آیه ۱۸ - سوره اسراء

آیه مَنْ كانَ يُرِيدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فِيها ما نَشاءُ لِمَنْ نُرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً [18]

هركس‌ كه [تنها] زندگى زودگذر [دنيا] را مى‌طلبد، آن مقدار را كه بخواهيم به هركس اراده كنيم، مى‌دهيم سپس دوزخ را براى او قرار خواهيم داد، كه در آتش سوزانش مى‌سوزد درحالى‌كه نكوهيده و رانده‌ی [درگاه خدا] است.

۱
(اسراء/ ۱۸)

الرّسول ( عَنْ عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌مَسْعُودٍ قَالَ دَخَلْتُ أَنَا وَ خَمْسَهًُْ رَهْطٍ مِنْ أَصْحَابِنَا یَوْماً عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (... قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لِمُوسَی یَا مُوسَی (إِنَّهُ لَنْ یَتَزَیَّنَ الْمُتَزَیِّنُونَ بِزِینَهًٍْ أَزْیَنَ فِی عَیْنَیَّ مِثْلَ الزُّهْدِ یَا مُوسَی (إِذَا رَأَیْتَ الْفَقْرَ مُقْبِلًا فَقُلْ مَرْحَباً بِشِعَارِ الصَّالِحِینَ وَ إِذَا رَأَیْتَ الْغِنَی مُقْبِلًا فَقُلْ ذَنْبٌ عُجِّلَتْ عُقُوبَتُهُ یَا ابْنَ مَسْعُودٍ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی وَ لَوْ لا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَیْها یَظْهَرُونَ* وَ لِبُیُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَیْها یَتَّکِؤُنَ* وَ زُخْرُفاً وَ إِنْ کُلُّ ذلِکَ لَمَّا مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةُ عِنْدَ رَبِّکَ لِلْمُتَّقِینَ وَ قَوْلُهُ مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فِیها ما نَشاءُ لِمَنْ نُرِیدُ ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً* وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ وَ سَعی لَها سَعْیَها وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ کانَ سَعْیُهُمْ مَشْکُوراً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عبدالله‌بن‌مسعود گوید: روزی من و پنج تن از یارانمان خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسیدیم. ... پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: ... خدای تعالی به موسی (علیه السلام) فرمود: ای موسی (علیه السلام)! که هیچ زینت کننده‌ای در نظر من به زینتی بهتر از زهد، خود را نیاراسته. ای موسی (علیه السلام) چون دیدی که فقر رو به تو آورد بگو: آفرین به پوشش مردم صالح! و چون ثروت را دیدی که رو به تو کند بگو: گناهی است که کیفرش زود می‌رسد». ای پسر مسعود! به این کلام خداوند متعال: اگر [تمکّن کفّار از مواهب مادی] سبب نمی‌شد که همه مردم امّت واحد [گمراهی] شوند، ما برای کسانی که به [خداوند] رحمان کافر می‌شدند خانه‌هایی قرار می‌دادیم با سقف‌هایی از نقره و نردبان‌هایی که از آن بالا روند، و برای خانه‌هایشان درها و تخت‌هایی [زیبا و نقره‌ای] قرار می‌دادیم که بر آن تکیه کنند. و انواع زیورها ولی تمام این‌ها بهره‌ی زندگی دنیاست، و آخرت نزد پروردگارت از آن پرهیزگاران است! (زخرف/۳۵۳۳) و این آیه: مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فِیها ما نَشاءُ لِمَنْ نُرِیدُ ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً* وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ وَ سَعی لَها سَعْیَها وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ کانَ سَعْیُهُمْ مَشْکُورا، بنگر».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۱۸
بحارالأنوار، ج۷۴، ص۹۴/ مکارم الأخلاق، ص۴۴۶
۲
(اسراء/ ۱۸)

الرّسول ( مَنْ کانَ یُرِیدُ ثَوابَ الدُّنْیا بِعَمَلِهِ الَّذِی افْتَرَضَهُ اللَّهُ عَلَیْهِ لَا یُرِیدُ وَجْهَ اللَّهِ وَ الدَّارَ الْآخِرَهًَْ عُجِّلَ لَهُ فِیهَا مَا یَشَاءُ اللَّهُ مِنْ عَرَضِ الدُّنْیَا وَ لَیْسَ لَهُ ثَوَابٌ فِی الْآخِرَهًِْ وَ ذَلِکَ أَنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یُؤْتِیهِ ذَلِکَ لِیَسْتَعِینَ بِهِ عَلَی الطَّاعَهًِْ فَیَسْتَعْمِلُهُ فِی مَعْصِیَهًِْ اللَّهِ فَیُعَاقِبُهُ اللَّهُ عَلَیْهِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از ابن‎عبّاس (رحمة الله علیه) روایت است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «معنای آیه این است که: هرکس با انجام کارهایی که خداوند بر او واجب نموده به‌دنبال پاداش دنیا باشد نه خشنودی خدا و سرای آخرت، هر مقدار که خداوند بخواهد از متاعِ ناپایدار دنیا در همین دنیا به او داده می‌شود و در آخرت بهره‌ای از پاداش نخواهد داشت، این بدان‌خاطر است که خداوند سبحان [نعمت‌هایِ] دنیا را به انسان عطا می‌کند تا انسان از آن، بر اطاعت او یاری طلبد ولی انسان، دنیا را در راه نافرمانی خدا به کار می‌گیرد، در نتیجه خداوند او را بر این نافرمانی مجازات می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۱۸
نورالثقلین
۳
(اسراء/ ۱۸)

علی‌بن‌إبراهیم ( مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعاجِلَةَ یَعْنِی أَمْوَالَ الدُّنْیَا عَجَّلْنا لَهُ فِیهَا مَا نَشاءُ لِمَنْ نُرِیدُ فِی الدُّنْیَا ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ فِی الْآخِرَهًِْ یَصْلَاهَا مَذْمُوماً مَدْحُوراً یَعْنِی یُلْقَی فِی النَّارِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعاجِلَةَ؛ یعنی دارایی دنیا. آن مقدار را که بخواهیم در دنیا به هرکس اراده کنیم. سپس دوزخ را در آخرت برای او قرار خواهیم داد. یَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً؛ یعنی افتادن در آتش.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۱۸
القمی، ج۲، ص۱۷
بیشتر