آیه وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ إِذْ نادى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ [41]
و به خاطر بياور بنده‌ی ما ايّوب را، هنگامى‌كه پروردگارش را خواند [و گفت: پروردگارا! شيطان مرا به رنج و عذاب افكنده است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ هِشَامِ‌بْنِ‌سَالِمٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَال: لَمَّا طَالَ بَلَاءُ أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ رَأَی إِبْلِیسُ صَبْرَهُ أَتَی إِلَی أَصْحَابٍ لَهُ کَانُوا رُهْبَاناً فِی الْجِبَالِ فَقَالَ لَهُمْ مُرُّوا بِنَا إِلَی هَذَا الْعَبْدِ الْمُبْتَلَی نَسْأَلْهُ عَنْ بَلِیَّتِهِ قَالَ فَرَکِبُوا وَ جَاءُوهُ فَلَمَّا قَرُبُوا مِنْهُ نَفَرَتْ بِغَالُهُمْ فَقَرَّبُوهَا بَعْضاً إِلَی بَعْضٍ ثُمَّ مَشَوْا إِلَیْهِ وَ کَانَ فِیهِمْ شَابٌّ حَدَثٌ فَسَلَّمُوا عَلَی أَیُّوبَ وَ قَعَدُوا وَ قَالُوا یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) لَوْ أَخْبَرْتَنَا بِذَنْبِکَ فَلَا نَرَی تُبْتَلَی بِهَذَا الْبَلَاءِ إِلَّا لِأَمْرٍ کُنْتَ تُسِرُّهُ قَالَ أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ عِزَّهًِْ رَبِّی إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنِّی مَا أَکَلْتُ طَعَاماً قَطُّ إِلَّا وَ مَعِیَ یَتِیمٌ أَوْ ضَعِیفٌ یَأْکُلُ مَعِی وَ مَا عَرَضَ لِی أَمْرَانِ کِلَاهُمَا طَاعَهًٌْ إِلَّا أَخَذْتُ بِأَشَدِّهِمَا عَلَی بَدَنِی فَقَالَ الشَّابُّ سَوْءَهًًْ لَکُمْ عَمَدْتُمْ إِلَی نَبِیِّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَعَنَّفْتُمُوهُ حَتَّی أَظْهَرَ مِنْ عِبَادَهًِْ رَبِّهِ مَا کَانَ یَسْتُرُهُ فَعِنْدَ ذَلِکَ دَعَا رَبَّهُ وَ قَالَ رَبِّ إِنِّی مَسَّنِیَ الشَّیْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ وَ قَالَ قِیلَ لِأَیُّوبَ (علیه السلام) بَعْدَ مَا عَافَاهُ اللَّهُ تَعَالَی أَیُّ شَیْءٍ أَشَدُّ مَا مَرَّ عَلَیْکَ قَالَ شَمَاتَهًُْ.
امام صادق (علیه السلام)- هشام‌بن‌سالم از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: چون بلای ایّوب (علیه السلام) به درازا کشید و شیطان بردباری او را دید، نزد چندی از یاران آن حضرت که در کوه ها رهبانیّت پیشه کرده بودند، رفت و به ایشان گفت: «بیایید تا به نزد این بنده‌ی بلا دیده برویم و از او بپرسیم که چرا در این بلا افتاده است»!؟ آنگاه سوار بر استران خاکستری به راه افتادند، چون به نزدیک او رسیدند، استرانشان از بوی عفونت او رمیدند، آن‌ها فرود آمدند و استران را به هم بستند و پیاده نزد حضرت رهسپار شدند و یکی از آن‌ها جوان کم سالی بود، [بر ایّوب (علیه السلام) سلام کردند] وقتی نزد او نشستند، عرض‌کردند: «ای ایّوب (علیه السلام)! کاش ما را از گناهت باخبر میکردی، گمان نمی کنیم جز این باشد که تو امری را از ما پنهان کرده ای و ازآن‌رو، به چنین بلایی دچار گشته ای». ایّوب (علیه السلام) گفت: «به شُکوه پروردگارم سوگند! او خود می داند که من هرگاه غذایی خورده ام، یتیمی یا ناتوانی با من هم غذا بوده و هرگاه برای عبادت خدا، دو امر در نظرم رسیده، آن را برگزیده ام که بر بدنم دشوارتر بوده است». آن جوان به یارانش گفت: «بدا به حال شما! که نزد پیغمبر خدا آمدید و او را سرزنش کردید تا او بخواهد آنچه را در عبادت خدا از شما پنهان می کرده، آشکار سازد». پس در این هنگام پروردگارش را خواند و گفت: پروردگارا! أَنِّی مَسَّنِیَ الشَّیْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذاب. و امام صادق (علیه السلام) فرمود: «پس از آنکه خدای متعال ایّوب (علیه السلام) را عافیت داد به او گفته شد در آنچه بر تو گذشت کدام یک سختتر بود»؟ فرمود: «سرزنش و شادی دشمنان».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَال سَأَلْتُهُ عَنْ بَلِیَّهًِْ أَیُّوبَ (علیه السلام) الَّتِی ابْتُلِیَ بِهَا فِی الدُّنْیَا لِأَیِّ عِلَّهًٍْ کَانَتْ قَالَ لِنِعْمَهًٍْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِهَا فِی الدُّنْیَا وَ أَدَّی شُکْرَهَا وَ کَانَ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ لَا یُحْجَبُ إِبْلِیسُ عَنْ دُونِ الْعَرْشِ فَلَمَّا صَعِدَ وَ رَأَی شُکْرَ نِعْمَهًِْ أَیُّوبَ (علیه السلام) حَسَدَهُ إِبْلِیسُ فَقَالَ یَا رَبِّ إِنَّ أَیُّوبَ (علیه السلام) لَمْ یُؤَدِّ إِلَیْکَ شُکْرَ هَذِهِ النِّعْمَهًِْ إِلَّا بِمَا أَعْطَیْتَهُ مِنَ الدُّنْیَا وَ لَوْ حَرَمْتَهُ دُنْیَاهُ مَا أَدَّی إِلَیْکَ شُکْرَ نِعْمَهًٍْ أَبَداً فَسَلِّطْنِی عَلَی دُنْیَاهُ حَتَّی تَعْلَمَ أَنَّهُ لَا یُؤَدِّی إِلَیْکَ شُکْرَ نِعْمَهًٍْ أَبَداً فَقِیلَ لَهُ قَدْ سَلَّطْتُکَ عَلَی مَالِهِ وَ وُلْدِهِ قَالَ فَانْحَدَرَ إِبْلِیسُ فَلَمْ یُبْقِ لَهُ مَالًا وَ لَا وَلَداً إِلَّا أَعْطَبَهُ فَازْدَادَ أَیُّوبُ (علیه السلام) لِلَّهِ شُکْراً وَ حَمْداً فَقَالَ فَسَلِّطْنِی عَلَی زَرْعِهِ یَا رَبِّ قَالَ قَدْ فَعَلْتُ‌فَجَاءَ مَعَ شَیَاطِینِهِ فَنَفَخَ فِیهِ فَاحْتَرَقَ فَازْدَادَ أَیُّوبُ (علیه السلام) لِلَّهِ شُکْراً وَ حَمْداً فَقَالَ یَا رَبِّ سَلِّطْنِی عَلَی غَنَمِهِ فَسَلَّطَهُ عَلَی غَنَمِهِ فَأَهْلَکَهَا فَازْدَادَ أَیُّوبُ لِلَّهِ شُکْراً وَ حَمْداً فَقَالَ یَا رَبِّ سَلِّطْنِی عَلَی بَدَنِهِ فَسَلَّطَهُ عَلَی بَدَنِهِ مَا خَلَا عَقْلَهُ وَ عَیْنَیْهِ فَنَفَخَ فِیهِ إِبْلِیسُ فَصَارَ قَرْحَهًًْ وَاحِدَهًًْ مِنْ قَرْنِهِ إِلَی قَدَمِهِ فَبَقِیَ فِی ذَلِکَ دَهْراً طَوِیلًا یَحْمَدُ اللَّهَ وَ یَشْکُرُهُ حَتَّی وَقَعَ فِی بَدَنِهِ الدُّودُ وَ کَانَتْ تَخْرُجُ مِنْ بَدَنِهِ فَیَرُدُّهَا وَ یَقُولُ لَهَا ارْجِعِی إِلَی مَوْضِعِکِ الَّذِی خَلَقَکِ اللَّهُ مِنْهُ وَ نَتِنَ حَتَّی أَخْرَجَهُ أَهْلُ الْقَرْیَهًِْ مِنَ الْقَرْیَهًِْ وَ أَلْقَوْهُ عَلَی الْمَزْبَلَهًِْ خَارِجَ الْقَرْیَهًِْ وَ کَانَتِ امْرَأَتُهُ رَحْمَهًَْ بِنْتَ یُوسُفَ‌بْنِ یَعْقُوبَ‌بْنِ إِسْحَاقَ‌بْنِ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ (علیه السلام) وَ عَلَیْهَا تَتَصَدَّقُ مِنَ النَّاسِ وَ تَأْتِیهِ بِمَا تَجِدُهُ قَالَ فَلَمَّا طَالَ عَلَیْهِ الْبَلَاءُ وَ رَأَی إِبْلِیسُ صَبْرَهُ أَتَی أَصْحَاباً لَهُ کَانُوا رُهْبَاناً فِی الْجِبَالِ وَ قَالَ لَهُمْ مُرُّوا بِنَا إِلَی هَذَا الْعَبْدِ الْمُبْتَلَی فَنَسْأَلَهُ عَنْ بَلِیَّتِهِ فَرَکِبُوا بِغَالًا شُهْباً وَ جَاءُوا فَلَمَّا دَنَوْا مِنْهُ نَفَرَتْ بِغَالُهُمْ مِنْ نَتْنِ رِیحِهِ فَقَرَنُوا بَعْضاً إِلَی بَعْضٍ ثُمَّ مَشَوْاإِلَیْهِ وَ کَانَ فِیهِمْ شَابٌّ حَدَثُ السِّنِّ فَقَعَدُوا إِلَیْهِ فَقَالُوا یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) لَوْ أَخْبَرْتَنَا بِذَنْبِکَ لَعَلَّ اللَّهَ کَانَ یُهْلِکُنَا إِذَا سَأَلْنَاهُ وَ مَا نَرَی ابْتِلَاءَکَ الَّذِی لَمْ یُبْتَلَ بِهِ أَحَدٌ إِلَّا مِنْ أَمْرٍ کُنْتَ تَسْتُرُهُ فَقَالَ أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ عِزَّهًِْ رَبِّی إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنِّی مَا أَکَلْتُ طَعَاماً إِلَّا وَ یَتِیمٌ أَوْ ضَعِیفٌ یَأْکُلُ مَعِی وَ مَا عَرَضَ لِی أَمْرَانِ کِلَاهُمَا طَاعَهًٌْ لِلَّهِ إِلَّا أَخَذْتُ بِأَشَدِّهِمَا عَلَی بَدَنِی فَقَالَ الشَّابُّ سَوْأَهًًْ لَکُمْ عَمَدْتُمْ إِلَی نَبِیِّ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَعَیَّرْتُمُوهُ حَتَّی أَظْهَرَ مِنْ عِبَادَهًِْ رَبِّهِ مَا کَانَ یَسْتُرُهَا فَقَالَ أَیُّوبُ (علیه السلام) یَا رَبِّ لَوْ جَلَسْتُ مَجْلِسَ الْحَکَمِ مِنْکَ لَأَدْلَیْتُ بِحُجَّتِی فَبَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِ غَمَامَهًًْ فَقَالَ یَا أَیُّوبُ أَدْلِنِی بِحُجَّتِکَ فَقَدْ أَقْعَدْتُکَ مَقْعَدَ الْحَکَمِ وَ هَا أَنَا ذَا قَرِیبٌ وَ لَمْ أَزَلْ فَقَالَ یَا رَبِّ إِنَّکَ لَتَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ یَعْرِضْ لِی أَمْرَانِ قَطُّ کِلَاهُمَا لَکَ طَاعَهًٌْ إِلَّا أَخَذْتُ بِأَشَدِّهِمَا عَلَی نَفْسِی أَ‌لَمْ أَحْمَدْکَ أَ‌لَمْ أَشْکُرْکَ أَ لَمْ أُسَبِّحْکَ قَالَ فَنُودِیَ مِنَ الْغَمَامَهًِْ بِعَشَرَهًِْ آلَافِ لِسَانٍ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) مَنْ صَیَّرَکَ تَعْبُدُ اللَّهَ وَ النَّاسُ عَنْهُ غَافِلُونَ وَ تَحْمَدُهُ وَ تُسَبِّحَهُ وَ تُکَبِّرَهُ وَ النَّاسُ عَنْهُ غَافِلُونَ أَ تَمُنَّ عَلَی اللَّهِ بِمَا لِلَّهِ الْمَنُّ فِیهِ عَلَیْکَ قَالَ فَأَخَذَ أَیُّوبُ (علیه السلام) التُّرَابَ فَوَضَعَهُ فِی فِیهِ ثُمَّ قَالَ لَکَ الْعُتْبَی یَا رَبِّ أَنْتَ الَّذِی فَعَلْتَ ذَلِکَ بِی قَالَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ مَلَکاً فَرَکَضَ بِرِجْلِهِ فَخَرَجَ الْمَاءُ فَغَسَّلَهُ بِذَلِکَ الْمَاءِ فَعَادَ أَحْسَنَ مَا کَانَ وَ أَطْرَأَ وَ أَنْبَتَ اللَّهُ عَلَیْهِ رَوْضَهًًْ خَضْرَاءَ وَ رَدَّ عَلَیْهِ أَهْلَهُ وَ مَالَهُ وَ وُلْدَهُ وَ زَرْعَهُ وَ قَعَدَ مَعَهُ الْمَلَکُ یُحَدِّثُهُ وَ یُؤْنِسُهُ فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ وَ مَعَهَا الْکِسَرُ فَلَمَّا انْتَهَتْ إِلَی الْمَوْضِعِ إِذاً الْمَوْضِعُ مُتَغَیِّرٌ وَ إِذاً رَجُلَانِ جَالِسَانِ فَبَکَتْ وَ صَاحَتْ وَ قَالَتْ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) مَا دَهَاکَ فَنَادَاهَا أَیُّوبُ فَأَقْبَلَتْ فَلَمَّا رَأَتْهُ وَ قَدْ رَدَّ اللَّهُ عَلَیْهِ بَدَنَهُ وَ نِعْمَتَهُ سَجَدَتْ لِلَّهِ شُکْراً فَرَأَی ذَوَائِبَهَا مَقْطُوعَهًًْ وَ ذَلِکَ أَنَّهَا سَأَلَتْ قَوْماً أَنْ یُعْطُوهَا مَا تَحْمِلُهُ إِلَی أَیُّوبَ مِنَ الطَّعَامِ وَ کَانَتْ حَسَنَهًَْ الذُّؤَابَهًِْ فَقَالُوا لَهَا تَبِیعِینَّا ذُؤَابَتَکِ هَذِهِ حَتَّی نُعْطِیَکِ فَقَطَعَتْهَا وَ دَفَعَتْهَا إِلَیْهِمْ وَ أَخَذَتْ مِنْهُمْ طَعَاماً لِأَیُّوبَ (علیه السلام) فَلَمَّا رَآهَا مَقْطُوعَهًَْ الشَّعْرِ غَضِبَ وَ حَلَفَ عَلَیْهَا أَنْ یَضْرِبَهَا مِائَهًًْ فَأَخْبَرَتْهُ أَنَّهُ کَانَ سَبَبُهُ کَیْتَ وَ کَیْتَ فَاغْتَمَّ أَیُّوبُ (علیه السلام) مِنْ ذَلِکَ فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ وَ خُذْ بِیَدِکَ ضِغْثاً فَاضْرِبْ بِهِ وَ لا تَحْنَثْ فَأَخَذَ مِائَهًَْ شِمْرَاخٍ فَضَرَبَهَا ضَرْبَهًًْ وَاحِدَهًًْ فَخَرَجَ مِنْ یَمِینِهِ ثُمَّ قَالَ وَ وَهَبْنا لَهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَهًًْ مِنَّا وَ ذِکْری لِأُولِی الْأَلْبابِ قَالَ فَرَدَّ اللَّهُ عَلَیْهِ أَهْلَهُ الَّذِینَ مَاتُوا قَبْلَ الْبَلِیَّهًِْ وَ رَدَّ عَلَیْهِ أَهْلَهُ الَّذِینَ مَاتُوا بَعْدَ مَا أَصَابَهُمُ الْبَلَاءُ کُلَّهُمْ أَحْیَاهُمُ اللَّهُ تَعَالَی لَهُ فَعَاشُوا مَعَهُ وَ سُئِلَ أَیُّوبُ (علیه السلام) بَعْدَ مَا عَافَاهُ اللَّهُ أَیُّ شَیْءٍ کَانَ أَشَدَّ عَلَیْکَ مِمَّا مَرَّ عَلَیْکَ قَالَ شَمَاتَهًُْ الْأَعْدَاءِ قَالَ فَأَمْطَرَ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی دَارِهِ فَرَاشَ الذَّهَبِ وَ کَانَ یَجْمَعُهُ فَإِذَا ذَهَبَ الرِّیحُ مِنْهُ بِشَیْءٍ عَدَا خَلْفَهُ فَرَدَّهُ فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِیلُ مَا تَشْبَعُ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) قَالَ وَ مَنْ یَشْبَعُ مِنْ رِزْقِ رَبِّهِ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: «درباره‌ی بلاهایی که به ایّوب (علیه السلام) رسید از آن حضرت (علیه السلام) سؤال کردم که علّت آن‌ها چه بود»؟ فرمود: «به‌جهت نعمت دنیایی بود که خداوند به او عطا کرد و او موفّق به شکر آن نعمت شد و ابلیس که در آن زمان هنوز از زیر عرش رانده نشده بود (از مادون عرش محجوب نشده بود)، وقتی صعود کرد و شکر بی‌اندازه‌ی ایّوب (علیه السلام) را مشاهده نمود به حسد دچار شد و گفت: «پروردگارا! اگر ایّوب (علیه السلام) تو را سپاس می‌گوید به جهت آن است که تو همواره در دنیا به او نعمت داده‌ای و اگر او را از دنیا و نعماتش محروم کنی او هم ابداً تو را شکر نخواهد گفت، مرا بر دنیایش مسلّط کن تا بدانی او هیچ‌گاه شکر نعمتی را برای تو به‌جا نمی‌آورد». خداوند فرمود: «ای شیطان! تو را بر مال و فرزند او مسلّط کردم»، پس شیطان به‌سرعت دست به کار نابودی مال و فرزندان ایّوب (علیه السلام) شد، بعد از نابودی مال و فرزندانش، ایّوب (علیه السلام) بیشتر به درگاه خدا شکر و سپاس به‌جا آورد، شیطان عرضه داشت: «خدایا مرا بر کشت و زرع او مسلّط ساز»! خطاب رسید: «چنین کردم»، پس شیطان با اعوانش به سراغ کشت و زرع ایّوب (علیه السلام) رفتند و با نفخه‌ی (دمیدن) خود آن را به آتش کشیدند، امّا شکر و سپاس ایّوب (علیه السلام) به درگاه خداوند بیشتر شد. شیطان عرضه داشت: «خدایا! مرا بر چهارپایان و گلّه‌ی او مسلّط ساز»! وقتی به او اجازه داده شد، همه‌ی دام‌های ایّوب (علیه السلام) را هلاک کرد، باز هم ایّوب (علیه السلام) شکر و سپاس بیشتری به‌جا آورد، این‌بار شیطان گفت: «خدایا! مرا بر بدن او مسلّط ساز»، پس خداوند او را بر بدن او به‌جز عقل و چشمانش مسلّط کرد. پس شیطان در بدن او دمید که موجب ایجاد زخمی شد که از فرق سر تا نوک پای او را فرا گرفت و مدّت‌ها آن جراحت باقی بود و ایّوب (علیه السلام) مدّت مدیدی در آن حال باقی ماند و ایّوب (علیه السلام) همواره خدا را شکر و سپاس میگفت تا آنجا که بدنش کرم گذاشت و آن‌ها از بدن او بیرون میآمدند و آن‌ها را بر میگرداند و به آن‌ها میگفت: «به همان جایی که خداوند شما را از آن خلق کرده باز گردید»، سپس آن عفونت‌ها بد بوی شد تا آنجا که اهل قریه او را بیرون کردند و وی را به زباله‌دانی بیرون شهر بردند و همسر او رحیمه دختر یوسف‌بن یعقوب‌بن اسحاق‌بن‌ابراهیم خلیل الله (علیهم السلام) بود که از میان مردم صدقه می‌گرفت و برای گذراندن زندگی به نزد ایّوب (علیه السلام) می‌برد. وقتی رنج و بلای ایّوب (علیه السلام) طولانی شد و ابلیس باز هم از او صبر دید، همه‌ی یارانش را که در کوهها راهب بودند فرا خواند و گفت: «بیایید برویم و از این بنده‌ی مبتلا درباره‌ی بلایی که به او رسیده بپرسیم»، پس سوار بر مرکب‌های خود از اسب و استر شدند و وقتی‌که به ایّوب (علیه السلام) نزدیک شدند، حیوانات از بوی تعفّن متأذّی شدند و رم کردند، آن‌ها فرود آمدند و استران را به هم بستند و مجبور شدند پیاده به نزد او بروند، در میان آن‌ها جوانی نورس بود، آن‌ها در کنار ایّوب (علیه السلام) نشستند و عرض‌کردند: «ایّوب (علیه السلام)! کاش ما را از گناهت باخبر می کردی! امید است اینچنین وقتی به درگاه خداوند به دعا بنشینیم و از او درخواست تندرستی تو را کنیم تا او درخواست ما برآورده سازد، چرا که گمان نمی کنیم جز این باشد که تو امری را از ما پنهان کرده ای و ازآن‌رو، خدا تو را به این بلایی که هیچ‌کس را مبتلا نکرده، دچار نموده است». ایّوب (علیه السلام) گفت: «به عزّت پروردگارم سوگند! او خود میداند که من هیچ غذایی نخوردم جز آنکه در کنار سفره من یتیم و فقیری بود که همسفره‌ی من بود و هرگز دو امر بر من عرضه نشد که هر دو طاعت الهی باشد مگر اینکه آن را برگزیده ام که بر بدنم دشوارتر بوده است». آن جوان به یارانش گفت: «بدا به حال شما! که نزد پیغمبر خدا آمدید و او را سرزنش کردید تا او بخواهد آنچه را در عبادت خدا از شما پنهان می کرده آشکار سازد. ایّوب (علیه السلام) عرض‌کرد: «پروردگارا! اگر در جایگاه دادخواهی از تو بنشینم، هرآینه حجّت خود را بر تو عرضه می دارم». ناگاه خداوند ابری به‌سوی او فرستاد و فرمود: «ای ایّوب (علیه السلام)! حجّت خود را عرضه دار که اکنون تو را در جایگاه دادخواهی نشانده ام و این منم که همواره نزدیک تو هستم». ایّوب (علیه السلام) عرض‌کرد: «پروردگارا! تو خود می دانی که هرگاه برای عبادت تو دو امر در نظرم رسیده، آن را برگزیده ام که بر نفسم دشوارتر بوده است، آیا حمد تو نگفتم؟ آیا شکر تو به‌جا نیاوردم؟ آیا تو را تسبیح نگفتم»؟ در آنگاه از ابر به ده هزار زبان ندا رسید: «ای ایّوب (علیه السلام)! چه کسی تو را بر آن داشت تا خدا را پرستش کنی، حال آنکه مردم از او غافل بودند؟ و چه کسی تو را بر آن داشت تا خدا را حمد و تسبیح و تکبیر گویی، حال آنکه مردم از او در غفلت بودند؟ آیا به خاطر کاری که در آن خدا بر تو منّت دارد، بر خدا منّت می گذاری»؟ در آن دم ایّوب (علیه السلام) دست در خاک برد و خاک بر دهان خود ریخت و عرض‌کرد: «پروردگارا! نکوهش من حقّ توست، این تو بودی که با من چنین کردی». پس خداوند فرشته ای به‌سویش فرستاد و آن فرشته پا بر زمین زد و از جای پایش چشمه ای سر برآورد و ایّوب (علیه السلام) را در آن آب بشست و اینچنین ایّوب (علیه السلام) از آنچه که پیش‌تر بود، نیک‌تر و شاداب‌تر گشت و خداوند به دورش باغی سبز رویانید و خاندان و مال و فرزند و کاشته ها را به او بازگرداند و آن فرشته به کنارش نشست و با او همدم و هم‌سخن شد. در همان حال، همسر ایّوب (علیه السلام) تکّه نانی خشک در دست، به راه افتاد و چون به آن جایگاه رسید، همه‌چیز را دگرگون یافت و دو مرد را دید که در کنار هم نشسته اند، پس گریست و فغان برآورد و گفت: «ایّوب (علیه السلام)! چه بلایی بر سرت آمد»؟ ایّوب (علیه السلام) او را صدا زد و او رو سوی حضرت کرد و وقتی دید خداوند بدن ایّوب (علیه السلام) و دیگر نعمت های خود را به او بازگردانده، به سجده افتاد و شکر خدا به‌جا آورد. ناگهان ایّوب (علیه السلام) گیسوان همسرش را بریده دید، چرا که او به نزد قومی رفته بود تا از آن‌ها برای ایّوب، اندکی غذا بگیرد و آن قوم گیسوان او را نیک یافته و به او گفته بودند، اگر گیسوان خود را به ما بدهی، ما به تو غذا می‌دهیم. او هم گیسوان خود را چیده و به آن‌ها داده بود و از آن‌ها برای ایّوب (علیه السلام) غذایی گرفته بود. چون حضرت گیسوان او را بریده دید، برافروخت و سوگند یاد کرد که صد تازیانه به او بزند. چون همسرش آن ماجرا را برای او باز گفت، ایّوب (علیه السلام) از سوگند خود اندوهناک شد. آنگاه خداوند عزّوجلّ به او وحی فرمود: وَخُذْ بِیَدِکَ ضِغْثًا فَاضْرِب بِّهِ وَلَا تَحْنَثْ، پس ایّوب (علیه السلام) صد شاخه خرما برداشت و یک تازیانه به او زد و این‌گونه سوگند خود را به‌جا آورد، سپس خداوند متعال فرمود: وَوَهَبْنَا لَهُ اهلهُ وَمِثْلَهُم مَّعَهُمْ رَحْمَةً مِّنَّا وَذِکْرَی لِأُوْلِی الْأَلْبَابِ و این‌گونه خداوند به فرزندان او که پیش از آن بلا یا پس از آن درگذشته بودند، جان دوباره بخشید و آن‌ها را به او بازگرداند و همگی در کنار آن حضرت (علیه السلام) زیستند. پس از اینکه خداوند متعال ایّوب (علیه السلام) را سلامتی بخشید، از او پرسیدند: «ای ایّوب (علیه السلام)! از این بلاها که بر سرت آمد، کدام یک بر تو دشوارتر بود»؟ فرمود: «نکوهش دشمنان». خداوند متعال بر خانه‌ی ایّوب (علیه السلام) بارانی از پروانه های طلا نازل فرمود و او آن‌ها را جمع می کرد و آنچه را از آن پروانه ها باد می‌برد، به دنبالش می دوید و آن را باز میگرداند. جبرئیل عرض‌کرد: «ای ایّوب (علیه السلام)! سیر نمی شوی»؟ فرمود: «چه کسی از روزی پروردگارش سیر می شود»؟
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ بَلِیَّهًِْ أَیُّوبَ (علیه السلام) الَّتِی ابْتُلِیَ بِهَا فِی الدُّنْیَا لِأَیِّ عِلَّهًٍْ کَانَتْ؟ قَالَ: لِنِعْمَهًٍْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِهَا فِی الدُّنْیَا وَ أَدَّی شُکْرَهَا وَ ذَلِکَ لِأَنَّهُ لَمْ یَکُنْ بَعْدَ یُوسُفَ‌بْنِ‌یَعْقُوبَ بْنِ إِسْحَاقَ‌بْنِ‌إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) إِلَّا أَیُّوبُ بْنُ مُوصِ‌بْنِ‌رَعْوِیلَ بْنِ الْعِیصِ‌بْنِ‌إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللهِ (علیه السلام) وَ کَانَ أَیُّوبُ (علیه السلام) رَجُلًا عَاقِلًا حَلِیماً نَظِیفاً حَکِیماً وَ کَانَ أَبُوهُ رَجُلًا مُثْرِیاً کَثِیرَ الْمَالِ یَمْلِکُ الْمَاشِیَهًَْ مِنَ الْإِبِلِ وَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ وَ الْحَمِیرِ وَ الْبِغَالِ وَ الْخَیْلِ وَ لَمْ یَکُنْ فِی أَرْضِ الشَّامِ مَنْ کَانَ فِی غَنَائِهِ فَلَمَّا مَاتَ وَرِثَ ذَلِکَ أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ کَانَ أَیُّوبُ (علیه السلام) یَوْمَئِذٍ عُمُرُهُ ثَلَاثُونََ سَنَهًًْ. فَأَحَبَّ أَنْ یَتَزَوَّجَ فَوُصِفَتْ لَهُ رَحْمَهًُْ بِنْتُ إِفْرَائِیمَ (إِفْرَاثِیمَ) بْنِ یُوسُفَ (علیه السلام) وَ کَانَتْ رَحْمَهًُْ عِنْدِ أَبِیهَا بِأَرْضِ مِصْرَ وَ کَانَ أَبُوهَا شَدِیدَ الْفَرَحِ بِهَا وَ کَانَ یُحِبُّهَا حُبّاً عَظِیماً لِأَنَّهُ رَأَی فِی الْمَنَامِ أَنَّ جَدَّهَا یُوسُفَ (علیه السلام) نَزَعَ قَمِیصاً کَانَ عَلَیْهِ فَأَلْبَسَهَا إِیَّاهُ وَ قَالَ: یَا رَحْمَهًُْ، هَذَا حُسْنِی وَ جَمَالِی وَ بَهَائِی قَدْ وَهَبْتُهُ لَکِ. وَ کَانَتْ رَحْمَهًُْ أَشْبَهَ الْخَلْقِ بِیُوسُفَ (علیه السلام) وَ کَانَتْ زَاهِدَهًًْ عَابِدَهًًْ. فَلَمَّا سَمِعَ بِهَا أَیُّوبُ (علیه السلام) رَغِبَ فِیهَا، فَخَرَجَ إِلَی بَلَدِهَا وَ مَعَهُ مَالٌ جَزِیلٌ وَ هَدَایَا وَ سَارَ حَتَّی وَصَلَ إِلَی أَبِیهَا فَخَطَبَ مِنْهُ ابْنَتَهُ رَحْمَهًَْ فَزَوَّجَهُ إِیَّاهَا لِزُهْدِهِ وَ مَالِهِ وَ جَهَّزَهَا إِلَیْهِ فَحَمَلَهَا أَیُّوبُ إِلَی بِلَادِهِ فَرَزَقَهُ اللَّهُ مِنْهَا اثْنَیْ عَشَرَ بَطْناً فِی کُلِّ بَطْنٍ ذَکَرٌ وَ أُنْثَی، ثُمَّ بَعَثَهُ اللَّهُ إِلَی قَوْمِهِ رَسُولًا وَ هُمْ أَهْلُ حَوْرَانَ وَ البَثْنَهًِْ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنْ حُسْنِ الْخُلْقِ وَ الرِّفْقِ مَا لَمْ یُعْطَهُ أَحَدٌ وَ لَمْ یُخَالِفْهُ أَحَدٌ وَ لَا یُکَذِّبُهُ أَحَدٌ لِشَرَفِهِ وَ شَرَفِ أَبِیهِ فَشَرَعَ لَهُمُ الشَّرَائِعَ وَ بَنَی لَهُمُ الْمَسَاجِدَ وَ کَانَ لَهُ مَوَائِدُ یَضَعُهَا لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکِینِ وَ الْأَضْیَافِ یُضِیفُهُمْ وَ یُکْرِمُهُمْ وَ کَانَ لِلْیَتِیمِ کَالْأَبِ الرَّحِیمِ وَ لِلْأَرْمَلَهًِْ کَالزَّوْجِ الْعَطُوفِ وَ لِلضَّعِیفِ کَالْأَبِ الْوَدُودِ وَ کَانَ قَدْ أَمَرَ وُکَلَائَهُ وَ أُمَنَائَهُ أَنْ لَا یَمْنَعُوا أَحَداً مِنْ زَرْعِهِ وَ أَثْمَارِهِ وَ کَانَ الطَّیْرُ وَ الْوُحُوشُ وَ جَمِیعُ الْأَنْعَامِ تُرْعَی فِی کَسْبِهِ. وَ بَرَکَهًُْ اللَّهِ تَعَالَی تَزْدَادُ لِأَیُّوبَ صَبَاحاً وَ مَسَاءً وَ کَانَتْ جَمِیعُ مَوَاشِیهِ تَحْمِلُ فِی کُلِّ سَنَهًٍْ تَوْأَمَیْنِ وَ لَمْ یَکُنْ أَیُّوبُ (علیه السلام) یَفْرَحُ بِشَیْءٍ مِنْ ذَلِکَ، لَکِنَّهُ یَقُولُ: إِلهِی وَ سَیِّدِی وَ مَوْلَایَ وَ سَنَدِی، هَذِهِ الدُّنْیَا عَلَی هَذِهِ الْحَالَهًِْ فَکَیْفَ بِالْآخِرَهًِْ وَ الْجَنَّهًِْ الَّتِی خَلَقْتَهَا لِأَهْلِ کَرَامَاتِکَ؟ وَ کَانَ إِذَا جَاءَ اللَّیْلُ یَجْمَعُ مَنْ یَلُوذُ بِهِ فِی مَسْجِدِهِ یُصَلُّونَ بِصَلَاتِهِ وَ یُسَبِّحُونَ بِتَسْبِیحِهِ حَتَّی إِذَا أَصْبَحَ أَمَرَ بِاتِّخَاذِ الطَّعَامِ لَهُمْ وَ لِجَمِیعِ الضُّعَفَاءِ وَ کَانَ یَذْهَبُ لَهُ فِی ذَلِکَ مَالٌ لَا یُحْصَی وَ کَانَ لَهُ مِنَ الْخَیْلِ أَلْفُ فَرَسٍ وَ أَلْفُ رَمَکَهًٍْ وَ أَلْفُ بَغْلَهًٍْ وَ ثَلَاثَهًُْ آلَافِ بَعِیرٍ وَ أَلْفٌ وَ خَمْسُمِائَهًِْ نَاقَهًٍْ وَ أَلْفُ ثَوْرٍ وَ أَلْفُ بَقَرَهًٍْ وَ عَشَرَهًُْ آلَافِ شَاهًٍْ وَخَمْسُمِائَهًِْ فَدَانٍ وَ ثَلَاثُمِائَهًِْ أَتَانٍ وَ خَلَفُ کُلِّ رَمَکَهًٍْ مِنَ الرِّمَاکِ مُهْرَانِ أَوْ ثَلَاثَهًٌْ وَ کُلِّ نَاقَهًٍْ فَصِیلٌ وَ کَذَلِکَ جَمِیعُ مَوَاشِیهِ وَ عَلَی کُلِّ خَمْسِینَ مِنْ هَذِهِ رَاعٍ مَمْلُوکٌ لِأَیُّوبَ وَ لِکُلِّ عَبْدٍ مِنْهُمْ أَهْلٌ وَ وَلَدٌ وَ کَانَ إِبْلِیسُ اللَّعِینُ لَا یَمُرُّ عَلَی شَیْءٍ مِنْ مَالِ أَیُّوبَ إِلَّا رَآهُ مَخْتُوماً بِخَاتَمِ الشُّکْرِ مُطَهَّراً بِالزَّکَاهًِْ فَحَسَدَهُ وَ لَمْ یَقْدِرْ لَهُ عَلَی ضَرَرٍ وَ کَانَ إِبْلِیسُ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ یَصْعَدُ إِلَی السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ یُحْجَبُ مِنْ دُونِ الْعَرْشِ وَ یَقِفُ فِی أَیِّ مَکَانٍ مِنْهَا شَاءَ حَتَّی رُفِعَ عِیسَی‌بْنُ‌مَرْیَمَ (علیه السلام) فَحُجِبَ عَنْ أَرْبَعِ سَمَاوَاتٍ وَ یَصْعَدُ إِلَی ثَلَاثَهًٍْ مِنْهَا حَتَّی بُعِثَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) فَحُجِبَ إِبْلِیسُ عَنْ جَمِیعِهَا وَ کَانَ یَسْتَرِقُ السَّمْعَ بَعْدَ ذَلِکَ وَ مِنْهُ تَعَجَّبَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ وَ ذَلِکَ مَعْنَی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّماءَ فَوَجَدْناها مُلِئَتْ حَرَساً شَدِیداً وَ شُهُباً وَ أَنَّا کُنَّا نَقْعُدُ مِنْها مَقاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ یَسْتَمِعِ الْآنَ یَجِدْ لَهُ شِهاباً رَصَداً فَصَعِدَ إِبْلِیسُ فِی زَمَانِ أَیُّوبَ (علیه السلام) إِلَی مَا دُونَ الْعَرْشِ کَمَا کَانَ یَصْعَدُ وَ وَقَفَ فِی مَوْضِعِ الَّذِی کَانَ یَقِفُ فِیهِ وَ فِی قَلْبِهِ مِنَ النَّبِیِّ أَیُّوبَ (علیه السلام) مَا فِیهِ وَ اللَّهُ مُطَّلِعٌ عَلَی السِّرِّ وَ الْعَلَانِیَهًِْ فَنُودِیَ: یَا مَلْعُونُ مِنْ أَیْنَ أَقْبَلْتَ؟ فَقَالَ: إِلهِی طُفْتُ الْأَرْضَ لِأَفْتِنَ مَنْ أَطَاعَنِی فَفَتَنْتُهُمْ إِلَّا عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ. فَنُودِیَ: یَا لَعِینُ مَا فِی قَلْبِکَ مِنْ نِعْمَهًِْ أَیُّوبَ (علیه السلام)؟ فَقَالَ إِبْلِیسُ: یَا رَبِّ إِنَّکَ ذَکَرْتَهُ فَصَلَّتْ عَلَیْهِ مَلَائِکَتُکَ. فَنُودِیَ: یَا لَعِینُ هَلْ نِلْتَ مِنْهُ شَیْئاً مَعَ طُولِ عِبَادَتِهِ فَهَلْ تَسْتَطِیعُ أَنْ تُغْوِیَهُ مِنْ عِبَادَتِی؟ فَقَالَ: إِلهِی وَ مَوْلَایَ إِنَّ أَیُّوبَ لَمْ یُؤَدِّ شُکْرَ هَذِهِ النِّعْمَهًِْ وَ نَظَرْتُ فِی أَمْرِهِ وَ إِذَا هُوَ عَبْدٌ عَافَیْتَهُ فَقَبِلَ عَافِیَتَکَ وَ رَزَقْتَهُ فَشَکَرَکَ وَ لَمْ تُجَرِّبْهُ فِی الْبَلَاءِ وَ الْمَصَائِبِ فَلَوِ ابْتَلَیْتَهُ لَوَجَدْتَهُ بِخِلَافِ مَا هُوَ عَلَیْهِ وَ لَوْ سَلَّطْتَنِی یَا رَبِّ عَلَی مَالِهِ لَرَأَیْتَهُ کَیْفَ یَنْسَاکَ؟ فَنُودِیَ: یَا مَلْعُونُ قَدْ سَلَّطْتُکَ عَلَی مَالِهِ لِتَعْلَمَ أَنَّکَ کَاذِبٌ فِیمَا تَعْتَقَدِهُ فِیهِ. قَالَ: فَانْقَضَّ مِنَ السَّماواتِ حَتَّی وَقَفَ عَلَی الصَّخْرَهًِْ الَّتِی رَضَخَ عَلَیْهَا قَابِیلُ رَأْسَ أَخِیهِ هَابِیلَ (علیه السلام) وَ هِیَ صَخْرَهًٌْ سَوْدَاءُ یَنْبُعُ مِنْهَا صَدِیدُ اللَّعْنَهًِْ، فَوَقَفَ إِبْلِیسُ عَلَیْهَا وَ رَنَّ رَنَّهًًْ حَتَّی اجْتَمَعَ عَلَیْهَا الْعَفَارِیتُ الْمُتَمَرِّدُونَ مِنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ قَالُوا: یَا أَبَانَا وَ مَا وَرَاءَکَ وَ مَا دَهَاکَ؟ فَقَالَ: إِنِّی مُکِّنْتُ مِنْ فُرْصَهًٍْ مَا تَمَکَّنْتُ مِنْ مِثْلِهَا مُنْذُ أَخْرَجْتُ آدَمَ (علیه السلام) مِنَ الْجَنَّهًِْ وَ ذَلِکَ أَنِّی سُلِّطْتُ عَلَی مَالِ أَیُّوبَ (علیه السلام) لِأُفْقِرَهُ وَ أُعْطِبَ مَالَهُ. فَقَالَ بَعْضُهُمْ: سَلِّطْنِی عَلَی أَشْجَارِهِ، فَإِنِّی أَتَحَوَّلُ نَاراً، وَ لَا أَمُرُّ عَلَی شَیْءٍ إِلَّا أَحْرَقْتُهُ، وَ صَیَّرْتُهُ رَمَاداً. فَقَالَ إِبْلِیسُ: أَنْتَ لِذَلِکَ. وَ قَالَ آخَرُ: سَلِّطْنِی عَلَی مَوَاشِیهِ حَتَّی أَصِیحَ صَیْحَهًًْ تَخْرُجُ أَرْوَاحُهَا. فَقَالَ: أَنْتَ لِذَلِکَ. فَأَقْبَلَ الْأَوَّلُ وَ تَحَوَّلَ نَاراً حَتَّی أَحْرَقَ تِلْکَ الْأَشْجَارَ وَ الْآجَامَ. وَ أَقْبَلَ الْآخَرُ عَلَی الْمَوَاشِی فَصَاحَ بِهَا صَیْحَهًًْ خَرَجَتْ کُلُّهَا مِیتَهًًْ مَعَ رُعَاتِهَا. فَرَأَی أَهْلُ الْقَرْیَهًِْ دُخَاناً عَظِیماً وَ صَیْحَهًًْ عَظِیمَهًًْ فَفَزِعُوا فَزَعاً شَدِیداً. فَأَقْبَلَ اللَّعِینُ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ هُوَ فِی صَلَاتِهِ وَ وَ خُیِّلَ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) أَنَّهُ أَصَابَهُ وَهَجُ ذَلِکَ الْحَرِیقِ وَ قَدِ اسْوَدَّ وَجْهُهُ وَ تَمَعَّطَ شَعْرُهُ وَ هُوَ لَعَنَهُ اللَّهُ یُنَادِی: یَا أَیُّوبُ أَدْرِکْنِی فَإِنِّی أَنَا النَّاجِی مِنْ دُونِ غَیْرِی، فَمَا رَأَیْتُ نَاراً أَقْبَلَتْ مِنَ السَّمَاءِ فِیهَا دُخَانٌ فَأَحْرَقَتْ مَالَکَ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ أَصَابَتْنِی نَفْحَهًٌْ مِنْ نَفَحَاتِهَا وَ سَمِعْتُ مُنَادِیاً مِنَ السَّمَاءِ: هَذَا جَزَاءُ مَنْ کَانَ مُرَائِیاً فِی عِبَادَتِهِ یُرِیدُ بِهَا النَّاسَ دُونَ اللَّهِ تَعَالَی. قَالَ إِبْلِیسُ: وَ سَمِعْتُ النَّارَ تَقُولُ: أَنَا نَارُ الْغَضَبِ، أَنَا نَارُ السَّخَطِ. قَالَ: فَلَمَّا سَمِعَ أَیُّوبُ (علیه السلام) ذَلِکَ أَقْبَلَ عَلَی صَلَاتِهِ وَ لَمْ یَلْتَفِتْ إِلَیْهِ حَتَّی فَرَغَ مِنْ صَلَاتِهِ تَامَّهًًْ کَامِلَهًًْ فَقَالَ: یَا هَذَا لَیْسَتْ هِیَ أَمْوَالِی وَ إِنَّمَا هِیَ أَمْوَالُ اللَّهِ تَعَالَی یَفْعَلُ بِهَا مَا شَاءَ. فَقَالَ إِبْلِیسُ صَدَقْتَ. وَ مَاجَ النَّاسُ فَقَالَ بَعْضُهُمْ: هَذَا مَا قَبْضُهُ قَبْضُ الْعُجْبِ. وَ قَالَ آخَرُونَ: مَا کَانَ أَیُّوبُ (علیه السلام) صَادِقاً فِی تَوْبَتِهِ فَلِهَذَا جَازَاهُ بِهَذَا الْجَزَاءِ. فَشَقَّ ذَلِکَ عَلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) مِنْ قَوْلِهِمْ وَ لَمْ یُجِبْهُمْ غَیْرَ أَنَّهُ قَالَ: الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَی قَضَائِهِ وَ قَدَرِهِ. فَأَقْبَلَ النَّبِیُّ أَیُّوبُ (علیه السلام) عَلَی اللَّعِینِ إِبْلِیسَ وَ قَالَ لَهُ: مَنْ أَنْتَ أَیُّهَا الْعَبْدُ؟ کَأَنَّکَ مِمَّنْ أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ سَلَبَ عَنْهُ نِعْمَتَهُ وَ لَوْ عَلِمَ فِیکَ خَیْراً لَأَخْبَرَنِی بِکَ وَ لَقَبَضَ رُوحَکَ مَعَ أَرْوَاحِ الرُّعَاهًِْ وَ لَکِنَّهُ عَلِمَ فِیکَ شَرّاً فَخَلَّصَکَ مِنْهَا کَمَا یُخَلِّصُ الزُّؤَانَ مِنَ الْقَمْحِ فَسِرْ عَنِّی أَیُّهَا الْعَبْدُ مَذْمُوماً مَدْحُوراً. فَقَالَ إِبْلِیسُ: صَدَقَ مَنْ قَالَ: لَا تَخْدِمُوا الْمُتَکَبِّرِینَ. یَا أَیُّوبُ (علیه السلام)، الْآنَ عَلِمْتُ أَنَّکَ کُنْتَ مُرَائِیاً فِی صَلَاتِکَ، أَ لَمْ أَکُنْ لَکَ عَبْداً شَفِیقاً مِنْ عِبَادِکَ؟ أَ لَمْ أَکُنْ حَرِیصاً عَلَی أَمْوَالِکَ؟ فَمَا جَزَائِی مِنْکَ إِلَّا أَنْ تُعَیِّرَنِی بِمَا نَالَنِی مِنْ وَهَجِ الْحَرِیقِ دُونَ أَنْ تَقُولُ مَا تَقُولُهُ؟ فَلَمْ یُکَلِّمْ إِبْلِیسَ وَ أَقْبَلَ أَیُّوبُ (علیه السلام) عَلَی صَلَاتِهِ. وَ انْصَرَفَ عَنْهُ إِبْلِیسُ خَائِباً ذَلِیلًا وَ صَعِدَ إِلَی السَّمَاءِ کَمَا کَانَ یَصْعَدُ وَ وَقَفَ کَمَا کَانَ یَقِفُ، فَنُودِیَ: یَا مَلْعُونُ کَیْفَ وَجَدْتَ عَبْدِی أَیُّوبَ؟ کَیْفَ صَبَرَ عَلَی ذَهَابِ أَمْوَالِهِ جَمِیعاً مِنَ الْمَوَاشِی وَ الْعَبِیدِ وَ غَیْرِهَا؟ وَ کَیْفَ حَمِدَنِی عَلَی الْبَلِیَّهًِْ؟ فَقَالَ اللَّعِینُ: إِلهِی وَ سَیِّدِی إِنَّکَ مَتَّعْتَهُ بِعَافِیَهًِْ أَوْلَادِهِ وَ زَخَارِفِ دُورِهِ وَ لَوْ سَلَّطْتَنِی عَلَی دُنْیَاهُ حَتَّی تَعْلَمَ أَنَّهُ لَا یُؤَدِّی إِلَیْکَ شُکْرَ نِعْمَهًٍْ أَبَداً. فَنُودِیَ: یَا مَلْعُونُ اذْهَبْ فَقَدْ سَلَّطْتُکَ عَلَی أَوْلَادِهِ. قَالَ: فَانْقَضَّ عَدُوُّ اللَّهِ إِلَی قَصْرِ أَیُّوبَ (علیه السلام) الَّذِی فِیهِ أَوْلَادُهُ، فَأَمَّا الْبَنُونَ فَحِزْقِلُ وَ هُوَ أَکْبَرُهُمْ وَ مُقْبِلٌ وَ رُشْدٌ وَ رُشَیْدٌ وَ بَهَارُونُ وَ بَشِیرٌ وَ أَقرُونُ وَ الْبَاقِی مِنَ الذُّکُورِ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُمْ أَسْمَاءَ فِی الْکُتُبِ وَ الْقَصَصِ وَ أَمَّا الْبَنَاتُ فَنحاهًْ (فمنجاهًْ) وَ عُبَیْدَهًُْ وَ صَالِحَهًُْ وَ عَافِیَهًُْ وَ تَقِیَّهًُْ وَ مُؤْمِنَهًُْ. قَالَ: فَزَلْزَلَ عَلَیْهِمُ الْقَصْرُ بِنَفْسِهِ حَتَّی سَقَطَ بَعْضُهُ عَلَی بَعْضٍ وَ جَعَلَ یَشُدُّ أَفْوَاهَهُمْ بِالْخُشُبِ وَ الْخِرَقِ وَ یَقْذِفُهُمْ بِالْجَنْدَلِ حَتَّی مُثِّلَ بِهِمْ أَقْبَحَ مُثْلَهًٍْ وَ أَوْحَی اللَّهُ تَعَالَی إِلَی الْأَرْضِ أَنِ احْفَظِی أَوْلَادَ بَنِی أَیُّوبَ فَإِنِّی بَالِغٌ مَشِیَّتِی فِیهِمْ وَ لَأَجْزِیَنَّهُمْ بِذَلِکَ الثَّوَابَ. فَأَقْبَلَ إِبْلِیسُ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ قَالَ: یَا أَیُّوبُ لَوْ رَایْتَ قُصُورَکَ وَ أَوْلَادَکَ کَیْفَ صَارُوا وَ لَقَدْ صَارَتْ قُصُورُهُمْ لَهُمْ قُبُوراً وَ طِینُهَا قَدْ صَارَتْ لَهُمْ حَنُوطاً وَ ثِیَابُهُمْ وَ فُرُشُهُمْ صَارَتْ لَهُمْ أَکْفَاناً وَ لَوْ أَبْصَرْتَ کَیْفَ تَغَیَّرَتْ تِلْکَ الْوُجُوهُ الْحُسَانُ بِالدِّمَاءِ وَ التُّرَابِ، وَ الْعِظامَ کَیْفَ تَهَشَّمَتْ وَ اللُّحُومَ کَیْفَ رَضْعَتْ وَ الْجُلُودَ کَیْفَ تَمَزَّقَتْ وَ لَمْ یَزَلْ إِبْلِیسُ اللَّعِینُ یَعُدُّ عَلَیْهِ مِثْلَ هَذَا بِافْتِجَاعٍ وَ انْکِسَارٍ وَ انْتِحَابٍ حَتَّی بَکَی أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ سَاعَدَهُ إِبْلِیسُ عَلَی الْبُکَاءِ فَنَدِمَ أَیُّوبُ (علیه السلام) عَلَی بُکَائِهِ وَ أَخَذَ قَبْضَهًًْ مِنَ التُّرَابِ وَ وَضَعَهَا عَلَی رَأْسِهِ وَ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ تَعَالَی وَ خَرَّ سَاجِداً ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَی إِبْلِیسَ وَ قَالَ لَهُ: یَا مَلْعُونُ انْصَرِفْ عَنِّی خَائِباً ذَلِیلًا مَدْحُوراً فَإِنَّ أَوْلَادِی کَانُوا عَارِیَهًًْ لِلَّهِ تَعَالَی عِنْدِی وَ لَا بُدَّ مِنَ اللِّحَاقِ بِهِمْ. قَالَ: فَانْصَرَفَ إِبْلِیسُ وَ لَمْ یَنَلْ مِنْهُ وَ صَعِدَ إِلَی السَّمَاءِ کَمَا کَانَ یَصْعَدُ وَ وَقَفَ کَمَا کَانَ یَقِفُ فَأَتَاهُ النِّدَاءُ: یَا مَلْعُونُ کَیْفَ رَأَیَتَ عَبْدِی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ تَوْبَتَهُ وَ اسْتِغْفَارَهُ بَعْدَ بُکَائِهِ؟ فَقَالَ إِبْلِیسُ إِلهِی وَ سَیِّدِی إِنَّکَ مَتَّعْتَهُ بِعَافِیَهًِْ نَفْسِهِ وَ فِیهَا عِوَضٌ عَنِ الْمَالِ وَ الْوَلَدِ فَلَوْ سَلَّطْتَنِی عَلَی بَدَنِهِ لَرَأَیْتَهُ کَیْفَ یَنْسَی ذِکْرَکَ وَ یَتْرُکُ شُکْرَکَ. فَنُودِیَ: یَا لَعِینُ اذْهَبْ فَقَدْ سَلَّطْتُکَ عَلَی بَدَنِهِ مَا خَلَا عَیْنَیْهِ وَ عَقْلَهُ وَ لِسَانَهُ الَّذِی لَا یَفْتُرُ عَنْ ذِکْرِی وَ أُذُنَیْهِ. قَالَ: فَانْقَضَّ إِبْلِیسُ فَوَجَدَ أَیُّوبَ (علیه السلام) فِی مَسْجِدِهِ مُتَضَرِّعاً إِلَی اللَّهِ تَعَالَی بِأَنْوَاعِ الثَّنَاءِ دَاعِیاً إِلَیْهِ بِأَعْظَمِ الدُّعَاءِ وَ یَشْکُرُ عَلَی جَمِیعِ النَّعْمَاءِ وَ یَحْمُدُهُ عَلَی جَمِیعِ الْبَلَاءِ وَ هُوَ یَقُولُ: وَ عِزَّتِکَ وَ جَلَالِکَ لَا ازْدَدْتُ عَلَی بَلَائِکَ إِلَّا شُکْراً، وَ لَوْ أَلْبَسْتَنِی ثَوْبَ الْبَلَاءِ سَرْمَداً لَا ازْدَدْتُ عَلَی بَلَائِکَ إِلَّا َصَبْراً. قَالَ: فَلَمَّا سَمِعَ إِبْلِیسُ اغْتَاظَ مِنْ قَوْلِهِ وَ عَجَّلَ وَ لَمْ یَتْرُکْهُ حَتَّی یَرْفَعَ رَأْسَهُ مِنَ السُّجُودِ فَانْحَدَرَ فِی الْأَرْضِ حَتَّی صَارَ تَحْتَ أَنْفِهِ ثُمَّ نَفَخَ فِی فِیهِ وَ مَنْخِرَیْهِ نَارَ اللَّهَبِ فَاسْوَدَّ وَجْهُ أَیُّوبَ (علیه السلام) فِی الْحَالِ فَصَارَ قَرْحَهًًْ وَاحِدَهًًْ مِنْ قَرْنِهِ إِلَی قَدَمِهِ فَتَمَعَّطَ مِنْهَا شَعْرُهُ فَلَمَّا کَانَ الْیَوْمُ الثَّانِی وَرِمَ وَ عَظُمَ وَ فِی الثَّالِثِ اسْوَدَّ وَ فِی الرَّابِعِ امْتَلَأَ مَاءً أَصْفَرَ وَ فِی الْخَامِسِ صَارَ قَیْحاً وَ فِی السَّادِسِ وَقَعَ فِیهِ الدُّودُ وَ سَالَ صَدِیدُهُ وَ وَقَعَ فِیهِ الْحُکَاکُ فَحَکَّ جَسَدَهُ شَهْرَیْنِ حَتَّی سَقَطَتْ أَظَافِیرُهُ ثُمَّ حَکَّ بِالْمُسُوحِ وَ الْخِرَقِ وَ بِالْحِجَارَهًِْ الْخَشِنَهًِْ وَ کَانَ إِذَا رَأَی دُودَهًًْ سَقَطَتْ مِنْ بَدَنِهِ رَدَّهَا بِیَدِهِ إِلَی مَوْضِعِهَا وَ یَقُولُ لَهَا: کُلِی مِنْ لَحْمِی وَ دَمِی حَتَّی یَأْتِیَ اللَّهُ بِالْفَرَجِ. فَقَالَتْ رَحْمَهًُْ: یَا أَیُّوبُ ذَهَبَ الْمَالُ وَ الْوَلَدُ وَ قَدْ بَدَا الضُّرُّ فِی الْجَسَدِ. فَقَالَ أَیُّوبُ (علیه السلام): یَا رَحْمَهًُْ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی ابْتَلَی النَّبِیِّینَ مِنْ قَبْلِی فَصَبَرُوا وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی وَعَدَ الصَّابِرِینَ خَیْراً، ثُمَّ خَرَّ أَیُّوبُ (علیه السلام) سَاجِداً وَ جَعَلَ یَقُولُ: إِلَهِی وَ سَیِّدِی لَوْ جَعَلْتَ عَلَیَّ ثَوْبَ الْبَلَاءِ سَرْمَداً وَ حَرَمْتَنِی الْعَافِیَهًَْ وَ مَزَّقَتْنِی الدِّیدَانُ مَا ازْدَدْتُ إِلَّا شُکْراً، إِلَهِی لَا تُشْمِتْ بِی عَدُوِّی إِبْلِیسَ اللَّعِینَ. قَالَ: وَ کَانَتْ رَحْمَهًُْ تَبْکِی مَرَّهًًْ وَ تَصْرُخُ أُخْرَی لِمَا تَرَی مِنْ بَلَاءِ أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ هُوَ یَنْهَاهَا عَنْ ذَلِکَ وَ یَقُولُ لَهَا: أَ لَسْتِ أَنْتِ مِنْ بَنَاتِ الْأَنْبِیَاءِ وَ تَعْلَمِینَ أَنِّی نَبِیُّ اللَّهِ وَ أَنَّ لِی أُسْوَهًًْ بِالنَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ آبَائِکَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ یُوسُفَ (علیه السلام). ثُمَّ سَأَلَ اللَّهَ تَعَالَی لَهَا الصَّبْرَ عَلَی مَا تُشَاهِدُ مِنْهُ، ثُمَّ قَالَ لَهَا أَیُّوبُ (علیه السلام): انْطَلِقِی الْتَمِسِی مَوْضِعاً غَیْرَ مَسْجِدِی فَاحْمِلِینِی إِلَیْهِ فَمَضَتْ رَحْمَهًُْ وَ نَظَرَتْ لَهُ مَوْضِعاً ثُمَّ عَادَتْ إِلَیْهِ فَاحْتَمَلَتْهُ إِلَی فَضَاءٍ مِنَ الْأَرْضِ وَ کَانَ قَدْ قَالَ لَهَا: لَا أُحِبُّ أَنْ یَتَلَوَّثَ الْمَسْجِدُ. ثُمَّ انْطَلَقَتْ إِلَی قَوْمٍ کَانَ یَبِرُّهُمْ أَیُّوبُ وَ یُحْسِنُ إِلَیْهِمْ کَثِیراً، فَلَمَّا الْتَمَسَتْ لَهُ مَوْضِعاً، طَلِبَتْهُمْ أَنْ یُعِینُوهَا عَلَی إِخْرَاجِ أَیُّوبَ (علیه السلام) مِنَ الْمَسْجِدِ، فَقَالُوا لَهَا: إِنَّ أَیُّوبَ (علیه السلام) قَدْ غَضِبَ عَلَیْهِ رَبُّهُ وَ هَتَکَ سِتْرَهُ لِمَا کَانَ فَعَلَهُ مِنَ الرِّیَاءِ فَیَا لَیْتَ کَانَ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ بُعْدَ الْمَشْرِقَیْنِ فَإِنَّهُ لَوْ کَانَ فِیهِ خَیْرٌ فِی عِبَادَهًِْ رَبِّهِ مَا ابْتَلاهُ. فَرَجَعَتْ رَحْمَهًُْ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ قَالَتْ لَهُ: یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) جَلَّتِ الْمُصِیبَهًُْ خَابَ أَمَلُنَا مِنْ أَهْلِ الْمَعَارِفِ وَ أَهْلِ الِاصْطِنَاعِ. فَقَالَ لَهَا: یَا رَحْمَهًُْ هَکَذَا یَکُونُونَ أَهْلُ الْبَلَاءِ، وَ لَکِنْ تَقَدَّمِی إِلَیَّ وَ قُولِی: لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهًَْ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ وَ أَدْخِلِی یَدَکَ الْیُمْنَی تَحْتَ رَأْسِی وَ یَدَکَ الْیُسْرَی تَحْتَ رِجْلِی وَ احْمِلِینِی. فَفَعَلَتْ ذَلِکَ وَ احْتَمَلَتْهُ بِقُوَّهًِْ اللَّهِ تَعَالَی حَتَّی أَخْرَجَتْهُ إِلَی الْفَضَاءِ وَ هُوَ الْمَوْضِعُ الَّذِی یُوضَعُ فِیهِ الْمَوَائِدُ مِنْ أَیُّوبَ (علیه السلام) لِلضُّعَفَاءِ وَ الْمَساکِینِ، فَقَالَ: یَا رَحْمَهًُْ إِنَّ الصَّدَقَهًَْ حَرَامٌ عَلَیْنَا وَ لَا تَحِلُّ لَنَا فَاحْتَالِی فِی الْخِدْمَهًِْ فَأَسْبَلَ دَمْعَتَهُ. فَقَالَتْ رَحْمَهًُْ: مَا یُبْکِیکَ یَا نَبِیَّ اللهِ؟ فَقَالَ لَهَا: یَا رَحْمَهًُْ أَنْتِ مِنْ بَنَاتِ النَّبِیِّینَ وَ مِنْ نَسْلِ الْمُرْسَلِینَ وَ أَنْتِ امْرَأَهًٌْ عَظِیمَهًُْ الْحُسْنِ وَ الْجَمَالِ وَ مَا أُعْطِیَ الْحُسْنَ وَ الْجَمَالَ فِی زَمَانِکَ إِلَّا جَدُّکَ یُوسُفُ (علیه السلام) وَ إِنَّ فِی الْقَرْیَهًِْ فُسَّاقاً کَثِیرَهًًْ وَ أَنْتَ تَخْدِمِینَ وَ أَخْشَی عَلَیْکَ مِنْ مَکَائِدِ إِبْلِیسِ اللَّعِینِ. فَبَکَتْ رَحْمَهًُْ وَ قَالَتْ: یَا نَبِیَّ اللهِ (صلی الله علیه و آله) مَا جَزَائِی مِنْکَ إِلَّا أَنْ تَتَّهِمَنِی وَ تَنْسِبَنِی إِلَی ذَلِکَ وَ أَنَا مِنْ بَنَاتِ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ الطَّاهِرِینَ؟ وَ حَقِّ آبَائِی وَ أَجْدَادِی مَا مِلْتُ بِعَیْنِی إِلَی آدَمِیٍّ بَعْدَکَ. فَعِنْدَ ذَلِکَ أَذِنَ لَهَا أَیُّوبُ بِالْخِدْمَهًِْ وَ کَانَتْ تَخْدُمُ أَهْلَ الْبَثْنَهًِْ فِی سَقْیِ الْمَاءِ وَ کَنْسِ الْبُیُوتِ وَ إِخْرَاجِ الْمَزَابِلِ وَ غَسْلِ الثِّیَابِ وَ الْخِرَقِ یُعْطُونَهَا الْأُجْرَهًَْ وَ تُنْفِقُهُ عَلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فِی طَعَامِهِ وَ شَرَابِهِ. فَأَقْبَلَ إِبْلِیسُ فِی صُورَهًِْ شَیْخٍ کَبِیرٍ حَتَّی وَقَفَ عَلَی أَهْلِ الْقَرْیَهًِْ فَقَالَ لَهُمْ: کَیْفَ تَطِیبُ أَنْفُسُکُمْ بِامْرَأَهًٍْ تُعَالِجُ مِنْ زَوْجِهَا الْقَیْحَ وَ الصَّدِیدَ وَ نَتْنَ الرَّائِحَهًِْ ثُمَّ تَدْخُلُ بُیُوتَکُمْ وَ تُدْخِلُ أَیْدِیَهَا فِی أَوْعِیَتِکُمْ وَ طَعَامِکُمْ وَ شَرَابِکُمْ؟ قَالَ: فَوَقَعَ ذَلِکَ فِی قُلُوبِهِمْ وَ لَمْ یَتْرُکُوا رَحْمَهًَْ أَنْ تَدْخُلَ بُیُوتَهُمْ مِنْ ذَلِکَ الْیَوْمِ فَکَرِهَتْ رَحْمَهًُْ أَنْ تُخْبِرَ أَیُّوبَ (علیه السلام) بِذَلِکَ حَتَّی لَا یَزْدَادَ حُزْناً عَلَی حُزْنِهِ وَ کَانَ الْقَوْمُ لَا یَسْتَخْدِمُونَهَا وَ کَانُوا یُطْعِمُونَهَا الشَّیْءَ فَتُطْعِمُهُ ذَلِکَ وَ لَا تُخْبِرُهُ بِشَیْءٍ مِنْ أَمْرِهَا. قَالَ: فَاشْتَدَّ بِأَیُّوبَ (علیه السلام) الْبَلَاءُ وَ نَتْنُ رَائِحَتِهِ حَتَّی لَا یَقْدِرَ أَحَدٌ مِنْ أَهْلِ الْقَرْیَهًِْ أَنْ یُسْتَقَرَّ فِی بَیْتِهِ لِشِدَّهًِْ نَتْنِ الرَّائِحَهًِْ، وَ لَمْ یَدْرُوا مَا یَصْنَعُونَ؟ فَاجْتَمَعَ رَأْیُهُمْ عَلَی أَنْ یُرْسِلُوا عَلَیْهِ کِلَاباً لِتَأْکُلَهُ فَبَلَغَ ذَلِکَ رَحْمَهًَْ فَجَاءَتْ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فَأَخْبَرَتْهُ بِذَلِکَ، فَقَالَ لَهَا: یَا رَحْمَهًُْ، لَمْ یَکُنِ اللَّهُ تَعَالَی بَالَّذِی یُسَلِّطُ عَلَیَّ الْکِلَابَ وَ أَنَا نَبِیُّهُ وَ ابْنُ أَنْبِیَائِهِ. قَالَ: فَجَمَعَ أَهْلُ الْقَرْیَهًِْ کِلَابَ الرُّعَاهًِْ فَأَرْسَلُوهَا عَلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فَجَاءَتْ تَعْدُو إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فَلَمَّا تَقَارَبَتْ مِنْهُ رَجَعَتْ إِلَی خَلْفِهَا فَهَرَبَتِ الْکِلَابُ عَنِ الْبِلَادِ حَتَّی لَمْ یَکُنْ فِی تِلْکَ الْقَرْیَهًِْ کَلْبٌ وَاحِدٌ وَ کَانَ الْقَوْمُ یَأْتُوَن أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ یَقُولُونَ لَهُ: لَا صَبْرَ لَنَا عَلَی بَلِیَّتِکَ إِمَّا أَنْ تَخْرُجَ عَنَّا وَ إِلَّا رَجَمْنَاکَ بِالْحِجَارَهًِْ حَتَّی تَمُوتَ فَنَسْتَرِیحُ مِنْکَ. فَقَالَ لَهُمْ أَیُّوبُ (علیه السلام): لَا َتَرْجُمُونِی بِالْحِجَارَهًِْ وَ لَکِنْ أَخْرِجُونِی مِنْ قَرْیَتِکُمْ إِلَی بَعْضِ مَزَابِلِکُمْ فَإِنِّی أَرْجُو مِنَ اللَّهِ تَعَالَی أَنْ لَا ُیُضَیِّعَنِی. فَقَالُوا لَهُ: إِنَّا نَسْتَقْذِرُکَ وَ أَنْتَ بَعِیدٌ عَنَّا، فَکَیْفَ نَدْنُوا مِنْکَ وَ نَحْمِلُکَ؟ ثُمَّ انْصَرَفُوا عَنْهُ. فَقَالَ أَیُّوبُ (علیه السلام) لِرَحْمَهًَْ: أَیَّتُهَا الصِّدِّیقَهًُْ الطَّاهِرَهًُْ الْبَارَّهًُْ، قَدْ عَرَفْتِ أَنَّ هؤُلَاءِ الْقَوْمِ قَدْ بَغَضُونِی وَ مَلُّونِی، فَقِفِی عَلَی مَفْرِقِ الطَّرِیقِ فَلَعَلَّکِ أَنْ تَقِفِی عَلَی أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ فَتُخْبِرِینَهُ بِقِصَّتِی، وَ تَسْأَلِیهِ أَنْ یُعِینَکِ عَلَی حَمْلِی مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَهًِْ. فَقَالَتْ رَحْمَهًُْ: لَا تَعْجَلْ حَتَّی أَخْرُجَ إِلَی بَلَدِ کَذَا وَ کَذَا وَ أَتَّخِذَ لَکَ هُنَاکَ عَرِیشاً. ثُمَّ وَقَفَتْ عَلَی الطَّرِیقِ تَنْظُرُ مَنْ یَمُرُّ بِهَا وَ إِذَا هِیَ بِرَجُلَیْنِ کَأَنَّهُمَا قَمَرَیْنِ تَفُوحُ مِنْهُمَا رَائِحَهًٌْ طَیِّبَهًٌْ فَتَوَسَّمَتْ فِیهِمَا الْخَیْرَ وَ اسْتَحْیَتْ أَنْ تَسْأَلَهُمَا عَنْ حَاجَتِهَا، فَلَمَّا دَنَوَا مِنْهَا قَالَا لَهَا: وَ أَیْنَ أَیُّوبُ (علیه السلام) خَلِیلُنَا وَ صَدِیقُنَا وَ کَیْفَ هُوَ عَلَی بَلَائِهِ؟ فَأَخْبَرَتْهُمَا بِحَالِهِ وَ ضَجْرِ أَهْلِ الْقَرْیَهًِْ مِنْهُ وَ کَیْفَ سَوَّتْ لَهُ الْعَرِیشَ عَلَی الْمَزْبَلَهًِْ. ثُمَّ قَالَتْ لَهُمَا: إِنَّ لِی إِلَیْکُمَا حَاجَهًًْ وَ هِیَ دَعْوَهًٌْ مِنْکُمَا لَهُ بِالْعَافِیَهًِْ. فَقَالَا لَهَا: نَعَمْ، وَ لَکِنْ إِذَا رَجَعْتِ إِلَیْهِ فَاقْرَئِیهِ مِنَّا السَّلَامَ. ثُمَّ أَنَّهُمَا مَضَیَا. فَانْصَرَفَتْ رَحْمَهًُْ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ أَخْبَرَتْهُ بِحَدِیثِ الرَّجُلَیْنِ وَ مَا کَانَ مِنْهُمَا، فَصَاحَ أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ قَالَ: وَا شَوْقَاهْ إِلَیْکَ یَا جَبْرَائِیلُ وَا شَوْقَاهْ إِلَیْکَ یَا مِیکَائِیلُ. ثُمَّ قَالَ: یَا رَحْمَهًُْ، وَ مَنْ مِثْلُکِ الْآنَ وَ قَدْ کَلَّمَتْکِ الْمَلَائِکَهًُْ. فَقَالَتْ لَهُ رَحْمَهًُْ: قَدْ هَیَّأْتُ لَکَ الْعَرِیشَ وَ لَکِنِ اصْبِرْ حَتَّی أَقِفَ عَلَی قَارِعَهًِْ الطَّرِیقِ لَعَلَّ أَحَداً یَمُرُّ بِی فَیُسَاعِدَنِی عَلَی حَمْلِکَ. ثُمَّ مَضَتْ وَ وَقَفَتْ عَلَی قَارِعَهًِْ الطَّرِیقِ وَ إِذَا هِیَ بِأَرْبَعَهًِْ نَفَرٍ مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ فَسَأَلُوهَا وَ قَالُوا لَهَا: أَیَّتُهَا الْمَرْأَهًُْ أَ لَکِ حَاجَهًٌْ؟ قَالَتْ: نَعَمْ، وَ هِیَ أَنْ تُعِینُونِی عَلَی حَمْلِ نَبِیِّ اللَّهِ أَیُّوبَ (علیه السلام) إِلَی مَزْبَلَهًِْ کَذَا وَ کَذَا. فَأَقْبَلُوا حَتَّی وَقَفُوا عَلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ صَبَّرُوهُ عَلَی بَلَائِهِ وَ دَعَوْا لَهُ بِالْعَافِیَهًِْ وَ احْتَمَلُوهُ بِأَطْرَافِ النَّطْعِ وَ وَضَعُوهُ عَلَی بَابِ الْعَرِیشِ فَانْصَرَفُوا عَنْهُ. وَ کَانَتْ رَحْمَهًُْ قَدْ جَمَعَتْ فِی الْعَرِیشِ تُرَاباً کَثِیراً وَ اتَّخَذَتْ مِنَصَّهًًْ مِنْهُ، ثُمَّ قَالَتْ: قُمْ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) إِلَی فِرَاشِکَ التُّرَابِ مِنْ بَعْدِ الْفُرُشِ المُمَهَّدَهًِْ وَ وِسَادِکَ الْحِجَارَهًِْ مِنْ بَعْدِ الْوَسَائِدِ الْمُنَضَّدَهًِْ. فَقَالَ لَهَا أَیُّوبُ (علیه السلام): أَ لَمْ أَنْهَکِ عَنْ ذِکْرِ شَیْءٍ مِنْ نَعِیمِ الدُّنْیَا؟ فَزَحَفَ أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ أَلْقَی بِنَفْسِهِ عَلَی ذَلِکَ الرَّمَادِ وَ هُوَ یُسَبِّحُ اللَّهَ الْعَلِیَّ الْأَعْلَی وَ یَقُولُ: سُبْحَانَ الْعَزِیزِ الْأَدْنَی سُبْحَانَ الرَّفِیعِ الْأَعْلَی سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَی. ثُمَّ عَمَدَتْ رَحْمَهًُْ إِلَی کِسَاءٍ کَانَ عِنْدَهَا فَجَعَلَتْهُ غِطَاءً وَ سَتَرَتْ بَابَ الْعَرِیشِ وَ کَانَتْ تُصَدِّعُ بِخِدْمَتِهِ وَ تَأْتِیهِ بِمَا تَجِدُهُ. وَ مَضَتْ تَطْلُبُ لَهُ شَیْئاً مِنَ الطَّعَامِ لِتَأْتِیَهُ بِهِ. فَأَقْبَلَتْ إِلَی دَارٍ فَسَأَلَتْهُمْ فَقَالَتْ لَهَا امْرَأَهًٌْ مِنْ دَاخِلِ الدَّارِ: إِلَیْکِ عَنَّا، فَإِنَّ رَبَّ أَیُّوبَ (علیه السلام) قَدْ سَخِطَ عَلَیْهِ. وَ سَارَتْ إِلَی بَابٍ آخَرَ وَ قَالُوا لَهَا مِثْلَ ذَلِکَ حَتَّی دَارَتِ الْقَرْیَهًَْ وَ لَمْ یُعْطُوهَا شَیْئاً فَرَجَعَتْ بَاکِیَهًًْ إِلَی أَیُّوبَ وَ قَالَتْ لَهُ: إِنَّ الْقَوْمَ طَرَدُونِی وَ أَغْلَقُوا الْأَبْوَابَ (علیه السلام) مِنْ دُونِی. فَقَالَ لَهَا أَیُّوبُ (علیه السلام): لَا َبَأْسَ عَلَیْکِ یَا رَحْمَهًُْ، إِنْ أَغْلَقُوا أَبْوَابَهُمْ دُونَنَا فَإِنَّ اللَّهَ لَا یُغْلِقُ أَبْوَابَ رَحْمَتِهِ دُونَنَا وَ لَکِنْ یَا رَحْمَهًُْ، لَعَلَّکِ مَلَلْتِنِی وَ لَعَلَّکِ تُرِیدِینَ فِرَاقِی؟ فَقَالَتْ رَحْمَهًُْ: أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ ذَلِکَ، وَ أَیُّ عُذْرٍ یَکُونُ لِی عِنْدَ اللهِ عَلَی فِرَاقِ نَبِیِّ اللَّهِ؟ حَاشَا وَ کَلَّا وَ لَکِنْ أَحْمِلُکَ مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَهًِْ إِلَی قَرْیَهًٍْ أُخْرَی لَعَلَّهُمْ یَکُونُونَ أَرْحَمَ مِنْ هؤُلَاءِ. قَالَ: فَأَخَذَتْهُ رَحْمَهًُْ عَلَی النَّطْعِ فَغُشِیَ عَلَیْهِ مِنَ الْوَجَعِ فَجَاءَتْهُ بِمَاءٍ فَرَشَّتْهُ عَلَیْهِ حَتَّی أَفَاقَ فَغَطَتْهُ بِذَلِکَ الْکِسَاءِ وَ جَسَدُ أَیُّوبَ کَأَنَّمَا انْسَلَخَ سَلْخاً ثُمَّ حَمَلَتْهُ إِلَی قَرْیَهًٍْ أُخْرَی مِنْ حَوْرَانَ ثُمَّ وَضَعَتْهُ إِلَی جَانِبِ الْقَرْیَهًِْ فَرَفَعَتْ یَدَهَا إِلَی اللَّهِ وَ دَعَتِ اللَّهَ أَنْ یَحْفَظَهُ مِنَ السِّبَاعِ وَ غَیْرِهَا، فَدَخَلَتِ الْقَرْیَهًَْ فَقَالَتْ: مَنْ أَرَادَ غَسْلَ ثِیَابٍ أَوْ خِرَقٍ أَوْ کَنْسَ دَارٍ أَوْ حَمْلَ تُرَابٍ إِلَی مَزْبَلَهًٍْ أَوِ اسْتِسْقَاءَ مَاءٍ بِشَیْءٍ مِنَ الطَّعَامِ أَحْمِلُهُ إِلَی نَبِیِّ اللَّهِ أَیُّوبَ؟ فَخَرَجْنَ إِلَیْهَا نِسَاءُ الْقَرْیَهًِْ وَ قَالَتْ وَاحِدَهًٌْ مِنْهُنَّ: هَذِهِ غُولَهًٌْ قَدْ دَخَلَتْ قَرْیَتَنَا. فَقَالَتْ لَهَا رَحْمَهًُْ: لَا تَقُولِی هَذَا الْکَلَامَ وَ أَنَا رَحْمَهًُْ بِنْتُ إِفْرَاثِیمَ نَبِیِّ اللهِ‌بْنِ‌یُوسُفَ صِدِّیقِ اللهِ‌بْنِ‌یَعْقُوبَ إِسْرَائِیلِ اللهِ‌بْنِ‌إِسْحَاقَ صَفِیِّ اللهِ‌بْنِ‌إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) خَلِیلِ اللَّهِ، زَوْجَهًُْ أَیُّوبَ (علیه السلام) الْمُبْتَلَی نَبِیِّ اللَّهِ. فَقُلْنَ لَهَا: وَ أَیْنَ أَیُّوبُ (علیه السلام)؟ قالَتْ: هَا هُوَ عَلَی بَابِ الْقَرْیَهًِْ، إِلَی جَنْبِ کَنَائِسِکُمْ وَ مَزَابِلِکُمْ. فَأَقْبَلْنَ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام)، فَلَمَّا رَأَیْنَ مَا عَلَیْهِ مِنَ الْبَلَاءِ بَکَیْنَ أَشَدَّ الْبُکَاءِ ثُمَّ قُلْنَ: هَذَا أَیُّوبُ النَّبِیُّ صَاحِبُ الْإِمَاءِ وَ الْعَبِیدِ وَ الْمَوَاشِی؟ فَبَکَی أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ رَحْمَهًُْ بُکَاءً شَدِیداً، ثُمَّ قَالَ: أَنَا أَیُّوبُ (علیه السلام) عَبْدُ رَبِّی وَ رَسُولُهُ، أَنَا الْجَائِعُ الَّذِی لَا أَشْبَعُ إِلَّا مِنْ ذِکْرِهِ وَ أَنَا الْعَطْشَانُ الَّذِی لَا أَرْوَی إِلَّا مِنْ تَسْبِیحِهِ. قَالَ: فَبَکَیْنَ وَ بَکَتْ رَحْمَهًُْ مَعَهُنَّ وَ قَالَتْ لَهُنَّ: لِی إِلَیْکُنَّ حَاجَهًٌْ وَ هِیَ أَنْ تُعْطُونِی فَأْساً أَقْطَعُ بِهَا أَشْجَاراً لِأَتَّخِذَ لِأَیُّوبَ عَرِیشاً یَکُنُّهُ مِنَ الْحَرِّ وَ الْبَرْدِ، فَأَعْمَلُ لَهُ طَعَاماً. فَأَتَوْهَا بِجَمِیعِ ذَلِکَ فَعَمَدَتْ إِلَی مَطْهَرَهًٍْ مَعَهَا مِنْ خَزَفٍ وَ بَلَّتْ ذَلِکَ الْخُبْزَ فِی تِلْکَ الْمَطْهَرَهًِْ ثُمَّ مَرَسَتْهُ بِیَدِهَا فَأَطْعَمَتْهُ ذَلِکَ لِأَنَّ أَسْنَانَهُ تَسَاقَطَتْ، ثُمَّ قَطَعَتْ أَعْوَاداً وَ ظَلَّلَتْ بِهَا عَلَی رَأْسِ أَیُّوبَ مِثْلُ الْعَرِیشِ، ثُمَّ دَخَلَتِ الْقَرْیَهًَْ فَقَرَّبُوهَا وَ أَکْرَمُوهَا فَعَمِلَتْ ذَلِکَ فِی خَمْسَهًِْ بُیُوتٍ وَ اتَّخَذَتْ عَشَرَهًَْ أَقْرَاصٍ. فَلَمَّا رَجَعَتْ أَخْبَرَتْ أَیُّوبَ (علیه السلام) بِذَلِکَ وَ قَالَتْ: أَصَبْتُ الْیَوْمَ طَعَاماً کَثِیراً مِنْ رِزْقِ رَبِّی وَ أَقْعُدُ عِنْدَکَ فَإِنِّی لَا أُفَارِقُکَ حَتََّی یَفْرُغَ هَذَا الطَّعَامُ. فَقَالَ لَهَا أَیُّوبُ (علیه السلام): جَزَاکَ اللَّهُ خَیْراً یَا رَحْمَهًُْ، فَأَنْتِ مِنْ بَنَاتِ النَّبِیِّینَ، فَقَالَ: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَا یَنْسَی مَنْ ذَکَرَهُ وَ لَا یَخِیبُ عَبْداً شَکَرَهُ وَ لَا یُضَیِّعُ مَنْ تَوَکَّلَ عَلَیْهِ، لَهُ الْحُکْمُ وَ إِلَیْهِ یَرْجِعُ الْأَمْرُ کُلُّهُ وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ. قَالَ: فَأَقْبَلَ نِسَاءُ أَهْلِ الْقَرْیَهًِْ فَقَعَدْنَ ذَاتَ یَوْمٍ بِقُرْبِ عَرِیشِ أَیُّوبَ (علیه السلام) فَشَمَمْنَ رَائِحَتَهُ فَانْصَرَفْنَ مُسْرِعَاتٍ إِلَی بُیُوتِهِنَّ وَ أَغْلَقْنَ الْأَبْوَابَ عَنْ رَحْمَهًَْ وَ قُلْنَ لِرَحْمَهًَْ: لَا تَدْخُلِی بُیُوتَنَا وَ لَکِنْ نُوَاسِیکِ فِی طَعَامِنَا فَرَضِیَتْ رَحْمَهًُْ بِذَلِکَ. قَالَ: فَبَیْنَمَا رَحْمَهًُْ ذَاتَ یَوْمٍ رَاجِعَهًٌْ مِنَ الْقَرْیَهًِْ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ إِذَا هِیَ إِبْلِیسُ اللَّعِینُ قَدْ عَرَضَ لَهَا فِی صُورَهًِْ طَبِیبٍ وَ مَعَهُ آلَهًُْ الطِّبِّ وَ قَالَ لِرَحْمَهًَْ: إِنِّی أَقْبَلْتُ مِنْ فِلِسْطِینَ حِینَ سَمِعْتُ بِخَبَرِ زَوْجِکِ أَیُّوبَ جِئْتُ لِأُدَاوِیَهُ وَ أَنَا سَائِرٌ إِلَیْهِ غَداً، فَأَخْبِرِیهِ بِقِصَّتِی وَ قُولِی لَهُ: یَأْخُذُ عُصْفُوراً فَیَذْبَحُهُ وَ لَا یَذْکُرُ اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ یَأْکُلُهُ وَ یَشْرَبُ عَلَیْهِ قَدَحاً مِنَ الْخَمْرِ وَ یَطْلِی نَفْسَهُ بِالدَّمِ وَ فَرْجَهُ مِنْ ذَلِکَ. قَالَ: فَجَاءَتْ رَحْمَهًُْ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فَرْحَانَهًًْ فَأَعْلَمَتْهُ بِذَلِکَ، فَبَانَ الْغَضَبُ فِی وَجْهِهِ، فَقَالَ لَهَا: مَتَی رَأَیْتِ أَنِّی آکُلُ مِمَّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللهِ عَلَیْهِ وَ أَطْلِی نَفْسِی بِشَیْءٍ مِنَ الدَّمِ؟ یَا رَحْمَهًُْ، بِالْأَمْسِ کُنْتِ رَسُولَهًًْ مِنْ جَبْرَائِیلَ وَ مِیکَائِیلَ وَ الْیَوْمَ رَسُولَهًًْ مِنْ إِبْلِیسَ اللَّعِینِ؟ فَعَلِمَتْ أَنَّهَا أَخْطَأَتْ فَاعْتَذَرَتْ إِلَیْهِ وَ لَمْ تَزَلْ تَتَلَطَّفُ بِهِ حَتَّی أَنَّهُ رَضِیَ عَنْهَا وَ حَذَّرَهَا أَنْ لَا تَعُودَ إِلَی مِثْلِهَا. قَالَ: فَبَیْنَمَا هِیَ ذَاتَ یَوْمٍ رَاجِعَهًٌْ مِنَ الْقَرْیَهًِْ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ مَعَهَا شَیْءٌ مِنَ الطَّعَامِ فَاعْتَرَضَ لَهَا إِبْلِیسُ اللَّعِینُ فِی صُورَهًِْ رَجُلٍ بَهِیِّ الصُّورَهًِْ حَسَنِ الْوَجْهِ وَ هُوَ عَلَی حِمَارٍ أَحْمَرَ. فَقَالَ اللَّعِینُ لَهَا: کَأَنِّی أَعْرِفُکِ، أَ لَسْتِ رَحْمَهًَْ بِنْتَ إِفْرَاثِیمَ نَبِیِّ اللهِ زَوْجَهًَْ الْمُبْتَلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) نَبِیِّ اللهِ؟ قَالَتْ: بَلَی. فَقَالَ لَهَا اللَّعِینُ: إِنِّی أَعْرِفُکُمْ وَ أَنْتُمْ أَهْلُ غَنَاءٍ وَ ثَرْوَهًٍْ، فَمَا الَّذِی غَیَّرَ حَالَکُمْ؟ فَقَالَتْ لَهُ: إِنَّا بُلِینَا بِذَهَابِ الْمَالِ جَمِیعِهِ وَ الْوَلَدِ ثُمَّ الْبَلَاءُ الْأَعْظَمُ مَا نَزَلَ بِصَاحِبِی أَیُّوبَ (علیه السلام). فَقَالَ لَهَا الْمَلْعُونُ: لِأَیِّ شَیْءٍ أَصَابَتْکُمْ هَذِهِ الْمَصَائِبُ؟ قَالَتْ: لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَرَادَ أَنْ یُجَرِّبَ صَبْرَنَا عَلَی بَلَائِهِ. قَالَ اللَّعِینُ: بِئْسَمَا قُلْتِ، وَ لَکِنْ إِلهُ السَّمَاءِ هُوَ اللَّهُ وَ إِلهُ الْأَرْضِ أَنَا، فَأَرَدْتُکُمْ لِنَفْسِی فَعَبَدْتُمْ إِلهَ السَّمَاءِ وَ لَمْ تَعْبُدُونِی فَفَعَلْتُ بِکُمْ مَا فَعَلْتُ وَ سَلَبْتُکُمْ أَمْوَالَکُمْ وَ أَمَتُّ أَوْلَادَکُمْ وَ عَبِیدَکُمْ وَ مَوَاشِیَکُمْ فَهَا هِیَ کُلُّهَا عِنْدِی. فَإِنْ أَرَدْتِ ذَلِکَ فَاتَّبِعِینِی حَتَّی أُرِیکِ أَوْلَادَکِ وَ عَبِیدَکِ وَ مَوَاشِیَکِ فَإِنَّهُمْ عِنْدِی فِی وَادِی کَذَا وَ کَذَا. قَالَ: فَلَمَّا سَمِعَتْ بِذَلِکَ بَقِیَتْ مُتَعَجِّبَهًًَْ وَ هِیَ مُتَحَیِّرَهًٌْ وَ اتَّبَعَتْهُ غَیْرَ بَعِیدٍ حَتَّی أَوْقَفَهَا عَلَی ذَلِکَ الْوَادِی وَ سَحَرَ عَیْنَیْهَا حَتَّی رَأَتْ جَمِیعَ مَا فَقَدَتْهُ هُنَاکَ. فَقَالَ: هَا أَنَا صَادِقٌ عِنْدَکِ الْآنَ أَمْ کَاذِبٌ؟ فَقَالَتْ رَحْمَهًُْ: لَا أَدْرِی مَا أَقُولُ لَکَ حَتَّی أَرْجِعَ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام). قَالَ: فَرَجَعَتْ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فَأَخْبَرَتْهُ بِمَا رَأَتْهُ جَمِیعَهُ. قَالَ أَیُّوبُ (علیه السلام) إِنَّا لِلهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ، وَیْحَکِ یَا رَحْمَهًُْ أَمَا تَعْلَمِینَ أَنْ لَیْسَ مَعَ اللَّهِ إِلهٌ آخَرُ وَ أَنَّ الَّذِی أَمَاتَهُ اللَّهُ فَلَا یَقْدِرُ أَحَدٌ أَنْ یُحْیِیَهُ؟ قَالَتْ: نَعَمْ. قَالَ أَیُّوبُ ع: فَلَوْ کُنْتِ عَاقِلَهًًْ مَا أَصْغَیْتِ إِلَی کَلَامِهِ حَتَی سَحَرَ عَیْنَیْکِ. فَقَالَتْ رَحْمَهًُْ: یَا نَبِیَّ اللَّهِ، اغْفِرْ لِی هَذِهِ الْخَطِیئَهًَْ فَإِنِّی لَا أَعُودُ إِلَی مِثْلِهَا أَبَداً. فَقَالَ لَهَا أَیُّوبُ (علیه السلام): قَدْ نَهَیْتُکِ عَنْ هَذَا اللَّعِینِ مَرَّهًًْ، وَ هَذِهِ ثَانِیَهًٌْ، فَلِلَّهِ عَلَیَّ نَذْرٌ لَإِنْ عَافَانِیَ اللَّهُ مِمَّا أَنَا فِیهِ لَأَجْلِدَنَّکَ مِائَهًَْ جَلْدَهًٍْ عَلَی مَا کَانَ مِنْ مُکَالَمَتِکِ لِإِبْلِیسَ لَعَنَهُ اللَّهُ . وَ کَانَتْ رَحْمَهًُْ تَقُولُ: لَیْتَهُ قَامَ مِنْ بَلَائِهِ وَ جَلَدَنِی مِائَهًَْ جَلْدَهًٍْ. قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه): فَلَبِثَ فِی بَلَائِهِ ثَمَانِیَ عَشْرَهًَْ سَنَهًًْ حَتَّی لَمْ یَبْقَ مِنْهُ إِلَّا عَیْنَاهُ تَدُورَانِ فِی رَأْسِهِ وَ لِسَانُهُ یَنْطِقُ بِهِ وَ قَلْبُهُ عَلَی حَالَتِهِ وَ أُذُنَاهُ فَإِنَّهُ کَانَ یَسْمَعُ بِهِمَا، وَ کَانَتْ تَحْتَ لِسَانِهِ دُودَهًٌْ عَظِیمَهًٌْ سَوْدَاءُ تُؤْلِمُهُ فِی خُرُوجِهَا مِنْ تَحْتِ لِسَانِهِ فَإِذَا رَجَعَتْ إِلَی مَوْضِعِهَا یَتَأَوَّهُ لِذَلِکَ. فَأَوْحَی اللَّهُ تَعَالَی إِلَیْهِ أَنْ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) قَدْ صَبَرْتَ عَلَی رَخَائِی فَاصْبِرْ الْآنَ عَلَی بَلَائِی. قَالَ: وَ خَرَجَتْ رَحْمَهًُْ ذَاتَ یَوْمٍ فِی طَلَبِ الطَّعَامِ فَلَمْ تَقْدِرْ عَلَی شَیْءٍ فَرَفَعَتْ رَأْسَهَا إِلَی السَّمَاءِ وَ قَالَتْ: إِلهَنَا وَ سَیِّدَنَا، ارْحَمْ غُرْبَتَنَا وَ ضَعْفَنَا. قَالَ: فَسَمِعَ ذَلِکَ بَعْضُ أَهْلِ الْقَرْیَهًِْ فَقَالَ لَهَا: ادْخُلِی عَلَی نِسَاءِ أَهْلِ الْقَرْیَهًِْ فَإِنَّهُنَّ أَرَقُّ قُلُوباً فَأَقْبَلَتْ رَحْمَهًُْ وَ قَرَعَتْ بَابَ عَجُوزٍ وَ قَالَتْ: أَنَا رَحْمَهًُْ امْرَأَ‌هًُْ أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ لَقَدْ طُفْتُ یَوْمِی هَذَا فَلَمْ أَجِدْ طَعَاماً وَ لَقَدْ بَلَغَنِی جُوعٌ شَدِیدٌ. فَقَالَتِ الْعَجُوزُ: لِی إِلَیْکِ حَاجَهًٌْ یَا رَحْمَهًُْ، إِنِّی قَدْ زَوَّجْتُ ابْنَهًًْ لِی فَهَلْ لَکِ أَنْ تُعْطِینِی ظَفِیرَتَیْنِ مِنْ ظَفَائِرِکِ أُزَیِّنُ بِهِمَا ابْنَتِی وَ أُعْطِیکِ رَغِیفَیْنِ؟ فَقَالَتْ لَهَا رَحْمَهًُْ: وَ لَا یُرْضِیکَ مِنِّی إِلَّا ذَلِکِ؟ قَالَتْ: نَعَمْ. قَالَتْ رَحْمَهًُْ: احْضُرِی لِیَ الرَّغِیفَیْنِ، فَوَ اللَّهِ لَوْ أَرَدْتِ شَعْرِی کُلَّهُ لَأُعْطِیکِ لِطَعَامِ أَیُّوبَ. قَالَ: فَجَاءَتِ الْعَجُوزُ بِالرَّغِیفَیْنِ وَ الْمِقَصِّ فَقَصَّتْ ظَفِیرَتَیْنِ. وَ جَاءَتْ رَحْمَهًُْ بِالرَّغِیفَیْنِ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فَأَنْکَرَهُمَا وَ قَالَ لَهَا: مِنْ أَیْنَ لَکِ هذَا؟ فَأَخْبَرَتْهُ بِالْقِصَّهًِْ لِمَا اشْتَدَّ عَلَیْهَا طَلَبُ الطَّعَامِ. فَصَاحَ أَیُّوبُ (علیه السلام) صَیْحَهًًْ فَقَالَ: إِلهِی، أَیُّ ذَنْبٍ عَمِلْتُهُ حَتَّی صَرَفْتَ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ عَنِّی؟ إِلهِی، الْمَوْتُ أَجْمَلُ لِی مِمَّا أَنَا فِیهِ رَبِّ إِنِّی مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ. فَأَوْحَی اللَّهُ تَعَالَی إِلَیْهِ أَنْ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) لَقَدْ سَمِعْتُ کَلَامَکَ وَ تَمَنِّیَکَ الْمَوْتَ فِی ضُرِّکَ وَ لَوْ مِتَّ بِغَیْرِ هَذَا الْبَلَاءِ لَمْ یَکُنْ لَکَ مِنَ الْأَجْرِ وَ الثَّوَابِ مَا یَکُونَ لَکَ مَعَ الْبَلَاءِ وَ لَأَجْزِیَنَّکَ عَلَی صَبْرِکَ وَ أَمَّا رَحْمَهًُْ فَوَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَأَرْضِیَنَّهَا فِی الْجَنَّهًِْ. فَعِنْدَ ذَلِکَ فَرِحَ أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ تَسَلَّی. فَلَمَّا طَالَ عَلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) الْبَلَاءُ وَ رَأَی إِبْلِیسُ اللَّعِینُ صَبْرَهُ أَتَی إِلَیْهِ أَصْحَابٌ لَهُ وَ کَانُوا رُهْبَاناً فِی الْجِبَالِ، أَحَدُهُمُ اسْمُهُ نُفَیْرٌ وَ هُوَ مِنَ الْیَمَنِ وَ الْآخَرُ اسْمُهُ صَوْتِی وَ هُوَ مِنْ فِلِسْطِینَ وَ الثَّالِثُ مَلْهَمُ وَ هُوَ مِنْ حِمْصٍ وَ کَانُوا مِنْ تَلَامِذَتِهِ وَ هُمْ حُکَمَاءُ وَ کَانَ أَیُّوبُ (علیه السلام) هُوَ الَّذِی اصْطَنَعَهُمْ وَ رَفَعَ أَقْدَامَهُمْ وَ کَانُوا یَأْتُونَهُ وَ یَسْأَلُونَهُ عَنْ حَالِهِ. فَرَکِبُوا بِغَالًا شُهْباً وَ جَاءُوا حَتَّی إِذَا دَنَوْا مِنْهُ نَفَرَتْ بِغَالُهُمْ مِنْ نَتْنِ رَائِحَتِهِ فَقَرَّبُوا بَعْضَهَا إِلَی بَعْضٍ ثُمَّ مَشَوْا إِلَیْهِ وَ قَعَدُوا عِنْدَهُ وَ قَالُوا: یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) لَوْ أَخْبَرْتَنَا بِذَنْبِکَ لَعَلَّ اللَّهَ تَعَالَی یَهَبُهُ لَنَا إِذَا سَأَلْنُاهُ وَ دَعَوْنَا إِلَیْهِ وَ مَا نَرَاهُ ابْتَلَاکَ بِهَذَا الْبَلَاءِ الَّذِی لَمْ یُبْتَلَ بِهِ أَحَدٌ إِلَّا مِنْ أَمْرٍ کُنْتَ تُسِرُّهُ وَ لَوْ کُنْتَ صَادِقَ النِّیَّهًِْ فِی عِبَادَتِهِ لَمَا وَقَعَ بِکَ الْبَلَاءُ الْعَظِیمُ. فَوَقَعَ فِی قُلُوبِهِمْ أَنْ یَجْتَمِعُوا إِلَیْهِ وَ یَذْبَحُوهُ. فَقَالَ أَیُّوبُ (علیه السلام): وَ عَزَّهًِْ رَبِّی إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنِّی مَا أَکَلْتُ طَعَاماً إِلَّا وَ یَتِیماً أَوْ ضَعِیفاً یَأْکُلُ مَعِی، وَ مَا عَرَضَ لِی أَمْرَانِ کِلَاهُمَا طَاعَهًٌْ لِلَّهِ تَعَالَی إِلَّا أَخَذْتُ بِأَشَدِّهِمَا عَلَی بَدَنِی، أَیُّهَا الْقَوْمُ، أَرَاکُمْ تَعِظُونِی وَ تُوَبِّخُونِی مِنْ غَیْرِ مَعْرِفَهًٍْ وَ مَا کَانَ هَذَا جَزَائِی مِنْکُمْ، فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَبْتَلِی مَنْ یَشاءُ زِیَادَهًًْ فِی أَجْرِهِ کَمَا ابْتَلَی سَائِرَ النَّبِیِّینَ وَ الصَّالِحِینَ. ثُمَّ رَفَعَ طَرْفَهُ إِلَی السَّمَاءِ وَ قَالَ: إِلهِی وَ سَیِّدِی، أَذِقْنِی طَعْمَ الْعَافِیَهًِْ وَ لَوْ سَاعَهًًْ مِنَ النَّهَارِ وَ لَا تُشْمِتْ بِیَ الْأَعْدَاءَ وَ لَا تَصْرِفْ وَجْهَکَ الْکَرِیمَ عَنِّی فَإِنِّی قَدْ أَجْهَدَنِیَ الْبَلَاءُ وَ قَدْ تَقَطَّعَتْ أَوْصَالِی وَ وَرِمَتْ شَفَتَایَ حَتَّی غَطَّتِ الْعُلْیَا أَنْفِی وَ السُّفْلَی ذَقَنِی وَ قَدْ سَقَطَ لَحْمِی وَ رَأْسِی وَ مَا تَبَیَّنَ أُذُنِی مِنْ نُفَّاخِ وَجْهِی وَ لَقَدْ غَصَّ مِنَ الْقَیْحِ وَ الصَّدِیدِ جَوْفِی وَ نَخِرَتْ مِنَ الدُّودِ عِظَامِی وَ لَقَدْ مَلَّنِی وَ جَفَانِی مَنْ کَانَ یُکْرِمُنِی. فَبَکَی بُکَاءً شَدِیداً. فَلَمَّا فَرَغُوا مِنْ تَوْبِیخِهِ وَ هَمُّوا أَنْ یَقُومُوا الْتَفَتَ إِلَیْهِمْ شَابٌّ حَدَثُ السِّنِّ کَانَ قَدْ سَمِعَ کَلَامَهُمْ وَ کانَ اللَّهُ قَدْ قَیَّضَهُ إِلَیْهِمْ، فَقَالَ الشَّابُّ: شَوْهٌ لَکُمْ، عَبَرْتُمْ إِلَی نَبِیِّ اللَّهِ فَعَیَّرْتُمُوهُ وَ لَقَدْ تَرَکْتُمُ الرَّأْیَ الصَّائِبَ بِتَوْبِیخِکُمْ لِأَیُّوبَ (علیه السلام) وَ لَقَدْ کَانَ لَهُ عَلَیْکُمْ مِنَ الْحُقُوقِ مَا کَانَ الْوَاجِبُ عَلَیْکُمْ أَنْ تَقْصُرُوا عَمَّا قُلْتُمُوهُ، وَیْلَکُمْ، أَ تَدْرُونَ مَنِ الَّذِی وَبَّخْتُمْ؟ أَ لَمْ تَعْلَمُوا أَنَّهُ نَبِیُّ اللَّهِ اخْتَارَهُ لِرِسَالَتِهِ وَ ائْتَمَنَهُ عَلَی وَحْیِهِ؟ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَمْ یُطْلِعَکُمْ عَلَی أَنَّهُ سَخِطَ عَلَیْهِ وَ أَنَّ هَذَا الْبَلَاءَ الَّذِی نَزَلَ بِهِ قَدْ صَغَّرَهُ عِنْدَکُمْ وَ لَقَدْ عَلِمْتُمْ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَبْتَلِی النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءَ وَ الصَّالِحِینَ وَ لَا یَکُونُ ذَلِکَ سَخَطاً وَ لَا هَوَاناً وَ لَوْ کَانَ لَمْ یَکُنْ نَبِیّاً لَکَانَ لَا یَجْمُلُ لِلْأَخِ أَنْ یُعَیِّرَ أَخَاهُ عِنْدَ الْبَلَاءِ وَ لَا یُعَاتِبَهُ عِنْدَ الْمُصِیبَهًِْ وَ لَا یَزِیدَهُ غَمّاً إِلَی غَمِّهِ، اللَّهَ اللَّهَ فِی أَنْفُسِکُمْ وَ لَوْ نَظَرْتُمْ فِیهَا لَوَجَدْتُمْ لَهَا عُیُوباً کَثِیرَهًًْ. ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ عَزَّاهُ وَ سَکَّنَ مَا بِهِ. وَ أَقْبَلَ أَیُّوبُ (علیه السلام) عَلَی الثَّلَاثَهًِْ وَ قَالَ لَهُمْ: إِنَّکُمْ أَعْجَبَتْکُمْ أَنْفُسُکُمْ، فَلَوْ نَظَرْتُمْ فِیهَا لَوَجَدْتُمْ لَهَا عُیُوباً کَثِیرَهًًْ وَ لَکِنْ أَصْبَحْتُ الْیَوْمَ وَ لَیْسَ لِی رَأْیٌ مَعَکُمْ لِأَنَّ أَهْلِی مَلُّونِی وَ تَنَکَّرَتْ مَعَارِفِی وَ هَرَبُوا عَنِّی أَصْدِقَائِی وَ قَطَعُونِی أَصْحَابِی وَ کَفَرَ بِی أَهْلُ مِلَّتِی وَ إِلَّا لَمْ تَکُونُوا تَقُولُونَ مَا تَقُولُونَ، سُبْحَانَ مَنْ لَوْ یَشاءُ لَفَرَّجَ عَنِّی مَا أَنَا فِیهِ مِنْ هَذَا الْبَلَاءِ الَّذِی لَمْ تَقُمْ بِهِ الْجِبَالُ الرَّوَاسِی. فَقَالَ أَیُّوبُ (علیه السلام): یَا رَبِّ، لَوْ جَلَسْتُ مَجْلِسَ الْحَکَمِ مِنْکَ لَأَدْلَیْتُ بِحُجَّتِی. فَبَعَثَ إِلَیْهِ غَمَامَهًًْ سَوْدَاءَ مُظْلِمَهًًْ فِیهَا رَعْدٌ وَ بَرْقٌ وَ صَوَاعِقُ مُتَدَارَکَاتٌ، ثُمَّ نُودِیَ مِنْهَا بِأَکْثَرَ مِنْ عَشَرَهًِْ آلَافِ صَوْتٍ: یَا أَیُّوبُ (علیه السلام)، إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ لَکَ: أَدْلِنِی بِحُجَّتِکَ، فَقَدْ أَقْعَدْتُکَ مَقْعَدَ الْحَکَمِ وَ هَا أَنَا قَرِیبٌ مِنْکَ وَ لَمْ أَزَلْ قَرِیباً دَائِماً. فَقَالَ: یَا رَبِّ، إِنَّکَ تَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ یَعْرِضْ لِی أَمْرَانِ قَطُّ کِلَاهُمَا لَکَ طَاعَهًٌْ إِلَّا أَخَذْتُ بِأَشَدِّهِمَا عَلَی نَفْسِی، أَ لَمْ أَحْمَدْکَ أَ لَمْ أَشْکُرْکَ أَ لَمْ أُسَبِّحْکَ وَ أَذْکُرْکَ وَ أُکَبِّرْکَ؟ فَنُودِیَ مِنَ الْغَمَامَهًِْ بِعَشَرَهًِْ آلَافِ لِسَانٍ: یَا أَیُّوبُ مَنْ صَیَّرَکَ تَعْبُدُ اللَّهَ وَ النَّاسُ عَنْهُ غافِلُونَ وَ تَحْمَدُهُ وَ تَشْکُرُهُ وَ النَّاسُ عَنْهُ لَاهُونَ؟ تَمُنُّ عَلَی اللهِ فِیهِ؟ بَلِ الْمَنُّ لِلَّهِ تَعَالَی عَلَیْکَ. فَأَخَذَ التُّرَابَ وَ وَضَعَهُ فِی فِیهِ، ثُمَّ قَالَ: لَکَ الْعُتْبَی، یَا رَبِّ أَنْتَ فَعَلْتَ ذَلِکَ. قَالَ: فَانْصَرَفُوا أُولئِکَ الَّذِینَ وَبَّخُوهُ وَ انْصَرَفَ الْفَتَی الَّذِی کَانَ عَنْ یَمِینِهِ. فَلَمَّا کَانَ فِی الْغَدِ وَ هُوَ یَوْمُ الْجُمُعَهًِْ عِنْدَ الزَّوَالِ هَبَطَ الْأَمِینُ جَبْرَائِیلُ فَقَالَ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام). فَقَالَ: وَ عَلَیْکَ السَّلَامُ وَ رُحْمُهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ، فَمَنْ أَنْتَ یَا عَبْدَ اللَّهِ، فَإِنِّی أَسْمَعُ مِنْکَ نَغْمَهًًْ حَسَنَهًًْ وَ أَجِدُ مِنْکَ رَائِحَهًًْ طَیِّبَهًًْ وَ أَرَی صُورَهًًْ جَمِیلَهًًْ؟ فَقَالَ لَهُ: أَنَا جَبْرَائِیلُ رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِینَ، أُبَشِّرُکَ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) بِرُوحِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ، مِنْهَا شِفَاؤُکَ وَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَدْ وَهَبَ لَکَ أَهْلَکَ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ وَ مَالَکَ وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لِیَکُونَ آیَهًًْ لِمَنْ مَضَی وَ عِبْرَهًًْ لَأَهْلِ الْبَلَاءِ. قَالَ: وَ کَانَ أَیُّوبُ (علیه السلام) مِنْ شِدهًِْ الْبَلَاءِ حَصَلَ لَهُ فَرَحٌ عَظِیمٌ بَعْدَ ذَلِکَ. فَقَالَ: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَا إِلهَ إِلَّا هُوَ ذُو الْعِزَّهًِْ وَ السُّلْطَانِ وَ الْمِنَّهًِْ وَ الطَّوْلِ، ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ الَّذِی لَمْ یُشْمِتْ بِی إِبْلِیسَ اللَّعِینَ وَ أَعْوَانَهُ. ثُمَّ قَالَ جَبْرَائِیلُ: یَا أَیُّوبُ، قُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی. فَنَهَضَ أَیُّوبُ (علیه السلام) قَائِماً عَلَی قَدَمَیْهِ، فَقَالَ لَهُ جَبْرَائِیلُ: ارْکُضْ بِرِجْلِکَ الْأَرْضَ. فَفَعَلَ أَیُّوبُ (علیه السلام) ذَلِکَ فَإِذَا بِالْعَیْنِ مِنَ الْمَاءِ قَدْ نَبَعَتْ مِنْ تَحْتِ قَدَمَیْهِ أَشَدَّ بَیَاضاً مِنَ الثَّلْجِ وَ أَحْلَی مِنَ الْعَسَلِ وَ أَزْکَی رَائِحَهًًْ مِنَ الْکَافُورِ فَشَرِبَ مِنْهُ شَرْبَهًًْ فَلَمْ یَبْقَ فِی بَدَنِهِ دُودَهًٌْ إِلَّا سَقَطَتْ، فَتَعَجَّبَ أَیُّوبُ (علیه السلام) مِنْ کَثْرَهًِْ الدُّودِ. فَأَخْبَرَهُ جَبْرَائِیلُ بِالْغُسْلِ فَاغْتَسَلَ فِی تِلْکَ الْعَیْنِ فَخَرَجَ مِنْهَا وَ وَجْهُهُ کَالْقَمَرِ فِی لَیْلَهًِْ الْبَدْرِ وَ عَادَ إِلَیْهِ حُسْنُهُ وَ جَمَالُهُ وَ صَارَ أَحْسَنَ مِمَّا کَانَ وَ أَطْرَأَ. ثُمَّ نَاوَلَهُ جَبْرَائِیلُ حُلَّتَیْنِ، فَاتَّزَرَ بِوَاحِدَهًٍْ وَ ارْتَدَی بِالْأُخْرَی. وَ نَاوَلَهُ نَعْلَیْنِ مِنْ ذَهَبٍ شِرَاکُهُمَا مِنْ یَاقُوتٍ وَ أَعْطَاهُ سَفَرْجَلَهًًْ مِنَ الْجَنَّهًِْ، فَأَکَلَ بَعْضَهَا وَ تَرَکَ مِنْهَا لِزَوْجَتِهِ رَحْمَهًَْ. فَقَالَ جَبْرَائِیلُ: کُلْهَا یَا أَیُّوبُ (علیه السلام)، فَإِنَّ مَعِی ثَانِیَهًًْ لَهَا. فَأَکَلَ أَیُّوبُ (علیه السلام) بَاقِی السَّفَرْجَلَهًَْ ثُمَّ وَثَبَ وَ صَفَّ قَدَمَیْهِ وَ قَامَ یُصَلِّی. فَأَقْبَلَتْ رَحْمَهًُْ وَ هِیَ مَهْمُومَهًٌْ مَطْرُودَهًٌْ مِنْ جَمِیعِ أَبْوَابِ أَهْلِ الْقَرْیَهًِْ بَاکِیَهًَْ الْعَیْنِ، فَلَمَّا وَصَلَتْ إِلَی الْمَوْضِعِ رَأَتْ نَظَافَهًَْ الْمَکَانِ وَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَنْبَتَ رَوْضَهًًْ خَضْرَاءَ وَ رَأَتْ نَظَافَهًَْ الرَّجُلِ الَّذِی یُصَلِّی، فَظَنَّتْ أَنَّهَا قَدْ ضَلَّتْ عَنِ الطَّرِیقِ. ثُمَّ قَالَتْ: أَیُّهَا الْمُصَلِّی أَقْبِلْ عَلَیِّ حَتَّی أُکَلِّمَکَ. فَلَمْ یُکَلِّمْهَا أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ هُوَ سَاکِتٌ. فَصَاحَتْ وَ قَالَتْ: یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) مَا دَهَاکَ؟ فَلَمَّا أَتَمَّ صَلَاتَهُ قَالَ لَهُ جَبْرَائِیلُ: کَلِّمْهَا یَا أَیُّوبُ (علیه السلام). فَقَالَ لَهَا أَیُّوبُ (علیه السلام): مَا حَاجَتُکِ أَیَّتُهَا الْمَرْأَهًُْ؟ قَالَتْ رَحْمَهًُْ: أَ لَکَ عِلْمٌ بِأَیُّوبَ (علیه السلام) الْمُبْتَلَی، فَإِنِّی أَرَی الْمَوْضِعَ مُتَغَیِّراً عَلَیَّ، فَإِنِّی خَلَّفْتُهُ هَاهُنَا وَ لَسْتُ أَرَاهُ؟ فَتَبَسَّمَ أَیُّوبُ (علیه السلام) وَ قَالَ لَهَا: إِنْ رَأَیْتِهِ تَعْرِفِینَهُ؟ فَقَالَتْ رَحْمَهًُْ: إِنَّکَ لَأَشْبَهُ النَّاسِ بِهِ قَبْلَ أَنْ یُصِیبَهُ الْبَلَاءُ. فَضَحِکَ أَیُّوبُ (علیه السلام) فَقَالَ لَهَا: أَنَا أَیُّوبُ (علیه السلام). فَبَادَرَتْ إِلَیْهِ فَاعْتَنَقَتْهُ وَ اعْتَنَقَهَا، فَمَا فَرَغَا مِنْ مُعَانَقَتِهِمَا حَتَّی بَشَّرَهُمَا بِأَوْلَادِهِمَا وَ أَوْلَادِ أَوْلَادِهِمَا وَ إِمَائِهِمَا وَ عَبِیدِهِمَا وَ مَوَاشِیهِمَا وَ مِثْلِهِمْ مَعَهُمْ و أَمْطَرَ اللهُ عَلَیْهِ جَرَاداً مِنَ الذَّهَبِ وَ کَانَ یَلْقُطُهُ بِثَوْبِهِ فَإِذَا ذَهَبَ الرِّیحُ بِشَیْئٍ رَکَضَ خَلْفَهُ فَرَدَّهُ. فَقَالَ لَهُ جَبْرَائِیلُ: أَمَا تَشْبَعُ یَا أَیُّوبُ (علیه السلام)؟ فَقَالَ: یَا جَبْرَائِیلُ وَ مَنْ یَشْبَعُ مِنْ رِزْقِ اللَّهِ تَعَالَی؟ وَ کَانَ لَهُ بِئْرَانِ عَظِیمَانِ فَأَفْرَغَ فِی أَحَدِهِمَا الْفِضَّهًَْ وَ فِی الْآخَرِ الذَّهَبَ حَتَّی فَاضَ أَحَدُهُمَا عَلَی الْآخَرِ. وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الْإِبِلِ أَرْبَعِینَ أَلْفاً وَ مِنِ النُّوقِ عِشْرِینَ أَلْفاً وَ مِنَ الْبَقَرِ الْإِنَاثِ أَرْبَعِینَ أَلْفاً وَ مِنْ الْبَقَرِ الذُّکُورِ أَرْبَعِینَ أَلْفاً وَ مِنَ الضَّأْنِ أَرْبَعَهًَْ آلَافٍ وَ مِنَ الْمَعْزِ کَذَلِکَ وَ مِنَ الْعَبِیدِ خَمْسَهًَْ آلَافٍ وَ مِثْلَهُمْ مِنْ الْإِمَاءِ وَ کَانَ لَهُ فِی ضِیَاعِهِ أَرْبَعَهًُْ آلَافِ وَکِیلٍ وَ أُجْرَهًُْ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ فِی کُلِّ شَهْرٍ مِائَهًُْ مِثْقَالٍ مِنَ الذَّهَبِ، وَ بَیْنَ یَدَیْهِ اثْنَا عَشَرَ مِنَ الْبَنِینَ وَ اثْنَا عَشَرَ مِنِ الْبَنَاتِ. فَلَمَّا رَأَتْ رَحْمَهًُْ جَمِیعَ ذَلِکَ سَجَدَتْ لِلَّهِ تَعَالَی شُکْراً. وَ مَلَّکَهُ جَمِیعَ الشَّامِ وَ أَوْلَادَهُ وَ أَعْطَاهُ مِثْلَ عُمُرِهِ الْمَاضِی. وَ ذَکَرَ مُکَالَمَهًَْ رَحْمَهًَْ لِإِبْلِیسَ زَمَانَ بَلَائِهِ وَ ذَکَرَ نَذْرَهُ، فَاغْتَمَّ أَیُّوبُ (علیه السلام) مِنْ ذَلِکَ. فأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ: وَ خُذْ بِیَدِکَ ضِغْثاً أَیْ شِمْرَاخاً مُشْتَمِلًا عَدَدُهُ عَلَی مِائَهًٍْ فَاضْرِبْ بِهِ زَوْجَتَکَ رَحْمَهًَْ وَ لَا تَحْنَثْ فِی النَّذْرِ فَأَخَذَ شِمْرَاخاً وَ ضَرَبَهَا ضَرْبَهًًْ وَاحِدَهًًْ عَنْ یَمِینِهِ. وَ رُوِیَ أَنَّ ضَرْبَهُ لَهَا بِالشَّمَارِیخِ لَمَّا رَأَی ذُؤَابَتَهَا مَقْطُوعَهًًْ غَضِبَ وَ حَلَفَ عَلَیْهَا أَنْ یَضْرِبَهَا مِائَهًَْ جَلْدَهًٍْ فَأَخْبَرَتْهُ أَنَّهُ کَانَ سَبَبُ قَطْعِهَا کَذَا وَ کَذَا، فَاغْتَمَّ أَیُّوبُ بِذَلِکَ فَأَمَرَهُ اللَّهُ بِالضِّغْثِ حَذَراً مِنَ الْحِنْثِ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «بلایی که ایّوب (علیه السلام) در دنیا به آن دچار شد، به چه سبب بود»؟ ایشان (علیه السلام) فرمود: «به‌سبب نعمتی بود که خداوند متعال در دنیا به او عطا کرد و او شکر آن نعمت به‌جا آورد. داستان از این قرار بود که پس از یوسف‌بن یعقوب‌بن اسحاق‌بن‌ابراهیم (علیه السلام)، ایّوب‌بن موص‌بن رعویل بن‌عِی‌بن اسحاق‌بن‌ابراهیم خلیل الله (علیه السلام) پیامبر شد، او مردی دانا و بردبار و پاکیزه و خردمند بود و پدرش مردی ثروتمند با مال بسیار بود که چهارپایان بسیاری از شتر و گاو و گوسفند گرفته تا الاغ و استر و اسب داشت و در سرزمین شام کسی به توانگری او نبود. چون او درگذشت همه‌ی آن مال به ایّوب (علیه السلام) ارث رسید. درآن‌هنگام سی‌سال از عمر ایّوب (علیه السلام) می گذشت و او دوست داشت که ازدواج کند. در همان اوان وصف رَحمه؛ دختر اِفرائیم‌بن‌یوسف (علیه السلام) به گوشش رسید. رحمه با پدرش در سرزمین مصر می زیست و پدرش از داشتن چنین دختری بسیار شادمان بود و او را بسیار دوست می داشت، چرا که در خواب دیده بود جدّ دخترش، حضرت یوسف (علیه السلام) پیراهنی را که بر تن داشت درآورد و به رحمه پوشاند و به او فرمود: «ای رحمه! این پیراهن، نیکی و زیبایی و خوب‌رویی من است که آن را به تو بخشیدم». رحمه در میان آفریدگان خدا بیش از هرکس به یوسف (علیه السلام) شبیه بود و دختری پارسا و عابد بود. چون ایّوب (علیه السلام) وصف او را شنید به او مشتاق شد و ازاین‌رو با مال زیاد و هدایای بسیار رو به‌سوی سرزمین او گذاشت و راهی آن دیار شد تا اینکه نزد پدر رحمه رسید و دخترش را از او خواستگاری کرد. افرائیم به خاطر پارسایی ایّوب (علیه السلام) و ثروتی که داشت، دخترش را به همسری او درآورد و جهازش را برای سفر با ایّوب (علیه السلام) فراهم کرد. ایّوب (علیه السلام) او را به سرزمین خود برد و خداوند بهره‌ی ایّوب (علیه السلام) را از رحمه فراخ گرداند و او دوازده بار آبستن شد و هربار یک پسر و یک دختر به دنیا آورد. سپس خداوند متعال ایّوب (علیه السلام) را به پیامبری بر قومش برانگیخت و آنان اهالی حَوران و بَثنَه بودند. خداوند چنان خُلق خوش و دلی مهربان به ایّوب (علیه السلام) ارزانی فرمود که ازاین‌رو هیچ‌کس از او سرپیچی نکرد و به خاطر بزرگواری‌اش هیچ‌کس او را تکذیب نکرد و خداوند او را در آنجا شرافت داد و او بر ایشان قانون گذارد و مسجدها ساخت و برای تهیدستان و بیچارگان و میهمانان، سفره ها انداخت و آنان را میزبانی می کرد و گرامی می داشت و برای یتیمان همچون پدری مهربان و برای بیوگان همچون شوهری دلسوز و برای ناتوانان همچون پدری مهرورز بود. او به گمارده شدگان و امانت‌داران خود فرمود تا کسی را از کاشته ها و میوه های او باز ندارند و پرندگان و درّندگان و همه‌ی حیوان ها از دستاورد او می‌خوردند و برکت خداوند روز و شب برایش فزونی می یافت و تمامی چهارپایانش هر سال دو بچّه می آوردند و با این همه، ایّوب (علیه السلام) از هیچ‌یک از داشته هایش شاد نمی شد و می گفت: «ای خدا و ای سرور و ای مهتر و ای تکیه‌گاه من! اگر این دنیا چنین است، پس آخرت و بهشتی که برای سزاواران بخشندگی ات آفریده ای چگونه باشد»؟ چون شب فرا می‌رسید، پناهندگان او، در مسجدش گرد می آمدند و با او نماز می‌گزاردند و با او تسبیح می گفتند و صبح‌هنگام فرمان می‌داد تا برای ایشان و هرآنکه ناتوان بود، غذا فراهم آورند و در این راه، بی‌شمار مال خود هزینه می کرد و او هزار رأس اسب و هزار مادیان و هزار استر نرینه و مادینه و سه‌هزار شتر نر و هزاروپانصد شتر ماده و هزار گاو نر و هزار گاو مادّه و ده‌هزار میش و پانصد گاو وحشی و سیصد الاغ داشت و هر مادیان دو یا سه کرّه و هر شتر، بچّه ای به همراه داشت و تمامی چهارپایان او چنین بودند و بر هر پنجاه رأس از آن‌ها، چوپانی از سوی ایّوب (علیه السلام) بود و هریک از خادمانش زن و فرزند خود داشت. شیطان ملعون بر هرآنچه از مال ایّوب (علیه السلام) می گذشت، نشان شکر بر آن می دید و پاک از زکاتش می یافت. پس به او حسد ورزید، امّا نتوانست گزندی به او برساند. در آن روزگار شیطان به عرش راه نداشت، امّا هنوز تا آسمان هفتم بالا می رفت و در هرجای آسمان‌ها که می خواست می ایستاد، تا اینکه حضرت عیسی‌بن‌مریم (علیه السلام) عروج کرد و او از ورود به چهار آسمان بازداشته شد و تنها توانست تا سه آسمان بالا رود. سپس حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) به پیامبری برانگیخته شد و درآن‌هنگام او از ورود به همه‌ی آسمان‌ها بازداشته شد و از آن پس برای شنیدن صدای آسمان‌ها در کمین نشست و آدمیان و جنّیان از این امر در شگفت ماندند و این همان کلام خداوند متعال است که فرمود: و اینکه ما آسمان را جستجو کردیم و همه را پر از محافظان قویّ و تیرهای شهاب یافتیم! و اینکه ما پیش از این به استراق سمع در آسمان‌ها می‌نشستیم امّا اکنون هرکس بخواهد استراق سمع کند، شهابی را در کمین خود می‌یابد!. (جن/۹-۸) در روزگار ایّوب (علیه السلام)، شیطان که هنوز تا به نزدیکی عرش راه داشت، به آنجا رفت و در جایگاه همیشگی خود ایستاد و حسادت پیامبر خدا ایّوب (علیه السلام) در دلش شعله کشید. خداوند متعال که از آشکار و نهان آگاه است، ندا داد: «ای ملعون! از کجا آمده ای»؟ عرض کرد: «خداوندا! گرداگرد زمین چرخیدم تا کسانی را که از من پیروی می کنند، فریب دهم. همه را فریب دادم به‌جز بندگان بی ریای تو را». ندا رسید: «ای ملعون! از دیدن نعمت های ایّوب (علیه السلام) چه در دلت افتاده است»؟ عرض کرد: «پروردگارا! تو از او یاد کردی و فرشتگانت بر او درود فرستادند». ندا رسید: «ای ملعون! آیا هیچ توانستی از او با آن همه عبادت چیزی به‌دست آوری؟ آیا می توانی او را از راه پرستش من گمراه کنی»؟ عرض کرد: «خداوندا و مهترا! ایّوب (علیه السلام) شکر این نعمت به‌جا نیاورده است، من در کارش نظر کرده ام. او بنده‌ای است که چون سلامتی اش دادی، آن را از تو پذیرفت و چون روزی اش دادی، تو را سپاس گفت. حال آنکه هیچ او را به بلا و مصیبت نیازموده ای. اگر او را به بلایی دچار می کردی، هرآینه می دیدی که راهی جز این می‌پیمود و اگر مرا ای پروردگار! بر مال او چیره می ساختی، هرآینه می دیدی که چگونه تو را فراموش می کرد». ندا رسید: «ای ملعون! تو را بر مال او چیره ساختم تا بدانی آنچه درباره‌ی او می پنداری، دروغی بیش نیست». شیطان به‌سرعتِ تمام از آسمان‌ها فرود آمد و بر تخته سنگی نشست که قابیل سر برادرش هابیل را بر آن کوبیده بود و آن سنگی سیاه بود که چرکابه‌ی نفرین از آن تراوش می کرد. شیطان بر آن ایستاد و چنان ناله ای سر داد که دیوان سرکش، همه از شرق و غرب نزد او گرد آمدند و گفتند: «ای پدر! چه در سر داری و چه بر سرت آمده است»؟ گفت: «من به چنان فرصتی دست یافته ام که پس از بیرون کردن آدم (علیه السلام) از بهشت، دیگر همانند آن را به‌دست نیاورده بودم و آن اینکه بر مال ایّوب چیره گشته ام تا او به تهیدستی اندازم و دارایی اش را نابود کنم». یکی از دیوان گفت: «مرا بر درختانش چیره ساز که من به آتش دگرگون می شوم و آنگاه بر هرچیز گذر کنم، آن را می‌سوزانم و خاکسترش می کنم». شیطان گفت: «این کار با تو». دیگری گفت: «مرا بر چهارپایانش چیره ساز تا چنان فریادی کشم که روح از بدن تمامی آن‌ها جدا سازد». شیطان گفت: «این کار با تو». اوّلی رفت و به آتش دگرگون شد و آن درختان و بیشه ها را سراسر به آتش کشید و دیگری رو به‌سوی چهارپایان گذاشت و چنان فریادی بر سرشان کشید که همگی به‌همراه چوپان‌هایشان در دم جان باختند و روستاییان دودی مهیب دیدند و فریادی عجیب شنیدند و سخت در هراس افتادند. شیطان [به شکل خادمان] نزد ایّوب (علیه السلام) رفت و او را در نماز دید. شیطان که گمان می کرد شعله های آتش به ایّوب (علیه السلام) رسیده و رخسارش را سیاه کرده و موهایش را سوزانده، او را چنین ندا داد: «ای ایّوب (علیه السلام)! مرا دریاب، این منم که با تو سخن می‌گویم، آیا ندیدی آتشی آمیخته به دود از آسمان فرود آمد و دارایی ات را سوزاند؟ دمی از شعله اش به من رسید و درآن‌هنگام شنیدم کسی از آسمان ندا سر داد و می گفت: این سزای کسی است که در عبادت خود ریا کند و به‌جای خداوند متعال، مردم را در نظر داشته باشد. همچنین از آن آتش شنیدم که میگفت: من آتش خشم و ناخشنودی ام». چون ایّوب (علیه السلام) ندای او را شنید، به نماز خود پرداخت و به او اعتنا نکرد تا اینکه نمازش را تمام و درست به‌جا آورد و سپس فرمود: «ای فلانی! این‌ها دارایی من نیست، بلکه دارایی خداوند متعال است که هرچه خود خواهد، با آن انجام می‌دهد». شیطان گفت: «راست گفتی»! از سوی دیگر، مردم به خروش آمدند و برخی از آن‌ها گفتند: «این به خاطر خودپسندی ایّوب بر سرش آمده است». برخی دیگر گفتند: «ایّوب (علیه السلام) در توبه‌ی خود راستی نکرده و ازاین‌رو به این سزا گرفتار شده است». سخن آن‌ها بر ایّوب (علیه السلام) گران آمد امّا اصلاً پاسخشان را نداد و تنها فرمود: «خدا را برای قضا و قدرش سپاس»! پیامبر خدا ایّوب (علیه السلام)، رو به سوی آن ملعون کرد و فرمود: «ای خادم تو کیستی؟ گویا از کسانی هستی که خداوند آنان را از دایره‌ی رحمت خود بیرون کرده و نعمت خویش از آنان برگرفته است؛ چرا که اگر خیری در تو بود، خداوند مرا از تو آگاه ساخته بود و جانت را به همراه آن چوپان ها گرفته بود امّا شرّی در تو بوده که بدان سبب خداوند تو را همچون تلخه که از گندم برگیرند، از ایشان جدا کرده است. پس ای خادم! از من دور شو که تو رانده شده ای و مستحقّ نکوهش گشته ای». شیطان گفت: «ای ایّوب (علیه السلام)! راست گفت هرکه گفت به خودپسندان خدمت نکنید. اکنون دانستم که تو در نمازت ریاکاری بیش نبوده ای. آیا من از جمله‌ی خادمان دلسوز تو نبودم؟ آیا من با همه‌ی تلاش، دارایی تو را پاس نداشتم؟ اکنون دستمزد من این است که مرا چون در میان شعله های آتش جان نداده‌ام، سرزنش کنی و به من چنین سخنانی گویی»؟ ایّوب (علیه السلام) با او سخن نگفت و رو به نماز خود آورد و شیطان ناکام و زبون از پیش او بازگشت و همچون قبل به‌سوی آسمان بالا رفت و در آنجا ایستاد. آنگاه ندا رسید: «ای ملعون! بنده ام ایّوب را چگونه یافتی؟ دیدی که چون چهارپایان و خادمان و تمامی دارایی اش از دست رفت، بردباری پیشه کرد و مرا به خاطر آن بلا ستود»؟ شیطان گفت: «خداوندا و سرورا! تو او را از فرزندانی تندرست و کاخ هایی زیبا برخوردار کرده ای، اگر مرا بر دنیای او چیره گردانی، خواهی دید که او دیگر به درگاه تو، شکرگزار هیچ نعمتی نخواهد بود». ندا رسید: «ای ملعون، برو! تو را بر فرزندان او چیره ساختم». دشمن خدا باسرعت تمام به‌سوی کاخی فرود آمد که فرزندان ایّوب (علیه السلام) در آن می‌زیستند. نام فرزند بزرگ ایّوب (علیه السلام)، حزقل بود و دیگر پسرانش مقبل و رشد و رشید و بهرون و بشیر و اقرون نام داشتند و چند پسر دیگر نیز داشت که در کتاب ها و قصّه ها نامی از آن‌ها نیامده است و دخترانش، نخاه (منجاه) و عبیده و صالحه و عافیه و تقیّه و مؤمنه نام داشتند. شیطان آن کاخ را به لرزه انداخت و آوار کرد و تخته ها و خشت هایش را بر دهان‌های آنان کوبید و سنگ هایش را بر سرهایشان فرو ریخت و به دردناک ترین گونه، بدن هایشان را تکّه‌تکّه کرد. در آن دم خداوند به زمین وحی فرمود: «فرزندان پیامبرم ایّوب (علیه السلام) را در آغوش گیر. چون این خواست من است که بر آن‌ها جاری میشود و به خاطرش پاداشی نیک، بهره‌ی آن‌ها خواهم ساخت». شیطان نزد ایّوب (علیه السلام) رفت و گفت: «ای ایّوب! دیدی چه بر سر کاخ ها و فرزندانت آمد و چگونه قصرهایشان گورهایشان شد و آن خشت ها کافورشان شد و جامه ها و بسترهایشان کفن‌هایشان شد و گونه‌ی آن چهره‌های زیبا از خاک و خون دگرگون شد و استخوان هایشان خرد شد و گوشت‌هایشان بین سنگ ها پاره‌پاره شد و پوست هایشان تکّه‌تکّه شد». شیطان ملعون همچنان این بلا را با اندوه و افسوس و زاری نزد او باز گفت تا اینکه ایّوب (علیه السلام) شروع به گریستن کرد و شیطان نیز با او گریست. ناگاه ایّوب (علیه السلام) از گریه‌ی خود پشیمان شد و مشتی خاک برگرفت و بر سر ریخت و از خداوند متعال آمرزش خواست و در سجده به خاک افتاد و سپس به شیطان رو کرد و فرمود: «ای ملعون! مرا تنها گذار که تو ناکام و زبون و رانده شده ای، بدان که فرزندان من امانت های خداوند نزد من بودند و ناگزیر بایست به او می‌پیوستند». شیطان بدون اینکه به خواست خود رسیده باشد، بازگشت و همچون قبل به‌سوی آسمان بالا رفت و در آنجا ایستاد. آنگاه ندا رسید: «ای ملعون! بنده ام ایّوب را چگونه یافتی، آنگاه که پس از گریستن توبه کرد و آمرزش خواست»؟ شیطان عرض کرد: «خداوندا و سرورا! تو او را از بدنی سالم برخوردار کرده ای و در این نعمت، جبران مال و فرزند نهفته است. اگر مرا بر بدن او چیره گردانی، خواهی دید که چگونه تو را از یاد می‌برد و شکر تو را وا می گذارد». ندا رسید: «ای ملعون، برو! تو را بر بدن او چیره گرداندم به‌جز چشمان و عقل و گوش ها و زبان او که از یاد من باز نمی ایستند». آن ملعون به‌سرعت تمام فرود آمد و ایّوب (علیه السلام) را دید که در مسجد خود رو به درگاه خداوند متعال با گونهگونه های ستایش، به زاری نشسته است و باشکوهمندترین دعاها او را می‌خواند و به خاطر همه‌ی نعمت هایش شکر او می گزارد و به‌سبب همه‌ی بلاهایش او را حمد می‌گوید و چنین بر زبان می راند: «به شکوه و بزرگی ات سوگند! بر بلای تو تنها شکر افزون کردم و اگر تا به ابد جامه‌ی بلا بر من بپوشانی، بر بلای تو تنها بردباری افزون خواهم کرد». چون شیطان این سخن شنید، برافروخت و فرصت نداد ایّوب (علیه السلام) سر از سجده برآرد و شتابان بر زمین سرازیر شد و به زیر بینی او رفت و از آتشی شعله‌ور در دهان و سوراخ های بینی‌اش دمید. ناگهان چهره‌ی ایّوب (علیه السلام) سیاه شد و از سر تا به پای او پر از تاول شد و از آن تاول ها موهایش ریخت و چون روز دوّم فرا رسید، بدنش ورم کرد و بزرگ شد و در روز سوّم سراسر سیاه شد و در چهارمین روز از زرداب آکنده شد و در پنجمین روز غرق چرکابه شد و در ششمین روز بدنش کِرم افتاد و از آن خونابه جاری شد و تنش به خارش افتاد و او دو ماه چنان بدنش را خاراند که ناخن هایش ریخت و از آن پس خود را با ردای زبر و خشت و سنگ های ناهموار خاراند و چنان بود که هرگاه کرمی از بدنش بیرون می زد، آن را با دست خود به‌جایش باز می گرداند و می فرمود: «آنقدر از گوشت و خونم بخور تا خداوند گشایشی برساند». رحمه عرض کرد: «ای ایّوب (علیه السلام)! مال و فرزندت از دست رفته و گزند بر بدنت افتاده است». ایّوب (علیه السلام) فرمود: «ای رحمه! خداوند متعال پیش از من، پیامبران را به بلا دچار کرد و ایشان صبر پیشه کردند، به‌راستی‌که خداوند متعال به صبرپیشگان وعده نیک داده است». سپس ایّوب (علیه السلام) در سجده به خاک افتاد و عرض کرد: «خداوندا و سرورا! اگر تا ابد جامه‌ی بلا بر من بپوشانی و مرا از تندرستی بی نصیب گردانی و کرم ها تنم را پاره‌پاره کنند، تنها شکر افزون خواهم کرد. خداوندا! مگذار دشمنم، شیطان ملعون مرا سرزنش کند». رحمه چون بلای ایّوب (علیه السلام) را میدید، گاهی می‌گریست و گاهی فریاد میکرد و ایّوب (علیه السلام) او را از این کار بازمی داشت و میفرمود: «مگرنه این است که تو زاده‌ی پیامبرانی و خود می دانی که من پیغمبر خدایم و از پیامبران و فرستاده شدگانی همچون پدران تو ابراهیم و اسماعیل و یعقوب و یوسف (علیهم السلام) سرمشق دارم»؟ سپس ایّوب (علیه السلام) از خداوند متعال خواست تا به رحمه برای دیدن بدن او صبر عطا کند و آنگاه به او رو کرد و فرمود: «برخیز و برای من جایی به جز مسجدم بیاب و مرا به آنجا ببر». رحمه رفت و جایی برای او یافت و بازگشت و او را به گوشه ای از آن سرزمین برد. او چنین کرد و ایّوب (علیه السلام) به او فرمود: «دوست ندارم مسجد را آلوده کنم». وقتی رحمه آنجا را برای ایّوب (علیه السلام) یافت، نزد آن قوم رفت که ایّوب (علیه السلام) بسیار به آن‌ها نیکی کرده بود و از آن‌ها خواست تا در بیرون‌آوردن ایّوب (علیه السلام) از مسجد او را یاری کنند، امّا آن‌ها گفتند: «پروردگار از ایّوب (علیه السلام) خشمگین شده و پرده از کردار ریاکارانه اش برگرفته است. پس ای کاش میان ما و او همچون دوری مشرق از مغرب، فاصله می افتاد! چرا که اگر خیری در عبادت او بود، پروردگارش او را دچار بلا نمی‌کرد». رحمه سوی ایّوب (علیه السلام) بازگشت و عرض کرد: «ای ایّوب (علیه السلام)! اکنون مصیبت بسی دشوار شد و امیدمان از نیکی‌شناسان و قدرشناسان نقش بر آب شد». ایّوب (علیه السلام) فرمود: «ای رحمه! بلادیدگان اینچنین شوند، حال جلو بیا و بگو هیچ توان و نیرویی نیست جز از سوی خداوند والای بزرگ. سپس دست راستت را به زیر سرم گذار و با دست چپت پاهایم را بگیر و مرا بلند کن». او چنین کرد و به نیروی خداوند متعال او را برگرفت و به جایی برد که ایّوب (علیه السلام) در همان جا برای ناتوانان و بیچارگان سفره می انداخت. او فرمود: «ای رحمه! صدقه بر ما حرام است و حلال نمی شود، پس در خدمتکاری مردم چاره ای بجو». ایّوب (علیه السلام) این را فرمود و اشک از چشمانش جاری شد. رحمه عرض کرد: «ای پیامبر خدا! چرا گریه میکنی»؟ فرمود: «ای رحمه! تو دختر پیامبران (علیهم السلام) و از تبار فرستاده‌شدگانی و زنی بسیار زیبا و خوب‌رو هستی و در روزگار تو هیچ‌کس جز جدّت یوسف (علیه السلام)، زیبا و خوب‌رو نبوده است. حال آنکه در این روستا بدکاران بسیاری زندگی می کنند و از آن می ترسم که اگر به خدمتکاری مردم مشغول شوی، در مکرهای شیطانِ ملعون گرفتار شوی». در آن دم رحمه به گریه افتاد و گفت: «ای پیامبر خدا! آیا من سزاوار آنم که مرا متّهم کنی و به چنین کاری نسبت دهی، حال آنکه من دختر پیامبران و زاده‌ی درستکاران پاک دامن هستم؟ به حقّ پدران و اجدادم سوگند! که پس از تو چشمم به‌سوی هیچ‌کس نچرخیده است». درآن‌هنگام ایّوب (علیه السلام) به او اجازه داد تا خدمتکاری کند. رحمه خدمتکار اهالی بَثنَه (تنبیه) بود و برایشان آب می آورد و خانه هایشان را می‌روبید و زباله هایشان را بیرون می‌برد و جامه ها و پارچه‌هایشان را می شست و آن‌ها دستمزد او را می پرداختند و به او برای ایّوب (علیه السلام) غذا و نوشیدنی می‌دادند. روزی شیطان به شکل پیرمردی کهنسال پدید آمد و نزد اهالی آن روستا رفت و به آن‌ها گفت: «چگونه بر خود می پسندید زنی که چرک و خونابه و بوی عفونت شوهرش را درمان می کند، به خانه هایتان وارد شود و در ظرف ها و غذاها و نوشیدنی هایتان دست برد»؟ سخن شیطان در دل‌های آنان نشست و از آن پس به رحمه اجازه ندادند تا وارد خانههایشان شود. رحمه روا ندید ایّوب (علیه السلام) را از این امر باخبر سازد تا مبادا غمی بر غم هایش افزوده گردد. آن قوم، دیگر او را به خدمتکاری نپذیرفتند و اندک چیزی به او می‌دادند و او این‌گونه به ایّوب (علیه السلام) غذا میرساند و هیچ از این امر سخنی به او نگفت. بلای ایّوب (علیه السلام) دشوارتر شد و بوی عفونتش چنان فزونی یافت که دیگر هیچ‌یک از اهالی آن روستا نتوانست از بوی بد ایّوب (علیه السلام) در خانه اش آرام گیرد و آن‌ها نمی دانستند باید چه کنند. سرانجام هم‌رأی شدند که سگ هایشان را به‌سوی ایّوب (علیه السلام) بفرستند تا او را بدرند. چون این رأی به گوش رحمه رسید، نزد ایّوب (علیه السلام) رفت و او را از آن باخبر کرد. ایّوب (علیه السلام) به او فرمود: «ای رحمه! خداوند متعال چنان نیست که سگ بر من چیره گرداند، حال آنکه من پیامبر و زاده‌ی پیامبران اویم». آن قوم سگ‌های گلّه های خود را جمع کردند و به‌سوی ایّوب (علیه السلام) فرستادند. آن سگ ها به‌سوی او دویدند و چون نزدیکش رسیدند، از او روی گرداندند و همه از آن سرزمین گریختند، چنان‌که دیگر هیچ سگی در آن روستا برجای نماند. آن قوم نزد ایّوب (علیه السلام) آمدند و عرض کردند: «ما بر بلای تو صبر نتوانیم کرد، یا از میان ما می روی یا تو را سنگسار می کنیم تا بمیری و ما را آسوده کنی». ایّوب (علیه السلام) به آن‌ها فرمود: «مرا سنگسار نکنید! بیایید و مرا از روستایتان به‌سوی توده های زباله‌هایتان بیرون برید، زیرا من از خداوند متعال امید دارم که مرا هلاک نکند». آن‌ها عرض کردند: «ما تو را ناپاک می دانیم و تو از ما دوری، چگونه نزدیک تو آییم و بلندت کنیم»؟ سپس او را ترک کردند. ایّوب (علیه السلام) به رحمه فرمود: «ای زن راستگوی پاکِ نیکوکار! می بینی که این قوم از من بیزار و دلگیر شده اند. برو و بر سر راه بایست، به این امید که رهگذری بیابی و او را از قصّه‌ی من باخبر کنی و از او بخواهی تا در بردن من از این روستا تو را یاری کند». رحمه عرض کرد: «شتاب نکن تا به فلان سرزمین روم و در آنجا برایت کلبه ای فراهم کنم». سپس رفت و بر سر راه در انتظار رهگذری ایستاد. ناگاه دو مرد همچون ماه تابان با عطری خوش از راه رسیدند. آن دو در نظر رحمه نیک آمدند، امّا او شرم کرد نیاز خود با ایشان در میان بگذارد. چون به نزدیک او رسیدند گفتند: «دوست و یاور ما ایّوب (علیه السلام) کجاست و با بلایش چه می کند»؟ رحمه آن دو را از حال ایّوب (علیه السلام) باخبر کرد و گفت که چگونه اهل روستا از او به ستوه آمده اند و آشیانه اش زباله‌دان آن‌ها شده است. سپس به ایشان گفت: «من از شما درخواستی دارم و آن اینکه برای ایّوب (علیه السلام) دعای تندرستی کنید». آن دو گفتند: «ما برایش دعا می کنیم، هروقت نزدش بازگشتی، سلام ما به او برسان». آنگاه ایشان رفتند و رحمه سوی ایّوب (علیه السلام) بازگشت و داستان آن دو مرد و آنچه را گذشت برای ایّوب (علیه السلام) باز گفت. در آن دم ایّوب (علیه السلام) فریاد برآورد و فرمود: «چه بسیار مشتاق توأم ای جبرئیل و چه بسیار دلتنگ توأم ای میکائیل»! سپس رو به رحمه کرد و فرمود: «ای رحمه! کیست که همتای تو باشد اکنون که با فرشتگان هم‌سخن شده ای»؟ رحمه عرض کرد: «برایت کلبه ای فراهم کرده ام، امّا صبر کن تا در میان راه بایستم شاید رهگذری بیاید و مرا یاری کند تا تو را به آنجا برم». رحمه رفت و در میان راه ایستاد، ناگاه چهار فرشته از راه رسیدند و از او پرسیدند: «ای زن! چیزی نیاز داری»؟ گفت: «آری! می خواهم مرا یاری کنید تا پیامبر خدا ایّوب (علیه السلام) را به فلان زباله‌دان ببرم». آن‌ها به راه افتادند و نزد ایّوب (علیه السلام) رسیدند و او را بر آن بلا به صبر فراخواندند و برایش دعای تندرستی کردند و او را بر پارچه ای برگرفتند و به زاغه‌نشینی بردند و بر در آن کلبه گذاشتند و رفتند. رحمه که در آن کلبه توده ای از خاک گرد آورده بود و از آن بستری ساخته بود، عرض کرد: «ای ایّوب (علیه السلام)! برخیز و پس از بسترهای گسترده اکنون بر بستری از خاک آرام گیر و پس از بالش های آراسته، اکنون سر بر بالشی از سنگ گذار». ایّوب (علیه السلام) به او فرمود: «مگر نگفته بودم از اسباب آسایش دنیا یاد نکن»؟ سپس خزید و خود را بر آن توده‌ی خاک انداخت، حال آنکه تسبیح خدای والای بلندمرتبه بر زبان میراند و می فرمود: «پاک است آن ارجمندِ نزدیک، و منزّه است آن والامقام بلندمرتبه». درآن‌هنگام رحمه ردای خود درآورد و بر اندام ایّوب (علیه السلام) کشید و درِِ کلبه را پوشاند و کمر به خدمت او بست و آنچه می یافت برای او می‌برد. روزی رحمه به راه افتاد تا اندکی غذا از برای ایّوب (علیه السلام) بگیرد، پس بر در خانه ای رفت و از اهالی اش چیزی خواست، امّا زنی از درون خانه به او گفت: «از اینجا برو! چرا که پروردگار ایّوب (علیه السلام) بر او خشم گرفته است». رحمه بر در خانه‌ی دیگری رفت و باز همان سخن به او گفتند. او سراسر روستا را گشت، امّا چیزی به او ندادند، پس به گریه افتاد و رو سوی ایّوب (علیه السلام) گذاشت و به او عرض کرد: «این قوم مرا از خود راندند و درِ خانه هایشان را به رویم بستند». ایّوب (علیه السلام) فرمود: «ای رحمه! از اینکه آن‌ها درِ خانه هایشان را به رویمان می بندند غمگین مباش! چرا که خداوند درهای رحمتش را به رویمان نمی بندد و امّا ای رحمه! شاید تو از من به ستوه آمده باشی و بخواهی از من جدا شوی»!؟ رحمه عرض کرد: «پناه بر خدا از چنین اندیشه ای! چه عذری به درگاه خداوند آورم و از پیامبرش جدا شوم؟ هرگز، هرگز چنین نمی‌کنم! من تو را از این روستا به روستای دیگری می‌برم، امید است آن‌ها دلسوزتر از این قوم باشند». رحمه او را بر پارچهای گذاشت و ایّوب (علیه السلام) از درد بی هوش شد. رحمه آب آورد و بر چهره اش زد تا به هوش آمد. آنگاه با آن ردا تنش را که پوستی پاره‌پاره داشت، پوشاند و او را برگرفت و به روستای دیگری در حَوران برد و در گوشه ای از آن روستا او را نشاند، سپس دست به درگاه خداوند متعال فراز کرد و از او خواست تا ایّوب (علیه السلام) را از درّندگان و دیگر گزندها در امان دارد. این دعا کرد و خود وارد آن روستا شد و گفت: «ای مردم! چه کسی می خواهد برایش لباس و پارچه بشویم و خانه اش را بروبم و زباله هایش را بیرون ببرم و برایش آب بیاورم تا در عوض اندکی غذا برای پیامبر خدا ایّوب (علیه السلام)، به من بدهد»؟ ناگاه زنان آن روستا بیرون آمدند و یکی از آن‌ها گفت: «این زن راهزنی است که به روستای ما آمده است». رحمه به او گفت: «چگونه این سخن بر زبان می رانی حال آنکه من رحمه دختر افرائیم پیامبر خدایم و اجدادم یوسف (علیه السلام)، مرد راستگوی خدا و یعقوب (علیه السلام)، اسرائیل خدا و اسحاق (علیه السلام)، برگزیده‌ی خدا و ابراهیم (علیه السلام)، دوست خدا میباشند و نیز همسر پیغمبر خدا ایّوب (علیه السلام) بلادیده هستم»؟ آن‌ها به او گفتند: «ایّوب (علیه السلام) کجاست»؟ گفت: «او همین‌جا پشت دروازه‌ی روستا در کنار خاکروبه ها و زباله های شما نشسته است». آن زنان به‌سوی ایّوب (علیه السلام) رفتند و چون او را در چنین بلایی گرفتار دیدند، سخت گریستند و گفتند: «این همان ایّوب پیامبر است که صاحب آن همه کنیز و خادم و رمه بود»؟ در آن دم ایّوب (علیه السلام) و رحمه اشکی جانکاه ریختند و ایّوب (علیه السلام) فرمود: «من ایّوب، بنده‌ی پروردگار و فرستاده‌ی اویم و آن گرسنه ای هستم که تنها با یاد او سیر می شود و آن تشنه ای هستم که تنها با تسبیح او سیراب می شود». آن زنان گریستند و رحمه نیز با آن‌ها گریست و به آن‌ها گفت: «من از شما درخواستی دارم و آن اینکه به من تبری بدهید تا چند درخت قطع کنم و با چوبش برای ایّوب (علیه السلام) کلبه ای بسازم تا او را از گرما و سرما در امان دارد و غذایی برایش فراهم آورم». آن‌ها برای او هرآنچه نیاز داشت آوردند و او سوی حوض آبی سفالین رفت و نانی را که پخته بود، در آن حوض به آب زد و با دست خود آن را خیساند و به ایّوب (علیه السلام) که دندان هایش ریخته بود خوراند، آنگاه شاخه‌ی درختان را قطع کرد و از آن شاخه ها بر سر ایّوب (علیه السلام) سایه‌بانی همچون کلبه ساخت و سپس وارد روستا شد و روستاییان او را نزد خود بردند و گرامی اش داشتند و او در پنج خانه خدمت کرد و ده قرص نان گرفت. چون نزد ایّوب (علیه السلام) بازگشت، او را از آنچه گذشت باخبر کرد و عرض کرد: «امروز از روزیِ خدا غذای بسیاری به‌دست آوردم، اکنون کنارت می نشینم و از تو جدا نمی شوم تا این غذا را به تمام بخوری». ایّوب (علیه السلام) فرمود: «خداوند به نیکی پاداشت دهد، ای رحمه! به‌راستی‌که تو دختر پیامبران (علیهم السلام) هستی». سپس زبان به دعا چنین گشود: «سپاس و ستایش از برای خدایی است که فراموش نمی‌کند کسی را که او را یاد کند و بنده را از شکرش ناامید نمی‌کند، سپاس و ستایش از برای خدایی است که هرکه را بر او توکّل کند، ناکام نمی گذارد. حکمی نیست جز از برای او و بازگشت همه‌ی امور به‌سوی اوست و هم اوست که بر همه‌چیز تواناست». زنان آن روستا به‌سوی کلبه‌ی ایّوب (علیه السلام) راهی شدند و در آن نزدیکی نشستند، چون بوی ایّوب (علیه السلام) به مشامشان رسید، شتابان به خانه هایشان بازگشتند و درهای خانه هایشان را به روی رحمه بستند و به او گفتند: «به خانه های ما وارد نشو، امّا ما از غذای خود به تو خواهیم داد». رحمه نیز به این کار راضی شد. روزی رحمه از آن روستا به نزد ایّوب (علیه السلام) باز می گشت، ناگاه شیطان ملعون به شکل طبیبی با ابزار طبابت بر او پدید آمد و گفت: «من از فلسطین می آیم و چون شنیدم شوهر تو بیمار است، آمدم تا درمانش کنم. من فردا نزد او خواهم آمد. اکنون برو و او را از قصّه‌ی من آگاه کن و به او بگو گنجشکی بگیرد و بدون اینکه بر آن نام خدا را جاری کند، سرش را ببرد و آن را بخورد و سپس کاسه ای شراب بنوشد و خود را به خون آغشته کند، چرا که گشایش کار او در این کار است». رحمه شادمان نزد ایّوب (علیه السلام) رفت و او را از این امر آگاه ساخت. پس خشم در چهره‌ی ایّوب (علیه السلام) برافروخت و فرمود: «تو کی دیده ای من شراب بنوشم و غذایی را که نام خداوند متعال بر آن جاری نشده بخورم و خود را به خون آغشته کنم؟ ای رحمه! دیروز از سوی جبرئیل و میکائیل پیام می آوردی و امروز پیام آور شیطان ملعون شده ای»؟ رحمه دانست که خطا کرده است، پس از ایّوب (علیه السلام) پوزش خواست و پیوسته به او نیکی کرد تا در آخر ایّوب (علیه السلام) از او راضی شد و به او هشدار داد تا دیگر چنین سخنی نگوید. روزی دگر چون رحمه از آن روستا با غذایی نزد ایّوب (علیه السلام) باز میگشت، شیطان ملعون به شکل مردی خوش‌چهره و خوب‌رو سوار بر الاغی سرخ بر او پدید آمد و گفت: «ای زن! گویی من تو را می شناسم، آیا تو رحمه دختر افرائیم پیامبر خدا و همسر ایّوب پیامبر (علیه السلام) بلادیده‌ی خدا نیستی»؟ گفت: «آری»! آن ملعون گفت: «من شما را می شناسم، مگر شما ثروتمند و توانگر نبودید، چرا به این روز افتاده اید»؟ گفت: «ما بلا دیدیم و مال و فرزندانمان همه از دست رفت، سپس بلایی سخت تر گریبانمان گرفت و شوهرم ایّوب (علیه السلام) خود بیمار شد». آن ملعون گفت: «چرا به چنین مصیبت هایی گرفتار شدید»؟ گفت: «خداوند متعال خواست تا صبر ما را بر بلا بیازماید». شیطان گفت: «اشتباه کردی! چرا که الله خدای آسمان است و خدای زمین منم. من شما را برای خود خواستم امّا شما خدای آسمان را به پرستش گرفتید و مرا نپرستیدید، پس من هم با شما چنین کردم و دارایی تان را گرفتم و فرزندان و خادمان و رمه هایتان را می‌راندم و اکنون همه‌ی آنچه از دست دادید نزد من است. اگر می خواهی با من بیا تا آن‌ها را به تو نشان دهم چرا که آن‌ها همه در فلان دشت نزد من می باشند». رحمه چون این سخن شنید، حیران و شگفت‌زده بر جای ماند و سپس اندکی در پی او رفت و شیطان چشمانش را جادو کرد و او را در میان آن دشت ایستاند و او هرآنچه را از دست داده بود، در آنجا دید. شیطان گفت: «حال سخنم را باور کردی یا هنوز دروغگویم میپنداری»؟ رحمه گفت: «تا نزد ایّوب (علیه السلام) برنگردم، نمی‌دانم باید به تو چه بگویم». پس نزد ایّوب (علیه السلام) بازگشت و او را از آنچه دیده بود باخبر کرد. ایّوب (علیه السلام) فرمود: «ما از خداییم و به‌سوی او باز می گردیم. وای بر تو ای رحمه! مگر نمی دانی جز الله خدای دیگری نیست و آنچه را او می‌میراند، هیچ‌کس نمی‌تواند زنده کند». عرض کرد: «آری»! فرمود: «پس اگر خردمند بودی به سخنش گوش نمی سپردی و به دنبالش نمی‌رفتی تا چشمانت را جادو کند». رحمه گفت: «ای پیامبر خدا! این خطا را بر من ببخش که دیگر چنین خطایی از من سر نخواهد زد». ایّوب (علیه السلام) فرمود: «یک بار تو را از آن ملعون برحذر داشتم و این‌بار دوّم است. در برابر خدا سوگند یاد میکنم که اگر تندرستی ام را به من بازگرداند، بدان سبب که با شیطان ملعون هم‌سخن شده ای، صد تازیانه به تو خواهم زد». آنگاه رحمه با خود گفت: «ای کاش از این بلا رهایی یابد و صد تازیانه بر من زند»! ابن‌عبّاس (گوید: «ایّوب (علیه السلام) هجده سال در آن بلا برجای بماند تا اینکه آنچه از او ماند، چشمانی بود که در کاسه می چرخید و زبانی که با آن سخن میگفت و دلی که بر حال خود بود و گوش هایی که با آن‌ها می شنید و در آن حال به زیر زبانش کرم هایی درشت و سیاه افتاده بود که بیرون‌آمدنشان بر او دردناک و به زیر رفتنشان عذاب‌آور بود». خداوند متعال به او وحی فرمود: «ای ایّوب (علیه السلام)! تو در آسایش من صبر پیشه کردی، پس اکنون در بلایم نیز صبر کن». روزی رحمه درپی غذایی بیرون رفت، امّا هیچ نیافت. پس سر به‌سوی آسمان فراز کرد و گفت: «خداوندا و سرورا! بر غریبی و ناتوانی ما رحم فرما». درآن‌هنگام یکی از روستاییان سخنش شنید و گفت: «ای زن! نزد زنان روستا برو که ایشان دل‌هایی مهربان دارند». رحمه به راه افتاد و درِ خانه‌ی پیرزنی را کوبید و گفت: «من رحمه، همسر ایّوب (علیه السلام) هستم و امروز هرچه به‌دنبال غذا گشتم چیزی نیافتم و سخت گرسنه مانده ام». پیرزن گفت: «ای رحمه! من از تو درخواستی دارم که اگر برآورده کنی، دو قرص نان به تو خواهم بخشید و آن اینکه من ازدواج کرده ام و دختری دارم، میتوانی دو طرّه از گیسوانت را به من بدهی تا با آن‌ها دخترم را بیارایم»؟ گفت: «تنها با این کار راضی می شوی»؟ پیرزن گفت: «آری»! گفت: «دو قرص نان برایم بیاور. به خدا سوگند! اگر تمام گیسوانم را می خواستی، همه را به تو می بخشیدم تا برای ایّوب (علیه السلام) غذایی فراهم کنم». پیرزن رفت و دو قرص نان به‌همراه قیچی آورد و دو طرّه از گیسوان رحمه را چید. رحمه آن دو قرص نان را گرفت و نزد ایّوب (علیه السلام) رفت، امّا آن نان به چشم او ناپسند آمد، ازاین‌رو فرمود: «این را از کجا آورده ای»؟ رحمه او را از قصّه باخبر کرد و گفت که یافتن غذا بر او دشوار شد. ناگاه ایّوب (علیه السلام) فریاد برآورد و فرمود: «خدایا! چه گناهی کرده ام که از من روی بخشندهات گردانده ای؟ خدایا! مرگ برایم زیباتر از این حادثه است بد حالی و مشکلات به من روی آورده و تو مهربان‌ترین مهربانانی. (انبیاء/۸۳) خداوند متعال به او وحی فرمود: «ای ایّوب (علیه السلام)! سخنت را و آرزوی مرگت را بر آن زیان شنیدم، امّا اگر تو بر سببی جز این بلا جان دهی، مزد و پاداشی که از این بلا تو راست، به‌دست نخواهی آورد. من پاداش صبر تو را خواهم داد و امّا رحمه، پس به شکوه و بزرگی ام سوگند که او را در بهشت خشنود خواهم ساخت». درآن‌هنگام ایّوب (علیه السلام) شادمان شد و آرام یافت. چون بلای ایّوب (علیه السلام) به درازا کشید و شیطان صبر او دید، یاران او را که در کوهها رهبانیّت در پیش گرفته بودند به نزد وی برد. یکی از آن‌ها نفیر نام داشت و از یمن بود، دیگری صوتَی نام داشت و از فلسطین بود و سوّمی ملهم نام داشت و از حِمص بود و هر سه خردمند و از شاگردان و دست‌پروردگان ایّوب (علیه السلام) بودند و او ایشان را به مقامی رسانده بود و آن‌ها نزدش می آمدند و جویای حالش می‌شدند. پس بر استرانی خاکستری سوار شدند و راهی شدند. چون نزدیک ایّوب (علیه السلام) رسیدند، استرانشان از بوی بد ایّوب (علیه السلام) رمیدند. آن‌ها استران را به هم بستند و پیاده به راه افتادند و نزد ایّوب (علیه السلام) نشستند و عرض کردند: «ای ایّوب (علیه السلام)! کاش ما را از گناهت باخبر می کردی امید است اینچنین وقتی به درگاه خداوند به دعا بنشینیم و از او درخواست [تندرستی تو را] کنیم تا او درخواست ما برآورده سازد، چرا که گمان نمی کنیم جز این باشد که تو امری را از ما پنهان کردهای و ازآن‌رو، به چنین بلایی دچار گشته ای که هیچ‌کس تاکنون ندیده است. اگر تو در پرستش خداوند نیّتی راست داشتی، او تو را در چنین بلای سختی نمی انداخت». آنگاه بر این شدند تا بر ایّوب (علیه السلام) گرد آیند و سر از تنش جدا کنند. ایّوب (علیه السلام) فرمود: «به شکوه پروردگارم سوگند! او خود می داند که من هرگاه غذایی خورده ام، یتیمی یا ناتوانی با من هم غذا بوده و هرگاه برای عبادت خدا دو امر در نظرم رسیده، آن را برگزیده ام که بر بدنم دشوارتر بوده است. ای قوم! گویی بر من خشم گرفته اید و با قدرنشناسی مرا سرزنش می کنید، آیا دستمزد من این است؟ بدانید خداوند متعال آن کس را که بخواهد پاداشی افزونش دهد، به بلا دچار می کند، همچنان‌که دیگر پیامبران و نکوکاران را به بلا دچار کرد». آنگاه رو به آسمان آورد و عرض کرد: «خداوندا و سرورا! طعم تندرستی را هرچند در ساعتی از روز، به من بچشان و مگذار دشمنان، مرا سرزنش کنند و روی بخشنده ات از من مگردان که به زیر این بلا خُرد شده ام و رشته‌ی انسی با کسی برایم نمانده و لب هایم چنان ورم کرده که از بالا بینی ام را و از پایین چانه ام را پوشانده و پوست سرم بر چهره ام افتاده و گوش هایم به زیر ورم چهره ام پنهان شده و شکمم از چرک و خونابه آکنده گشته و استخوان هایم از کرم ساییده‌شده و آنان که مرا ارج می‌گذاشتند، از من به ستوه آمده اند و بر من جفا می کنند». ایّوب (علیه السلام) این را گفت و سخت گریست. وقتی آنان از سرزنش ایّوب (علیه السلام) دست کشیدند و خواستند برخیزند، جوانی کم سال که سخن آن قوم شنیده بود و زبان خداوند متعال شده بود، رو به آنان کرد و گفت: «بدا به حالتان! نزد پیامبر خدا (علیه السلام) آمده اید و او را نکوهش می کنید و خود را در سرزنش او حق به‌جانب می بینید، حال آنکه او چنان بر گردنتان حق دارد که بر شماست تا زبان به چنین سخنانی نگشایید. وای بر شما! آیا می دانید چه کسی را سرزنش میکنید؟ آیا نمی دانید که او پیغمبر خدا و برای پیام آوری، برگزیده‌ی او و امین وحی اوست؟ خداوند متعال هیچ شما را خبر نداده که بر او خشم گرفته باشد و با اینکه خود می دانید خداوند، پیامبران و راست کرداران و شهیدان و نکوکاران را به بلا میی‌آزماید و این نه از روی خشم و خوار کردن است، امّا بلایی که بر ایّوب (علیه السلام) فرود آمده، او را در نظرتان ناچیز کرده است. حتّی اگر او پیامبر هم نبود، نکو نیست که مرد، برادرش را به‌هنگام بلا سرزنش و به گاه مصیبت ملامت کند و غمی بر غم های او بیافزاید. خدا را درباره‌ی خود در نظر آورید که اگر به خود بنگرید عیبهای بسیار خواهید یافت». سپس رو به ایّوب (علیه السلام) کرد و او را دلداری داد و دردش را آرام کرد. آنگاه ایّوب (علیه السلام) خطاب به آن سه فرمود: «شما به خود غرّه گشته اید حال آنکه اگر به خود بنگرید عیب های بسیار خواهید یافت. حال من امروز چنان شده که جایی در نظرتان ندارم، چرا که کسان من از من به ستوه آمدند و نیکی های مرا پاس نداشتند و دوستانم از کنارم گریختند و یارانم از من بریدند و مردمان امّتم به من کفر ورزیدند. اکنون هم اگرچه چنین سخنانی بر زبان می رانید، باز پاک و منزّه است کسی که اگر بخواهد هرآینه از این بلا که کوه های پابرجا تاب آن ندارند، برایم گشایشی حاصل می کند». سپس عرض کرد: «پروردگارا! اگر در جایگاه دادخواهی از تو بنشینم، هرآینه حجّت خود را بر تو عرضه می دارم». ناگاه خداوند ابری سیاه و تاریک با رعد و برق و صاعقه های به هم پیوسته به‌سوی او فرستاد و ندایی به ده هزار صدا از آن برآمد که: «ای ایّوب (علیه السلام)! خداوند متعال به تو می‌فرماید: حجّت خود را عرضه دار که اکنون تو را در جایگاه دادخواهی نشانده ام و این منم که نزدیک توأم و همیشه و همواره نزدیکت خواهم بود». ایّوب (علیه السلام) عرض کرد: «پروردگارا! تو خود می دانی که هرگاه برای عبادت تو دو امر در نظرم رسیده، آن را برگزیده ام که بر نفسم دشوارتر بوده است، آیا حمد تو نگفتم؟ آیا شکر تو به‌جا نیاوردم؟ آیا تو را تسبیح نگفتم و از تو یاد نکردم و بزرگت برنشمردم»؟ آنگاه از ابر به ده هزار زبان ندا رسید: «ای ایّوب (علیه السلام)! چه کسی تو را بر آن داشت تا خدا را پرستش کنی، حال آنکه مردم از او غافل بودند و چه کسی تو را بر آن داشت تا حمد او گویی و شکرش به‌جای آوری، حال آنکه مردم او را فراموش کرده بودند؟ آیا در این کار بر خدا منّت میگذاری؟ نه! این خدا است که بر تو منّت دارد». در آن دم ایّوب (علیه السلام) دست در خاک برد و خاک بر دهان خود ریخت و عرض کرد: «پروردگارا! نکوهش من حقّ توست، این تو بودی که با من چنین کردی». پس آن سرزنش گران رفتند و آن جوانی که سمت راست ایّوب (علیه السلام) نشسته بود نیز رفت. چون روز بعد که روز جمعه بود فرا رسید، به‌هنگام غروب جبرئیل امین فرود آمد و عرض کرد: «سلام بر تو ای ایّوب (علیه السلام)»! فرمود: «سلام و رحمت و برکت خدا بر تو ای بنده‌ی خدا! تو کیستی که نوایی خوش از تو می شنوم و بویی خوب از تو به مشامم می رسد و چهره ای نیک از تو می بینم»؟ عرض کرد: «من جبرئیل فرستاده‌ی پروردگار جهانیانم و تو را ای ایّوب (علیه السلام)! مژده‌ی روح و رحمت و شفای الهی می دهم و بدانکه خداوند متعال کسان تو و همانند ایشان را همراه با ایشان به تو بخشیده است و مالت را با همانند آن به همراهش به تو ارزانی داشته است تا نشانه‌ای باشد برای کسانی که [آمدند و] رفتند و عبرتی باشد برای بلادیدگان». ایّوب (علیه السلام) چنان در سختی بلا گرفتار بود که پس از این سخن، شادی شگفتی در دلش پدید آمد و فرمود: «ستایش از آن خداوندی است که هیچ خدایی جز او نیست و صاحب شکوه و سلطنت و منّت و برتری است و بزرگی و بخشندگی از اوست که سرزنش شیطان و یارانش را بر من روا ندید». سپس جبرئیل عرض کرد: «ای ایّوب (علیه السلام)! به خواست خداوند متعال برخیز». پس ایّوب (علیه السلام) برخاست و بر گام های خود ایستاد. جبرئیل عرض کرد: «شتابان بر زمین گام بردار». ایّوب (علیه السلام) چنین کرد و ناگاه چشمه‌ی آبی سفیدتر از برف و شیرین‌تر از عسل و تیزبوتر از کافور، از زیر گام‌هایش جوشید و ایّوب (علیه السلام) جرعه‌ای از آن چشید و کِرم‌های بدنش تمام ریخت، آن‌چنان که از زیادی کرم ها در شگفت افتاد. سپس جبرئیل به او گفت تا در آن آب غسل کند و او چنین کرد و با رخساری چون ماه شب بدر از آب بیرون آمد و زیبایی و خوب‌رویی اش به او بازگشت و زیباتر از آنچه که بود شد. آنگاه جبرئیل امین دو جامه‌ی دیبا برایش آورد و او یکی را اِزار خود کرد و دیگری را به رویش پوشید و جبرئیل پاافزاری از طلا با بندهایی از یاقوت به او داد و بِِِِهی از بهشت به او عطا کرد و او نیمی از آن را خورد و خواست نیمی دگر را به رحمه دهد که جبرئیل عرض کرد: «ای ایّوب (علیه السلام) آن را خود بخور، چرا که یکی دیگر برای رحمه با خود دارم». سپس ایّوب (علیه السلام) به‌سرعت برخاست و با احترام به نماز ایستاد. در آن دم رحمه غمگین و گریان سوی ایّوب (علیه السلام) رهسپار شد، چرا که روستاییان او را از خانه هایشان رانده بودند چون به‌جایگاه ایّوب (علیه السلام) رسید، آنجا را پاکیزه یافت و دید خداوند متعال باغی سرسبز در آنجا رویانده و مردی پاکیزه در آنجا به نماز ایستاده است. ازاین‌رو گمان کرد راه را اشتباه آمده است و گفت: «ای نمازگزار! رو به من کن با تو سخنی دارم»، امّا ایّوب (علیه السلام) هیچ با او نگفت و خاموش ماند. رحمه فغان برآورد و گفت: «ای ایّوب (علیه السلام)! چه بر سرت آمد»؟! چون نماز ایّوب (علیه السلام) به پایان رسید، جبرئیل به او عرض کرد: «ای ایّوب (علیه السلام)! با او سخن بگو». ایّوب (علیه السلام) فرمود: «ای زن چیزی نیاز داری»؟ رحمه گفت: «آیا تو از ایّوب (علیه السلام) بلادیده خبری نداری؟ من او را اینجا گذاشتم و رفتم، ولی اکنون این جایگاه را دگرگون شده یافتم و او را نمی‌بینم». ایّوب (علیه السلام) لبخندی زد و فرمود: «اگر او را ببینی می‌شناسی»؟ گفت: «چهره‌ی تو بسیار به چهره‌ی او پیش از آن بلا می ماند». ایّوب (علیه السلام) خندید و فرمود: «من ایّوب (علیه السلام) هستم». رحمه سوی او دوید و یکدیگر را در آغوش گرفتند و هنوز در آغوش هم بودند که جبرئیل به آن دو از فرزندان و فرزندزادگان و کنیزان و خادمان و رمه هایشان و از همانندشان به همراه آن‌ها مژده داد و خداوند متعال بارانی از ملخ های طلایی بر او فرو فرستاد و او با جامه‌ی خود آن‌ها را جمع میکرد و آنچه را از آن ملخ ها باد می‌برد، به‌دنبالش میدوید و آن را باز می گرداند. جبرئیل عرض کرد: «سیر نمیشوی، ای ایّوب (علیه السلام)»؟! فرمود: «چه کسی از روزی خداوند متعال سیر میشود»؟ ایّوب (علیه السلام) دو چاه بسیار بزرگ داشت، پس یکی را از نقره و دیگری را از طلا پر کرد، آن‌چنان که یکی سر به دیگری باز کرد و خداوند متعال چهل‌هزار شتر نر و بیست‌هزار شتر مادّه و چهل‌هزار گاو مادّه و چهل‌هزار گاو نر و چهارهزار گوسفند و چهارهزار بز و پنج‌هزار خادم و پنج‌هزار کنیز به او عطا فرمود و او بر املاکش چهارهزار کس را گمارده بود و هریک از ایشان را هر ماه یکصد مثقال طلا مزد می‌داد و دوازده پسر و دوازده دختر در کنار خود داشت. چون رحمه این همه را دید خدا را سجده شکر گزارد و خداوند سرتاسر شام را به فرمان ایّوب (علیه السلام) و فرزندانش درآورد و عمر رفته او را نیز به او بازگرداند. درآن‌هنگام ایّوب (علیه السلام) به یاد هم‌سخنیِ رحمه با شیطان در زمان بلای خود افتاد و نذر خود را به یاد آورد و از این نذر بسیار غمگین شد. آنگاه خداوند متعال به او وحی فرمود: وَ خُذْ بِیَدِکَ ضِغْثًا؛ یعنی یکصد شاخه‌ی خرما که با آن [همسرت را] بزن. و سوگند خود را مشکن!. پس ایّوب (علیه السلام) دسته شاخه های خرما را برداشت و با دست راست خود تازیانه ای به رحمه زد.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ‌الْأَعْلَی مَوْلَی آلِ سَامٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) یَقُولُ: یُؤْتَی بِالْمَرْأَهًِْ الْحَسْنَاءِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ الَّتِی قَدِ افْتُتِنَتْ فِی حُسْنِهَا فَتَقُولُ یَا رَبِّ حَسَّنْتَ خَلْقِی حَتَّی لَقِیتُ مَا لَقِیتُ فَیُجَاءُ بِمَرْیَمَ (سلام الله علیها) فَیُقَالُ: أَنْتِ أَحْسَنُ أَوْ هَذِهِ قَدْ حَسَّنَّاهَا فَلَمْ تُفْتَتَنْ؟ وَ یُجَاءُ بِالرَّجُلِ الْحَسَنِ الَّذِی قَدِ افْتُتِنَ فِی حُسْنِهِ فَیَقُولُ: یَا رَبِّ حَسَّنْتَ خَلْقِی حَتَّی لَقِیتُ مِنَ النِّسَاءِ مَا لَقِیتُ. فَیُجَاءُ بِیُوسُفَ (علیه السلام) فَیُقَالُ: أَنْتَ أَحْسَنُ أَوْ هَذَا قَدْ حَسَّنَّاهُ فَلَمْ یُفْتَتَنْ. وَ یُجَاءُ بِصَاحِبِ الْبَلَاءِ الَّذِی قَدْ أَصَابَهُ الْفِتْنَهًُْ فِی بَلَائِهِ. فَیَقُولُ: یَا رَبِّ شَدَّدْتَ عَلَیَّ الْبَلَاءَ حَتَّی افْتُتِنْتُ. فَیُجَاءُ بِأَیُّوبَ (علیه السلام) فَیُقَالُ: أَ بَلِیَّتُکَ أَشَدُّ أَوْ بَلِیَّهًُْ هَذَا فَقَدِ ابْتُلِیَ فَلَمْ یُفْتَتَنْ.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالاعلی گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) میفرمود: روز قیامت که میشود زن زیبایی را که به خاطر زیبائیش به فتنه [و گناه] افتاده بیاورند، آن زن گوید: «پروردگارا! تو مرا زیبا آفریدی و به‌همین‌خاطر من گرفتار فتنه شدم، مریم (سلام الله علیها) را برابرش آرند و بدو گویند: «آیا تو زیبایی یا اینکه ما او را زیبا آفریدیم و دچار فتنه نگشت». و هم چنین مرد زیبایی را که به خاطر زیبائیش به فتنه [و گناه] افتاده بیاورند و آن مرد گوید: «بار پروردگارا! تو مرا زیبا خلق کردی و از این رهگذر دچار زنان گشتم و دیدم از آن‌ها آنچه را دیدم». یوسف (علیه السلام) را نزدش آورند و به او گویند: «تو زیباتری یا این؟ ما او را زیبا خلق کردیم و با این حال به فتنه نیفتاد». و همچنین مرد بلا رسیده‌ای را که به خاطر ابتلایش به فتنه [و گناه] افتاده بیاورند، آن شخص گوید: «بار پروردگارا! بلا را بر من سخت کردی تا دچار فتنه شدم»! پس ایّوب (علیه السلام) را بیاورند و بدان شخص گویند: «آیا بلای تو سختتر بود یا بلای این؟ او هم گرفتار بلا شد ولی به فتنه نیفتاد».
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- أَنَّ امْرَأَهًَْ أَیُّوبَ (سلام الله علیها) قَالَتْ لَهُ یَوْماً: لَوْ دَعَوْتَ اللَّهَ أَنْ یَشْفِیَکَ. فَقَالَ: وَیْحَکِ کُنَّا فِی النَّعْمَاءِ سَبْعِینَ عَاماً فَهَلُمَ نَصْبِرْ فِی الضَّرَّاءِ. قَالَ: فَلَمْ یَمْکُثْ بَعْدَ ذَلِکَ إِلَّا یَسِیراً حَتَّی عُوفِی.
ابن‌عبّاس ( همسر ایّوب (علیه السلام) روزی به او گفت: «کاش دعا میکردی خدا شفایت می‌داد». فرمود: «وای بر تو! هفتاد سال در رفاه و نعمت بودیم، پس بگذار تا همان‌قدر در سختی باشیم [در سختی صبر کنیم]». پس از آن چیزی نگذشت که بهبود یافت.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- جَابِرِ‌بْنِ‌یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ دَخَلَ سَلْمَانُ (رحمة الله علیه) عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) ... فَقَالَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): أَ تَدْرِی مَا قِصَّهًُْ أَیُّوبَ (علیه السلام) وَ سَبَبُ تَغَیُّرِ نِعْمَهًِْ اللَّهِ عَلَیْهِ؟ قَالَ: اللَّهُ أَعْلَمُ وَ أَنْتَ یَا أَمِیرَ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام). قَالَ: لَمَّا کَانَ عِنْدَ الِانْبِعَاثِ لِلنُّطْقِ شَکَّ أَیُّوبُ (علیه السلام) فِی مُلْکِی فَقَالَ: هَذَا خَطْبٌ جَلِیلٌ وَ أَمْرٌ جَسِیمٌ. قَالَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ: یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) أَ تَشُکُّ فِی صُورَهًٍْ أَقَمْتُهُ أَنَا إِنِّی ابْتَلَیْتُ آدَمَ (علیه السلام) بِالْبَلَاءِ فَوَهَبْتُهُ لَهُ وَ صَفَحْتُ عَنْهُ بِالتَّسْلِیمِ عَلَیْهِ بِإِمْرَهًِْ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنْتَ تَقُولُ خَطْبٌ جَلِیلٌ وَ أَمْرٌ جَسِیمٌ؟ فَوَ عِزَّتِی لَأُذِیقَنَّکَ مِنْ عَذَابِی أَوْ تَتُوبَ إِلَیَ بِالطَّاعَهًِْ لِأَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) ثُمَّ أَدْرَکَتْهُ السَّعَادَهًُْ بِی یَعْنِی أَنَّهُ تَابَ وَ أَذْعَنَ بِالطَّاعَهًِْ لِأَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ عَلَی ذُرِّیَّتِهِ الطَّیِّبِین (علیهم السلام).
امام علی (علیه السلام)- جابربن‌یزید جعفی از مردی از اصحاب امام علی (علیه السلام) نقل کرد که روزی سلمان (خدمت امام علی (علیه السلام) رسید ...، امام (علیه السلام) به او فرمود: «آیا داستان ایّوب (علیه السلام) و سبب دگرگونی نعمت های خداوند بر او را می دانی»؟ عرض کرد: «خداوند و تو ای امیرمؤمنان (علیه السلام) بهتر می دانید». امام (علیه السلام) فرمود: «هنگام آمادگی برای سخن، ایّوب (علیه السلام) در فرمانروایی من مشکوک شد و گفت: این مطلب بزرگ و امری بس سنگین است». خداوند عزّوجلّ فرمود: «ای ایّوب (علیه السلام)! آیا در امری که من برپا داشته ام شک می کنی؟ من آدم (علیه السلام) را به بلا دچار کردم و آنگاه او (علی (علیه السلام)) را بر وی عرضه داشتم و چون به امیری او بر مؤمنان گردن نهاد، از او درگذشتم، حال تو می‌گویی این امر بسی سنگین و گران است؟! به شکوه و بزرگی ام سوگند! که یا عذاب خود را بر تو خواهم چشاند یا با فرمان‌بردن از امیرمؤمنان (علیه السلام) به درگاه من توبه میکنی». سپس به خاطر من، نیک‌بختی ایّوب (علیه السلام) را دریافت. یعنی او به درگاه خداوند توبه کرد و به اطاعت نسبت به امیرالمؤمنین و ذریه پاکش اقرار نمود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أَنَسِ‌بنِ‌مَالِک، قَالَ: ... فَقَالَ لِی رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله): ... ٍ یَا أَنَسُ مَنْ أَرَادَ أَنْ یَنْظُرَ إِلَی آدَمَ (علیه السلام) فِی عِلْمِهِ وَ إِلَی إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فِی وَقَارِهِ وَ إِلَی سُلَیْمَانَ (علیه السلام)، فِی قَضَائِهِ وَ إِلَی یَحْیَی (علیه السلام) فِی زُهْدِهِ وَ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فِی صَبْرِهِ وَ إِلَی إِسْمَاعِیلَ (علیه السلام) فِی صِدْقِهِ فَلْیَنْظُرْ إِلَی عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِب (علیه السلام).
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از انس بن مالک نقل شده است: ... پیامبر (صلی الله علیه و آله) به من فرمود: ... ای انس! هرکه می خواهد به دانش آدم (علیه السلام) و متانت ابراهیم (علیه السلام) و حکمرانی سلیمان و پرهیزکاری یحیی و بردباری ایّوب و راستی اسماعیل‌بن‌حزقیل (علیهم السلام) که خداوند در قرآن از او یاد کرد و فرمود: و در این کتاب (آسمانی) از اسماعیل (نیز) یاد کن. (مریم/۵۴) بنگرد، بایست به علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) بنگرد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَوْحَی اللَّهُ إِلَی أَیُّوبَ (علیه السلام): هَلْ تَدْرِی مَا ذَنْبُکَ إِلَیَ حِینَ أَصَابَکَ الْبَلَاءُ؟ قَالَ: لَا. قَالَ: إِنَّکَ دَخَلْتَ إِلَی فِرْعَوْنَ فَدَاهَنْتَ فِی کَلِمَتَیْنِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خدا به ایّوب (علیه السلام) وحی کرد: «میدانی گاهی که بلایت رسید گناهت نزد من چه بود»؟ گفت: «نه»! فرمود: «رفتی نزد فرعون و در دو کلمه با او مسامحه کردی».
الکاظم (علیه السلام)- إِنَّ أَیُّوبَ النَّبِیَّ (علیه السلام) قَالَ: یَا رَبِ مَا سَأَلْتُکَ شَیْئاً مِنَ الدُّنْیَا قَطُّ وَ دَاخَلَهُ شَیْءٌ. فَأَقْبَلَتْ إِلَیْهِ سَحَابَهًٌْ حَتَّی نَادَتْهُ: یَا أَیُّوبُ (علیه السلام) مَنْ وَفَّقَکَ لِذَلِکَ؟ قَالَ: أَنْتَ یَا رَبِّ.
امام کاظم (علیه السلام)- ایّوب (علیه السلام) عرض کرد: «بار خدایا از مال دنیا چیزی از تو نخواستم»، و در این حال در دلش حالتی پدید آمد، دراین‌هنگام ابری ظاهر شد و گفت: «ای ایّوب (علیه السلام)! چه کسی این توفیق را به تو داد»؟ گفت: «پروردگارا! تو به من این توفیق را عطا کردی».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُثْمَانَ النَّوَّاءِ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَبْتَلِی الْمُؤْمِنَ بِکُلِ بَلِیَّهًٍْ وَ یُمِیتُهُ وَ لَا یَبْتَلِیهِ بِذَهَابِ عَقْلِهِ أَ مَا تَرَی أَیُّوبَ (علیه السلام) کَیْفَ سُلِّطَ إِبْلِیسُ عَلَی مَالِهِ وَ عَلَی وُلْدِهِ وَ عَلَی أَهْلِهِ وَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ مِنْهُ وَ لَمْ یُسَلَّطْ عَلَی عَقْلِهِ تُرِکَ لَهُ لِیُوَحِّدَ اللَّهَ بِه.
امام صادق (علیه السلام)- عثمان‌بن‌نواء از کسی که از امام صادق (علیه السلام) حدیث کرده، نقل کرده که امام (علیه السلام) فرمود: «خدای عزّوجلّ مؤمن را به‌هر بلایی مبتلا کند و به هر مرگی بمیراند. ولی به از بین رفتن عقلش مبتلا نمی‌کند، مگر ایّوب (علیه السلام) را نمی‌بینی که خدا چگونه شیطان را بر مال و فرزند و همسر او و هرچه داشت مسلّط کرد، ولی بر عقلش مسلّط نکرد، تا با آن خدا را به یگانگی بپرستد.
الأئمّهًْ (علیهم السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) ... قَالَ سُئِلَ أَیُّوبُ (علیه السلام) بَعْدَ مَا عَافَاهُ اللَّهُ أَیُّ شَیْءٍ کَانَ أَشَدَّ عَلَیْکَ مِمَّا مَرَّ عَلَیْکَ قَالَ: شَمَاتَهًُْ الْأَعْدَاء.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است: پس از آنکه خدای متعال ایّوب (علیه السلام) را عافیت داد به او گفته شد: «در آنچه از بلا بر تو گذشت کدام‌یک سختتر بود»؟ فرمود: «سرزنش و شادی دشمنان».
الصّادق (علیه السلام)- فِی مَجْمَعِ الْبَیَانِ: أَنِّی مَسَّنِیَ الشَّیْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ. قِیلَ: إِنَّهُ اشْتَدَّ مَرَضُهُ حَتَّی تَجَنَّبَهُ النَّاسُ فَوَسْوَسَ الشَّیْطَانُ إِلَی النَّاسِ أَنْ یَسْتَقْذِرُوهُ وَ یُخْرِجُوهُ مِنْ بَیْنِهِمْ وَ لَا یَتْرُکُوا امْرَأَتَهُ الَّتِی تَخْدُمُهُ أَنْ تَدْخُلَ عَلَیْهِمْ. فَکَانَ أَیُّوبُ (علیه السلام) یَتَأَذَّی بِذَلِکَ وَ یَتَأَلَّمُ بِهِ وَ لَمْ یَشْکُ الْأَلَمَ الَّذِی کَانَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ.
امام صادق (علیه السلام)- در مجمع‌البیان درباره‌ی آیه‌ی أَنِّی مَسَّنِیَ الشَّیْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ گفته شده است؛ آنقدر مرض آن حضرت (علیه السلام) شدّت گرفت که مردم از او دوری گزیدند و شیطان میان مردم وسوسه کرد که او را آلوده پندارند و از میان خود برانند و اجازه ندهند، همسر او که خدمتگزار وی بود به شهر آن‌ها وارد شود و ایّوب (علیه السلام) ازاین‌جهت بسیار آزرده و متألّم گشت، امّا شکایتی نکرد، چون همه‌ی وقایع را ناشی از امر الهی می‌دانست.