آیه لَقَدْ وُعِدْنا هذا نَحْنُ وَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ إِنْ هذا إِلّا أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ [68]
این وعدهاى است که به ما و پدرانمان از پیش داده شده؛ اینها همان افسانههاى پیشینیان است.
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ حَکَی عَزَّوَجَلَّ قَولُ الدَّهرِیَّهًِْ فَقَالَ وَ قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَ إِذا کُنَّا تُراباً وَ آباؤُنا أَ إِنَّا لَمُخْرَجُونَ لَقَدْ وُعِدْنا هذا نَحْنُ وَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ إِنْ هذا إِلَّا أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ أی أکَاذِیبُ الأوَّلینَ، فَحَزَنَ رَسُولُاللهِ (صلی الله علیه و آله) لِذَلِکَ فَأنزَلَ اللهُ تَعَالَی وَلا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَ لا تَکُنْ فِی ضَیْقٍ مِمَّا یَمْکُرُونَ ثُمَّ حَکَی أیضاً قَولَهُم وَ یَقُولُونَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ قُلْ عَسی أَنْ یَکُونَ رَدِفَ لَکُمْ أی قَد قَرُبَ مِن خَلفِکُم بَعْضُ الَّذِی تَسْتَعْجِلُونَ ثُمَّ قَالَ: إِنَّکَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) لا تُسْمِعُ الْمَوْتی وَ لا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعاءَ إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِینَ أَیْ إِنَّ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ تَدْعُوهُمْ لَا یَسْمَعُونَ مَا تَقُولُ کَمَا لَا یَسْمَعُ الْمَوْتَی وَ الصُّمُّ.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- سپس خداوند، سخن دهریّون را نقل کرده و فرموده است: وَ قَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَئِذَا کُنَّا تُرَابًا وَ آبَاؤُنَا أَئِنَّا لَمُخْرَجُونَ* لَقَدْ وُعِدْنَا هَذَا نَحْنُ وَ آبَاؤُنَا مِن قَبْلُ إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ؛ و منظور از اساطیر، اکاذیب است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از این سخن دهریّون کافر اندوهگین شد. از اینرو خداوند آیه: وَ لَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَ لَا تَکُن فِی ضَیْقٍ مِّمَّا یَمْکُرُونَ؛ را نازل فرمود. سپس سخن آنان را نقل میکند که ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! اگر راست میگویی، این وعده (مجازات) کی خواهد بود؟. (نمل/۷۱) و از پیامبر (صلی الله علیه و آله) میخواهد به آنها پاسخ دهد، بگو: شاید پارهای از آنچه دربارهی آن شتاب میکنید. (نمل/۷۲) نزدیک و در کنار شما باشد!. (نمل/۷۲) سپس فرمود: ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! مسلّماَ تو نمیتوانی سخنت را به گوش مردگان برسانی، و نمیتوانی کران را هنگامیکه روی برمیگردانند و پشت میکنند فراخوانی!. (نمل/۸۰) یعنی اینکه اینهایی که تو دعوت میکنی، سخن شما را نمیشنوند، همانطورکه مردگان و ناشنوایان نمیشنوند.