ إِلَی رَبِّهِمْ کَیْفَ یُثِیبُهُمْ وَ مِنْهُ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهًَْ فَذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ فِی تَسْلِیمِ الْمَلَائِکَهًِْ (علیهم السلام) عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَفَعِنْدَ ذَلِکَ أُثِیبُوا بِدُخُولِ الْجَنَّهًِْ وَ النَّظَرِ إِلَی مَا وَعَدَهُمُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَذَلِکَ قَوْلُهُ إِلی رَبِّها ناظِرَةٌ وَ النَّاظِرَةُ فِی بَعْضِ اللُّغَةِ هِیَ الْمُنْتَظِرَةُ أَ لَمْ تَسْمَعْ إِلَی قَوْلِهِ تَعَالَی فَناظِرَةٌ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ أَیْ مُنْتَظِرَهًٌْ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ.
امام علی (علیه السلام)- در حدیث زندیقی که گمان میکرد در قرآن تناقض وجود دارد، آمده است که به امام علی (علیه السلام) فرمود: امّا کلام آن جناب: [آری] در آن روز صورتهایی شاداب و مسرور است، و به پروردگارش مینگرد. (قیامت/۲۳۲۲). پس بهدرستیکه این امر در موضع است که دوستان خدای عزّوجلّ در آن منتهی میشوند بعد از آنکه از حساب فارغ شده باشند بهسوی نهری که حیوان نامیده میشود پس در آن نهر غسل میکنند و از آن میآشامند و روی ایشان تازگی بههم میرساند از روی روشنی و چون آفتاب تابان میشود و هر خاشاک و نقصان شکستگی که مراد از آنها کثافات و عیوبی است که لازم بشریّت است از ایشان میرود و برطرف میشود، بعد از آن به دخول در بهشت امر میشوند پس از این مقام بهسوی پروردگار خود مینگردند که چگونه ایشان را ثواب میدهد و از آن داخل بهشت میشوند و این تفسیر کلام خدای عزّوجلّ است در سلامکردن فرشتگان بر ایشان؛ سلام بر شما! گوارایتان باد این نعمتها! داخل بهشت شوید و جاودانه بمانید!. (زمر/۷۳). پس در نزد این یقین به دخول بهشت و نظر بهسوی آنچه پروردگار ایشان. (قیامت/۲۳). ایشان را وعده فرموده به هم رسانند. ناظره در برخی از لغتها بهمعنی منتظره است، مگر این آیه را نخواندهای که فَناظِرَةٌ بِمَ یَرْجِعُ المُرْسَلُونَ، یعنی منتظرند، ببینند رسولان چگونه پاسخی باز آرند.