آیه ۴۴ - سوره اسراء

امام صادق (علیه السلام)- داود رقّی گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: درباره‌ی آیه: وَ إِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَکِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ، پرسیدم. ایشان فرمود: «صدایی که در اثر شکاف و سستی دیوارها از آن‌ها شنیده می‌شود، تسبیح آن‌ها است».

امام باقر (علیه السلام)- مسعده‌بن‌صدقه گوید: امام باقر (علیه السلام) از پدرش روایت فرمود: شخصی خدمت ایشان رسید و عرض کرد: «... یعنی درخت خشک، خدا را تسبیح می‌گوید»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «آری! آیا نشنیده‌ای چوب‌های سقف خانه چگونه صدای شکستن و خش‌خش دارند؟ این همان تسبیح آنهاست، در هرحال خداوند، پاک و منزّه است».

امام حسین (علیه السلام)- از امام حسین (علیه السلام) در خردسالی‌اش در مورد صدای حیوانات سؤال شد. زیرا یکی از شرایط امام (علیه السلام) این است که همه‌ی زبان‌ها را بداند حتی صدای حیوانات. و طبق روایت محمّدبن‌ابراهیم‌بن‌حارث تمیمی امام حسین (علیه السلام) فرمود: وقتی کرکس فریاد میزند، می‌گوید: «ای فرزند آدم! هر چه خواهی زندگی کن که آخرش مرگ است». و هنگامی که باز آواز میدهد، می‌گوید: «ای دانا به تمام پنهانی‌ها و ای برطرف کننده‌ی بلاها». و چون طاوس صدا دهد، می‌گوید: «ای مولای من! به خودم ستم کردم و به زیورم مغرور شدم، پس مرا بیامرز». و هنگامی که درّاج (پرنده‌ای کوچک و رنگین) آواز خواند، گوید: «همان بخشنده‌ای که بر عرش مسلّط است. (طه/۵)». و وقتی خروس میخواند میگوید: «هرکه خدا را بشناسد، یاد او را فراموش نخواهد کرد». و چون مرغ خانگی قُد قُد کند، میگوید: «ای معبود بر حق! تو حقی و گفتارت حق است، ای خدا، ای حق». و هنگامی که قرقی آواز خواند، بگوید: «به خدا و روز جزا ایمان آوردم». و وقتی که زغن میخواند، میگوید: «بر خدا توکل کن، روزی داده میشوی». و وقتی عقاب آواز کند، می‌گوید: «هرکه خدا را اطاعت کند، بدبخت نمی‌شود». و چون شاهین بخواند، میگوید: «خدا را به حقیقت، تسبیح میکنم». و وقتی جغد آواز کند، بگوید: «در دوری از مردم، آسودگی است». و وقتی کلاغ آواز خواند، گوید: «ای روزی دهنده، روزی حلال بفرست». و چون دُرنا آواز بخواند، بگوید: «خدایا مرا از [شرّ] دشمنم حفظ کن». و وقتی لک‌لک میخواند، می‌گوید: «هرکه با مردم نیست، از آزارشان ایمن است». و هنگامی که مرغابی فریاد کند، بگوید: «ای خدا از تو آمرزش می‌طلبم». و چون هدهد آواز دهد، بگوید: «چقدر بدبخت است کسی که نافرمانی خدا را کند». و قمری در هنگام آواز گوید: «ای آگاه به درون و حرف‌های مخفیانه، ای خدا». و کبوتر دشتی در آوازش می‌گوید: «تویی خدایی که هیچ معبودی جز تو نیست ای الله». و وقتی عکّه آواز میخواند، میگوید: «تسبیح میکنم خدایی را که هیچ امر پنهانی بر او پوشیده نیست». و وقتی طوطی بخواند، میگوید: «هرکه پروردگارش را یاد کند، گناهش آمرزیده شود». و گنجشک در آوازش می‌گوید: «از آنچه که خدا را غضبناک می‌کند آمرزش میطلبم». و بلبل هنگام آواز خواندنش می‌گوید: «به حق و حقیقت، هیچ معبودی جز خدای یگانه نیست». و وقتی که کبک آواز سر دهد، بگوید: «نزدیک شدن به حق، قرب [حقیقی] است». و بلدرچین در آوازش میگوید: «ای فرزند آدم! چه چیز تو را از مرگ غافل کرده است»؟ و شاهین در آوازش میگوید: «هیچ معبودی جز خدای یگانه نیست و محمّد (صلی الله علیه و آله) و آل او (برگزیدگان خدا هستند». و وقتی فاخته آواز کند، میگوید: «ای یگانه، ای یکی، ای یکتا، ای بی نیاز». و چون شقراق (نوعی کلاغ) آواز سر دهد، بگوید: «ای مولای من، مرا از آتش دوزخ آزاد فرما». و وقتی شانه به سَر میخواند، میگوید: «مولایم! گناه همه گناهکاران را بیامرز». و قمری در آوازش میگوید: «اگر گناهم را نیامرزی بدبختم». شفنین (یک نوع کبوتر) گوید: «هیچ نیرویی، جز نیروی خدای بلند مرتبه و بزرگ وجود ندارد». و چون شترمرغ فریاد زند، گوید: «معبودی جز الله نیست». و وقتی چلچله آواز سرمیدهد، سوره حمد میخواند و میگوید: «ای پذیرای توبه توبه کاران، ای خدا، سپاس از آن تو است». و چون زرافه فریاد زند، گوید: «معبودی جز خدای یگانه نیست و او یکتاست». برّه کوچک، چون بانگ دهد، میگوید: «مرگ، برای پنددهندگی کافی است». و چون بزغاله صدا دهد، گوید: «ای مرگم بشتاب که گناهم سنگین شد و به فزون رفت». وقتی که شیر غرّش می‌کند، میگوید: «فرمان خداوند مهم است مهم». و چون گاو، بانگ دهد، می‌گوید: «ای فرزند آدم! صبر کن، تو در برابر کسی هستی که میبیند ولی دیده نمی‌شود و او خداست». و هنگامی که فیل صدا دهد، میگوید: «هیچ نیرو و چاره‌ای بی‌نیاز کننده از مرگ نیست [جلو مردن را نمیگیرد]». و چون یوزپلنگ بانگ دهد میگوید: «ای شکست ناپذیر، ای قاهر، ای صاحب کبریا و عظمت ای الله». و چون شتر نعره زند میگوید: «تسبیح میکنم خوار کننده‌ی زورگویان را، تسبیح میکنم او را». و هنگامی که اسب شیهه زند میگوید: «تسبیح میکنم پروردگارمان را، تسبیح میگویم او را». و چون گرگ نعره زند، گوید: «هرچه را خدا حفظ کند هرگز ضایع [تباه] نگردد». و چون شغال صدا دهد، گوید: «وای وای بر گنهکاری که بر گناه خود پافشاری می‌کند». و چون سگ بانگ دهد، گوید: «گناهان، برای ذلّت و خواری کافی است». و وقتی که خرگوش صدا دهد، میگوید: «ای خدا مرا هلاک نکن، سپاس از آن توست». و روباه با صدایش میگوید: دنیا خانه‌ی فریب است. و چون آهو بانگ دهد، میگوید: «مرا از آزار و اذیّت نجات بده». و چون کرگدن نعره زند، گوید: «ای مولای من! به فریادم برس وگرنه نابود می‌شوم». و چون شتر فریاد کند، بگوید: «خدا برای من کافی است و او بهترین حمایتگر است، خدا برای من کافی است». و چون پلنگ غرش کند، بگوید: «تسبیح گویم کسی را که به واسطه قدرت، شکست ناپذیر و گرامی است». و چون مار تسبیح کند، بگوید: «چه بدبخت است کسی که نافرمانی‌ات کند ای رحمان». و عقرب در تسبیح خود گوید: «بدی چیز وحشتناکی است». سپس فرمود: «خداوند هیچ چیزی را نیافریده، مگر اینکه او تسبیحی دارد که با آن پرودگارش را سپاس می‌گوید». و آن گاه حضرت این آیه را تلاوت کردند: «وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ».

امام صادق (علیه السلام)- صید شدن هر پرنده‌ای چه در خشکی و چه در دریا و شکارشدن هر حیوان وحشی به‌خاطر آن است که در تسبیح و ذکر خداوند اهمال ورزیده‌اند.

امام سجّاد (علیه السلام)- امیرمؤمنان (علیه السلام) بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) وارد شده و ایشان را درحالت سجده مشاهده نمود؛ چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از سجده برخاست با دست مبارکش بر شانه‌ی علی (علیه السلام) زد و فرمود: «ای علی (علیه السلام)! ما را به خانه‌ات ببر شاید [آنجا] غذایی بیابیم که خبردار شده‌ایم دیناری (سکّه‌ی طلا) از ابوجَبله دریافت کرده‌ای»! پیامبر (صلی الله علیه و آله) حرکت نمود درحالی‌که امیرمؤمنان (علیه السلام) از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خجالت می‌کشید و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از [شدّتِ] گرسنگی، سنگی را محکم بر شکم خویش بسته بود، تا اینکه (پیامبر (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام)) درب خانه‌ی فاطمه (سلام الله علیها) را کوبیدند. چون نگاه فاطمه (سلام الله علیها) به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) که گرسنگی در چهره‌اش نمایان بود، افتاد به‌سرعت درون خانه برگشت و گفت: «وای از ناتوانی [و شرمساری] از خدا و رسولش (صلی الله علیه و آله)، گویا اباالحسن (علیه السلام) نمی‌داند از سه روز پیش تاکنون چیزی در خانه [برای خوردن] نداریم»، آنگاه داخل خلوتگاهی که داشت شد و دو رکعت نماز گزارد و [چنین با خدا] نجوا نمود: «ای خدای محمّد (صلی الله علیه و آله)! این محمّد (صلی الله علیه و آله)، پیامبر توست و فاطمه (سلام الله علیها) دختر پیامبرت و علی (علیه السلام) داماد پیامبرت و پسر عمویش و این دو حسن و حسین (علیها السلام) نوادگانِ دختریِ پیامبرت هستند، خداوندا! بنی‌اسرائیل از تو درخواست کردند که سفره‌ی غذایی از آسمان بر آن‌ها فرو فرستی و تو برایشان فرو فرستادی و [بااین‌حال] آن‌ها به آن کفر ورزیدند، خداوندا! خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) [اگر بر آن‌ها سفره‌ی غذایی فرو فرستی] به آن کفر نخواهند ورزید». هنگامی‌که سلام نماز را داد و روی خود را به راست و چپ چرخاند؛ ناگهان با ظرف بزرگی پُر از نان روغن مالیده و گوشت پخته روبرو شد، آن را برداشته و در مقابل رسول خدا (صلی الله علیه و آله) قرار داد؛ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست خود را به طرف ظرف غذا دراز نمود که ظرف غذا به همراه نان و گوشت، تسبیح خدا گفتند، دراین‌هنگام پیامبر (صلی الله علیه و آله) این آیه را تلاوت فرمود: وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ، سپس فرمود: «ای علی (علیه السلام)! از کناره‌های ظرف بخور و روی غذا را از بین نبرید که برکت در آن است».