آیه فَإِنْ لَمْ يَسْتَجيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّما يَتَّبِعُونَ أَهْواءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَيْرِ هُدىً مِنَ اللهِ إِنَّ اللهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمينَ [50]
اگر پيشنهاد تو را نپذيرند، بدان كه آنان تنها از هوس‌هاى خود پيروى مى‌كنند. و چه كسى گمراه‌تر است از آن كس كه پيروى هواى نفس خويش كرده و هيچ هدايت الهى را نپذيرفته؟! به يقين خداوند گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند.
الرّضا (علیه السلام)- أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَال‌کَتَبْتُ إِلَی الرِّضَا (علیه السلام) کِتَاباً فَکَانَ فِی بَعْضِ مَا کَتَبْتُ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ فَقَدْ فُرِضَتْ عَلَیْهِمُ الْمَسْأَلَهًُْ وَ لَمْ یُفْرَضْ عَلَیْکُمُ الْجَوَابُ قَالَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَإِنْ لَمْ یَسْتَجِیبُوا لَکَ فَاعْلَمْ أَنَّما یَتَّبِعُونَ أَهْواءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ.
امام رضا (علیه السلام)- احمدبن‌محمّدبن‌ابی‌نصر گوید: به امام رضا (علیه السلام) نامه‌ای نوشتم و از جمله این دو آیه را مطرح‌کردم: «اگر نمی‌دانید از اهل اطلاع بپرسید (نحل/۴۳) و شایسته نیست مؤمنان همگی [به سوی میدان جهاد] کوچ کنند چرا از هر گروهی از آنان، طایفه‌ای کوچ نمی‌کند [و طایفه‌ای در مدینه بماند]، تا در دین [و معارف و احکام اسلام] آگاهی یابند و به هنگام بازگشت به سوی قوم خود، آن‌ها را بیم دهند؟! شاید [از مخالفت فرمان پروردگار] بترسند، و خودداری کنند! (توبه/۱۲۲) و بعد از طرح این دو آیه نوشتم: «از این آیات برداشت می‌شود که پرسش و تحقیق بر دیگران فرض و لازم شده است ولی پاسخ‌دادن به سؤالات آنان بر شما واجب نیست». امام رضا (علیه السلام) این آیه را در پاسخ من نوشت: «اگر مردمان دعوت تو را اجابت نکردند بدان که پیرو هوای نفس‌اند و گمراه‌تر از هواپرستان کیست»؟
الباقر (علیه السلام)- أبی حمزهًْ الثمالی قال سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ اللهِ قَالَ عَنَی اللَّهُ بِهَا مَنِ اتَّخَذَ دِینَهُ رَأْیَهُ مِنْ غَیْرِ إِمَامٍ مِنْ أَئِمَّهًِْ الْهُدَی.
امام باقر (علیه السلام)- ابوحمزه گوید: از امام باقر (علیه السلام) در مورد کلام خداوند متعال: وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ اللهِ، پرسیدم. حضرت فرمود: «مقصود خداوند در این آیه کسی است که بدون تبعیّت از ائمّه هدی (علیهم السلام)، دینش را طبق نظر خودش قرار دهد».
الرّضا (علیه السلام)- عَبْدِالْعَزِیزِبْنِ‌مُسْلِمٍ قَالَ کُنَّا مَعَ الرِّضَا (علیه السلام) بِمَرْوَ فَاجْتَمَعْنَا فِی الْجَامِعِ یَوْمَ الْجُمُعَهًِْ فِی بَدْءِ مَقْدَمِنَا فَأَدَارُوا أَمْرَ الْإِمَامَهًِْ وَ ذَکَرُوا کَثْرَهًَْ اخْتِلَافِ النَّاسِ فِیهَا فَدَخَلْتُ عَلَی سَیِّدِی (علیه السلام) فَأَعْلَمْتُهُ خَوْضَ النَّاسِ فِیهِ فَتَبَسَّمَ ثُمَّ قَالَ یَا عَبْدَ الْعَزِیزِ جَهِلَ الْقَوْمُ وَ خُدِعُوا عَنْ آرَائِهِم ... فَکَیْفَ لَهُمْ بِاخْتِیَارِ الْإِمَامِ وَ الْإِمَامُ عَالِمٌ لَا یَجْهَلُ وَ رَاعٍ لَا یَنْکُل ... فَهُوَ مَعْصُومٌ مُؤَیَّدٌ مُوَفَّقٌ مُسَدَّدٌ قَدْ أَمِنَ مِنَ الْخَطَایَا وَ الزَّلَلِ وَ الْعِثَارِ یَخُصُّهُ اللَّهُ بِذَلِکَ لِیَکُونَ حُجَّتَهُ عَلَی عِبَادِهِ وَ شَاهِدَهُ عَلَی خَلْقِهِ وَ ذلِکَ فَضْلُ اللهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ فَهَلْ یَقْدِرُونَ عَلَی مِثْلِ هَذَا فَیَخْتَارُونَهُ أَوْ یَکُونُ مُخْتَارُهُمْ بِهَذِهِ الصِّفَهًِْ فَیُقَدِّمُونَهُ تَعَدَّوْا وَ بَیْتِ اللَّهِ الْحَقَّ وَ نَبَذُوا کِتَابَ اللَّهِ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ کَأَنَّهُمْ لَا یَعْلَمُونَ وَ فِی کِتَابِ اللَّهِ الْهُدَی وَ الشِّفَاءُ فَنَبَذُوهُ وَ اتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ فَذَمَّهُمُ اللَّهُ وَ مَقَّتَهُمْ وَ أَتْعَسَهُمْ فَقَالَ جَلَّ وَ تَعَالَی وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ اللهِ إِنَّ اللهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِین.
امام رضا (علیه السلام)- عبدالعزیزبن‌مسلم گوید: «با امام رضا (علیه السلام) در مرو بودیم روز جمعه در اوایل ورود با عدّه‌ای در مسجد جامع اجتماع کردیم و سخن در پیرامون مسأله امامت در گرفت و از اختلاف‌های بسیاری که درباره‌ی آن شده بحث به میان آمد. سپس من نزد آقای خود (امام رضا (علیه السلام)) آمدم و او را از اینکه مردمان در این باره سخن می‌گفتند آگاه کردم». او لبخند زد و گفت: «ای عبدالعزیز! مردم ندانستند و در اندیشه‌های خود دچار فریب شدند. ... پس آنان چگونه می‌توانند امام را بگزینند؟ و حال آنکه امام دانشمندی است که نادانی به او راه ندارد و شبانی است که ضعف و سستی به او دست ندهد ... او همیشه معصوم است و مؤید و موفق و مسدّد و از خطاها و لغزش‌ها و سقوط‌ها در امان است و این ویژه‌گی را خدا به او عنایت فرموده تا بر بندگانش حجّت و بر خلقش گواه باشد و این فضل الهی است که به هرکس بخواهد می‌دهد و خدا دارای فضلی بزرگ است (جمعه/۴). پس آیا آنان توانایی این را دارند که در چنین امری انتخاب کنند؟ و یا اگر برگزیدند، برگزیده‌شان حتماً دارای این اوصاف است تا او را پیشوا کنند؟ سوگند به خانه‌ی خدا که از حق، تعدّی کردند و کتاب خدا را پشت‌سر انداختند آن‌چنان که گویی نمی‌دانند درحالی‌که راهنمایی و شفا در کتاب خدا بود و آنان او را به دور انداختند و از هواهای خویش پیروی کردند از این رو خداوند آن‌ها را سرزنش کرد و گنهکارشان خواند و برایشان هلاکت درخواست کرد و فرمود: کیست گمراه‌تر از کسی که هوای خود را که از سوی خدا راهنمایی نشود پیروی کند؟ همانا خداوند مردم ستمکار را راهنمایی نمی‌کند.
أمیرالمومنین (علیه السلام)- عَنْ طَارِقِ‌بْنِ‌شِهَاب قَالَ قالَ (علیه السلام) الْإِمَامُ کَلِمَهًُْ اللَّه ... الْإِمَامُ یَجِبُ أَنْ یَکُونَ عَالِماً لَا یَجْهَلُ وَ شُجَاعاً لَا یَنْکُلُ لَا یَعْلُو عَلَیْهِ حَسَبٌ وَ لَا یُدَانِیهِ نَسَبٌ فَهُوَ فِی الذِّرْوَهًِْ مِنْ قُرَیْشٍ وَ الشَّرَفِ مِنْ هَاشِمٍ وَ الْبَقِیَّهًِْ مِنْ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ النَّهْجِ مِنَ النَّبْعِ الْکَرِیمِ وَ النَّفْسِ مِنَ الرَّسُولِ وَ الرِّضَی مِنَ اللَّهِ وَ الْقَوْلِ عَنِ اللَّهِ فَهُوَ شَرَفُ الْأَشْرَافِ وَ الْفَرْعُ مِنْ عَبْدِ مَنَافٍ عَالِمٌ بِالسِّیَاسَهًِْ قَائِمٌ بِالرِّئَاسَهًِْ مُفْتَرَضُ الطَّاعَهًِْ إِلَی یَوْمِ السَّاعَهًِْ أَوْدَعَ اللَّهُ قَلْبَهُ سِرَّهُ وَ أَطْلَقَ بِهِ لِسَانَهُ فَهُوَ مَعْصُومٌ مُوَفَّقٌ لَیْسَ بِجَبَانٍ وَ لَا جَاهِلٍ فَتَرَکُوهُ یَا طَارِقُ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ اللهِ وَ الْإِمَامُ یَا طَارِقُ بَشَرٌ مَلَکِیٌّ وَ جَسَدٌ سَمَاوِی.
امام علی (علیه السلام)- طارق‌بن‌شهاب گوید: امام علی (علیه السلام) فرمود: امام، کلمة اللهِ است ... امام باید عالمی باشد که جهل بر او راه نیابد و شجاعی که ترسی او را فرا نگیرد و در نژاد و نسب بی‌مانند و در بالاترین خانواده قریش و عظیم‌ترین فرزندان هاشم و بازماندگان ابراهیم (علیه السلام) باشد و منبع سخاوت باشد و چون جان پیامبر (صلی الله علیه و آله) و شخصیت مورد رضای خدا و گوینده از جانب او باشد، او بالاترین شخصیت‌ها و از دودمان عبدمناف، سیاستمدار و شایسته مقام ریاست تا روز قیامت است اطاعتش بر مردم فرض و لازم است، دلش گنجینه‌ی اسرار خداست و زبانش گویا و معصوم و مورد توفیق الهی است، و نه ترسو است و نه نادان است امّا طارق! چنین امامی را رها کردند و پیرو هوای خویش گردیدند چه کسی گمراه‌تر است از آن کسی که پیرو هوای‌نفس خویش گردد طارق! امام انسانی ملکوتی و پیکر آسمانی است.
أمیرالمومنین (علیه السلام)- عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَال وَ أَمَّا الْإِیمَانُ وَ الْکُفْرُ وَ الشِّرْکُ وَ زِیَادَتُهُ وَ نُقْصَانُهُ فَالْإِیمَانُ بِاللَّهِ تعَالَی هُوَ أَعْلَی الْأَعْمَالِ دَرَجَهًًْ وَ أَشْرَفُهَا مَنْزِلَهًًْ وَ أَسْنَاهَا حَظّاً فَقِیلَ لَهُ الْإِیمَانُ قَوْلٌ وَ عَمَلٌ أَمْ قَوْلٌ بِلَا عَمَلٍ فَقَالَ الْإِیمَانُ تَصْدِیقٌ بِالْجَنَانِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ وَ هُوَ عَمَلٌ کُلُّهُ وَ مِنْهُ التَّامُّ وَ مِنْهُ الْکَامِلُ تَمَامُهُ وَ مِنْهُ النَّاقِصُ الْبَیِّنُ نُقْصَانُهُ وَ مِنْهُ الزَّائِدُ الْبَیِّنُ زِیَادَتُهُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی مَا فَرَضَ الْإِیمَانَ عَلَی جَارِحَهًٍْ مِنْ جَوَارِحِ الْإِنْسَانِ إِلَّا وَ قَدْ وُکِلَتْ بِغَیْرِ مَا وُکِلَتْ بِهِ الْأُخْرَی فَمِنْهَا قَلْبُهُ الَّذِی یَعْقِلُ بِهِ وَ یَفْقَهُ وَ یَفْهَمُ وَ یَحِلُّ وَ یَعْقِدُ وَ یُرِیدُ وَ هُوَ أَمِیرُ الْبَدَنِ وَ إِمَامُ الْجَسَدِ الَّذِی لَا تُورَدُ الْجَوَارِحُ وَ لَا تَصْدُرُ إِلَّا عَنْ رَأْیِهِ وَ أَمْرِهِ وَ نَهْیِه ... وَ مَا کَانَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لِیَجْعَلَ لِجَوَارِحِ الْإِنْسَانِ إِمَاماً فِی جَسَدِهِ یَنْفِی عَنْهَا الشُّکُوکَ وَ یُثْبِتُ لَهَا الْیَقِینَ وَ هُوَ الْقَلْبُ وَ یُهْمِلُ ذَلِکَ فِی الْحُجَج ... ثُمَّ فَرَضَ عَلَی الْأُمَّهًِْ طَاعَهًَْ وُلَاهًِْ أَمْرِهِ الْقُوَّامِ بِدِینِهِ کَمَا فَرَضَ عَلَیْهِمْ طَاعَهًَْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) .. ثُمَّ بَیَّنَ مَحَلَّ وُلَاهًِْ أَمْرِهِ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ بِتَأْوِیلِ کِتَابِهِ فَقَالَ عَزَّوَجَلَّ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَی الرَّسُولِ وَ إِلی أُولِی الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ ... وَ عَجَزَ کُلُّ أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ عَنْ مَعْرِفَهًِْ تَأْوِیلِ کِتَابِهِ غَیْرَهُمْ لِأَنَّهُمْ هُمُ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ الْمَأْمُونُونَ عَلَی تَأْوِیلِ التَّنْزِیل ... وَ إِنَّمَا هَلَکَ النَّاسُ حِینَ سَاوَوْا بَیْنَ أَئِمَّهًِْ الْهُدَی وَ بَیْنَ أَئِمَّهًِْ الْکُفْرِ وَ قَالُوا إِنَّ الطَّاعَهًَْ مَفْرُوضَهًٌْ لِکُلِّ مَنْ قَامَ مَقَامَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) بَرّاً کَانَ أَوْ فَاجِراً فَأْتُوا مِنْ قِبَلِ ذَلِکَ قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِینَ کَالْمُجْرِمِینَ ما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ وَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِی الظُّلُماتُ وَ النُّورُ فَقَالَ فِیمَنْ سَمَّوْهُمْ مِنْ أَئِمَّهًِْ الْکُفْرِ بِأَسْمَاءِ أَئِمَّهًِْ الْهُدَی مِمَّنْ غَصَبَ أَهْلَ الْحَقِّ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ لَهُمْ وَ فِیمَنْ أَعَانَ أَئِمَّهًَْ الضَّلَالِ عَلَی ظُلْمِهِمْ إِنْ هِیَ إِلَّا أَسْماءٌ سَمَّیْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ ما أَنْزَلَ اللهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ فَأَخْبَرَهُمُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ بِعَظِیمِ افْتِرَائِهِمْ عَلَی جُمْلَهًِْ أَهْلِ الْإِیمَانِ بِقَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّما یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیاتِ اللهِ وَ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ اللهِ.
امام علی (علیه السلام)- در تفسیر نعمانی آمده که امام علی (علیه السلام) فرمود: «ایمان و کفر و شرک و کم و زیادی آن‌ها از این قرار است؛ ایمان به خداوند بالاترین اعمال می‌باشد و در مرتبه عالی قرار دارد و گرامی‌تر از آن مقامی نیست و بهره‌اش از همه افزون‌تر است». گفته‌شد: «ای امیرالمؤمنین (علیه السلام)! ایمان گفتار و کردار است و یا تنها گفتار می‌باشد»؟ فرمود: «ایمان گواهی به قلب و اعتراف در زبان و عمل به اعضا و جوارح می‌باشد ایمان همه‌اش عمل است ایمان گاهی کامل و گاهی نیمه کامل و زمانی ناقص و گاهی هم زائد است به طوری که این نقصان و زیادت به وضوح دیده می‌شود. خداوند متعال برای هریک از اعضاء و جوارح انسانی وظیفه‌ای از وظایف ایمان را معیّن کرده است که این وظیفه به عضوی دیگر ارتباط ندارد؛ یکی از آن‌ها قلب آدمی است که به وسیله آن مسائل را درک می‌کند و فهم و شعورش بازمی‌گردد و مشکلات را حل می‌نماید و خیر و شرش را می‌فهمد. قلب امیر و فرمانده بدن است و هر کاری که سایر اعضا و جوارح انجام می‌دهند به دستور قلب انجام می‌گردد و امر و نهی در بدن به وسیله قلب اجرا می‌شود و آن‌ها مطیع قلب هستند و دستورات او را به کار می‌گیرند ... این‌طور نیست که خداوند در میان اعضا و جوارح آدمیان رهبر و امامی قراردهد که شک و شبه را از آن‌ها دور کند و برای آن‌ها یقین را ثابت نماید و آن امام، قلب آدمی باشد ولی در انتخاب امام و حجت [برای هدایت مردم] کوتاهی کرده باشد ...». بعد از این صاحبان امر را که از اهل علم هستند بیان‌کرد و مقام آن‌ها را روشن ساخت و در کتاب خود فرمود: درحالی‌که اگر آن را به پیامبر و پیشوایان- که قدرت تشخیص کافی دارند- بازگردانند، از ریشه‌های مسائل آگاه خواهند شد. (نساء/۸۳) ... از این‌جا معلوم است که مردم از تأویل کتاب عاجز می‌باشند و فقط صاحبان امر می‌توانند آن را استنباط کنند زیرا آن‌ها راسخ در علم هستند و محل اطمینان در تأویل قرآن می‌باشند ... مردم هنگامی هلاک‌شدند که بین رهبران حقّ و کفر فرقی قائل نشدند و همه را یکسان دانستند و گفتند: «هرکس که در جای رسول‌اکرم (صلی الله علیه و آله) نشست اطاعتش واجب می‌باشد خواه نیکوکار و یا بدکار باشند و از همین‌جا هلاک شدند». خداوند متعال فرمود: آیا مؤمنان را همچون مجرمان قرار می‌دهیم؟!* شما را چه می‌شود؟! چگونه داوری می‌کنید؟! (قلم/۳۶۳۵) در جای دیگری فرمود: آیا نابینا و بینا یکسانند؟! یا ظلمتها و نور برابرند؟! (رعد/۱۶). درباره‌ی کسانی که رهبران کفر را رهبران راستین می‌دانند و غاصبان حقوق را امامان بر حقّ می‌شمارند و گمراهان را بر ظلم و فساد تأیید می‌کنند فرمود: «این‌گونه عنوان‌ها و اسم‌ها را خود پدید آورده‌اید و پدران شما خود را به این عناوین مشغول کردند خداوند متعال درباره‌ی آن‌ها چیزی که دلالت بر حکومت آنان بکند نازل نکرده است و به آن‌ها به خاطر این افترای بزرگ که به تمام مؤمنان زده‌اند سخت اعتراض‌کرده و مورد نکوهش قرار داده است و در قرآن فرموده: تنها کسانی دروغ می‌بندند که به آیات خدا ایمان ندارند (نحل/۱۰۵). و فرموده: کسانی گمراه‌تر هستند که از هوای نفس خود پیروی می‌کنند و راهی جز راه خداوند را می‌گیرند».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بَعَثَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) فَخَتَمَ بِهِ الْأَنْبِیَاءَ فَلَا نَبِیَّ بَعْدَهُ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ کِتَاباً فَخَتَمَ بِهِ الْکُتُبَ فَلَا کِتَابَ بَعْدَهُ أَحَلَّ فِیهِ حَلَالًا وَ حَرَّمَ حَرَاماً فَحَلَالُهُ حَلَالٌ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فِیهِ شَرْعُکُمْ وَ خَبَرُ مَنْ قَبْلَکُمْ وَ بَعْدَکُمْ.. وَ لَقَدْ سَأَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) شِیعَتَهُ عَنْ مِثْلِ هَذَا فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْزَلَ الْقُرْآنَ عَلَی سَبْعَهًِْ أَقْسَام ... وَ مِنْهُ رَدٌّ عَلَی مَنْ أَنْکَرَ الْإِیمَانَ وَ الْکُفْرَ وَ الشِّرْکَ وَ الظُّلْمَ وَ الضَّلَال ... إِنَّمَا هُوَ حَقٌّ وَ بَاطِلٌ وَ إِیمَانٌ وَ کَفْرٌ وَ عِلْمٌ وَ جَهْلٌ وَ سَعَادَهًٌْ وَ شِقْوَهًٌْ وَ جَنَّهًٌْ وَ نَارٌ لَنْ یَجْتَمِعَ الْحَقُّ وَ الْبَاطِلُ فِی قَلْبِ امْرِئٍ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی ما جَعَلَ اللهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ وَ إِنَّمَا هَلَکَ النَّاسُ حِینَ سَاوَوْا بَیْنَ أَئِمَّهًِْ الْهُدَی وَ بَیْنَ أَئِمَّهًِْ الْکُفْرِ وَ قَالُوا إِنَّ الطَّاعَهًَْ مَفْرُوضَهًٌْ لِکُلِّ مَنْ قَامَ مَقَامَ النَّبِیِّ بَرّاً کَانَ أَوْ فَاجِراً فَأْتُوا مِنْ قِبَلِ ذَلِکَ قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِینَ کَالْمُجْرِمِینَ ما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ وَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِی الظُّلُماتُ وَ النُّورُ وَ قَالَ فِیمَنْ سَمَّوْهُمْ مِنْ أَئِمَّهًِْ الْکُفْرِ بِأَسْمَاءِ أَئِمَّهًِْ الْهُدَی مِمَّنْ غَصَبَ أَهْلَ الْحَقِّ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ لَهُمْ وَ فِیمَنْ أَعَانَ أَئِمَّهًَْ الضَّلَالِ عَلَی ظُلْمِهِمْ إِنْ هِیَ إِلَّا أَسْماءٌ سَمَّیْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ ما أَنْزَلَ اللهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ فَأَخْبَرَهُمُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ بِعَظِیمِ افْتِرَائِهِمْ عَلَی جُمْلَهًِْ أَهْلِ الْإِیمَانِ بِقَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّما یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیاتِ اللهِ وَ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ الله.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند تبارک‌وتعالی محمّد (صلی الله علیه و آله) را معبوث کرد و با او پیامبران را به پایان رساند و پیامبری بعد از او نیست و کتابی بر او نازل کرد و کتاب‌ها [ی آسمانی] را با آن خاتمه داد و کتابی بعد از آن نیست. حلال و حرام را مشخص کرد. پس حلال آن تا روز قیامت حلال و حرام آن تا روز قیامت حرام است. دین شما و خبر پیشینیان و آیندگان در آن است ... و امیرالمؤمنین (علیه السلام) درباره مثل این (اخبار) از پیروانش سؤال کرد و فرمود: «خداوند تبارک‌وتعالی قرآن را بر هفت بخش نازل‌کرد: «... و از جمله آن بخش‌ها ردّی است بر کسی که ایمان و کفر و شرک و ظلم و گمراهی را انکار کرد ... در دنیا حقّ و باطل، ایمان و کفر، علم و جهل، سعادت و شقاوت و بهشت و دوزخ به هم آمیخته و حقّ و باطل در دل هیچ انسانی جمع نمی‌گردند و خداوند در کتاب خود فرموده: خداوند برای هیچ کس دو دل در درونش نیافریده (احزاب/۴). مردم هنگامی هلاک شدند که بین رهبران حقّ و کفر فرقی قائل نشدند و همه را یکسان دانستند و گفتند: «هرکس که در جای رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) نشست اطاعتش واجب می‌باشد خواه نیکوکار و یا بدکار باشند». و از همین جا هلاک شدند. خداوند متعال فرمود: «آیا مؤمنان را همچون مجرمان قرار می‌دهیم؟!* شما را چه می‌شود؟! چگونه داوری می‌کنید؟! (قلم/۳۶۳۵)»، در جای دیگری فرمود: آیا نابینا و بینا یکسانند؟! یا ظلمتها و نور برابرند؟! (رعد/۱۶)، درباره کسانی که رهبران کفر را رهبران راستین می‌دانند و غاصبان حقوق را امامان بر حقّ می‌شمارند و گمراهان را بر ظلم و فساد تأیید می‌کنند فرمود: «این‌گونه عنوان‌ها و اسم‌ها را خود پدیدآورده‌اید و پدران شما خود را به این عناوین مشغول کردند خداوند متعال درباره‌ی آن‌ها چیزی که دلالت بر حکومت آنان بکند نازل نکرده است و به آن‌ها به خاطر این افتراء عظیم سخت اعتراض کرده و مورد نکوهش قرار داده است و در قرآن فرموده است: تنها کسانی دروغ می‌بندند که به آیات خدا ایمان ندارند (نحل/۱۰۵). و فرمود: کسانی گمراه‌تر هستند که از هوای‌نفس خود پیروی می‌کنند و راهی جز راه خداوند را می‌گیرند».