آیه لا يَحِلُّ لَكَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ إِلاَّ ما مَلَكَتْ يَمينُكَ وَ كانَ اللهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ رَقيباً [52]
بعد از اين زنان [ديگر] بر تو حلال نيستند، و نمىتوانى همسرانت را به همسران ديگرى مبدّل كنى و بعضى را طلاق دهى و همسر ديگرى به جاى او برگزينى] هرچند خوبى آنها مورد توجّه تو واقع شود، مگر آنچه كه در مِلك تو در آيد. و خداوند مراقب هر چيز است [و با اين حكم فشار قبايل عرب را در اختيار همسر از آنان، از تو برداشتيم].
الصّادق ( عَن الحلبی عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (فِی حَدِیثٍ قَالَ قُلْتُ لَهُ قَوْلُهُ تَعَالَی لا یَحِلُّ لَکَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ فَقَالَ إِنَّمَا عَنَی النِّسَاءَ اللَّاتِی حَرَّمَ عَلَیْهِ فِی هَذِهِ الْآیَهًِْ حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهاتُکُمْ وَ بَناتُکُمْ وَ أَخَواتُکُمْ وَ عَمَّاتُکُمْ وَ خالاتُکُمْ وَ بَناتُ الْأَخِ وَ بَناتُ الْأُخْتِ ...
امام صادق ( حلبی گوید: از امام صادق (پرسیدم: «معنای آیهی لَا یَحِلُّ لَکَ النِّسَاء مِن بَعْدُ چیست»؟ امام (پاسخ داد: «تنها نکاح زنانی که در آیه: حرام شده است بر شما، مادرانتان، و دختران، و خواهران، و عمّهها، و خالهها، و دختران برادر، و دختران خواهر شما، و مادرانی که شما را شیر دادهاند، و خواهران رضاعی شما، و مادران همسرانتان، و دختران همسرتان که در دامان شما پرورش یافتهاند از همسرانی که با آنها آمیزش جنسی داشتهاید و چنانچه با آنها آمیزش جنسی نداشتهاید، [دختران آنها] برای شما مانعی ندارد و [همچنین] همسرهای پسرانتان که از نسل شما هستند [ نه پسرخواندهها] و [نیز حرام است بر شما] جمع میان دو خواهر کنید مگر آنچه در گذشته واقع شده چراکه خداوند، آمرزنده و مهربان است. (نساء/۱۲۳) نام برده شدهاند بر شما حرام شده است».
الصّادق ( عَن أبی بصیر قال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لا یَحِلُّ لَکَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا ما مَلَکَتْ یَمِینُکَ فَقَالَ أَرَاکُمْ وَ أَنْتُمْ تَزْعُمُونَ أَنَّهُ یَحِلُّ لَکُمْ مَا لَمْ یَحِلَّ لِرَسُولِ اللَّهِ (وَ قَدْ أَحَلَّ اللَّهُ تَعَالَی لِرَسُولِهِ (أَنْ یَتَزَوَّجَ مِنَ النِّسَاءِ مَا شَاءَ إِنَّمَا قَالَ لَا یَحِلُّ لَکَ النِّسَاءُ مِنْ بَعْدِ الَّذِی حَرَّمَ عَلَیْکَ قَوْلُهُ حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهاتُکُمْ وَ بَناتُکُمْ ...
امام صادق ( ابوبصیر گوید: از امام صادق (دربارهی سخن خداوند عزّوجلّ: لَا یَحِلُّ لَکَ النِّسَاء مِن بَعْدُ وَ لَا أَن تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْوَاجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَکَتْ یَمِینُکَ پرسیدم: حضرت فرمود: «میبینم که شما گمان میکنید آن زنانی که بر رسول خدا (حرام بوده، بر شما حلال میباشد، درحالیکه خداوند عزّوجلّ برای رسول خدا (حلال کرده بود که با هر زنی که میخواهد ازدواج کند و منظور خداوند از اینکه فرمود: زنان بر تو حلال نیستند، زنانی بوده که به حکم آیه: حرام شده است بر شما، مادرانتان، و دختران، ... (نساء/۱۲۳) [نکاح اینان] بر شما حرام شده است».
الرّسول ( عَن أبی هریره قال: کَانَ الْبَدَلَ فِی الْجَاهِلِیَّهًِْ أَنْ یَقُولَ الرَّجُلُ لِلرَّجُلِ بَادِلْنِی بِامْرَأَتِکَ وَ أُبَادِلُکَ بِامْرَأَتِی تَنْزِلُ لِی عَنِ امْرَأَتِکَ فَأَنْزِلُ لَکَ عَنِ امْرَأَتِی فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ حُسْنُهُنَّ قَالَ فَدَخَلَ عُیَیْنَهًُْبْنُحُصَیْنٍ عَلَی النَّبِیِّ (وَ عِنْدَهُ عَائِشَهًُْ فَدَخَلَ بِغَیْرِ إِذْنٍ فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ (فَأَیْنَ الِاسْتِئْذَانُ قَالَ مَا اسْتَأْذَنْتُ عَلَی رَجُلٍ مِنْ مُضَرَ مُنْذُ أَدْرَکْتُ ثُمَّ قَالَ مَنْ هَذِهِ الْحُمَیْرَاءُ إِلَی جَنْبِکَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (هَذِهِ عَائِشَهًُْ أُمُّ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ عُیَیْنَهًُْ أَفَلَا أَنْزِلُ لَکَ عَنْ أَحْسَنِ الْخَلْقِ وَ تَنْزِلُ عَنْهَا فَقَالَ رَسُولُ (إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قَدْ حَرَّمَ ذَلِکَ عَلَیَّ فَلَمَّا خَرَجَ قَالَتْ لَهُ عَائِشَهًُْ مَنْ هَذَا یَا رَسُولَ اللَّهِ (قَالَ هَذَا أَحْمَقُ مُطَاعٌ وَ إِنَّهُ عَلَی مَا تَرَیْنَ سَیِّدُ قَوْمِهِ.
پیامبر ( ابوهریره گفت: رسم عوضکردن زن در جاهلیّت اینگونه بوده که مردی به مرد دیگر میگفت: «همسرت را با همسر من عوض کن تو به نفع من همسرت را رها کن و من نیز به نفع تو همسرم را به تو وامیگذارم». بنابراین خداوند متعال آیه: وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ حُسْنُهُنَّ را نازل کرد. عینیهًْبنحصین بر پیامبر (وارد شد درحالیکه عایشه نزد او نشسته بود و او بدون اذن دخول وارد شد. پس پیامبر (به او فرمود: «چرا اجازهی ورود نمیگیری»؟ آن مرد گفت: «از زمانی که خوب و بد را از هم تشخیص میدهم از مردی از قبیلهی مُضَر اجازهی ورود نخواستهام». سپس گفت: «این حمیرا که در کنارت نشسته کیست؟! رسول خدا (فرمود: «این عایشه امّالمؤمنین است». عینیه گفت: «آیا حاضری من زیباترین زن خود را به تو واگذارم و تو نیز او را به من بدهی»؟ فرمود: «به راستی که خداوند متعال این عمل را بر من حرام کرده است». زمانی که آن مرد خارج شد. عایشه به پیامبر (گفت: «ای رسول خدا (! او چه کسی بود؟ پیامبر (فرمود: «او احمقی اطاعت شده است. همانگونه که میبینی او سرور قوم خود است».
الصّادق ( لا یَحِلُّ لَکَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ یَعْنِی قَوْلَهُ حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهاتُکُمْ ...
امام صادق ( لا یَحِلُّ لَکَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ مقصود از عدم حلال بودن [همان] آیهی: حرام شده است بر شما، مادرانتان، و دختران، ... (نساء/۱۲۳)، میباشد.