آیه قالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هاتَيْنِ عَلى أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِكَ وَ ما أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِي إِنْ شاءَ اللهُ مِنَ الصّالِحِينَ [27]
[شعيب] گفت: «من مى‌خواهم يكى از اين دو دخترم رابه همسرى تو درآورم به اين شرط كه هشت سال براى من كار كنى؛ و اگر آن را تا ده سال افزايش دهى،[محبّتى] از ناحيه توست؛ من نمى‌خواهم كار سنگينى بر دوش تو بگذارم؛ و ان شاء الله مرا از صالحان خواهى يافت.»
الکاظم (علیه السلام)- ِ عَنِ ابْنِ سِنَان قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْإِجَارَهًِْ فَقَالَ صَالِحٌ لَا بَأْسَ بِهِ إِذَا نَصَحَ قَدْرَ طَاقَتِهِ قَدْ آجَرَ مُوسَی (علیه السلام) نَفْسَهُ وَ اشْتَرَطَ فَقَالَ إِنْ شِئْتُ ثَمَانِیَ وَ إِنْ شِئْتُ عَشْراً فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِیهِ أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمانِیَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِکَ.
امام کاظم (علیه السلام)- ابن‌سنان گوید: درباره اجیرکردن از امام کاظم (علیه السلام) سؤال کردم. فرمود: «نیکوست و اشکالی ندارد اگر در حدّ توانش تعهّد کند. موسی (علیه السلام) خود را اجیر نمود و گفت: «اگر خواستم هشت سال و اگر خواستم ده سال». پس خداوند عزّوجلّ درباره‌اش چنین فرمود: أَن تَأْجُرَنِی ثَمَانِیَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِندِکَ».
الکاظم (علیه السلام)- عَن اَحمَدِبنِ‌مُحَمَّدِبنِ‌اَبِی‌نَصر قَالَ قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ (علیه السلام) قَوْلُ شُعَیْبٍ (علیه السلام) إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أُنْکِحَکَ إِحْدَی ابْنَتَیَّ هاتَیْنِ عَلی أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمانِیَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِکَ أَیَّ الْأَجَلَیْنِ قَضَی قَالَ الْوَفَاءُ مِنْهُمَا أَبْعَدُهُمَا عَشْرُ سِنِینَ قُلْتُ فَدَخَلَ بِهَا قَبْلَ أَنْ یَنْقَضِیَ الشَّرْطُ أَوْ بَعْدَ انْقِضَائِهِ قَالَ قَبْلَ أَنْ یَنْقَضِیَ قُلْتُ لَهُ فَالرَّجُلُ یَتَزَوَّجُ الْمَرْأَهًَْ وَ یَشْتَرِطُ لِأَبِیهَا إِجَارَهًَْ شَهْرَیْنِ یَجُوزُ ذَلِکَ فَقَالَ إِنَّ مُوسَی (علیه السلام) قَدْ عَلِمَ أَنَّهُ سَیُتِمُّ لَهُ شَرْطَهُ فَکَیْفَ لِهَذَا بِأَنْ یَعْلَمَ أَنَّهُ سَیَبْقَی حَتَّی یَفِیَ لَهُ وَ قَدْ کَانَ الرَّجُلُ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَتَزَوَّجُ الْمَرْأَهًَْ عَلَی السُّورَهًِْ مِنَ الْقُرْآنِ وَ عَلَی الدِّرْهَمِ وَ عَلَی الْقَبْضَهًِْ مِنَ الْحِنْطَهًِْ.
امام کاظم (علیه السلام)- احمدبن‌محمّدبن‌ابی‌نصر گوید: «از امام کاظم (علیه السلام) درباره این سخن شعیب (علیه السلام) که می‌فرماید: إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أُنکِحَکَ إِحْدَی ابْنَتَیَّ هَاتَیْنِ عَلَی أَن تَأْجُرَنِی ثَمَانِیَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِندِکَ؛ پرسیدم که: «موسی (علیه السلام) کدام مدّت را به سر برد»؟ فرمود: «ده سال، به دورترین آن وفا کرد». عرض کردم: «آیا قبل از اتمام شرط با وی عروسی کرد یا پس از اتمام مدّت»؟ فرمود: «پیش از تمام‌شدن مهلت». عرض‌کردم: «مردی با زنی ازدواج می‌کند و شرط می‌کند که دو ماه برای پدر زنش کار کند. آیا این جایز است [که قبل از انجام شرط ازدواج کند]»؟ فرمود: «موسی (علیه السلام) می‌دانست که این شرط را ادا خواهدکرد. امّا این یکی از کجا می‌داند تا دو ماه دیگر زنده می‌ماند تا به وعده‌ی خود وفا کند؟ در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شخص به شرط آموختن یک سوره قرآن به زن و یا با دادن مقداری درهم و دادن یک کف دست گندم با وی ازدواج می‌کرد».
أمیرالمومنین (علیه السلام)- عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِی قِصَّهًِْ مُوسَی (علیه السلام) قالَ إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أُنْکِحَکَ إِحْدَی ابْنَتَیَّ هاتَیْنِ عَلی أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمانِیَ حِجَجٍ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) عَقْدُ النِّکَاحِ عَلَی أُجْرَهًٍْ سَمَّاهَا وَ لَا یَحِلُّ النِّکَاحُ فِی الْإِسْلَامِ بِأُجْرَهًٍْ لِوَلِیِّ الْمَرْأَهًِْ لِأَنَّ الْمَرْأَهًَْ أَحَقُّ بِمَهْرِهَا.
امام علی (علیه السلام)- درباره این آیه در قصّه موسی (علیه السلام) که خداوند می‌فرماید: إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أُنْکِحَکَ إِحْدَی ابْنَتَیَّ هاتَیْنِ عَلی أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمانِیَ حِجَجٍ؛ و علی (علیه السلام) فرمود: عقد ازدواج به شرط اجرتی است که پدر دختر معیّن کرد و در اسلام ازدواجی که مهریه‌اش اجیرشدن برای ولیّ دختر باشد حلال نیست چون خود دختر برای گرفتن مهریه‌اش از دیگران سزاوارتر است (مهریه برای دختر است نه برای پدر دختر).
الباقر (علیه السلام)- أَنَّهُ قَال ... قالَ إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أُنْکِحَکَ إِحْدَی ابْنَتَیَّ هاتَیْنِ عَلی أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمانِیَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِکَ فَرُوِیَ أَنَّهُ قَضَی أَتَمَّهُمَا لِأَنَّ الْأَنْبِیَاءَ لَا یَأْخُذُونَ إِلَّا بِالْأَفْضَلِ وَ التَّمَام.
امام باقر (علیه السلام)- فرمود: شعیب (علیه السلام) به موسی (علیه السلام) گفت: «إِنِّی أُرِیدُ أَنْ أُنْکِحَکَ إِحْدَی ابْنَتَیَّ هاتَیْنِ عَلی أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمانِیَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِکَ». نقل است که موسی (علیه السلام) ده سال تمام برای شعیب (علیه السلام) چوپانی کرد؛ زیرا انبیای الهی کار ناقص انجام نمی‌دهند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ: قُلْتُ لِلنَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَنْ یُغَسِّلُکَ إِذَا مِتَ قَالَ: یَغْسِلُ کُلَ نَبِیٍ وَصِیُّهُ قُلْتُ: فَمَنْ وَصِیُّکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)؟ قَالَ: عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام). قُلْتُ: کَمْ یَعِیشُ بَعْدَکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)؟ قَالَ: ثَلَاثِینَ سَنَهًًْ فَإِنَّ یُوشَعَ‌بْنَ‌نُونٍ (علیه السلام) وَصِیَّ مُوسَی (علیه السلام) عَاشَ بَعْدَ مُوسَی (علیه السلام) ثَلَاثِینَ سَنَهًًْ وَ خَرَجَتْ عَلَیْهِ صَفْرَاءُ بِنْتُ شُعَیْبٍ زَوْجَهًُْ مُوسَی (علیه السلام) فَقَالَتْ: أَنَا أَحَقُّ مِنْکَ بِالْأَمْرِ فَقَاتَلَهَا فَقَتَلَ مُقَاتِلِیهَا وَ أَسَرَهَا فَأَحْسَنَ أَسْرَهَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عبدالله‌بن‌مسعود گوید: به پیامبر (صلی الله علیه و آله) گفتم: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، هنگامی که شما از دنیا رفتید، چه کسی باید شما را غسل دهد»؟ فرمود: «هر پیامبری را وصیّ او غسل می‌دهد». پرسیدم: «وصیّ شما کیست»؟ فرمود: «علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام)» پرسیدم: «او چند سال پس از شما زنده خواهد ماند»؟ فرمود: سی سال. یوشع‌بن‌نون (علیه السلام) وصی موسی (علیه السلام) پس از او سی سال زنده بود و صفوراء دختر شعیب (علیه السلام) زن حضرت موسی (علیه السلام) بر او شورید و گفت: «من به خلافت از تو شایسته‌ترم». یوشع با وی جنگید و طرفدارانش را کشت و خودش را اسیر کرد و با او خوش‌رفتاری نمود».
الصّادق (علیه السلام)- سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْبَیْتِ أَ کَانَ یُحَجُّ قَبْلَ أَنْ یُبْعَثَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) قَالَ نَعَمْ وَ تَصْدِیقُهُ فِی الْقُرْآنِ قَوْلُ شُعَیْبٍ (علیه السلام) حِینَ قَالَ لِمُوسَی (علیه السلام) حَیْثُ تَزَوَّجَ عَلی أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمانِیَ حِجَجٍ وَ لَمْ یَقُلْ ثَمَانِیَ سِنِینَ.
امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند: «آیا قبل از اینکه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به پیامبری مبعوث شود، مردم به حج می‌رفتند»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «آری و این سخن شعیب در قرآن، خود تأییدی بر این گفته است که به موسی (علیه السلام)، زمانی که ازدواج کرد، فرمود: «عَلی أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمانِیَ حِجَجٍ؛ و نگفت: «ثمانی سنین؛ هشت سال».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَأَقَامَ عِنْدَ شُعَیْبٍ (علیه السلام) مَا أَقَامَ فَکَانَتِ الْغَیْبَهًُْ الثَّانِیَهًُْ أَشَدَّ عَلَیْهِمْ مِنَ الْأُولَی وَ کَانَتْ نَیِّفاً وَ خَمْسِینَ سَنَهًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- و در آنجا مدتی نزد شعیب (علیه السلام) ماند. و این غیبت دوّمی از غیبت اوّلی برایشان سخت‌تر بود که حدود پنجاه‌وچند سالی بود.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ فِی الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سُنَّهًٌْ مِنْ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ (علیه السلام) فَقُلْتُ وَ مَا سُنَّهًُْ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ (علیه السلام) قَالَ خَفَاءُ مَوْلِدِهِ وَ غَیْبَتُهُ عَنْ قَوْمِهِ فَقُلْتُ وَ کَمْ غَابَ مُوسَی (علیه السلام) عَنْ أَهْلِهِ وَ قَوْمِهِ قَالَ ثَمَانِیَ وَ عِشْرِینَ سَنَهًًْ.
امام صادق (علیه السلام)- عبداللَّه‌بن‌سنان از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند که فرمود: «در قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سنّتی از موسی‌بن‌عمران (علیه السلام) است» گفتم: «سنّت او از موسی‌بن‌عمران (علیه السلام) چیست»؟ فرمود: «پنهانی ولادتش و غیبت از قومش». گفتم: «موسی (علیه السلام) از اهل و قومش چقدر غایب بود»؟ فرمود: «بیست و هشت سال».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أَنَسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَکَی شُعَیْبٌ (علیه السلام) مِنْ حُبِّ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ حَتَّی عَمِیَ فَرَدَّ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَیْهِ بَصَرَهُ ثُمَ بَکَی حَتَّی عَمِیَ فَرَدَّ اللَّهُ عَلَیْهِ بَصَرَهُ ثُمَ بَکَی حَتَّی عَمِیَ فَرَدَّ اللَّهُ عَلَیْهِ بَصَرَهُ فَلَمَّا کَانَتِ الرَّابِعَهًُْ أَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ یَا شُعَیْبُ (علیه السلام) إِلَی مَتَی یَکُونُ هَذَا أَبَداً مِنْکَ إِنْ یَکُنْ هَذَا خَوْفاً مِنَ النَّارِ فَقَدْ أَجَرْتُکَ وَ إِنْ یَکُنْ شَوْقاً إِلَی الْجَنَّهًِْ فَقَدْ أَبَحْتُکَ فَقَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی أَنْتَ تَعْلَمُ أَنِّی مَا بَکَیْتُ خَوْفاً مِنْ نَارِکَ وَ لَا شَوْقاً إِلَی جَنَّتِکَ وَ لَکِنْ عَقَدَ حُبُّکَ فِی قَلْبِی فَلَسْتُ أَصْبِرُ أَوْ أَرَاکَ فَأَوْحَی اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِلَیْهِ أَمَّا إِذَا کَانَ هَکَذَا فَمِنْ أَجْلِ هَذَا سَأُخْدِمُکَ کَلِیمِی مُوسَی بْنَ عِمْرَان (علیه السلام).
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- انس گوید: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «شعیب (علیه السلام) از حبّ خدا آن قدر گریست تا نابینا شد. پس خداوند بیناییش را به وی بازگرداند. باز هم آن قدر گریست تا نابینا شد و خدا بینایی وی را بازگرداند. تا بار چهارم خداوند به وی وحی کرد که: «ای شعیب! (علیه السلام) این کار را تا کی می‌خواهی ادامه دهی؟ اگر این کار تو از شدّت ترس از آتش است آن را از تو برداشتم و اگر به شوق بهشت است آن را به تو بخشیدم». عرض‌کرد: «ای خدا و سرورم! تو خود می‌دانی که من نه از ترس آتش و نه به شوق بهشتت گریستم؛ مهر تو در دلم افتاده و نمی‌توانم صبر کنم مگر آنکه به ملاقات تو بیایم». خداوند به وی فرمود: «حال که چنین است من کلیم خود موسی‌بن‌عمران (علیه السلام) را به خدمت تو می‌گمارم».