آیه وَ رَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلى بَعْضٍ وَ آتَيْنا داوُدَ زَبُوراً [55]
پروردگار تو از [حال همه‌ی] كسانى‌كه در آسمان‌ها و زمين هستند، آگاه‌تر است و [اگر تو را بر ديگران برترى داديم، به‌خاطر شايستگى توست]، ما بعضى از پيامبران را بر بعضى ديگر برترى داديم و به داود، «زبور» بخشيديم.
الصّادق ( حَدَّثَنَا أَبُوعَمْرٍوالزُّبَیْرِیُّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ لِلْإِیمَانِ دَرَجَاتٍ وَ مَنَازِلَ یَتَفَاضَلُ الْمُؤْمِنُونَ فِیهَا عِنْدَ اللَّهِ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ صِفْهُ لِی رَحِمَکَ اللَّهُ حَتَّی أَفْهَمَهُ قَالَ إِنَّ اللَّهَ سَبَّقَ بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ کَمَا یُسَبَّقُ بَیْنَ الْخَیْلِ یَوْمَ الرِّهَانِ ثُمَّ فَضَّلَهُمْ عَلَی دَرَجَاتِهِمْ فِی السَّبْقِ إِلَیْهِ فَجَعَلَ کُلَّ امْرِئٍ مِنْهُمْ عَلَی دَرَجَهًِْ سَبْقِهِ لَا یَنْقُصُهُ فِیهَا مِنْ حَقِّهِ وَ لَا یَتَقَدَّمُ مَسْبُوقٌ سَابِقاً وَ لَا مَفْضُولٌ فَاضِلًا ... قُلْتُ أَخْبِرْنِی عَمَّا نَدَبَ اللَّهُ عزّوجلّ الْمُؤْمِنِینَ إِلَیْهِ مِنَ الِاسْتِبَاقِ إِلَی الْإِیمَانِ فَقَالَ قَوْلُ اللَّهِ عزّوجلّ: سابِقُوا إِلی مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذِینَ آمَنُوا بِاللهِ وَ رُسُلِهِ وَ قَالَ: السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِکَ الْمُقَرَّبُونَ وَ قَالَ وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِینَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ وَ رَضُوا عَنْهُ فَبَدَأَ بِالْمُهَاجِرِینَ الْأَوَّلِینَ عَلَی دَرَجَهًِْ سَبْقِهِمْ ثُمَّ ثَنَّی بِالْأَنْصَارِ ثُمَّ ثَلَّثَ بِالتَّابِعِینَ لَهُمْ بِإِحْسَانٍ فَوَضَعَ کُلَّ قَوْمٍ عَلَی قَدْرِ دَرَجَاتِهِمْ وَ مَنَازِلِهِمْ عِنْدَهُ ثُمَّ ذَکَرَ مَا فَضَّلَ اللَّهُ عزّوجلّ بِهِ أَوْلِیَاءَهُ بَعْضَهُمْ عَلَی بَعْضٍ فَقَالَ عزّوجلّ تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ إِلَی آخِرِ ...
امام صادق (علیه السلام)- زبیری گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «آیا برای ایمان درجات و مراتبی است که مؤمنین نسبت به آن‌ها نزد خدا بر یکدیگر برتری دارند»؟ فرمود: «آری»! عرض کردم: «خدا رحمتت کند! برایم توضیح بده تا بفهمم». فرمود: «خدا میان مؤمنین مسابقه قرار داد، چنان که میان اسبان، در روز اسب‌دوانی مسابقه گذارند. و آن‌ها را به‌حسب درجات سبقت فضیلت بخشید و هریک از مؤمنین را طبق درجه‌ی سبقتش قرار داد و حقّ او را از آن درجه نکاست و هیچ دنبالی از جلو افتاده [نزد خدا] پیشی نگیرد و نه هیچ کم‌فضیلتی بر صاحب فضیلت». عرض کردم: «پیشی‌گرفتن به‌سوی ایمانی که خدا مؤمنین را در این گفتار خویش دعوت فرموده است به من خبر ده: به پیش تازید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنه‌ی آن مانند پهنه آسمان و زمین است و برای کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آورده‌اند آماده شده است. (حدید/۲۱) و فرموده است: و [سوّمین گروه] پیشگامان پیشگامند، آن‌ها مقرّبانند!. (واقعه/۱۱۱۰) و فرموده است: پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار، و کسانی که به نیکی از آن‌ها پیروی کردند، خداوند از آن‌ها خشنود گشت، و آن‌ها [نیز] از او خشنود شدند. (توبه/۱۰۰) پس خدا به مهاجرین نخستین طبق درجه‌ی پیش‌رویشان آغاز فرمود و در درجه‌ی دوّم انصار و در سوّم پیروان به احسان از آن‌ها را ذکر فرمود و هرگروهی را به‌اندازه‌ی درجات و مراتبشان نزد خود جایگزین فرمود. سپس آنچه را خدای عزّوجلّ به‌سبب آن بعضی از اولیایش را بر بعض دیگر ترجیح داده و می‌فرماید: بعضی از آن رسولان را بر بعضی دیگر برتری دادیم برخی از آن‌ها، خدا با او سخن می‌گفت و بعضی را درجاتی برتر داد. (بقره/۲۵۳)
أمیرالمومنین ( ِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ‌بْنِ‌جَابِرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ (فِی خَبَرٍ طَوِیلٍ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (أَنَّهُ قَال أَمَّا الْإِیمَانُ وَ الْکُفْرُ وَ الشِّرْکُ وَ زِیَادَتُهُ وَ نُقْصَانُهُ فَالْإِیمَانُ بِاللَّهِ تَعَالَی هُوَ أَعْلَی الْأَعْمَالِ دَرَجَهًًْ وَ أَشْرَفُهَا مَنْزِلَهًًْ وَ أَسْمَاهَا حَظّاً فَقِیلَ لَهُ (الْإِیمَانُ قَوْلٌ وَ عَمَلٌ أَمْ قَوْلٌ بِلَا عَمَلٍ فَقَالَ الْإِیمَانُ تَصْدِیقٌ بِالْجَنَانِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ وَ هُوَ عَمَلٌ کُلُّهُ وَ مِنْهُ التَّامُّ وَ مِنْهُ الْکَامِلُ تَمَامُهُ وَ مِنْهُ النَّاقِصُ الْبَیِّنُ نُقْصَانُهُ وَ مِنْهُ الزَّائِدُ الْبَیِّنُ زِیَادَتُه ... فَلَوْ کَانَ الْإِیمَانُ کُلُّهُ وَاحِداً لَا زِیَادَهًَْ فِیهِ وَ لَانُقْصَانَ لَمْ یَکُنْ لِأَحَدٍ فَضْلٌ عَلَی أَحَدٍ وَ لَتَسَاوَی النَّاسُ فَبِتَمَامِ الْإِیمَانِ وَ کَمَالِهِ دَخَلَ الْمُؤْمِنُونَ الْجَنَّهًَْ وَ نَالُوا الدَّرَجَاتِ فِیهَا وَ بِذَهَابِهِ وَ نُقْصَانِهِ دَخَلَ الْآخَرُونَ النَّارَ وَ کَذَلِکَ السَّبْقُ إِلَی الْإِیمَانِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِکَ الْمُقَرَّبُونَ وَ قَالَ سُبْحَانَهُ وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِینَ وَ الْأَنْصارِ وَ ثَلَّثَ بِالتَّابِعِینَ وَ قَالَ عزّوجلّ تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ وَ آتَیْنا عِیسَی‌ابْنَ‌مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ وَ قَالَ وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلی بَعْضٍ وَ آتَیْنا داوُدَ زَبُوراً.
امام علی (علیه السلام)- اسماعیل‌بن‌جابر در روایت طولانی گوید: امام صادق (علیه السلام) از قول امام علی (علیه السلام) فرمود: ایمان و کفر و شرک و کم و زیادی آن‌ها از این قرار است، ایمان به خداوند بالاترین اعمال می‌باشد و در مرتبه‌ی عالی قرار دارد و گرامی‌تر از آن مقامی نیست و بهره‌اش از همه افزون‌تر است. گفته شد: «یا امیرالمؤمنین (علیه السلام)! ایمان گفتار و کردار است و یا تنها گفتار می‌باشد». فرمود: «ایمان گواهی به قلب و اعتراف در زبان و عمل به اعضاء و جوارح می‌باشد، ایمان همه‌اش عمل است، ایمان گاهی کامل و گاهی نیمه‌کامل و زمانی ناقص و گاهی هم زائد است، به‌طوری‌که این نقصان و زیادت به وضوح دیده می‌شود، ... اگر همه در ایمان با هم مساوی بودند کسی را بر کسی فضیلت و برتری نبود، با ایمان کامل مؤمنان وارد بهشت می‌گردند و به درجات آن نائل می‌شوند. اگر کسانی ایمان آن‌ها ناقص باشد و یا ایمان خود را از دست بدهند وارد دوزخ می‌شوند، کسانی که در ایمان سابقه دارند بر دیگران برتری پیدا می‌کنند، خداوند در قرآنش فرموده: و [سوّمین گروه] پیشگامان پیشگامند، آن‌ها مقرّبانند!. (واقعه/۱۱۱۰) در آیه‌ای دیگر می‌فرماید: پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار. (توبه/۱۰۰) در آیه دیگری فرموده: بعضی از آن رسولان را بر بعضی دیگر برتری دادیم برخی از آن‌ها، خدا با او سخن می‌گفت و بعضی را درجاتی برتر داد و به عیسی‌بن‌مریم، نشانه‌های روشن دادیم و او را با «روح القدس» تأیید نمودیم. (بقره/۲۵۳) در آیه‌ای می‌فرماید: وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلی بَعْضٍ وَ آتَیْنا داوُدَ زَبُوراً.
الصّادق ( سَادَهًُْ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ خَمْسَهًٌْ وَ هُمْ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ عَلَیْهِمْ دَارَتِ الرَّحَی نُوحٌ وَ إِبْرَاهِیمُ وَ مُوسَی وَ عِیسَی وَ مُحَمَّدٌ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ عَلَی جَمِیعِ الْأَنْبِیَاءِ (.
امام صادق (علیه السلام)- آقا و سرور پیغمبران (و رسولان پنج نفرند که ایشان اولو العزم رسولان هستند و آسیای نبوّت و رسالت گرد آن‌ها می‌چرخد و ایشان؛ نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و محمّد (است درود خدا بر محمّد (صلی الله علیه و آله) و خاندانش و بر تمام پیغمبران (.
الرّضا ( فِی عُیُونِ الْأَخْبَارِ بِإِسْنَادِهِ إِلَی الرِّضَا (حَدِیثٌ طَوِیلٌ یَقُولُ فِیهِ (: وَ قَدْ ذَکَرَ نُوحاً وَ إِبْرَاهِیمَ وَ مُوسَی وَ عیِسَی وَ مُحَمَّداً (: فَهَؤُلَاءِ الْخَمْسَهًُْ أُولُوا الْعَزْمِ وَ هُمْ أَفْضَلُ الْأَنْبِیَاءِ وَ الرُّسُلِ (..
امام رضا (علیه السلام)- نوح و ابراهیم و موسی و عیسی‌بن‌مریم و محمّد (این پنج نفر بهترین انبیاء (هستند که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بهترین آن‌هاست.
الصّادق ( إِنَّ اللَّهَ فَضَّلَ أُولِی الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ بِالْعِلْمِ عَلَی الْأَنْبِیَاءِ وَ وَرَّثَنَا عِلْمَهُمْ وَ فَضَّلَنَا عَلَیْهِمْ فِی فَضْلِهِمْ وَ عَلَّمَ رَسُولَ اللَّهِ (مَا لَا یَعْلَمُونَ وَ عَلَّمَنَا عِلْمَ رَسُولِ اللَّهِ (فَرَوَیْنَا لِشِیعَتِنَا فَمَنْ قَبِلَ مِنْهُمْ فَهُوَ أَفْضَلُهُمْ وَ أَیْنَمَا نَکُونُ فَشِیعَتُنَا مَعَنَا.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند، پیامبران اولوالعزم را به‌وسیله‌ی علمشان بر سایر انبیاء (ترجیح داده است و ما علم آن‌ها را به ارث بردیم و خدا ما را در فضل بر آنان فضیلت داده است، و به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) چیزهایی را آموخت که سایر پیامبران از آن اطلاع نداشتند. و ما را هم به علم رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آگاه گردانید و ما آن‌ها را به شیعیان خود روایت کردیم، پس کسی که قبول بکند افضل شیعیان است و ما هر جا باشیم، شیعیان ما هم آنجا هستند.
الرّسول ( عَبْدُ السَّلَامِ بْنُ صَالِحٍ الْهَرَوِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا (عَنْ أَبِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِی عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (مَا خَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً أَفْضَلَ مِنِّی وَ لَا أَکْرَمَ عَلَیْهِ مِنِّی قَالَ عَلِیٌّ (فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَنْتَ أَفْضَلُ أَمْ جَبْرَئِیلُ فَقَالَ (یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَضَّلَ أَنْبِیَاءَهُ الْمُرْسَلِینَ عَلَی مَلَائِکَتِهِ الْمُقَرَّبِینَ وَ فَضَّلَنِی عَلَی جَمِیعِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ الْفَضْلُ بَعْدِی لَکَ یَا عَلِیُّ وَ لِلْأَئِمَّهًِْ مِنْ بَعْدِکَ فَإِنَ الْمَلَائِکَهًَْ لَخُدَّامُنَا وَ خُدَّامُ مُحِبِّینَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عبدالسلام‌بن‌صالح هروی گوید: امام رضا (علیه السلام) از پدرانش از امام علی (علیه السلام) روایت نمود: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند مخلوقی بهتر از من و گرامی‌تر از من نزد خود نیافرید»، علی (علیه السلام)گوید: عرض کردم: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شما بهترید یا جبرئیل»؟ فرمود: «خدای تعالی پیغمبران (مرسل خود را بر فرشتگان مقرّبش برتری داده و مرا بر تمام پیغمبران (و مرسلین برتری داد و پس از من، ای علی (علیه السلام)! برتری مخصوص تو و امامان بعد از توست، زیرا فرشتگان خدمتگزاران ما و خدمتگزار دوستان ما هستند».
الرّسول ( عَنْ صَالِحِ بْنِ سَهْلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (قَالَ إِنَّ بَعْضَ قُرَیْشٍ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ (بِأَیِّ شَیْءٍ سَبَقْتَ الْأَنْبِیَاءَ وَ فُضِّلْتَ عَلَیْهِمْ وَ أَنْتَ بُعِثْتَ آخِرَهُمْ وَ خَاتَمَهُمْ قَالَ إِنِّی کُنْتُ أَوَّلَ مَنْ أَقَرَّ بِرَبِّی جَلَّ جَلَالُهُ وَ أَوَّلَ مَنْ أَجَابَ حَیْثُ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ ... وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی فَکُنْتُ أَوَّلَ نَبِیٍّ قَالَ بَلَی فَسَبَقْتُهُمْ إِلَی الْإِقْرَارِ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَل.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- صالح‌بن‌سهل گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: برخی از قریشیان به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عرض کردند: «به چه سببی از پیامبران پیشی گرفتی و بر آنان برتری یافتی حال آن که تو آخرین نفر و پایان بخش آنان برانگیخته شدی»؟ فرمود: «من نخستین کسی بودم که به وجود پروردگار والامرتبه ام اقرار کردم و نخستین کسی بودم که او را اجابت کردم در آن هنگام که از پیامبران پیمان گرفت: آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: «آری، گواهی می‌دهیم». (اعراف/۱۷۲)، من نخستین پیامبری بودم که گفت: بلی، و این گونه از آنان در اقرار به خداوند عزّوجلّ پیشی گرفتم».
أمیرالمومنین ( جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (قَالَ: دَخَلَ سَلْمَانُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (فَسَأَلَهُ عَنْ نَفْسِهِ فَقَالَ یَا سَلْمَانُ أَنَا الَّذِی دُعِیَتِ الْأُمَمُ کُلُّهَا إِلَی طَاعَتِی فَکَفَرَتْ فَعُذِّبَتْ بِالنَّارِ وَ أَنَا خَازِنُهَا عَلَیْهِمْ حَقّاً أَقُولُ یَا سَلْمَانُ إِنَّهُ لَا یَعْرِفُنِی أَحَدٌ حَقَّ مَعْرِفَتِی إِلَّا کَانَ مَعِی فِی الْمَلَإِ الْأَعْلَی قَالَ ثُمَّ دَخَلَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (فَقَالَ یَا سَلْمَانُ هَذَانِ شَنْفَا عَرْشِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ بِهِمَا تُشْرِقُ الْجِنَانُ وَ أُمُّهُمَا خِیَرَهًُْ النِّسْوَانِ أَخَذَ اللَّهُ عَلَی النَّاسِ الْمِیثَاقَ بِی فَصَدَّقَ مَنْ صَدَّقَ وَ کَذَّبَ مَنْ کَذَّبَ فَهُوَ فِی النَّارِ وَ أَنَا الْحُجَّهًُْ الْبَالِغَهًُْ و الْکَلِمَهًُْ الْبَاقِیَهًُْ وَ أَنَا سَفِیرُ السُّفَرَاءِ قَالَ سَلْمَانُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ لَقَدْ وَجَدْتُکَ فِی التَّوْرَاهًِْ کَذَلِکَ وَ فِی الْإِنْجِیلِ کَذَلِکَ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا قَتِیلَ کُوفَانَ وَ اللَّهِ لَوْ لَا أَنْ یَقُولَ النَّاسُ وَا شَوْقَاهْ رَحِمَ اللَّهُ قَاتِلَ سَلْمَانَ لَقُلْتُ فِیکَ مَقَالًا تَشْمَئِزُّ مِنْهُ النُّفُوسُ لِأَنَّکَ حُجَّهًُْ اللَّهِ الَّذِی بِهِ تَابَ عَلَی آدَمَ وَ بِکَ أَنْجَی یُوسُفُ مِنَ الْجُبِّ وَ أَنْتَ قِصَّهًُْ أَیُّوبَ وَ سَبَبُ تَغَیُّرِ نِعْمَهًِْ اللَّهِ عَلَیْهِ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (أَ تَدْرِی مَا قِصَّهًُْ أَیُّوبَ وَ سَبَبُ تَغَیُّرِ نِعْمَهًِْ اللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ اللَّهُ أَعْلَمُ وَ أَنْتَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ لَمَّا کَانَ عِنْدَ الِانْبِعَاثِ لِلنُّطْقِ شَکَ أَیُّوبُ فِی مُلْکِی فَقَالَ هَذَا خَطْبٌ جَلِیلٌ وَ أَمْرٌ جَسِیمٌ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَا أَیُّوبُ أَ تَشُکُّ فِی صُورَهًٍْ أَقَمْتُهُ أَنَا إِنِّی ابْتَلَیْتُ آدَمَ بِالْبَلَاءِ فَوَهَبْتُهُ لَهُ وَ صَفَحْتُ عَنْهُ بِالتَّسْلِیمِ عَلَیْهِ بِإِمْرَهًِْ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنْتَ تَقُولُ خَطْبٌ جَلِیلٌ وَ أَمْرٌ جَسِیمٌ فَوَ عِزَّتِی لَأُذِیقَنَّکَ مِنْ عَذَابِی أَوْ تَتُوبَ إِلَیَّ بِالطَّاعَهًِْ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ أَدْرَکَتْهُ السَّعَادَهًُْ بِی یَعْنِی أَنَّهُ تَابَ وَ أَذْعَنَ بِالطَّاعَهًِْ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (وَ عَلَی ذُرِّیَّتِهِ الطَّیِّبِینَ (.
امام علی (علیه السلام)- جابربن‌یزید جعفی گوید: مردی از یاران امیرالمؤمنین (علیه السلام) گفت: «روزی سلمان (رحمة الله علیه) خدمت امیرالمؤمنین (علیه السلام) رسیده درباره‌ی خود حضرت از ایشان پرسید. فرمود: «سلمان (رحمة الله علیه)! من کسی هستم که تمام امّت‌ها به اطاعت از من دعوت شدند، کافر شدند و به آتش عذاب گردیدند. من نگهبان آن‌ها هستم این یک واقعیّتی است که می‌گویم. سلمان! مرا به‌واقع کسی نمی‌شناسد مگر اینکه با من خواهد بود در ملأ اعلی». دراین‌موقع حسن و حسین (علیها السلام) وارد شدند، امام (علیه السلام) فرمود: «سلمان! این دو گوشواره‌ی عرش پروردگار جهانند، به‌وسیله‌ی آن دو بهشت درخشان است و مادرشان بهترین زنان است خداوند از مردم درباره‌ی من پیمان گرفته است؛ هرکه خواست تصدیق نمود و هرکه تکذیب کرد در آتش است من حجّت بالغه و کلمه‌ی باقیه و سفیر سفراء هستم». سلمان (رحمة الله علیه) گفت: «یا امیرالمؤمنین (علیه السلام)! من تو را در تورات با همین مشخّصات دیدم و در انجیل نیز همینطور. پدر و مادرم فدایت باد! ای شهید کوفه، به‌خدا قسم! اگر مردم نمی‌گفتند که خدا رحمت کند قاتل سلمان (رحمة الله علیه) را، سخنی درباره‌ات می‌گفتم که موجب ناراحتی نفوس و مردم می‌شد زیرا تو حجّت خدایی هستی که به‌وسیله‌ی تو خدا توبه‌ی آدم (علیه السلام) را پذیرفت و یوسف (علیه السلام) را از چاه نجات بخشید و تو داستان ایّوب (علیه السلام) و سبب تغییر یافتن نعمت خدا بر اویی». امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «می‌دانی داستان ایّوب (علیه السلام) چیست و علّت تغییر نعمت خدا بر او چه بوده است»؟ گفت: «خدا بهتر می‌داند و شما یا امیرالمؤمنین (علیه السلام)»! فرمود: «هنگام آمادگی برای سخن، ایّوب در فرمانروایی من مشکوک شد ایّوب (علیه السلام) گفت این مطلب بزرگ و امری بس سنگین است». خداوند فرمود: «ایّوب (علیه السلام)! درباره‌ی صورتی که من آن را به‌پا داشته‌ام مشکوک می‌شوی من آدم (علیه السلام) را گرفتار نمودم، به‌وسیله‌ی او آدم (علیه السلام) را بخشیدم و از او گذشتم چون تسلیم گردید و او را به امیرالمؤمنین بودن پذیرفت؛ تو می‌گویی این کار بزرگ و خیلی سنگینی است؟! قسم به عزّت خود! تو را از عذاب خویش می‌چشانم، مگرآنکه به اطاعت‌نمودن از امیرالمؤمنین (علیه السلام) توبه نمایی؛ سپس به‌واسطه‌ی من سعادتمند شد؛ یعنی او توبه نمود و اقرار به اطاعت نسبت به امیرالمؤمنین (علیه السلام) و ذرّیّه‌ی پاکش نمود».
الرّسول ( عَنْ مَعْمَرِ بْنِ رَاشِدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقَ (یَقُولُ أَتَی یَهُودِیٌّ النَّبِیَّ (فَقَامَ بَیْنَ یَدَیْهِ یُحِدُّ النَّظَرَ إِلَیْهِ فَقَالَ یَا یَهُودِیُّ مَا حَاجَتُکَ قَالَ أَنْتَ أَفْضَلُ أَمْ مُوسَی بْنُ عِمْرَانَ النَّبِیُّ الَّذِی کَلَّمَهُ اللَّهُ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ التَّوْرَاهًَْ وَ الْعَصَا وَ فَلَقَ لَهُ الْبَحْرَ وَ أَظَلَّهُ بِالْغَمَامِ فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ (إِنَّهُ یُکْرَهُ لِلْعَبْدِ أَنْ یُزَکِّیَ نَفْسَهُ وَ لَکِنِّی أَقُولُ إِنَّ آدَمَ (لَمَّا أَصَابَ الْخَطِیئَهًَْ کَانَتْ تَوْبَتُهُ أَنْ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا غَفَرْتَ لِی فَغَفَرَهَا اللَّهُ لَهُ وَ إِنَّ نُوحاً لَمَّا رَکِبَ فِی السَّفِینَهًِْ وَ خَافَ الْغَرَقَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا أَنْجَیْتَنِی مِنَ الْغَرَقِ فَنَجَّاهُ اللَّهُ عَنْهُ وَ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ (لَمَّا أُلْقِیَ فِی النَّارِ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا أَنْجَیْتَنِی مِنْهَا فَجَعَلَهَا اللَّهُ عَلَیْهِ بَرْداً وَ سَلاماً وَ إِنَّ مُوسَی (لَمَّا أَلْقَی عَصَاهُ وَ أَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَهًًْ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا آمَنْتَنِی فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لا تَخَفْ إِنَّکَ أَنْتَ الْأَعْلی یَا یَهُودِیُّ إِنَّ مُوسَی لَوْ أَدْرَکَنِی ثُمَّ لَمْ یُؤْمِنْ بِی وَ بِنُبُوَّتِی مَا نَفَعَهُ إِیمَانُهُ شَیْئاً وَ لَا نَفَعَتْهُ النُّبُوَّهًُْ یَا یَهُودِیُّ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِیَ الْمَهْدِیُّ إِذَا خَرَجَ نَزَلَ عِیسَی بْنُ مَرْیَمَ لِنُصْرَتِهِ فَقَدَّمَهُ وَ صَلَّی خَلْفَه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- معمربن راشد گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم فرمود: یک روز فردی یهودی به خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) رسیده و در مقابل آن حضرت (صلی الله علیه و آله) ایستاده و به او خیره شد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به او فرمود: «چه می‌خواهی»؟ گفت: «آیا تو افضلی یا موسی (علیه السلام)؛ که خداوند با او صحبت کرد و کتاب مقدّس تورات و عصا و معجزاتی چون شکافته‌شدن دریا و سایبان ابر بر او را نازل فرمود»؟ فرمود: «برای آدمی تعریف از خود قبیح و ناپسند است، ولی ناگزیر می‌گویم: وقتی آن خطا از حضرت آدم (علیه السلام) سرزد با این جملات به‌سوی خداوند توبه نمود؛ خداوندا به حقّ محمّد (صلی الله علیه و آله) و آلش به درگاهت التماس می‌کنم که مرا ببخشی، خداوند نیز از خطایش درگذشت و نوح نبی (علیه السلام) وقتی سوار کشتی شد و از غرق‌شدن ترسید اینگونه دعا کرد؛ خداوندا به حقّ محمّد (صلی الله علیه و آله) از تو درخواست می‌کنم مرا از غرق شدن نجات بخشی، پس خداوند با عزّت و جلال نیز او را نجات داد و حضرت ابراهیم (علیه السلام) وقتی درآتش افتاد گفت: خدایا به درگاهت التماس می‌کنم که به حقّ محمّد (صلی الله علیه و آله) و آلش مرا نجات دهی، خداوند نیز آتش را بر او سرد و سلامت ساخت و حضرت موسی (علیه السلام) چون عصایش را بر زمین انداخت و با مشاهده‌ی آن در دلش ترس و بیمی یافت اینگونه دعا کرد؛ بار الها! به حقّ محمّد (صلی الله علیه و آله) و آلش به درگاهت التماس می‌کنم که آسوده خاطرم فرمایی! و خداوند متعال نیز فرمود: «نترس! تو مسلّماً [پیروز و] برتری!. (طه/۶۸) ای مرد یهودی! اگر موسی (علیه السلام) مرا درک کرده و به من و نبوّتم ایمان نمی‌آورد، ایمان و نبوّت او هیچ سودی برایش نداشت. ای یهودی! مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از نسل من است، همو که چون خروج کند، عیسی‌بن‌مریم (علیه السلام) به یاری و کمکش نازل شود و پشت سر او نماز بخواند».
أمِیرُالْمُؤمِنینَ ( قَالَ أمِیرُالْمُؤمِنینَ (... وَأَمَّا الرُّخْصَهًُْ الَّتِی ظَاهِرُهَا خِلَافُ بَاطِنِهَا وَ الْمُنْقَطِعُ الْمَعْطُوفُ فِی التَّنْزِیلِ هُوَ أَنَّ الْآیَهًَْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عزّوجلّ کَانَتْ تَجِیءُ بِشَیْءٍ مَا ثُمَّ تَجِیءُ مُنْقَطِعَهًَْ الْمَعْنَی بَعْدَ ذَلِکَ وَ تَجِیءُ بِمَعْنَی غَیْرِهِ ثُمَّ تَعْطِفُ بِالْخِطَابِ عَلَی الْأَوَّلِ مِثْلُ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلی بَعْضٍ وَ آتَیْنا داوُدَ زَبُوراً ثُمَّ قَطَعَ الْکَلَامَ فَقَالَ قُلِ ادْعُوا الَّذِینَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلا یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنْکُمْ وَ لا تَحْوِیلًا ثُمَّ عَطَفَ عَلَی الْقَوْلِ الْأَوَّلِ فَقَالَ تَمَامُهُ فِی مَعْنَی ذِکْرِ الْأَنْبِیَاءِ (وَ ذِکْرِ دَاوُدَ أُولئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلی رَبِّهِمُ الْوَسِیلَةَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ وَ یَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَ یَخافُونَ عَذابَهُ إِنَّ عَذابَ رَبِّکَ کانَ مَحْذُوراً.
امام علی (علیه السلام)- امّا آیه‌ای که در قرآن به‌صورت گسسته از قبل و عطف شده باشد به‌این‌صورت است که آیه‌ای در قرآن، مطلبی را بیان می‌کند، سپس بعد از آن، آیه‌ای آمده که از آیه‌ی قبلی [از لحاظ معنا] گسسته است و مطلب جدیدی را بیان می‌کند، سپس دوباره آیه‌ای می‌آید که به آیه‌ی اوّل عطف می‌شود [و از لحاظ معنا با آن سازگار است] مثل این آیه؛ وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلی بَعْضٍ وَ آتَیْنا داوُدَ زَبُوراً، که بعد از آن، این موضوع را رها نموده و فرموده است: قُلِ ادْعُوا الَّذِینَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلا یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنْکُمْ وَ لا تَحْوِیلًا (اسراء/۵۶) آنگاه به آیه‌ی قبلی بازگشته و مطلبی را بیان کرده که تمام آن [مثل آن آیه] در مورد پیامبران (و داود (علیه السلام) است؛ اولئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلی رَبِّهِمُ الْوَسِیلَةَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ وَ یَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَ یَخافُونَ عَذابَهُ إِنَّ عَذابَ رَبِّکَ کانَ مَحْذُوراً (اسراء/۵۷)».