آیه وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طينٍ [12]
و ما انسان را از عصاره اى از گِل آفريديم.
الرّسول ( عَنْ جَابِرِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (إِذَا وَقَعَ الْوَلَدُ فِی بَطْنِ أُمِّهِ صَارَ وَجْهُهُ قِبَلَ ظَهْرِ أُمِّه ... وَ جَعَلَ اللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ رِزْقَهُ فِی ثَدْیَیْ أُمِّهِ ... حَتَّی إِذَا رَضَعَ آتَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ کُلَّ یَوْمٍ بِمَا قَدَّرَ لَهُ فِیهِ مِنْ رِزْقٍ فَإِذَا أَدْرَکَ فَهَّمَهُ الْأَهْلَ وَ الْمَالَ وَ الشَّرَهَ وَ الْحِرْصَ ثُمَّ هُوَ مَعَ ذَلِکَ یُعْرَضُ لِلْآفَاتِ وَ الْعَاهَاتِ وَ الْبَلِیَّاتِ مِنْ کُلِّ وَجْهٍ وَ الْمَلَائِکَهًُْ تَهْدِیهِ وَ تُرْشِدُهُ وَ الشَّیَاطِینُ تُضِلُّهُ وَ تُغْوِیهِ فَهُوَ هَالِکٌ إِلَّا أَنْ یُنْجِیَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قَدْ ذَکَرَ اللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ نِسْبَهًَْ الْإِنْسَانِ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ* ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ* ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَکَ اللهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ* ثُمَّ إِنَّکُمْ بَعْدَ ذلِکَ لَمَیِّتُونَ* ثُمَّ إِنَّکُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ تُبْعَثُونَ قَالَ جَابِرُبْنُ عَبْدِاللَّهِ الْأَنْصَارِیُّ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ (هَذِهِ حَالُنَا فَکَیْفَ حَالُکَ وَ حَالُ الْأَوْصِیَاءِ بَعْدَکَ فِی الْوِلَادَهًِْ فَسَکَتَ رَسُولُ اللَّهِ (مَلِیّاً ثُمَّ قَالَ یَا جَابِرُ لَقَدْ سَأَلْتَ عَنْ أَمْرٍ جَسِیمٍ لَا یَحْتَمِلُهُ إِلَّا ذُوحَظٍّ عَظِیمٍ إِنَّ الْأَنْبِیَاءَ (وَ الْأَوْصِیَاءَ مَخْلُوقُونَ مِنْ نُورِ عَظَمَهًِْ اللَّهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ یُودِعُ اللَّهُ أَنْوَارَهُمْ أَصْلَاباً طَیِّبَهًًْ وَ أَرْحَاماً طَاهِرَهًًْ یَحْفَظُهَا بِمَلَائِکَتِهِ وَ یُرَبِّیهَا بِحِکْمَتِهِ وَ یَغْذُوهَا بِعِلْمِهِ فَأَمْرُهُمْ یَجِلُّ عَنْ أَنْ یُوصَفَ وَ أَحْوَالُهُمْ تَدِقُّ عَنْ أَنْ تُعْلم.
پیامبر ( جابر (گوید: پیامبر (فرمود: وقتی فرزند در شکم مادرش قرار گیرد، (اگر پسر باشد) صورتش به طرف کمر مادرش واقع شود. ... (پس از تولد او) خداوند متعال روزی کودک را در پستان مادر قرارداده. ... خداوند از زمانی که مادر، بچّه را بر زمین گذاشت برای او روزی مقرّر فرموده است، هرگاه به سنّ رشد رسید از زندگی، ثروت، شرارت‌ها و حرص مطّلع می گردد. با همه‌ی این‌ها انسان همواره در معرض هلاکت و آفت است، و ناخوشی‌ها و گرفتاری‌ها از هرطرف به او روی می آورند فرشتگان او را به طرف خداوند هدایت و ارشاد می کنند و شیاطین از طرف دیگر او را گمراه کرده و از راه، دورش می کنند و وی در معرض هلاکت است مگر اینکه خداوند او را نجات دهد. خداوند متعال در قرآن کریم انسان را معرّفی کرده و فرموده است: و ما انسان را از عصاره ای از گِل آفریدیم،* و سپس او را نطفه ای در قرارگاهِ مطمئن [رَحِم] قرار دادیم،* سپس نطفه را به صورت علقه (خون بسته) و علقه را به صورت مضغه (چیزی شبیه گوشت جویده شده) و مضغه را به صورت استخوان هایی درآوردیم و بر استخوان ها گوشت پوشاندیم؛ سپس آن را آفرینش تازه‌ای بخشیدیم. پس بزرگ و پر برکت است خدایی که بهترین آفرینندگان است! ،* آنگاه شما بعد از آن می میرید، سپس در روز قیامت برانگیخته می شوید. (مؤمنون/۱۶۱۲) جابر گوید: عرض کردم: «ای رسول خدا (این، حال ماست، پس حال شما و اوصیاء بعد از شما در خصوص تولّد چگونه است»؟ حضرت رسول (در پاسخ جابر مدتی طولانی سکوت کرد و بعد فرمود: «ای جابرّ از یک مسأله‌ی بزرگی پرسش کردی، و پاسخ این پرسش را فقط صاحبان بهره‌ی بزرگ درک می کنند. پیامبران و اوصیاء از نور با عظمت خداوند آفریده شده اند؛ پروردگار نور آنها را در اصلاب پاک و ارحام پاکیزه به ودیعه می گذارد، به وسیلهی فرشتگانش آن انوار را حفظ می کند و با علم و حکمتش آنها را نیرو می دهد، ماجرای آنها بزرگ‌تر از آن است که توصیف شود و احوال آنها دقیق‌تر از آن است که دانسته شود.
أمیرالمؤمنین ( أَیُّهَا الْمَخْلُوقُ السَّوِیُّ وَ الْمُنْشَأُ الْمَرْعِیُّ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْحَامِ وَ مُضَاعَفَاتِ الْأَسْتَارِ. بُدِئْتَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِین وَ وُضِعْتَ فِی قَرارٍ مَکِینٍ* إِلی قَدَرٍ مَعْلُومٍ.
امام علی ( ای آفریده‌ی راست اندام! و پدیده نگاهداری شده در تاریکی های رحم و در پرده‌هایی نهاده و هر پرده بر دیگری افتاده! آغاز شدی از آنچه از عصاره ای از گِل بیرون کشیده شد؛ و در آرامگاهی بر جای، تا مدّتی که دانسته است. (مرسلات/۲۲۲۱)، نهاده شدی.
علی بن ابراهیم ( السُّلَالَهًُْ الصَّفْوَهًُْ مِنَ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ الَّذِی یَصِیرُ نُطْفَهًًْ وَ النُّطْفَهًُْ أَصْلُهَا مِنَ السُّلَالَهًِْ وَ السُّلَالَهًُْ هُوَ مِنْ صَفْوَهًِْ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ وَ الطَّعَامُ مِنْ أَصْلِ الطِّینِ فَهَذَا مَعْنَی قَوْلِهِ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ.
علیّ بن ابراهیم ( سلاله، خالص خوراک و نوشابه‌ای است که تبدیل به نطفه می‌شود، اصل نطفه از سلاله است و سلاله جوهر خالص خوراک و نوشابه است و خوراک هم از گل است و این است معنی آیه: مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ.
إبن عباس ( السُّلَالَهًُْ صَفْوُ الْمَاءِ الرَّقِیقِ الَّذِی یَکُونُ مِنْهُ الْوَلَدُ.
ابن عبّاس ( سلاله آب رقیقی است که فرزند از آن است.
الصّادق ( عَنِ ابْنِ أَبِی‌عُمَیْرٍ عَنْ غَیْرِ وَاحِدٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (قَالَ: سِهَامُ الْمَوَارِیثِ مِنْ سِتَّهًِْ أَسْهُمٍ لَا تَزِیدُ عَلَیْهَا فَقِیلَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (وَ لِمَ صَارَتْ سِتَّهًَْ أَسْهُمٍ قَالَ لِأَنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ مِنْ سِتَّهًِْ أَشْیَاءَ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ* ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ* ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً.
امام صادق ( ابن‌ابی‌عمیر از امام صادق (نقل میکند که فرمود: «ارث به شش سهم تقسیم می‌شود نه بیشتر از آن». عرض شد: «ای پسر رسول خدا (! چرا شش سهم قرار داده شده»؟! حضرت فرمود: «زیرا انسان از شش چیز آفریده شده؛ چنانچه حق تعالی در قرآن فرموده است: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ، ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ، ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا المُضْغَةَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لحْماً.
علی بن ابراهیم ( إِنَّمَا جُعِلَتِ الْمَوَارِیثُ مِنْ سِتَّهًِْ أَسْهُمٍ عَلَی خِلْقَهًِْ الْإِنْسَانِ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِحِکْمَتِهِ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ سِتَّهًِْ أَجْزَاءٍ فَوَضَعَ الْمَوَارِیثَ عَلَی سِتَّهًِْ أَسْهُمٍ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ* ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ* فَفِی النُّطْفَهًِْ دِیَهًٌْ ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَفِی الْعَلَقَهًِْ دِیَهًٌْ فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً وَ فِیهَا دِیَهًٌْ فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً وَ فِیهَا دِیَهًٌْ فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً وَ فِیهِ دِیَهًٌْ أُخْرَی ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ وَ فِیهِ دِیَهًٌْ أُخْرَی فَهَذَا ذِکْرُ آخِرِ الْمَخْلُوقِ.
علیّ بن ابراهیم ( ارث، مطابق با خلقت انسان، از شش سهم تشکیل شده چون خداوند عزّوجلّ بر طبق حکمت خود، انسان ار از شش جزء آفریده و مطابق آن، ارث را شش سهم قرار داد و این معنای کلام خداوند است که فرمود: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ* ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ، پس نطفه خود دیه دارد (یعنی اگر جنین که هنوز نطفه است، سقط گردد دیه دارد). ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً، پس علقه نیز دیه دارد. فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً، پس مضغه هم دیه دارد. فَخَلَقْنَا المُضْغَةَ عِظاماً، پس آن هم دیه دارد. فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً، پس آن هم دیهی دیگری دارد. ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ، که این خلقت جدید نیز دیه دارد، این مورد درباره‌ی خلقت دیگر و جدید است.
الصّادق ( الْجَنِینُ عَلَی خَمْسَهًِْ أَجْزَاءٍ فَفِی کُلِّ جُزْءٍ مِنْهَا جُزْءٌ مِنَ الدِّیَهًِْ فَلِلنُّطْفَهًِْ عِشْرُونَ دِینَاراً لَوْ أَنَّ امْرَأَهًًْ ضُرِبَتْ فَأَسْقَطَتْ نُطْفَهًًْ قَبْلَ أَنْ تَتَغَیَّرَ کَانَ فِیهَا عِشْرُونَ دِینَاراً وَ فِی الْعَلَقَهًِْ أَرْبَعُونَ دِینَاراً وَ فِی الْمُضْغَهًِْ سِتُّونَ دِینَاراً وَ فِی الْعَظْمِ ثَمَانُونَ دِینَاراً فَإِذَا کُسِیَ لَحْماً وَ کَمَلَ خَلْقُهُ فَهُوَ مِائَهًُْ دِینَارٍ وَ هِیَ الْغُرَّهًُْ فَإِنْ نَشَأَ فِیهِ الرُّوحُ فَفِیهِ الدِّیَهًُْ کَامِلَهًًْ وَ هَذَا قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ* ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ* إِلَی قَوْلِهِ ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَکَ اللهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ.
امام صادق ( جنین پنج جزء دارد و در هر جزئی از آن اجزا، بخشی از دیه قرار داده شده است. دیه ی نطفه بیست دینار است. اگر زن مورد ضرب قرار بگیرد و [در اثر ضربه] نطفه را پیش از اینکه تغییر کند [و تبدیل به علقه شود] بیندازد، دیهی آن بیست دینار است. دیهی علقه، چهل دینار، دیهی مضغه، شصت دینار، دیهی استخوان، هشتاد دینار و وقتی‌که روی استخوان گوشت پوشیده شد و آفرینش آن کامل گشت، دیه اش صد دینار است و اینجا آغاز [حیات] اوست. اگر روح در او دمیده شده بود، دیهاش کامل است و این همان کلام خداوند عزّوجلّ است: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ، ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ، ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا المُضْغَةَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَکَ اللهُ أَحْسَنُ الْخالِقِین.
أمیرالمؤمنین ( عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ وَ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عِیسَی عَنْ یُونُسَ جَمِیعاً قَالا عَرَضْنَا کِتَابَ الْفَرَائِضِ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (عَلَی أَبِی‌الْحَسَنِ الرضا (فَقَالَ هُوَ صَحِیحٌ وَ کَانَ مِمَّا فِیهِ أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (جَعَلَ دِیَهًَْ الْجَنِینِ مِائَهًَْ دِینَارٍ وَ جَعَلَ مَنِیَ الرَّجُلِ إِلَی أَنْ یَکُونَ جَنِیناً خَمْسَهًَْ أَجْزَاءٍ فَإِذَا کَانَ جَنِیناً قَبْلَ أَنْ تَلِجَهُ الرُّوحُ مِائَهًَْ دِینَارٍ وَ ذَلِکَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَهًٍْ وَ هِیَ النُّطْفَهًُْ فَهَذَا جُزْءٌ ثُمَّ عَلَقَهًًْ فَهُوَ جُزْءَانِثُمَّ مُضْغَهًًْ فَهُوَ ثَلَاثَهًُْ أَجْزَاءٍ ثُمَّ عَظْماً فَهُوَ أَرْبَعَهًُْ أَجْزَاءٍ ثُمَّ یُکْسَی لَحْماً فَحِینَئِذٍ تَمَّ جَنِیناً فَکَمَلَتْ لَهُ خَمْسَهًُْ أَجْزَاءٍ مِائَهًُْ دِینَارٍ وَ الْمِائَهًُْ دِینَارٍ خَمْسَهًُْ أَجْزَاءٍ فَجَعَلَ لِلنُّطْفَهًِْ خُمُسَ الْمِائَهًِْ عِشْرِینَ دِینَاراً وَ لِلْعَلَقَهًِْ خُمُسَیِ الْمِائَهًِْ أَرْبَعِینَ دِینَاراً وَ لِلْمُضْغَهًِْ ثَلَاثَهًَْ أَخْمَاسِ الْمِائَهًِْ سِتِّینَ دِینَاراً وَ لِلْعَظْمِ أَرْبَعَهًَْ أَخْمَاسِ الْمِائَهًِْ ثَمَانِینَ دِینَاراً فَإِذَا کُسِیَ اللَّحْمَ کَانَتْ لَهُ مِائَهًُْ دِینَارٍ کَامِلَهًًْ فَإِذَا نَشَأَ فِیهِ خَلْقٌ آخَرُ وَ هُوَ الرُّوحُ فَهُوَ حِینَئِذٍ نَفْسٌ فِیهِ أَلْفُ دِینَارٍ دِیَهًٌْ کَامِلَهًٌْ إِنْ کَانَ ذَکَراً وَ إِنْ کَانَ أُنْثَی فَخَمْسُمِائَهًِْ دِینَارٍ وَ إِنْ قُتِلَتِ امْرَأَهًٌْ وَ هِیَ حُبْلَی فَتَمَّ فَلَمْ یَسْقُطْ وَلَدُهَا وَ لَمْ یُعْلَمْ أَ ذَکَرٌ هُوَ أَمْ أُنْثَی وَ لَمْ یُعْلَمْ أَ بَعْدَهَا مَاتَ أَوْ قَبْلَهَا فَدِیَتُهُ نِصْفَانِ نِصْفُ دِیَهًِْ الذَّکَرِ وَ نِصْفُ دِیَهًِْ الْأُنْثَی وَ دِیَهًُْ الْمَرْأَهًِْ کَامِلَهًٌْ بَعْدَ ذَلِکَ وَ ذَلِکَ سِتَّهًُْ أَجْزَاءٍ مِنَ الْجَنِین.
امام علی ( ابن‌فضّال و محمّدبن‌عیسی از یونس نقل میکنند: کتاب فرائض امام علی (را به امام رضا (عرضه کردیم. ایشان فرمود: «صحیح است». از جمله مطالبی که در آن بود، این است که دیه جنین، صد دینار است و آن حضرت منی مرد را تا رسیدن به مرحله جنینی، پنج قسمت دانست. اگر جنین باشد و هنوز روح در آن دمیده نشده باشد، دیه صد دینار است؛ چرا که خداوند انسان را از سلاله آفرید و سلاله همان نطفه است و تا این جا یک مرحله است. سپس به علقه (لخته خون) تبدیل می‌شود. اکنون دیگر جنین به مرحله دوّم رسیده است. سپس مرحله مضغه (پاره گوشت) است که در این جا جنین به مرحله سوّم رسیده است. پس از آن استخوان ها تشکیل می‌شود و جنین به مرحله چهارم می‌رسد. در مرحله‌ی بعد استخوان ها از گوشت پوشیده می‌شوند. در این هنگام است که پنج مرحله تکمیل می‌شود و دیه اش صد دینار است. این دیه صد دینار هم به پنج قسمت تقسیم می‌شود: یک پنجم آن (بیست دینار) متعلّق به نطفه، دو پنجم (چهل دینار) متعلّق به علقه، سه پنجم (شصت دینار) متعلق به مضغه، چهار پنجم (هشتاد دینار) متعلق به استخوانها است و هنگامی که گوشت، استخوان را بپوشاند دیه صد دینار کامل می‌شود. هنگامی که روح در آن دمیده شود، اگر فرزند پسر باشد، دیه به هزار دینار افزایش می‌یابد و اگر فرزند دختر باشد، دیه پانصد دینار است. اگر زن بارداری کشته شود که در جنین او روح دمیده شده است، و آن جنین سقط نشده و معلوم نیست آیا آن جنین پسر است یا دختر، و معلوم نشود که بعد از مرگ مادرش مرده و یا قبل از آن، در این صورت، دیه آن جنین عبارت است از نیمی از دیه پسر و نیمی از دیه دختر. و دیه مادر هم، دیه کامل یک زن است. و این بود شش جزء از [احکام مربوط به دیه] جنین.
أمیرالمؤمنین ( قَضَی أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (فِی رَجُلٍ ضَرَبَ امْرَأَتَهُ فَأَلْقَتْ عَلَقَهًًْ أَنَّ عَلَیْهِ دِیَتَهَا أَرْبَعِینَ دِینَاراً وَ تَلَا قَوْلَهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ* ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ* ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَکَ اللهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ ثُمَّ قَالَ فِی النُّطْفَهًِْ عِشْرُونَ دِینَاراً وَ فِی الْعَلَقَهًِْ أَرْبَعُونَ دِینَاراً وَ فِی الْمُضْغَهًِْ سِتُّونَ دِینَاراً وَ فِی الْعَظْمِ قَبْلَ أَنْ یَسْتَوِیَ خَلْقاً ثَمَانُونَ دِینَاراً وَ فِی الصُّورَهًِْ قَبْلَ أَنْ تَلِجَهَا الرُّوحُ مِائَهًُْ دِینَارٍ وَ إِذَا وَلَجَتْهَا الرُّوحُ کَانَ فِیهِ أَلْفُ دِینَارٍ.
امام علی ( امام علی (در مورد در مورد مردی که زن باردار خود را زد در نتیجه، علقه را سقط کرد قضاوت کرد و فرمود: «باید چهل دینار دیه بدهد و این آیات را خواند: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِینٍ، ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فِی قَرارٍ مَکِینٍ، ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا المُضْغَةَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَکَ اللهُ أَحْسَنُ الْخالِقِین؛ [و در ادامه] فرمود: «برای نطفه [هرگاه سقط شود] بیست دینار، علقه چهل دینار، مضغه شصت دینار، استخوان [قبل از استحکام] هشتاد دینار و صورت بی روح صد دینار و با روح هزار دینار دیه باید داده شود».
السّجّاد ( سَعِیدُ‌بْنُ‌الْمُسَیَّبِ سَأَلْتُ عَلِیَّ‌بْنَ‌الْحُسَیْنِ (عَنْ رَجُلٍ ضَرَبَ امْرَأَهًًْ حَامِلَهًًْ بِرِجْلِهِ فَطَرَحَتْ مَا فِی بَطْنِهَا مَیِّتاً فَقَالَ (إِذَا کَانَ نُطْفَهًًْ فَعَلَیْهِ عِشْرُونَ دِینَاراً وَ هِیَ الَّتِی وَقَعَتْ فِی الرَّحِمِ وَ اسْتَقَرَّتْ فِیهِ أَرْبَعِینَ یَوْماً وَ إِنْ طَرَحَتْهُ وَ هُوَ عَلَقَهًٌْ فَإِنَّ عَلَیْهِ أَرْبَعِینَ دِینَاراً وَ هِیَ الَّتِی وَقَعَتْ فِی الرَّحِمِ وَ اسْتَقَرَّتْ فِیهِ ثَمَانِینَ یَوْماً وَ إِنْ طَرَحَتْهُ مُضْغَهًًْ فَإِنَّ عَلَیْهِ سِتِّینَ دِینَاراً وَ هِیَ الَّتِی إِذَا وَقَعَتْ فِی الرَّحِمِ اسْتَقَرَّتْ فِیهِ مِائَهًًْ وَ عِشْرِینَ یَوْماً وَ إِنْ طَرَحَتْهُ وَ هُوَ نَسَمَهًٌْ مُخَلَّقَهًٌْ لَهُ لَحْمٌ وَ عَظْمٌ مُرَتَّلُ الْجَوَارِحِ وَ قَدْ نُفِخَ فِیهِ رُوحُ الْحَیَاهًِْ وَ الْبَقَاءِ فَإِنَّ عَلَیْهِ دِیَهًًْ کَامِلَهًًْ.
امام سجاد ( سعیدبن‌مسیّب گوید: از امام سجّاد (درباره‌ی مردی پرسیدم: «اگر مردی زن آبستنی را لگد زده و بچّه را انداخته و از میان رفته است حکمش چیست؟». فرمود: «اگر نطفه است بر او بیست دینار [به عنوان دیه واجب] است». گفتم: «حدّ نطفه چیست»؟ فرمود: «از زمانی که نطفه در رحم قرار می‌گیرد تا چهل روز، نطفه حساب می‌شود، اگر علقه بیندازد چهل دینار بر او است». گفتم: «حدّ علقه چیست»؟ فرمود: «تا هشتاد روز پس از ورود نطفه [علقه می‌شود] و اگر مضغه بیندازد شصت دینار بر او [به عنوان دیه واجب] است». گفتم: «حدّ مضغه کدام است»؟ فرمود: «تا یکصدوبیست روز [که در رحم است، مضغه محسوب می‌شود] و اگر بچّه‌ای با تمام آفرینش با استخوان، گوشت و اندام مرتّب که جان گرفته باشد و در او روح عقل دمیده شده باشد، بیندازد بر او یک دیه تمام [به عنوان دیه واجب] است».
علی بن ابراهیم ( فَهِیَ سِتَّهًُْ أَجْزَاءٍ وَ سِتَّهًُْ اسْتِحَالَاتٍ وَ فِی کُلِّ جُزْءٍ وَ اسْتِحَالَهًٍْ دِیَهًٌْ مَحْدُودَهًٌْ فَفِی النُّطْفَهًِْ عِشْرُونَ دِینَاراً وَ فِی الْعَلَقَهًِْ أَرْبَعُونَ دِینَاراً وَ فِی الْمُضْغَهًِْ سِتُّونَ دِینَاراً وَ فِی الْعَظْمِ ثَمَانُونَ دِینَاراً وَ إِذَا کُسِیَ لَحْماً فَمِائَهًُْ دِینَارٍ حَتَّی یَسْتَهِلَّ فَإِذَا اسْتَهَلَّ فَالدِّیَهًُْ کَامِلَهًْ.
علیّ بن ابراهیم ( [مراحل رشد جنین] شش دور است و در هر دوری تحوّلی است و [در هر مرحله] دیهی معیّنی دارد. در نطفه بیست دینار، در علقه چهل دینار، در مضغه شصت دینار، در استخوان هشتاد دینار و چون گوشت آورده باشد صد دینار تا [به دنیا بیاید و گریه کند و] بانگ کند و چون به صدا درآمد، دیه اش کامل شود».