آیه أَمْ نَجْعَلُ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كَالْمُفْسِدينَ فِي الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقينَ كَالْفُجَّارِ [28]
آيا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند همچون مفسدان در زمين قرار دهيم، يا پرهيزگاران را همچون فاجران؟!
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- نَزَلَتِ الْآیَهًُْ فِی ثَلَاثَهًٍْ مِنَ الْمُسْلِمِینَ فَهُمُ الْمُتَّقُونَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ فِی ثَلَاثَهًٍْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ هُمُ الْمُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ فَأَمَّا الثَّلَاثَهًُْ مِنَ الْمُسْلِمِینَ فَعَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ حَمْزَهًُْ (رحمة الله علیه) وَ عُبَیْدَهًُْ وَ أَمَّا الثَّلَاثَهًُْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ فَعُتْبَهًُْ‌بْنُ‌رَبِیعَهًَْ وَ شَیْبَهًُْ وَ الْوَلِیدُ‌بْنُ‌عُتْبَهًَْ وَ هُمُ الَّذِینَ یُبَارِزُونَ یَوْمَ بَدْرٍ فَقَتَلَ عَلِیٌّ (علیه السلام) الْوَلِیدَ وَ قَتَلَ حَمْزَهًُْ (رحمة الله علیه) عُتْبَهًَْ‌بْنَ‌رَبِیعَهًَْ وَ قَتَلَ عُبَیْدَهًُْ شَیْبَهًَْ.
ابن‌عبّاس ( این آیه درباره‌ی سه‌نفر از مسلمانان که همان پرهیزگارانی بودند که ایمان آورده بودند و عمل صالح انجام داده بودند. و سه نفر از مشرکان که همان مفسدان در زمین بودند، نازل شده است. آن سه نفر از مسلمانان عبارت بودند از؛ علیّ‌بن ابی‌طالب (علیه السلام) و حمزهًْ بن عبدالمطلب و عبیدهًْ‌بن‌حارث‌بن عبدالمطلب و سه نفر مشرک عبارت بودند از؛ عتبهًْ‌بن‌ربیعه و شیبه و ولیدبن‌عتبه و آنان کسانی بودند که در روز بدر مبارزه کردند، علی (علیه السلام)، ولید را و حمزه، عتبهًْ‌بن‌ربیعه را و عبیده، شیبه را کشت.
الصّادق (علیه السلام)- فَاعْرِفُوا مَنْزِلَتَکُمْ فِیمَا بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ أَهْلِ الْبَاطِلِ فَإِنَّهُ لَا یَنْبَغِی لِأَهْلِ الْحَقِّ أَنْ یُنْزِلُوا أَنْفُسَهُمْ مَنْزِلَهًَْ أَهْلِ الْبَاطِلِ لِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَجْعَلْ أَهْلَ الْحَقِّ عِنْدَهُ بِمَنْزِلَهًِْ أَهْلِ الْبَاطِلِ أَ‌لَمْ یَعْرِفُوا وَجْهَ قَوْلِ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ إِذْ یَقُولُ أَمْ نَجْعَلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ کَالْمُفْسِدِینَ فِی الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِینَ کَالْفُجَّارِ أَکْرِمُوا أَنْفُسَکُمْ عَنْ أَهْلِ الْبَاطِلِ وَ لَا تَجْعَلُوا اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ لَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَی وَ إِمَامَکُمْ وَ دِینَکُمُ الَّذِی تَدِینُونَ بِهِ عُرْضَهًًْ لِأَهْلِ الْبَاطِلِ فَتُغْضِبُوا اللَّهَ عَلَیْکُمْ فَتَهْلِکُوا.
امام صادق (علیه السلام)- موقعیّت خود را با کافران بشناسید، زیرا برای پیروان حق سزاوار نیست که خود را تا جایگاه پیروان باطل پایین آورند، چرا که خداوند پیروان حق را نزد خود در جایگاه پیروان باطل قرار نداده است. آیا مفهوم این کلام خدا را در قرآن در نیافته اند که می‌فرماید: أَمْ نَجْعَلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَالمُفْسِدِینَ فِی الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمتَّقِینَ کَالْفُجَّارِ؛ خود را گرامی بدارید [در برابر اهل باطل] و خداوند [تبارک‌وتعالی را که برای اوست توصیف برتر] و فرموده: برای اوست توصیف برتر. (روم/۲۷). امام و دین خود را در معرض فتنه و حیله‌ی تبهکاران قرار ندهید که مشمول خشم خدا می‌شوید و هلاک می‌گردید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْمُتَّقُونَ عَلِیُ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِب (علیه السلام).
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- الْمتَّقُونَ یعنی علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام).
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ الْبَاقِرِ (علیه السلام) قَال: کَانَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یَقُولُ: إِنَّ لِأَهْلِ التَّقْوَی عَلَامَاتٍ یُعْرَفُونَ بِهَا: صِدْقَ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءَ الْأَمَانَهًِْ وَ الْوَفَاءَ بِالْعَهْدِ وَ قِلَّهًَْ الْفَخْرِ وَ الْبُخْلِ وَ صِلَهًَْ الْأَرْحَامِ وَ رَحْمَهًَْ الضُّعَفَاءِ وَ قِلَّهًَْ الْمُؤَاتَاهًِْ لِلنِّسَاءِ وَ بَذْلَ الْمَعْرُوفِ وَ حُسْنَ الْخُلُقِ وَ سَعَهًَْ الْحِلْمِ وَ اتِّبَاعَ الْعِلْمِ فِیمَا یُقَرِّبُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ.
امام علی (علیه السلام)- امام باقر (علیه السلام) روایت کرده است که امام علی (علیه السلام) می‌فرمود: همانا برای پرهیزکاران نشانه‌هایی است که به آن‌ها شناخته می‌شوند، راست‌گفتاری و پرداخت امانت و وفاکردن به عهد و کمی فخرکردن و بخل و رعایت پیوند خویشاوندی و مهربانی بر ناتوانان و کمی معاشرت با زنان (بهره‌گیری جنسی) و بخشش به نیکی و خوش‌خویی و بردباری بسیار و پیروی‌کردن از دانشی که آدمی را به خداوند متعال نزدیک می‌سازد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الْفَاجِرُ إِنِ ائْتَمَنْتَهُ خَانَکَ وَ إِنْ صَاحَبْتَهُ شَانَکَ وَ إِنْ وَثِقْتَ بِهِ لَمْ یَنْصَحْکَ.
امام علی (علیه السلام)- و امّا فاجر و نابکار؛ اگر امانتی نزد او بگذاری، خیانت می‌کند؛ اگر با او رفاقت کنی، بی‌ارزش می‌شوی و لطمه آبرویی به تو می‌زند؛ و اگر به او اعتماد کنی، خیر تو را نمی‌خواهد.