آیه وَ تَوَكَّلْ عَلَى اللهِ وَ كَفى بِاللهِ وَكِيلاً [3]
و بر خدا توكّل كن، و همين بس كه خداوند حافظ و مدافع [انسان] باشد.
الرّسول ( فِی مَجْمَعِ الْبَیَانِ: نَزَلَتْ فِی أَبِی سُفْیَانَ بْنِ حَرْبٍ وَ عِکْرِمَهًَْ بْنِ أَبِی جَهْلٍ وَ أَبِی الْأَعْوَرِ السُّلَمِیِّ قَدِمُوا الْمَدِینَهًَْ وَ نَزَلُوا عَلَی عَبْدِ اللهِ بْنِ أُبَیٍّ بَعْدَ غَزْوَهًِْ أُحُدٍ بِأَمَانٍ مِنْ رَسُولِ اللهِ (لِیُکَلِّمُوهُ، فَقَامُوا وَ قَامَ مَعَهُمْ عَبْدُ اللهِ بْنُ أُبَیٍّ وَ عَبْدُ اللهِ بْنُ سَعِیدِ بْنِ أَبِی سَرْحٍ وَ طُعْمَهًُْ بْنُ أُبَیْرِقٍ فَدَخَلُوا عَلَی رَسُولِ اللهِ (فَقَالُوا: یَا مُحَمَّدُ (ارْفَضْ ذِکْرَ آلِهَتِنَا اللَّاتِ وَ الْعُزَّی وَ مَنَاهًِْ وَ قُلْ: إِنَّ لَهَا شَفَاعَهًًْ لِمَنْ عَبَدَهَا وَ نَدَعُکَ وَ رَبَّکَ. فَشَقَّ ذَلِکَ عَلَی رَسُولِ اللهِ (فَقَالَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ: ائْذَنْ لَنَا یَا رَسُولَ اللهِ (فِی قَتْلِهِمْ. فَقَالَ: إِنِّی أَعْطَیْتُهُمُ الْأَمَانَ. وَ أَمَرَ (فَأُخْرِجُوا مِنَ الْمَدِینَهًِْ وَ نَزَلَتِ الْآیَهًُْ وَ لَا تُطِعِ الْکافِرِینَ مِنْ أَهْلِ مَکَّهًَْ: أَبَاسُفْیَانَ وَ أَبَا الْأَعْوَرِ وَ عِکْرِمَهًَْ، وَ الْمُنَافِقِینَ: ابْنَ أُبَیٍّ وَ ابْنَ سَعِیدٍ وَ طُعْمَهًَْ.
پیامبر ( در تفسیر مجمع‌البیان آمده است: آیه‌ی شریفه در مورد ابوسفیان‌بن‌حرب و عکرمهًْ‌بن‌ابوجهل و ابی‌الاعور سلمی نازل شده که به مدینه رفتند و بعد از غزوه‌ی احد با امان نامه‌ی رسول خدا (بر عبدالله‌بن‌ابی وارد شدند تا با پیامبر (سخن گویند. پس درحالی‌که عبدالله‌بن‌ابی و عبدالله‌بن‌سعیدبن‌أبی سرح و طعمه‌بن‌ابیرق آن‌ها را همراهی می‌کردند بر پیامبر اسلام (وارد شده و گفتند: «ای محمّد بدگویی از خدایان ما؛ لات و عزّی و منات را ترک کن و بگو این‌ها نیز برای پیروان خویش شفاعت می‌نمایند و ما نیز تو را با خدایت تنها می‌گذاریم». این جسارت بر رسول خدا (سخت آمد. عمربن‌خطّاب گفت: «به ما اجازه بده این گروه را به قتل برسانیم». رسول خدا (فرمود: «من به آن‌ها امان می‌دهم». سپس امر نمود تا از مدینه خارج شوند و آیه‌ی شریفه‌ی وَ لا تُطِعِ الْکافِرینَ نازل شد که از اهل مکّه یعنی اباسفیان و اباالاعور و عکرمهًْ و المنافقین ابن‌ابی و ابن‌سعید و طعمه پیروی نکن.
أمیرالمؤمنین ( إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْزَلَ الْقُرْآنَ عَلَی سَبْعَهًِْ أَقْسَام ... وَ مِنْهُ مُخَاطَبَهًٌْ لِلنَّبِیِّ (وَ مَعْنَاهُ وَاقِعٌ عَلَی أُمَّتِه ... وَ الْمُخَاطَبَهًُْ لِرَسُولِ اللَّهِ (وَ الْمُرَادُ بِالْخِطَابِ الْأُمَّهًُْ وَ مِنْهُ قَوْلُهُ تَعَالَی یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ یا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللهَ وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ وَ الْمُخَاطَبَهًُْ لَهُ وَ الْمُرَادُ بِالْخِطَابِ أُمَّتُه.
امام علی ( خداوند متعال قرآن را بر هفت قسم نازل فرمود ... یک قسم آن این است که پیامبر را مخاطب قرار می‌دهد و به این معناست که مقصود در این خطاب امّت پیامبر می‌باشد. ... و مخاطب رسول خدا (است امّا در حقیقت مقصود امّت، است. که آیه‌ی شریفه‌ی ای پیامبر! هر زمان خواستید زنان را طلاق دهید، در زمان عدّه، آن‌ها را طلاق گویید [زمانی‌که از عادت ماهانه پاک شده و با همسرشان نزدیکی نکرده باشند]. (طلاق/۱). یا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللهَ وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ المُنافِقِینَ از این قبیل است که روی کلام با پیامبر (است و حکم متوجّه امّت می‌باشد.