آیه ۶۸ - سوره احزاب

آیه رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبيراً [68]

پروردگارا! آنان را از عذاب، دو چندان ده و آن‌ها را به‌طور كامل از رحمتت دور ساز( !

ولایت

۱
(احزاب/ ۶۸)

الرّضا ( الْفَیَّاضُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ الطَّرَسُوسِیُّ بِطُوسَ سَنَهًَْ تِسْعٍ وَ خَمْسِینَ وَ مِائَتَیْنِ وَ قَدْ بَلَغَ التِّسْعِینَ أَنَّهُ شَهِدَ أَبَا الْحَسَنِ عَلِیَّ بْنَ مُوسَی الرِّضَا (فِی یَوْمِ الْغَدِیرِ وَ بِحَضْرَتِهِ جَمَاعَهًٌْ مِنْ خَاصَّتِهِ قَدِ احْتَبَسَهُمْ لِلْإِفْطَارِ وَ قَدْ قَدَّمَ إِلَی مَنَازِلِهِمْ الطَّعَامَ وَ الْبِرَّ وَ الصِّلَاتِ وَ الْکِسْوَهًَْ حَتَّی الْخَوَاتِیمَ وَ النِّعَالَ وَ قَدْ غَیَّرَ مِنْ أَحْوَالِهِمْ وَ أَحْوَالِ حَاشِیَتِهِ وَ جُدِّدَتْ لَهُ آلَهًٌْ غَیْرُ الْآلَهًِْ الَّتِی جَرَی الرَّسْمُ بِابْتِذَالِهَا قَبْلَ یَوْمِهِ وَ هُوَ یَذْکُرُ فَضْلَ الْیَوْمِ وَ قِدَمَهُ فَکَانَ مِنْ قَوْلِهِ (حَدَّثَنِی الْهَادِی أَبِی قَالَ حَدَّثَنِی جَدِّی الصَّادِقُ قَالَ حَدَّثَنِی الْبَاقِرُ قَالَ حَدَّثَنِی سَیِّدُ الْعَابِدِینَ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی الْحُسَیْنُ قَالَ اتَّفَقَ فِی بَعْضِ سِنِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (الْجُمُعَهًُْ وَ الْغَدِیرُ فَصَعِدَ الْمِنْبَرَ عَلَی خَمْسِ سَاعَاتٍ مِنْ نَهَارِ ذَلِکَ الْیَوْم ... هَذَا یَوْمُ یُوشَعَ هَذَا یَوْمُ شَمْعُونَ هَذَا یَوْمُ الْأَمْنِ الْمَأْمُونِ هَذَا یَوْمُ إِظْهَارِ الْمَصُونِ مِنَ الْمَکْنُونِ هَذَا یَوْمُ إِبْلَاءِ السَّرَائِرِ فَلَمْ یَزَلْ (یَقُولُ هَذَا یَوْمُ هَذَا یَوْمُ ... فَرَاقِبُوا اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ وَ اتَّقُوهُ وَ اسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِیعُوهُ وَ احْذَرُوا الْمَکْرَ وَ لَا تُخَادِعُوهُ وَ فَتِّشُوا ضَمَائِرَکُمْ وَ لَا تُوَارِبُوهُ وَ تَقَرَّبُوا إِلَی اللَّهِ بِتَوْحِیدِهِ وَ طَاعَهًِْ مَنْ أَمَرَکُمْ أَنْ تُطِیعُوهُ وَ لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ وَ لَا یُجَنِّحُ بِکُمُ الْغَیُّ فَتَضِلُّوا عَنْ سَبِیلِ الرَّشَادِ بِاتِّبَاعِ أُولَئِکَ الَّذِینَ ضَلُّوا وَ أَضَلُّوا قَالَ اللَّهُ عَزَّ مِنْ قَائِلٍ فِی طَائِفَهًٍْ ذَکَرَهُمْ بِالذَّمِّ فِی کِتَابِهِ إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ کُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلَا رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً کَبِیراً.

امام رضا ( فیّاض‌بن‌محمّد طوسی در سال دویست و پنجاه و نه در طوس سخن میگفت در حالی که به نود سالگی رسیده بود که ابا الحسن علی‌بن‌موسی الرّضا (را در روز عید غدیر ملاقات کرد و جمعی از یاران خاص حضرت در محضر ایشان بودند. آن‌ها را برای افطار نگاه داشته و غذا و احسان و هدایا و جامه‌ها و حتی انگشتری و کفش به منزل‌های آنان فرستاده بود و وضعیّت و احوال آنان و اطرافیان خویش را دگرگون کرده بود و لوازمی جدید برای حضرت تهیّه شده بود که متفاوت با ابزارهای رایج و مرسوم پیش از آن روز بود و حضرت درباره فضیلت آن روز و قدمت آن سخن می‌راند؛ از جمله سخنان حضرت (این بود که: پدرم به من گفت: جدّم امام صادق (از امام باقر (به نقل از حضرت زین العابدین (به من فرمود: امام حسین (فرمود: «یکی از سال‌های امامت حضرت امیرالمؤمنین (عید غدیر به روز جمعه افتاده بود و حضرت آن روز پنج ساعت از روز بر منبر نشست... فرمود: «امروز روز یوشع و شمعون است. امروز روز امن و مأمون است. روز ابراز رموز محفوظ در درون و روز آشکار شدن اسرار است. حضرت (همچنان می‌فرمود: «امروز روز فلان و فلان است». ... پس از خدا بترسید و تقوای او را پیشه کنید و او را اجابت کنید و از او فرمان برید و از حیله بر حذر باشید و قصد فریب او را نکنید و اسرار پنهان خویش را آشکار کنید و بر او نیرنگ نکنید و با یکتاپرستی و اطاعت از کسی که خدا امر فرموده، به خداوند نزدیکی جویید و هرگز زنان کافر را در همسری خود نگه ندارید. (ممتحنه/۱۰) گمراهی شما را منحرف نکند که با پیروی از کسانی که گمراه شدند و دیگران را گمراه کردند، از راه خدا گمراه شوید. چه عزیز است خداوندی که در ذکر نکوهش عده‌ای در کتاب خویش فرمود: «إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ کُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلاَ * رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً کَبِیرا.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۸۰
مصباح المتهجد، ص۷۵۲/ إقبال الأعمال، ص۴۶۳/ بحار الأنوار، ج۹۴، ص۱۱۶/ نورالثقلین
۲
(احزاب/ ۶۸)

أمیرالمؤمنین ( مَا لَنَا وَ لِقُرَیْشٍ وَ مَا تُنْکِرُ مِنَّا قُرَیْشٌ غَیْرَ أَنَّا أَهْلُ بَیْتٍ شَیَّدَ اللَّهُ فَوْقَ بُنْیَانِهِمْ بُنْیَانَنَا، وَ أَعْلَی فَوْقَ رُءُوسِهِمْ رُءُوسَنَا، وَ اخْتَارَنَا اللَّهُ عَلَیْهِمْ، فَنَقَمُوا عَلَی اللَّهِ أَنِ اخْتَارَنَا عَلَیْهِمْ، وَ سَخِطُوا مَا رَضِیَ اللَّهُ، وَ أَحَبُّوا مَا کَرِهَ اللَّه ... وَ اغْضِبُوا رَحِمَکُمُ اللَّهُ عَلَی مَنْ غَضَبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ، وَ تَبَرَّءُوا رَحِمَکُمُ اللَّهُ مِمَّنْ یَقُولُ فِیهِ رَسُولُ اللَّهِ (یَرْتَفِعُ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ رِیحٌ سَوْدَاءُ تَخْتَطِفُ مِنْ دُونِی قَوْماً مِنْ أَصْحَابِی مِنْ عُظَمَاءِ الْمُهَاجِرِینَ، فَأَقُولُ أُصَیْحَابِی. فَیُقَالُ یَا مُحَمَّدُ (إِنَّکَ لَا تَدْرِی مَا أَحْدَثُوا بَعْدَکَ. وَ تَبَرَّءُوا رَحِمَکُمُ اللَّهُ مِنَ النَّفْسِ الضَّالِّ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ لا خِلالٌ فَیَقُولُوا رَبَّنا أَرِنَا الَّذَیْنِ أَضَلَّانا مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ نَجْعَلْهُما تَحْتَ أَقْدامِنا لِیَکُونا مِنَ الْأَسْفَلِینَ وَ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَقُولُوا یا حَسْرَتی عَلی ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللهِ وَ إِنْ کُنْتُ لَمِنَ السَّاخِرِینَ أَوْ یَقُولُوا وَ ما أَضَلَّنا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ أَوْ یَقُولُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ کُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلَا، إِنَّ قُرَیْشاً طَلَبَتِ السَّعَادَهًَْ فَشَقِیَتْ، وَ طَلَبَتِ النَّجَاهًَْ فَهَلَکَتْ، وَ طَلَبَتِ الْهِدَایَهًَْ فَضَلَّتْ. إِنَّ قُرَیْشاً قَدْ أَضَلَّتْ أَهْلَ دَهْرِهَا وَ مَنْ یَأْتِی مِنْ بَعْدِهَا مِنَ الْقُرُون.

امام علی ( ما را چه به قریش! تنها چیزی که قریش نسبت به ما منکر هستند این است که ما اهل بیتی هستیم که خداوند بنیان ما را روی بنیان آنان بالا برد، و مقام ما را از مقام آن‌ها بالاتر برد، و ما را بر آن‌ها برگزید. پس به خاطر این گزینش ما بر آن‌ها از جانب خداوند، با او دشمنی کردند، و از آنچه که خداوند به آن راضی شد، خشمگین شدند، و آنچه که خداوند نسبت به آن نفرت داشت، دوست داشتند ... و بر کسانی که خداوند بر آن‌ها خشم گرفته است، خشم بگیرید، خداوند شما را رحمت کند، و تبرّی بجویید از کسانی که پیامبر (درباره‌ی آن‌ها می‌فرماید: در روز قیامت باد سیاهی وزیدن میگیرد و گروهی از یاران من از بزرگان مهاجرین را با خود میبرد و من فریاد میزنم: «یاران عزیز من». و به من گفته میشود: محمّد، تو نمیدانی که بعد از تو چه کار کردند». ... خداوند شما را رحمت کند؛ و تبرّی بجویید از نفس گمراه شده پیش از آنکه روزی فرا رسد که نه در آن خرید و فروش است، و نه دوستی! (نه با مال می‌توانند از کیفر خدا رهایی یابند، و نه با پیوندهای مادی!) (ابراهیم/۳۱) گویند: پروردگارا! آن‌هایی که از جنّ و انس ما را گمراه کردند به ما نشان ده تا زیر پای خود نهیم [و لگدمالشان کنیم] تا از پست ترین مردم باشند»! (فصّلت/۲۹) افسوس بر من از کوتاهیهایی که در اطاعت فرمان خدا کردم و از مسخره‌کنندگان [آیات او] بودم»! (زمر/۵۶) امّا کسی جز مجرمان ما را گمراه نکرد! (شعراء/۹۹) و می‌گویند: پروردگارا! ما از سران و بزرگان خود اطاعت کردیم و ما را گمراه ساختند. به‌درستی‌که قریش سعادت خواستند شقی و بدبخت شدند و هدایت خواستند گمراه شدند و اهل زمان خود را و هرکس بعدها بیاید در قرن‌های بعد همه را گمراه نمودند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۲۸۰
بحار الأنوار، ج۲۹، ص۵۶۵
بیشتر