آیه ۸۰ - سوره اسراء

آیه وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِيراً [80]

و بگو: «پروردگارا! مرا [در هر كار] با صداقت وارد كن و با صداقت خارج ساز و از سوى خود، حجّتى يارى‌كننده برايم قرارده».

سبب نزول

۱
(اسراء/ ۸۰)

علی‌بن‌إبراهیم ( وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً فَإِنَّهَا نَزَلَتْ یَوْمَ فَتْحِ مَکَّهًَْ لَمَّا أَرَادَ رَسُولُ اللَّهِ (دُخُولَهَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَ قُلْ یَا مُحَمَّدُ (رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً؛ در روز فتح مکّه و هنگامی‌که پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌خواست وارد مکّه شود نازل شد؛ ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! بگو: «پروردگارا! مرا [در هر کار] با صداقت وارد کن و با صداقت خارج ساز و از سوی خود، حجّتی یاری‌کننده برایم قرارده».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۳۲۲
بحارالأنوار، ج۲۱، ص۱۱۴/ القمی، ج۲، ص۲۵؛ «و اخرجنی مخرج صدق و اجعل لی من لذلک» محذوف/ نورالثقلین؛ «و اخرجنی مخرج ... لذلک» محذوف/ البرهان

شکر

۱
(اسراء/ ۸۰)

الصّادق ( عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ قَال قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْداللَّهِ (هَلْ لِلشُّکْرِ حَدٌّ إِذَا فَعَلَهُ الْعَبْدُ کَانَ شَاکِراً. قَالَ: نَعَمْ قُلْتُ مَا هُوَ قَالَ یَحْمَدُ اللَّهَ عَلَی کُلِّ نِعْمَهًٍْ عَلَیْهِ فِی أَهْلٍ وَ مَالٍ وَ إِنْ کَانَ فِیمَا أَنْعَمَ عَلَیْهِ فِی مَالِهِ حَقٌّ أَدَّاهُ وَ مِنْهُ قَوْلُهُ عزّوجَلَّ: سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ وَ مِنْهُ قَوْلُهُ تَعَالَی: رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلًا مُبارَکاً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ وَ قَوْلُهُ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً.

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «آیا شکر حدّی دارد که هرگاه بنده‌ای آن را انجام داد شاکر محسوب می‌گردد»؟ فرمود: «آری»! عرض کردم: «آن چیست»؟ فرمود: «خداوند را در هر نعمتی که به او و خاندانش می‌رسد، حمد می‌کند. اگرچه مالی که به او رسیده حقّش را اداء کرده باشد. خداوند متعال می‌فرماید: پاک و منزّه است کسی که این را مسخّر ما ساخت، وگرنه ما توانایی تسخیر آن را نداشتیم. (زخرف/۱۳) و یا در جایی دیگر فرمود: پروردگارا! ما را در منزلگاهی پربرکت فرود آر، و تو بهترین فرودآورندگانی! (مؤمنون/۲۹) و در آیه‌ای دیگر فرمود: رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۳۲۲
الکافی، ج۲، ص۹۵/ بحارالأنوار، ج۶۸، ص۲۹/ نورالثقلین؛ «الذی سخرلنا هذا و ما کنا ... خیر المنزلین» محذوف

بیم

۱
(اسراء/ ۸۰)

الصّادق ( إِذَا دَخَلْتَ مَدْخَلًا تَخَافُهُ فَاقْرَأْ هَذِهِ الْآیَهًَْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیرا.

امام صادق (علیه السلام)- چون در تنگنای بیمناکی افتادی این آیه: رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیرا را بخوان.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۳۲۲
بحارالأنوار، ج۷۳، ص۲۴۷/ المحاسن، ج۲، ص۳۶۷/ نورالثقلین/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۱، ص۳۹۴
۲
(اسراء/ ۸۰)

الرّسول ( وَ إِذَا أَشْرَفْتَ عَلَی قَرْیَهًٍْ تُرِیدُ دُخُولَهَا فَقُلِ اللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ مَا أَظَلَّتْ وَ رَبَّ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ وَ مَا أَقَلَّتْ وَ رَبَّ الشَّیَاطِینِ وَ مَا أَضَلَّتْ وَ رَبَّ الرِّیَاحِ وَ مَا ذَرَتْ وَ رَبَّ الْبِحَارِ وَ مَا جَرَتْ إِنِّی أَسْأَلُکَ خَیْرَ هَذِهِ الْقَرْیَهًِْ وَ خَیْرَ مَا فِیهَا وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّهَا وَ شَرِّ مَا فِیهَا اللَّهُمَّ یَسِّرْ لِی مَا کَانَ فِیهَا مِنْ وَجْهٍ وَ وَفِّقْ لِی مَا کَانَ فِیهَا مِنْ یُسْرٍ وَ أَعِنِّی عَلَی حَاجَتِی یَا قَاضِیَ الْحَاجَاتِ وَ یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ وَ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- وقتی یک آبادی در تیررس تو شد و خواستی در آن داخل شوی بگو: بار خدایا! پروردگار هفت آسمان و آنچه در زیر دارند و پروردگار هفت زمین و آنچه در بر دارند و پروردگار شیاطین و آنچه گمراه کنند، پروردگار بادها و آنچه پراکنده سازند و پروردگار دریاها و آنچه روانه سازند، از تو خیر این آبادی و خیر هرچه در آن است، را می‌خواهم و از شرّ آن و شرّ هرچه در آن است، به تو پناه می‌برم. بار خدایا! هر راهی را که در آن است بر من آسان کن، و هر همواری که دارد مرا بدان موفّق کن، و بر نیازم کمکم کن، یا قاضی الحاجات! و یا مجیب الدعوات! مرا [در هر کار]، با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج ساز! و از سوی خود، حجتی یاری‌کننده برایم قرار ده»!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۳۲۴
بحارالأنوار، ج۷۳، ص۲۶۳

و بگو: «پروردگارا! مرا [در هر کار]، با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج ساز! و از سوی خود، حجتی یاری‌کننده برایم قرار ده»

۱ -۱
(اسراء/ ۸۰)

ابن‌عباس ( وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ یَعْنِی مَکَّهًَْ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً قَالَ لَقَدِ اسْتَجَابَ اللَّهُ لِنَبِیِّهِ دُعَاءَهُ وَ أَعْطَاهُ عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (سُلْطَاناً یَنْصُرُهُ عَلَی أَعْدَائِهِ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ قُل رَّبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ، یعنی مکّه. وَ اجْعَل لِّی مِن لَّدُنکَ سُلْطَانًا نَّصِیرًا، خداوند دعای پیامبرش را اجابت نمود و علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را به‌عنوان یاور او قرار داد تا او را علیه دشمنانش یاری دهد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۳۲۴
بحارالأنوار، ج۴۱، ص۶۱/ شواهدالتنزیل، ج۱، ص۴۵۲/ المناقب، ج۲، ص۶۷/ البرهان

و از سوی خود، حجتی یاری‌کننده برایم قرار ده»

۲ -۱
(اسراء/ ۸۰)

علی‌بن‌إبراهیم ( وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً أَیْ مُعِینا.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِیراً؛ یعنی یاری‌دهنده و کمک.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۳۲۴
بحارالأنوار، ج۲۱، ص۱۱۴/ القمی، ج۲، ص۲۵/ نورالثقلین/ البرهان
بیشتر