آیه فَسَقى لَهُما ثُمَّ تَوَلّى إِلَى الظِّلِّ فَقالَ رَبِّ إِنِّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ [24]
موسى براى[گوسفندان] آن دو آب كشيد؛ سپس رو به سايه آورد و عرض كرد: «پروردگارا! به هر خير و نيكى كه تو بر من فرو فرستى نيازمندم.»
الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال ثُمَّ تَوَلَّی إِلَی الظِّلِّ فَقالَ رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ وَ کَانَ شَدِیدَ الْجُوعِ وَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) إِنَّ مُوسَی کَلِیمَ اللَّهِ (علیه السلام) حَیْثُ سَقَی لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّی إِلَی الظِّلِّ فَقالَ رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ وَ اللَّهِ مَا سَأَلَ اللَّهَ إِلَّا خُبْزاً یَأْکُلُ لِأَنَّهُ کَانَ یَأْکُلُ بَقْلَهًَْ الْأَرْضِ وَ لَقَدْ رَأَوْا خُضْرَهًَْ الْبَقْلِ مِنْ صِفَاقِ بَطْنِهِ مِنْ هُزَالِه.
امام باقر (علیه السلام)- محمّد گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود: ثُمَّ تَوَلَّی إِلَی الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ؛ و خیلی گرسنه بود. امام علی (علیه السلام) می فرماید: موسی (علیه السلام) هنگامی که به گوسفندان آن دو دختر آب داد به سوی یک سایه رفت و به درختی تکیه زد و گفت: «رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ». به خدا قسم که فقط یک نان از خداوند خواسته بود، چون او گیاه زمین را می‌خورد و کسانی که او را مسخره می‌کردند از صدای شکمش فهمیدند که او گیاه سبز خورده است.
أمیرالمومنین (علیه السلام)- لَقَدْ کَانَ فِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَافٍ لَکَ فِی الْأُسْوَهًِْ وَ دَلِیلٌ لَکَ عَلَی ذَمِّ الدُّنْیَا وَ عَیْبِهَا وَ کَثْرَهًِْ مَخَازِیهَا وَ مَسَاوِیهَا إِذْ قُبِضَتْ عَنْهُ أَطْرَافُهَا وَ وُطِّئَتْ لِغَیْرِهِ أَکْنَافُهَا وَ فُطِمَ عَنْ رَضَاعِهَا وَ زُوِیَ عَنْ زَخَارِفِهَا وَ إِنْ شِئْتَ ثَنَّیْتُ بِمُوسَی کَلِیمِ اللَّهِ (علیه السلام) حَیْثُ یَقُولُ رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ وَ اللَّهِ مَا سَأَلَهُ إِلَّا خُبْزاً یَأْکُلُهُ لِأَنَّهُ کَانَ یَأْکُلُ بَقْلَهًَْ الْأَرْضِ وَ لَقَدْ کَانَتْ خُضْرَهًُْ‌الْبَقْلِ تُرَی مِنْ شَفِیفِ صِفَاقِ بَطْنِهِ لِهُزَالِهِ وَ تَشَذُّبِ لَحْمِهِ.
امام علی (علیه السلام)- پیروی‌کردن از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برای تو کافی است، و بر مذمّت دنیا و معیوب‌بودن و بسیاری رسوایی‌ها و بدی‌های آن تو را دلیل و راهنما می‌باشد، زیرا اطراف آن (وابستگی و دوستداری) از آن حضرت گرفته شده، و جوانب آن (دلبستگی به همه چیز آن) برای غیر آن بزرگوار آماده گشته، و از نوشیدن شیرش آن منع شده و از آرایش‌های آن دور گردیده شده، و اگر بخواهی دوباره پیغمبری ر پیروی نمایی، از موسی (علیه السلام)، که خدا با او سخن فرموده پیروی کن آنگاه که می‌گفت: إِنِّی لِمَا أَنزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ؛ سوگند به خدا! موسی (علیه السلام) از خدا نخواسته بود مگر نانی را که بخورد، زیرا گیاه زمین را می‌خورد، و به جهت لاغری و کمی گوشت سبزی گیاه از نازکی پوست درونی شکمش دیده می‌شد.
الباقر (علیه السلام)- فَرَحِمَهُمَا مُوسَی (علیه السلام) فَأَخَذَ دَلْوَهُمَا وَ قَالَ لَهُمَا قَدِّمَا غَنَمَکُمَا فَسَقی لَهُما ثُمَّ رَجَعَتَا بُکْرَهًًْ قَبْلَ النَّاسِ ثُمَّ أَقْبَلَ مُوسَی إِلَی الشَّجَرَهًِْ فَجَلَسَ تَحْتَهَا وَ قَالَ رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ فَرُوِیَ أَنَّهُ قَالَ ذَلِکَ وَ هُوَ مُحْتَاجٌ إِلَی شِقِّ تَمْرَهًْ.
امام باقر (علیه السلام)- موسی (علیه السلام) بر آن‌ها (دختران شعیب (علیه السلام)) ترحّم کرد و دلو آن‌ها را گرفت و گفت: «گوسفندان خود را پیش برانید» و به آن‌ها آب داد و آن روز پیش از مردم برگشتند. موسی (علیه السلام) به زیر درخت برگشت و نشست و گفت: «خدایا! من بدان چه برایم فروفرستی محتاجم». و روایت شده است که او این کلمات را گفت در حالی که [از شدت گرسنگی] به یک نیمه‌ی خرما هم محتاج بود.
الصّادق (علیه السلام)- فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ حِکَایَهًًْ عَنْ مُوسَی (علیه السلام) رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ فَقَالَ سَأَلَ الطَّعَامَ.
امام صادق (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) در تفسیر کلام خدا که از موسی (علیه السلام) حکایت کرده است: رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ؛ فرمود: «از خداوند خواهان خوراک شد و البتّه بدان نیاز داشت».
الصّادق (علیه السلام)- فِی قَوْلِ مُوسَی (علیه السلام) لِفَتَاهُ آتِنا غَداءَنا وَ قَوْلِهِ رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ فَقَالَ إِنَّمَا عَنَی الطَّعَامَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) إِنَّ مُوسَی (علیه السلام) لَذُو جُوعَاتٍ.
امام صادق (علیه السلام)- درباره‌ی گفته‌ی موسی (علیه السلام) به جوان همراهش: غذای ما را بیاور. (کهف/۶۲) و عبارت إِنِّی لِمَا أَنزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ؛ فرمود: «منظور حضرت موسی (علیه السلام) در هر دو عبارت، غذا بود. موسی (علیه السلام) بسیار گرسنگی می‌کشید».
الباقر (علیه السلام)- شَکَا مُوسَی (علیه السلام) إِلَی رَبِّهِ الْجُوعَ فِی ثَلَاثَهًِْ مَوَاضِعَ آتِنا غَداءَنا لَقَدْ لَقِینا مِنْ سَفَرِنا هذا نَصَباً. لَاتَّخَذْتَ عَلَیْهِ أَجْراً. رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ.
امام باقر (علیه السلام)- موسی (علیه السلام) از گرسنگی در سه موضع به خدا شکایت برد. آیه: غذایمان را بیاور که راستی ما از این سفر رنج بسیار دیدیم. (کهف/۶۲) و: اگر می‌خواستی (می‌توانستی) برای آن مزدی بگیری (کهف/۷۷) و آیه: رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ.
إبن‌عباس (رحمة الله علیه)- رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ فَقَالَ ابْنُ‌عَبَّاسُ (رحمة الله علیه) لَقَدْ قَالَ ذَلِکَ مُوسَی (علیه السلام) وَ لَوْ شَاءَ إنْسَانُ أن یَنْظُرَ إلَی خَضْرَهًِْ أمْعَائِهِ مِنْ شِدَّهًِْ الجُوعِ لنَّظَرِ مَا یَسْأَلُ اللهُ تَعَالَی إلّا أکْلَهًْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ؛ موسی (علیه السلام) این را گفت [و غذا طلبید] و اگر انسانی از شدّت گرسنگی و خوردن سبزی و برگ گیاهان سبزی شکمش معلوم باشد، قطعاً چیزی جز خوردنی، طلب نمی‌کند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) هَلْ لِلشُّکْرِ حَدٌّ إِذَا فَعَلَهُ الْعَبْدُ کَانَ شَاکِراً قَالَ نَعَمْ قُلْتُ مَا هُوَ قَالَ یَحْمَدُ اللَّهَ عَلَی کُلِّ نِعْمَهًٍْ عَلَیْهِ فِی أَهْلٍ وَ مَالٍ وَ إِنْ کَانَ فِیمَا أَنْعَمَ عَلَیْهِ فِی مَالِهِ حَقٌّ أَدَّاهُ وَ مِنْهُ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ وَ مِنْهُ قَوْلُهُ تَعَالَی رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ وَ مِنْهُ قَوْلُهُ تَعَالَی رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلًا مُبارَکاً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ وَ قَوْلُهُ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: «به امام صادق (علیه السلام) عرض‌کردم: «آیا شکر حدی دارد که هرگاه بنده‌ای آن را انجام داد شاکر محسوب می‌گردد» فرمود: «آری» عرض‌کردم: «آن چیست»؟ فرمود: «خداوند را در هر نعمتی که به او و خاندانش می‌رسد حمد می‌کند و اگر در مالی که به او رسیده حقی [مثل خمس و زکات] وجود دارد، اداء کرده باشد. خداوند متعال میفرماید: پاک و منزّه است آن خدایی که این را برای ما مسخر کرد در صورتی که ما توانایی نداشتیم آن را به دست بیاوریم (زخرف/۱۳). و یا در جایی دیگر فرمود: رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ. در جایی دیگر میفرماید: بار خدایا مرا در منزلی مبارک فرودآور که تو بهترین فرودآورنده هستی (مؤمنون/۲۹) و در آیه‌ای دیگر فرمود: خداوندا مرا در جای راستی و درستی واردکن و با راستی و درستی هم مرا از آنجا بیرون نما و از نزد خودت مرا یاری کن و برهانی نما تا مرا یاری کند (اسراء/۸۰)».