آیه ۲۵ - سوره اسراء

آیه رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِما فِي نُفُوسِكُمْ إِنْ تَكُونُوا صالِحِينَ فَإِنَّهُ كانَ لِلْأَوّابِينَ غَفُوراً [25]

پروردگار شما از درون دل‌هايتان آگاهتر است؛ [هرگاه لغزشى دراين‌زمينه داشتيد] اگر صالح باشيد [و جبران كنيد] او بازگشت‌كنندگان را مى‌آمرزد.

او بازگشت‌کنندگان را می‌آمرزد

۱ -۱
(اسراء/ ۲۵)

الباقر ( عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌عَطَاءٍ قَالَ رَکِبْتُ مَعَ أَبِی‌جَعْفَرٍ (وَ سَارَ وَ سِرْتُ حَتَّی إِذَا بَلَغْنَا مَوْضِعاً قُلْتُ الصَّلَاهًَْ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ قَالَ هَذَا أَرْضُ وَادِی النَّمْلِ لَا نُصَلِّی فِیهَا حَتَّی إِذَا بَلَغْنَا مَوْضِعاً آخَرَ قُلْتُ لَهُ مِثْلَ ذَلِکَ فَقَالَ هَذِهِ الْأَرْضُ مَالِحَهًٌْ لَا نُصَلِّی فِیهَا قَالَ حَتَّی نَزَلَ هُوَ مِنْ قِبَلِ نَفْسِهِ فَقَالَ لِی صَلَّیْتَ أَمْ تُصَلِّی سُبْحَتَکَ قُلْتُ هَذِهِ صَلَاهًٌْ یُسَمِّیهَا أَهْلُ الْعِرَاقِ الزَّوَالَ فَقَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یُصَلُّونَ هُمْ شِیعَهًُْ علی‌بن‌ابی‌طالب (وَ هِیَ صَلَاهًُْ الْأَوَّابِینَ فَصَلَّی وَ صَلَّیْتُ، الْعَیَّاشِیُّ، عَنْ عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ عَطَاءٍ مِثْلَهُ إِلَی قَوْلِهِ فَنَزَلَ وَ نَزَلْتُ فَقَالَ یَا ابْنَ عَطَاءٍ أَتَیْتَ الْعِرَاقَ فَرَأَیْتَ الْقَوْمَ یُصَلُّونَ بَیْنَ تِلْکَ السَّوَارِی فِی مَسْجِدِ الْکُوفَهًِْ قَالَ قُلْتُ نَعَمْ فَقَالَ أُولَئِکَ شِیعَهًُْ أَبِی‌عَلِیٍّ هَذِهِ صَلَاهًُْ الْأَوَّابِینَ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ فَإِنَّهُ کانَ لِلْأَوَّابِینَ غَفُوراً.

امام باقر (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌عطاء گوید: با امام صادق (علیه السلام) همراه شدم و رفت و رفتم تا به‌جایی رسیدیم. گفتم: «فدایت شوم! نماز». فرمود: «اینجا وادی مورچه است، نماز در آن خوانده نمی‌شود». تا رسیدیم به‌جای دیگری و همان را گفتم، فرمود: «اینجا شوره‌زار است و نماز در آن خوانده نمی‌شود». تا خود پیاده شد. و به من فرمود: «نماز می‌خوانی یا نافله‌ات را می‌خوانی»؟ گفتم: «این نمازی است که مردم عراق آن را زوال می‌خوانند». فرمود: «آنان که [این] نماز را می‌خوانند شیعه‌ی علی (علیه السلام) می‌باشند و آن نماز اوّابین است» پس نماز خواند و نماز خواندم. و عیّاشی نیز از عبدالله‌بن‌عطاء مانند همان را روایت کرده است تا اینجا که گوید: از مرکب پیاده شد و من هم پیاده شدم. فرمود: «ای پسر عطاء! آیا به عراق رفته‌ای و آن گروهی را که بین آن ستون‌ها در مسجد کوفه نماز می‌خوانند دیده‌ای»؟ گفتم: «آری»! فرمود: «آن‌ها شیعیان پدرم علی (علیه السلام) هستند و این نماز، نماز اوّابین است که خدا فرموده است: فَإِنَّهُ کَانَ لِلأَوَّابِینَ غَفُورًا».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۳۸
بحارالأنوار، ج۸۴، ص۵۳/ مستدرک الوسایل، ج۳، ص۶۶/ نورالثقلین؛ «رکبت مع ابی جعفر (و سار ... فصلی وصلیت» محذوف/ البرهان
۱ -۲
(اسراء/ ۲۵)

الصّادق ( مَنْ صَلَّی أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ فِی کُلِ رَکْعَهًٍْ خَمْسِینَ مَرَّهًًْ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ کَانَتْ صَلَاهًَْ فَاطِمَهًَْ (وَ هِیَ صَلَاهًُْ الْأَوَّابِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس چهار رکعت نماز بخواند و در هر رکعت پنجاه بار سوره‌ی توحید را بخواند، نماز حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را خوانده و این همان نماز اوّابین است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۳۸
بحارالأنوار، ج۸۸، ص۱۷۱/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۳
(اسراء/ ۲۵)

الصّادق ( کَانَتْ صَلَاهًُْ الْأَوَّابِینَ خَمْسِینَ صَلَاهًًْ کُلُّهَا بِقُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ.

امام صادق (علیه السلام)- نماز اوّابین پنجاه [رکعت] نماز است که باید در هر رکعت بعد از حمد، سوره‌ی اخلاص خوانده شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۳۸
نورالثقلین/ البرهان؛ «بتفاوت لفظی»
۱ -۴
(اسراء/ ۲۵)

أمیرالمومنین ( ِعَنْ سَیْفِ‌بْنِ‌عَمِیرَهًَْ رَفَعَهُ قَالَ مَرَّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (بِرَجُلٍ یُصَلِّی الضُّحَی فِی مَسْجِدِ الْکُوفَهًِْ فَغَمَزَ جَنْبَهُ بِالدِّرَّهًِْ وَ قَالَ نَحَرْتَ صَلَاهًَْ الْأَوَّابِینَ نَحَرَکَ اللَّهُ قَالَ فَأَتْرُکُهَا قَالَ فَقَالَ أَ رَأَیْتَ الَّذِی یَنْهی* عَبْداً إِذا صَلَّی فَقَالَ أَبُوعَبْدِ اللَّهِ (وَ کَفَی بِإِنْکَارِ عَلِیٍّ (نَهْیاً.

امام علی (علیه السلام)- سیف‌بن عمیره در حدیثی مرفوع گوید: امیرالمؤمنین (علیه السلام) مردی را در مسجد کوفه دید که میانه‌ی روز نماز می‌خواند که حضرت (علیه السلام) با تازیانه‌ای کوچک پهلوی او را فشرد. و فرمود: «نماز اوّابین را از بین بردی، خدا تو را بکشد». مرد گفت: «آیا آن را ترک کنم»؟ فرمود: «به من خبر ده آیا کسی که نهی می‌کند* بنده‌ای را به هنگامی‌که نماز می‌خواند [آیا مستحق عذاب الهی نیست]؟! (علق/۱۰۹)». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «نکوهش و سرزنش علی (علیه السلام) برای نهی از عملی کفایت می‌کند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۳۸
البرهان
۱ -۵
(اسراء/ ۲۵)

أمیرالمومنین ( عَنِ الْأَصْبَغِ‌بْنِ‌نُبَاتَهًَْ قَالَ خَرَجْنَا مَعَ عَلِیٍّ (فَتَوَسَّطَ الْمَسْجِدَ فَإِذَا نَاسٌ یَتَنَفَّلُونَ حِینَ طَلَعَتِ الشَّمْسُ فَسَمِعْتُهُ یَقُولُ نَحَرُوا صَلَاهًَْ الْأَوَّابِینَ نَحَرَهُمُ اللَّهُ قَالَ قُلْتُ فَمَا نَحَرُوهَا قَالَ عَجَّلُوهَا قَالَ قُلْتُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (مَا صَلَاهًُْ الْأَوَّابِینَ قَالَ رَکْعَتَانِ.

امام علی (علیه السلام)- اصبغ‌بن‌نباته گوید: همراه علی (علیه السلام) وارد مسجد شدم، امام (علیه السلام) وسط مسجد نشست، گروهی را دیدیم که هنگام طلوع خورشید هم نماز نافله می‌خواندند، امام (علیه السلام) فرمود: «نماز اوّابین را از بین بردند، خدا این‌ها را از بین ببرد»، پرسیدم: «چگونه از بین بردند»؟ فرمود: «در انجام آن تعجیل کردند». پرسیدم: «ای امیرمؤمنان (علیه السلام)! نماز اوّابین چگونه است»؟ فرمود: «دو رکعت است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۳۸
البرهان
۱ -۶
(اسراء/ ۲۵)

الصّادق ( فَإِنَّهُ کانَ لِلْأَوَّابِینَ غَفُوراً قَالَ هُمُ التَّوَّابُونَ الْمُتَعَبِّدُونَ.

امام صادق (علیه السلام)- فَإِنَّهُ کَانَ لِلأَوَّابِینَ غَفُورًا، آنان بسیار توبه‌کننده و پارسا و پرهیزکار هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۳۸
بحارالأنوار، ج۶، ص۳۴/ العیاشی، ج۲، ص۲۸۶/ مشکاهًْ الأنوار، ص۱۰۹/ مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص۱۲۵/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۷
(اسراء/ ۲۵)

علی‌بن‌إبراهیم ( لِلْأَوَّابِینَ یَعنِی لِلتَّوَّابِینَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- لِلْأَوَّابِین؛ یعنی توبه‌کنندگان.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۴۰
القمی، ج۲، ص۱۸
۱ -۸
(اسراء/ ۲۵)

الصّادق ( عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (قَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ عَلَیْکُمْ بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهًِْ وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ حُسْنِ الصِّحَابَهًِْ لِمَنْ صَحِبَکُمْ وَ طُولِ السُّجُودِ فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ سُنَنِ الْأَوَّابِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: ای ابامحمّد! برشما باد به تقوا! سعی و تلاش، امانت داری، راستگویی و خوش‌رویی با همراهان و اطرافیان خود و سجده‌های طولانی، که این اعمال از ویژگی‌های اوّابین است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۴۰
نورالثقلین/ البرهان
بیشتر